WILT U EEN EERSTE KLAS
PIANO 35 ORGEL
Amsterdamsche Bank
CREDIETEN
H. ELZENAAR
OE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMBNTBN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Frq» per drie maanden i 1.00. Bulten de gemeente Amerifoorl 11.10.
AfionderUke oummers 10 ct.
Vrijdag 20 Maart 1925 No. 101
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ADVBRTBNTIÊN 25 cent per regel. Bü
n|verheld b| geregeld advcrteeren. Advert en tl hi n
en Vrldag vóór 8 uur worden beiorgd. Een bepaalde plaats k
niet worden gegarandeerd.
EERSTE BLAD
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Maak geen gebruik van de toekomst,
maar van het tegenwoordigeverwacht
uw voldoening niet in het heden, maar
In de toekomst.
Cer Inleiding.
Baron van Wijnbergen, de
der Nederlandsche Kath- lieke Staats
partij, sp'ak in een dezer dagen te
Nijkerk gehouden druk bezochte kiezers
vergadering, in een politieke rede woor
den ter opwekking en voorlichting in
verband met de aanstaande Tweed--
Kamerverkiezingen.
Wij moeten met enthousiasme deel
nemen aan den a.s. verkiezingsstrijd. Dit
enthousiasme ontbreekt op sommige
plaatsen, hetgeen te begrijpen is. Men
begrijpt niet, dat de materieele levens
opvatting moet worden vervangen door
een idiecle, dat wij ons op hoogerr
dingen moeten toeleggen. Men heef-
het voorgesteld, alsof ons land rijk was.
alsof de welgtand, waarin we ons tij
deus den wereldoorlog verheugden, ook
zou blijven, 't Was evenwei schijnwel
stand.
De Staat kan thans de menschen niet
geven, wat hun altijd voorgehouden er
beloofd is, en nu is men ontevreden
op den Staat. Men moest het echter
zijn op dc volksleiders, die het volk
tijdig en betrr hadden mcetcn voor
lichten.
Met politieke voorlichting alleen ko
men we er echter niet. De stemming
der menschen moet verbeteren. Dit za
geschieden, wanneer wij, ieder voor zich.
beter en godrdienstiger gaan leven.
In dit veiband wijst spr, op de nood
zakelijkheid van het lezen van een ka
tholieke krant. Spr. zou aan al degenen,
die niet-katholieke organen lezen, der
raad willen geven«schal er dan mor
gen nog een aan*.
Spr. wees er dan in het vervolg zijner
rede op, dat de Katholieke Partij Ka
tholieken van allerlei rang en stand
omvat. Zij moet zich dus plaatsen op
zuiver principieel standpunt, de katho
lieke kiezers mogen in de kicsvereeni-
gingen dus geen belangeopolitiek vol
gen. Het groole gevaar voor de Ka
tholieke Partij is een inwendige belan-
geopolitiek. Dat het misbruik toch mir
of meer is ingeslopen is wel eenigszins
de schuld van de evenredige vertegen
woordiging. Laat men toch principicelc
politiek voeren en eerlijkheid, oprecht
heid en vooral christelijke liefde be
trachten. Weeren we gekonkel en gtïi-
Irigcer. De meerderheid laat zich ge
woonlijk niet hooren, de minderheid
roert zich het hardst.
Hoe is nu de verhouding tusschcn
de R. K. Staatspartij en de beide andere
rechtsche partijen: de Anli-Revolution-
Daire en Christelijk-Historische
O ver het algemeen kunnen we zeggen,
dat de verhouding goed is.
Wat de verhoudiog speciaal tot de
Anti-Revolutionnairen betreft, kunnen
we getuigen dat bij hen geen zweem
van anti-papisme is te bespeuren. De
anti-revolutionnairen zijn echter eenigs
zins bang, dat door sommige Katho
lieken te veel naar links zal worden
afgeweken.
Wat de verhouding tot de christelijk-
historischen betreft, moet spr. toegeven,
dat daar in zekere mate anti-papisme
te bespeuren valt. De christelijk histo
rische organen, evenals bun leider,
trachten dat antipapisme te beteugelen
en tegen te gaan. Geheel overwonnen
hebben ze het nog niet. Maar laten de
katholieken begrijpen, dat deze onaan-
gersam individueele uitingen van anti
papisme niet op rekening van de partij
gesteld kunnen worden. Wij mogen
generaliscercn.
We k doel streven we nu na in
vcrkieritigsstrijd Voor dat ik verder ga,
aldus spr., wil ik u er met nadruk op
wijzen, dat ons doel niet is het instand
houden der coalitie. Wij hebben
doel: dat is de verheerlijking Gods. Al
hel andere is middel om dat doel
bereiken.
De coalitie is voor ons geen doel,
maar middel om de christelijke gedachte
doorgevoerd te zien in de regeering
van het land.
Het eenige doel wat wij bij den
kiezingsstrijd nastreven en trachten te
bereiken, is voor mij en moet ook voor
u zijn: een rechtsche meerderheid en
een rechtsch kabinet daarop steunend.
Vóór alles dus een rechtsche meer-
dethcid. Wij, Katholieken, moeten voor
een groot deel zorgen, dat zoo'n meer
derheid wordt bereik». Katholieke kie-
i, beseft uwe groote verantwoorde
lijkheid. Doet uw plicht! Ook van uw
stem hangt het af een rechtsche meer
derheid te verkrijgen.
Spr. doet nogmaals een beroep op
de R. K. Volkspartij. Leden van dr
R. K. Volkspartij, ziet af vao uw heil
loos werk. Laat u niet misleiden door
ichijitleuzeo. Want wat is hst gevolg
van uw werkGij krijgt aan den eenen
kar t de groote Katholieke l'artij, aar:
den anderen kant enkele dissidenten.
Met allen nadruk vraagt spr. het nog
maals: Keert terug naar de R. K.
Staatspartij. Nu is het nog tijd. Van ge
zaghebbende zijde is het zoo dikwijls
voorgehouden stemt allen op de ééae
R. K. lijst.
Ons tweede doel is een rechtsch kabi
net. Wij moeten samenwerking zoeken
met andere rechtsche partijen. Zij heb
ben er recht op, van ons te weten welke
geest er heericht onder het kiezerscorp-
ten opzichte van de rechtsche. samen
werking. Er zijn op 't oogenblik men
schen die meenen, dat wanneer eenmaal
de Kamerleden gekozen zijn, er eens
over gesproken kan worden of er recht
sche samenwerking gewenscht is, ja of
neen. Daar moet niet later over ge
sproken worden. Neen, ci de anti-;ev.
èi de christ.-hist. hebben op 'c oogen
blik recht om te weten welke de gezind
lieid is der R. K. kiezers.
j de laatste begrootingsdebalten in
de Eerste Kamer is duidelijk gebleken,
dat de Ant:-Rsv. er Chrisr.-Hist. beslisi
rechtsche samenwerking willen. Ook
heeft Minister Colijn zich onomwonden
uitgesproken voor rechtsche samenwer
king. Wij nu moeten een zelfde klare
taal leveren. Dus niet zeggenOns
doel is zooveel mogelijk Katholieken
in de Tweede Kamer te breogen en
over samenwerking is dan later wel te
spreken, neen geen verschuiving van
dc oplossing.
Trouwens ook de katholieke kiezers
hebben recht om de waaiheid over de
samenwerking te weten. Wij moeten
zoo hard mogelijk medewerken om du
te bereiken, ik heb het altijd gedaan,
zoolang ik Kamerlid ben, en zal het
altijd blijven doen, zoolang ik met Gods
hulp en de gunst van den kiezer Kamer
lid zal blijven. Ik doe dit omdat du
door plicht geboden is.
Zooals de zaken staan op dit oogenblik
'l de eeoigst mogelijke groepeering.
Zooveel dus als mogelijk is de
christelijke beginselen gebracht op Siaat
kundig terrein.
:ze staat moet geregeerd worden
volgens de wet van Christus. Het H.
Evangelie moet onze grondw t zijn.
De gezagskwestie kan alleen worden
opgelost door de christelijke opvatting
van het gezag, en deze moet een norm
zija voor het regeere.n. Hoe zal in een
met christelijken staat de huwelijkswet
geving geregeld ziju Telkens blijkt hel
groote verschil tusschen links en rechts.
Verleden week nog bij de behandeling
het onderwerp betreffende de ge
huwde ambtenaressen, en bij bet p-ychc-
pathen-ontwerp.
Al is de schoolstrijd ook gewonnen,
onverantwoordelijk zou het zijn te gaan
denken, dat de mentaliteit bij dc heeren
der linkerzijde geheel verande-d is. Wat
betreft de sociale wetgeving z.-.ude-t we
veel in onderling overiegrmtde iinker-
pariijen kunnen bereiken, we moiten
echter niet vergeten, dat er toch een
tachtig verschil in levensbeschouwing
tusschen ons en hen. Eeng'ootvcr
schil in waardeering van den mensch
i van den arbeid. Denken wij er aan,
i! wij ook in de sociale wetgeving de
iwerking der christelijke t.adit én
moeten kunnen blijven bespeuren. Ook
de koloniale politiek moet meer en
r aandacht geschonken worden.
Stap voor stap moeten wij ook hi
loruitgaan.
Wij moeten juist door het voeri
in een Christelijke politiek onze nud
broeders in Oost en West deelachtig
maken aan de zegeningen van het
Christendom. Op stc ffelijk gebied is
den kiezers niet veel te beloven.
Is de fnantieele toestand werkelijk
nu zoo ernstig Tot op zekere hoogte,
ja. De toestand blijft moeilijk. Er zal
in de komende vier jaren dikwijls iets
gevraagd worden, dat beslist zal wor
den afgewezen. Ridderlijk en eerlijk zeg
ik tot u, aldus spr.We vragen uw
stem, beloven doen we u echter niets.
Tal van zaken zullen we moeten
weigeren.
Thans hrbbcn we een sluitende bv-
grooting. Wat niemand geloofde, h( fa-
ben we. Znoals R: ys in 1918 ons land
redde van hit gevaar dïr revolutie, zoo
redde Colijn ons thans van de i- (1 itic.
Een leder, die eerlijk is, zal di>
moeten erkennen als een goed.
Spr. brengt hulde aan den aibeid var-
nir.ister Colijn. Zeker, men heeft groote
ffers moeten brengen. Veel lijden er
u nog onder, 't Was echter noodzake
lijk en niemand heelt een ar deren wer;
aan kunnen wijzen, zelfs Wibaut, de
Amsterdamsche wethouder, de eenige,
die beweerd had, dat bij 't beter kan.
heeft nu erkend, dat Colijn bet juist
gedaan heeft. Veel menschen hrbbe-
er door geleden en velen lijden er nog
door, maar het kan niet anders en
daarom zal deze politiek in gror.dge
dachten moeten worden voortgezet, E
zal echter kalmer en rustiger kunnen
gewerkt worder. Maar versobering van
staatsdienst op gebied van onderwijs,
defensie eo arbeid zal niet achterwege
kunnen blijven. Wij kunaen daarom nis
iig6en menschen, sremt rechts en dan
komen er prachtige tijden, maar het is
van groot belang, dat ook in tijden var
bezuiniging cn versobering een rechtsch
kabinet aan bet bewind is. Leeizaam
dit opzicht het bezuinigingsrappori
den Vrijheidsbond, waarin gezegd
wordt, dat op het bijz, onderwijs be
zuinigd moet worden. Het is te begrij-
wanneer men in nood zit, zoekt
eerst verhaal op dat, waarvoor
men geen sympathie heeft. Maar leet-
i is het. Maar het is een reden te
om te zorgen, dat de regeeriDg
blijft in de rechtsche har.den.
Daarom samengewerkt, al kunnen we
geen g'udea bergen beloven.
Nogmaals doet spr. e*n beroep op hei
kiezerscorps en wil duidelijk zeggen
Katholiek kiezerscorps, zorgt dat er
vanaf den eersten dag een rechts ch
kabinet komt en dat dit er 4 jaar kan
blijven. Maar bovenal, zegt spr., vergeel
ook niet te bidden voor den uitslag.
Er was ook gelegenheid tot het stel-
in van vragen. De heer Tempelman
it Harderwijk vroeg, welke waarborgen
spr. kan geven, dat er bijv niet wee»
zooiets komt als de zfstemming van dr
Vlootwet. Kan men zooiets niet voor
komen De R K, kiezers hadden daarop
niet gerekend.
Baron van Wijnbergen vindt de vraag
r.iet onaangenaam, maat beantwoording
is moei'ijk, Spr. kan niet anders zeg
gen, dan dat men moet zorgen, dat men
mannen kiest, van wie men waarborgen
heeft. Dan is bet Doodig, dat er samen
werking en vertrouw- n zij tusschen de
drie presidenten der regeeringspartijen,
want de grootste grief was niet, dal
de Vlootwet verworpen werd, maar dal
u :t eene verrassing voor de regeering
De heer Rijken uit Amersfoort vroeg,
hoe de spreker kon zeggen, dat hij
grootendeels accoord ging met het woord
van Colijn, dat voor de 4 komende
jaren niets beloofd kon worden. Is dai
in strijd met de motie Van Schaik?
een, zegt Baron van W., want deze
motie is verworpeD, maar spr. wil er
aan toevoegen, dat io bet program slaat,
dit uit het bezoldigingsbesluit, voor
zoover het onjuist is, de onbillijkheden
zullen worden weggenomen.
Amersfoort
I
INSTRUMENT TEGEN LAGEN PRIJS
VRAAGT DAN EENS PRIJSOPGAAF VAN EEN
BIJ S. DUYKER
HAVIK 29 - AMERSFOORT - DIPLOMA TOONKUNST
MAGAZIJN BOVEN - GEMAKKELIJKE BETALING - LANGDURIGE GARANTIE
Van een neutrale courant.
Een onzer lezers verzocht ons
ime van onderstaande goed geplaat-
e opmerkingen
»In »de Telegraaf* van Dinsdag 17
Maart 1925, ochtendblsd, tweede blad.
trof mij in het artikel .«Spotternij of
Sotternij*, handelend over de gasschool
te Utrecht, de volgende zinsnede
waarop de Franciskaner monnik Ber-
thold Schwara het is ree/ beteeke-
nend voor de beschaving dat in de loop
der tijden zooveel geestelijke heeren zich
voor het uit den zeeg ruimen hunin
medemcnschen moeite getroostten het
buskruit uitvond*.
Nu zcu ik schrijver dezes wel
n paar vragen willen stellen. Welk
doel heeft deze geestelijke erbij gehad
om hel buskruit uit te vinden? Voor
welk doel is het buskruit het e
gebruikt? Wie heeft het eerste rrirrbruik
gemaakt van de uitvinding van
buskruit
Wanneer de schrijver deze vragen
goed kan beantwoorden, kan bet niet
anders of het leidt tot direkte tegen-
.mersfoort Kortegracht
000.000 Reserve
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
NERING - INDUSTRII
I
ipraak van zijn schrijven. Wanneer dt
schrijver zich nog eens den oorlog in
de: kt, moet hij mij eens vertellen, welke
uitvinding, hoe nuttig in vredestijd, toch
in dezen tijd van oorlog is gebukt, ol
beter gezegd misbruikt, tot slachting
der volkeren.
Genoemd gezegde spreekt vol haat
'er de priesters, die tcch steeds er.
hel allereerst, met onzen H. Vader aar
het hoc-ld, de menschen wezen op dr
dure plicht der naastenliefde.
Het doel door mij beoogd, is natuur
lijk allereerst cm onze Roomscln
Priesters te verdedigen, doch op dt
tweede plaats om onze katholieken wee»
eens te waarschnwen voor zoogenaamd
-neutrale* bladen. Ware genoemd blad
neutraal, dan had het deze zin nooit
mogen opnemen.
Ik ontvaDg nu reeds 'n week lang
eiken morgen en eiken avond de Tele
graaf ter inzage; dit Z3l wel bij meer
dere katholieken gebeuren.
Dus katholieken, gij zijt gewaarschuwd
want U ziet nu weer eens met open
oogen de haat, die schuilt tusschen de
letteren der neutrale bladen, tegen onze
priesters en met hen natuurlijk ook
tegen de Kerk, want R K. en Kerk is één.
En nooit zuil gij U kunnen veront
schuldigen tegenover uw geweten, zool
lang gij nog een blad leest, helwe-k
'et vóór, dus tegen den Christus is.«
P. H. BOS.
Amersloort. 17 Maart 1925.
Voor het gerechtshof kwam in hooger
beroep voor de strafzaak-Verhaaf.
i een getuigenverhoor hetwelk vei-
lieuws bracht, en het hooren van
deskundigen die beklaagdc's geestes
toestand onderzochten, kwam de advo
caat-generaal van het Gerechtshof aan
het woord die meeDde, zich te kunnen
bepali n tot de hoofdpunten, Spr. zeide
slechts twee punten te zullen bespreken
de eerste plaats de herroeping van
bekl.'s bekentenis en ten tweede bekl.'s
toerekenbaarheid. Spr. meende, dat ei
geen twijfel overblijft e:t dat juridisch
feitelijk de pogirg tot vergiftiging
vaststaat.
Wat de oorspronkelijke bekentenis
van bekl. betreft, spr. vei klaarde, dat
voor hem overtuigend blijft. Alles
de kleinste bijzonderheden had
bekl. medegedeeld. Ér was niet sprake
van een «vragen en aitwoordenspelle-
ijc«, maar bekl. bad den rechter-com-
missrris alles uit eigen beweg-ng mede
gedeeld.
Wat bet psychiatrisch onde: zoek van
bekl. betreft, spr. meende, dat er voot
geen termen aanwezig zijn om een
w onderzoek te vragen, na de rap
porten door de beide deskundigen uit
gebracht. Naar aanleiding biervan meen
de spr. de toerekenbaarheid van bekl.
te kunnen aannemen.
Deze bekl, heeft geen wroegiog en
zich niet bewust van hel zware mis
drijf, dat hij pleegde.
Tenslotte behandelde spr. de vraag
van de verminderde toerekeningsvat
baarheid. Volgens de deskundigen is
dit mogelijk. Spr. meende echttr, dal
over dit punt geen voldoende zekerheid
aanwezig is, maar vond toch geen ter
men aanwezig om een Dader onderzoek
te vragen. Voor spr. staat echter de
toerekenbaarheid vast.
Wat de strafmaat betreft, spr. noemde
die huiveringwekkend hoog. Is twintig
jaar niet te hoog voor deze feiten
vroeg spr. zich af. Hier zoekt mei
echter vergeefs naar eenige hartstocht,
naar eenige drijfveer voor de daad.
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Langestraat 84 - Telef- 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Wat toch heeft bekl, opgegeven als
motief voor het misdrijf? Dat zij hem
tegengevallen was in het huwelijk.
Dit is zoo laaghartig, zoo schandelik
als nog nimmer door hem meegemaakt
is en daarom kon spr. zich vereenigen
met de zeer hooge straf.
Spr. vroeg vernietiging van het vonnis
van de Utrechtscfae rechtbank en op
nieuw rechtdoende, veroordeeling van
bekl. tot twintig jaar gevangenisstraf.
De verdediger, mr. van Geldorp Med-
dens, bepleitte de ontoerekenbaarheid
van beklaagde.
Onder verwijzing naar de in dit
nummer voorkomende advertentie van
het Maotelmagazijn «De Adelaar* Var-
kensmarkt alhier, kunnen wij een ieder
aanbevelen de etalages van dit magazijn
te gaan bezichtigen.
Van den vertegenwoordiger van de
Forgers Rij wielen fabriek den heer den
Heijer, Langestraat 86, ontvingen wij
prachtig uitgevoerde prijscourant
dc Focgers merken, met dc mede-
deeling dat deze prQscou-ant voor ieder
gratis te verkrijgen is aan genoemd adres.
- Nadat in de plaatselijke bladen de
lakkerspafroons hadden aangekondigd
ene vethoogirg van de broodprijs kon
nen op de aanplakborden lezen het
-olgende protest
«De Amersfoortsche bladen kondigen
per advertentie aan de bakkerspatroons-
vereenigicg besloten beeft, met ingang
van Maandag 16 Maart het brood met
2 cent per 800 gram te verhoogen.
Burgers, de graanprijzen in Amerika
dalen met sprongen, oe melk voor bet
melkbrood is 2 cent per liter goed-
kooper geworden, zoodat voor een prijs-
veihooging in een tijd van loonsver
laging en werkloosheid geen enkele
grondige reden is.
«Indien de bakkers er Maar dag 16
Maart toe overgaan deD broodprijs te
rrhoogen protesteerd dan daartegen
door u aan een te sluiten en uw brood
groote broodfabriek elders te
betrekken tegen een normalen prijs.
Wie met! deze plannen kan mede
gaan geve zich thans reeds op voor
goedkoop brood bij de commissie
Kapelwcg 126 Amersfoort. Opdat gij
zoo mogelijk Dinsdagmorgen weer goed-
koop brood octvangt
De bekende modezaak Comp. Lyon-
'se aan de Langestraat is omgezet
een N. V. Met .de leiding van het
bedrijf is thans belast Mevr, Kidderbof
uit den Haag, eerder werkzaam bij dc
firma Heinemaa en Ostwald, aldaar.
De winkel is gerestaureerd.
Io de R§ks Hoogete Burgerschool
wordt gehouden een tentoonstelling vin
58 teekeningen van Dr. P. H. Berla^e
naar zijn reisschetsen, gemaakt in C.
Indie en wel op Zaterdag 21 Maart,
van 2.30 tot 5 uur. Zoodsg 22 Maart,
van 10 tot 12 en van 2 tot 5 uur eo
Maandag 23 Maart van 11 tot 5 uur.
Dr. F. Roorda, Cc-naeiwitor R$la
Eihn. mus. Leiden zalZaterdagm dlig
een toelichting op de teekeningen geven.
