Adviezen voor Geldbelegging
S. DUYKER Havik 29 Amersfoort
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 10 Nov. 1925 No.
Negen en Dertigste Jaargang
64
cBONNUMBMBN kunnen elke week in gun, doch oplegging Tin
abonnement moet geschieden voor den stnvang van een nieuw kwirtul.
Pr|» per drie maanden 11.00. Buiten de gemeente Amersfoort 11.10.
Alionderlilke n
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOM1DDAO
A9VUKTBNTIÖN 25 cent per regel. Blll<ke tarieTea voor handel en
n|verheld b| geregeld adverteeren. AdvertenHIn moeten Dlnedag
en Vr|dag vóór uur worden bciorgd. Een bepaalde planti kan
niet worden gegarandeerd.
Het is moeilijker een mensch, die
alleen den schijn der deugd heeft,
tot zelfkennis te brengen, dan een
groot zondaar.
Cegcn vrijdenkerij.
De vrif-denkerij is een door en door
verkeerd en verderfelijk beginsel, het
welk de mensch die er zijn leven naar
richt, ongelukkig maakt.
Zooals ons begeervermogen van na
ture is gericht op het goede, zoo wordt
ons deokvermogen bepaald door het
ware.
En terwijl de wil het recht niet heeft,
om het niet-goede te kiezen, mist het
verstand het recht, om het niet-
aan te hangen.
Dit laatste is evenzeer een misbruiken
van ons verstand, als het niet-goede
doen een misbruik maken is van
wilsvrijheid.
Eigenlijk is het vrij-denken bovendien
een onmogelijkheid. Onze wil kan het
niet goede kiezen, zij hel alleen in
ver het begeerlijk lijkt, maar wie
ïijn verstand geweld wil aandoen, kan
onmogelijk het niet-ware, de dwaling,
als zoodanig gekend, voor waarheid
houden.
De ware, de eenige vrjjheid vat
verstand is het recht om zich te richten
naar de wetten van zijn natuur; het
recht om het ware, dat het als zoodanig
leerde kennen, aan te hangen.
Wij hebben het recht, om alles te
houden wat ons waar blijkthet recht,
om niets aan te nemen waarvan ons
de waarheid niet is gebleken het recht
ook, om, waar vrije meeningen tegen
elkaar opwegen, te kiezen, welke wij
zullen aanhangen.
Maar wij hebben niet het recht, de
dwaling aan te hangeodit strijdt tcch
tegen de natuur zelve van het redelijk
Gegeven de onuitdelgbare tegenstel
ling tusschen waarheid en dwaling, kan
er geen sprake zijn van een absolute
vrijhtid van denken, gehouden als om
verstand is om binnen de grenzen tc
blijven van heigeen als waar werd er
kend, hetzij de gekende waarheid var
natuurlijke dan wel van bovennatuurlijk*
Wanneer b.v. ons verstand langs den
weg der redeneering komt tot bet heidei
inzicht van Gods bestaan, handelen wij
volstrekt onredelijk, en onze menschc-
lijke natuur onwaardig, door trots dal
verstandelijk inzicht den Schepper tc
willen loochenen. Wij zijn dan niet vrij
om te denkener bestaat geen God.
Komen wij tot de eikenning van die
andere waaiheid, dat God Zich aan de
meoschen geopenbaard heeft, dan zijn
wij wederom niet vrij het tegendeel
Zoo verzet zich tegen het vrij der keo
de natuur zelve van ons verstand. Zoo
leert ons de rede zelve, dat de vrij
denker een dwaashoofd is.
Wie zegt op godsdienstig gebied te
denken, aan te nemen, te gelooven wa'
hij wil, verdient niet minder drn spot
lach van alle redelijke w zer.s dan wie
voor zich de «vrijheid» opvordert, te
denken dat een ciikel vierkant ii
5 EEN GEVANGENE
De grijsaard begon nu zijn levens
geschiedenis te vertellen.
Ik ben Faria. Sedert 1811 wordl ik
op dit kasteel gevangen gehouden, na
eerst drie jaren in de vesting Piéniont
te hebben doorgebracht.
En waarom houdt men u gevangen?
Omdat ik in 1807 reeds hetzelfde
plan vormde, dat Napoleon in 1811
wilde ten uitvoer brengen.
Al die kleine vorstendommen in Italië
zijn een broeinest van tyrannie en ik
wilde ze onder één hand brengen. In
een laafaard, die een kroon droeg,
meende ik een Cesar Borgia te zien.
Hij gaf voor, mij te begrijpen, om mij
te zekerder te kunnen verraden. De
grijsaard boog het hoofd onder hei
gewichl van zijn herinneringen. Geeft
gij alle hoop om te ontkomen op?
vroeg Dantès.
„De vlucht schijnt mij iets onmoge
lijks, hernam Faria". Besef eens wat
ik doorgestaan heb. Vier jaar had ik
noodig om die werktuigen te maken
en twee jaar heb ik noodig gehad om
de steenen door te krassen. Meermalen
was ik 's avonds overgelukkig als ik
maar een vierde van een duim was
gevorderd. Om het puin Ie verbergen,
een kubus rond.
En nu werpe de »viij denker» niel
tegen, dat de erkende waaiheid, in bet
bijzonder de bovennatuurlijke, dan eigen
lijk onze vrijheid van denken aan banden
legt. Want juist het tegendeel is hel
geval.
Zoo wij niet het recht hebben
de dwaling aan te hangen, hebben wij
evenmin het recht om haar te verspreiden.
Absolute vrijheid van spreken, vaD
schrijven, volstrekte vrijheid van druk-
pers alle even zoovele «vrijheden»
m den modernen tijd zijn daarom
den grond beslist te veroordeelen.
Wij kunnen natuurlijk dwalen, en
anneer wij daarbij te goeder trouw
o, zal ons de dwaling niet aange
rekend worden, maar objectief genomen
hebben wij geen enkel recht om haar
1 te hangen dan wel tc verspreiden
daarom druischen de genoemde «vrij
heden» lijnrecht in tegen de menrche-
lijke rede.
Dat vele uitloopers van het liberale
stelsel ons Katholieken zijdelings eenig
voordeel brachten, zullen wij niet ont
kennen en als het waar is, dat abso
lute vrijheid van spreken en van druk
pers een eisch des tijds heeten mag,
dan pleit dit enkel tegen den lijd.
Men mag een eisch van bet gezond
verstand niet afwijzen, omdat bij in de
tijdsomstandigheden van het oogenblik
als onverdraagzaamheid klinktdit is
hooge mate onredelijk.
Daarom is bet te midden va
tegenwoordige ideeën-verwarring, hope
loos gevolg van de prediking der val
sche vrijheid, boven alles redelijk, het
Katholieke standpunt met nadruk te
bandhaven dat de ware vrijheid
verstand bestaat in het recht
de waaiheid aan te hangen, de w
heid, zooals wij baar, hetzij langs Dat
lijken, hetzij langs bovennaluurlijken weg
hebben leeren kennen; en dat de or ge-
breidelde verspreiding door woord en
geschrift van de dwaling een jammer
lijk misbruik beteekent van onze vrij
heid, dat in het zuivere licht van de
O. C. Ureuwentorcn van
Amersfoort.
Door T. PLUIM.
I.
Amersfoort mag er roem op dragen,
en der schoonste torens van Neder
land te bezitten. Men zegt, dat de be
kende toren van Rhenen en die van
Antwerpen, door denzelfden bouw
meester zijn ontworpen, waardoor hun
onderlinge gelijkenis zou verklaard wor
den. De naam van den kunstenaar is
heisas I verloren gegaan, terwijl men
evenmin het stichtingsjaar weet. Wel
mag worden aangenomen, dat om
streeks 1450 met den bouw begonner
dal ik uitgroef, moest ik het gewelf
onder een trap doorbreken en in de
holle daarvan begroef ik het tot er
geen plaats meer was voor een handvol.
Het voorbeeld van dien grijsaard,
die mei zooveel geestkracht aan leven
en vrijheid hing, vervulde hem met
den moed der vertwijfeling.
„Ik heb gevonden, wat gij zocht
sprak hij, na eenig stilzwijgen.
Gij? vroeg de ander verbaasd, en
wat hebt ge dan gevonden?
„De gang, dien gij van uw kerker
lot hier hebt gegraven loopt in dezelfde
richting als die buitenweg. Is dat niet
zoo?
Faria gaf een toestemmend ant
woord. Welnu, laat ons van het mid
delpunt van uw gang in een rechten
hoek een zijgang aanleggen, dan kun
nen wij den buitenweg bereiken en
wij zullen den schildwacht als wij dien
zien, dooden en ontvluchten.
Neen, stil, stil, hernam Faria. Toen
ik mij zelve bevrijdde, diende ik God,
door een zijner schepselen in vrijheid
te stellen, die onschuldig was en geen
straf verdiende. Met dit bewustzijn kon
ik wel een muur doorgraven, doch
met het bloed van een verslagen mede-
mensch op mijn geweten, zou ik niet
uit deze kerker kunnen gaan.
Slank en sierlijk heft hij zich nog
altijd omhoog, zoodat men hem nog verre
van de Eemstad ontwaart. En wat hel
eigenaardige, het kunstrijke van den
toren is, de bouwmeester heeft O. L.
Vrouwe met het Kind willen voorstellen.
Immers tusschen den tweeden en derden
omgang heeft de ontwerper met opzet
de trap aan de buitenzijde gemesteld,
zoodat hierdoor bet Kindeke wordt af
gebeeld. Hoor, wat daarom de bekende
schrijver Ds. Craanrijk in zijn «Wande
lingen door Nederland» van den toren
zegt:
«Het omwonende volk begroette in
het Btatig gevaarte het beeld d:r Ge
zegende onder de vrouwen, en vooral
als de schemering de vormen wat om.
sluierde, als de verre afstand de ëétails
in een nevel hulde, dan zag bun oog
de^ statige gestalte der gebenedijde
Móeder des Heeren mtt Haar Godde
lijk Kind op den arm, die beschermend
en zegenend te midden van het uitge
strekte landschap stond en de geloovigen
tot dankbare aanbidding en vertrouwe
lijke vereering uitnoodigde.»
Men zegt, dat de toren een herinne-
ring moest blijven aan hel in Amers
foort gevonden miraculeus beeldje van
O. L. Vrouwe met het Kindeke Jesus,
dat eeuwen lang een dit hte schare van
geloovigen trok.
Zóó gelukkig is de bouwmeester
die voorstelling van het gevonden
beeldje geslaagd, dat het uitgebouwde
trapiorenije door het volk «Het Kindje»
wordt gebeetsn.
En wijlen de Eerw. Heer Roctse-
laar, die zijn Eemstad zoo liefhad en
haar geschiedenis als geen ander kende,
schrijft«Niet alleen is er van een
misstand in het geheel geen sprake, maar
«het Kindjr» is een sieraad te heeten.
Statig en slank, edel ea vrij rijst de
toren omhoog en wekt de bewondering
zoowel dooi de schoonheid van ell
der deelen, als door de juistheid dt:
afmetingen en de harmonie van he
geheel. Op verren afstand zichtbaar,
overheerscht bij het geheele Eemdal,
en trekt voortdurend de aandacht, als
stond hij daar sinds den dag van gisteren
en werd hij voor den eersten keer aan
schouwd. Reeds meer dan vier eeuwen
duurt die bewondering voort en men
behoeft geen profeet te zijn om te
voorspellen, dat het verre nageslacht
aan de Koninginne van Eemlard den
cijns zijner hulde eerbiedigzal brengen
Volgens de gewone opgaven heef:
ten de navolgende hoogten
Eerste omloop 31 60 M.
Tweede
Derde
De spits
Totaal
digen indruk vergeten, dien,
veertig jaar geleden, het onvergetelijke
panorama op mij maakte, toen ik iu
de Mei-maar,d den toren had beklom-
en en mijn blikken daar diep beneden
wijden boog over Eemland liet wijden,
et was, zooals ik reeds zeide in de
ei-maand en dan heeft althans
toen iedereen op een bepaald uur
(ik meen van 4 tot 5) vrijen toegang,
Wat, riep Dantis, als u de vrijheid
zoo nabij waart, zoudt gij dan terug
deinzen voor zulk een beletsel?
En gij dan? vroeg Faria, waarom
hebt gij niet op den een of anderen
avond uw cipier met een poot van uw
tafel verslagen zijn klecren aangetrok
ken en getracht te ontvluchten.
Eenvoudig omdat ik nooit op die
gedachte ben gekomen, antwoordde
Dantès.
Neen, hervatte de man, liet was veel
meer, omdat gij een instinctmatigen
afkeer van zulk een misdaad had, dat
gij er zelfs niet aan gedacht hebt.
Intusschen daalde de avond en
maakte een einde aan het gesprek van
de beide gevangenen. Hij keerde naar
zijn cel terug en de opening werd
zorgvuldig gesloten. Nauwelijks was
echter de cipier vertrokken of Dantès
opende den gang weer en kroop naar
zijn lotgenoot om te zamen met hem
zijn avondbrood te eten. Dag en nacht
waren de samenkomsten van de beide
gevangenen een bron van de reinste
ugde en beider vriendschap nam
t den dag in innigheid toe. Vijftien
maanden snelden op die wijze om,
toen een tjroevig voorval hun eenzaam
geluk verstoorde, De arme Italiaan
leed aan vallende ziekte en kreeg on-
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 Telefoon no. 304
LIP'S SAFE-INRICHTING.
Alvorens u beslist bij het koopen van een Instrument
is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- on Orgelhandel
Fluweelen Costumes f 10.w
Fantasie Costumes - 9."
Dames Vesten - 3.30
Zeer voordeelige prijzen.
daar dan tevens de «Mei-klokjes»
den bespeeld, ongetwijfeld een c
oude, goede gewoonte.
Want een heerlijk klokkenspel bezit
de toren 33 klokken, groot en klein,
en bijna alle door den Amsterdam-
schen grootmeester der klokkengieters
Franciscus Hemor y gegoten zeer zeker
een kostba'ar bezit.
(Wordt vervolgd)
Amersfoort
De gewor.e maandelijksche Gods
dienstoefening voor de R. K. Militairen
van alle rangen wordt gehouden door
den H. E. G. Heer Aalmoezenier
Donderdag en Vrijdag a.s. 12 en 13
November,
Donderdag half 4 de conferentie.
Vrijdag half 8 de H. Mis met algc-
meenc H. Communie, Deze H. Mis
wordt opgedragen voor de zielerust van
Aalmoezenier F. Padberg,
Des avonds 7 uur plechtig Lof met
opdracht der Dieuwe leden van de
Katb. Militairen vereeDiging.
Deze plechtigheid die voor ieder toe
gankelijk is wordt geleid door den
Kolonel-Hoofd-aalmoezenier van Leger
en Vloot, Mgr. F. J. H, Evers.
Daarna feestavond in de Militairen
'ereeniging.
Toen in Deventer de eerste nazorg-
dag werd gehouden en daar uit alle
deelen van het land de vrouwen en
nen te zamen kwamen, wien het
lot der T B C.-patiëuten ter harte gaat
en die werken in het belang van hen,
die hulp noodig hebben, nadat het
verwacht een van zijn hevigste aan
vallen. Het gevolg was een totale ver
lamming aan de rechterzijde van het
lichaam. Kort daarop werd hij door
een nog sterker aanval gegrepen en
toen Dantès in den nacht bij hem kwam
om hem door woorden van troost op
te beuren, maakte een laatste crisis
een einde aan het lijden van dien eens
zoo krachtigen grijsaard.
Een half, een uur, zelfs nog twee of
drie uur bleef Edward bij zijn vriend,
lot de aanbrekende dag hem het ge
broken oog en de verstijfde handen
van het lijk liet aanschouwen. Een
huivering overviel hem en hij keerde
zijn cel terug.
Dien dag luisterde Dantès alles af,
wat er in de kerker van zijn verschei
den vriend gebeurde. Hij hoorde de
cipier om hulp roepen en toen het
geluid van heen en weer loopen der
cipiers en soldaten ophield, volgde
een bezoek van den gouverneur en
den geneesheer van de citadel. Beiden
vergenoegden zich niet met de gewone
symptomen van den dood te consta-
teeren, maar zij lieten den doode
gloeiend ijzer tegen de voetzolen
leggen. Toen deze proef genomen was
gingen beiden weg, nadat de gouver
neur eerst nog bevel tot begraven
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
verblijf geëiadigd is, kwam
bij Mevrouw Schiedges en den Heer
Ad. ter Cock de gedachte op«Wat
kunnen we doen om hier in Amersfoort
de Nazorg-idee ingang te doen vinder
Het initiatief werd genomen tot het
houden van eene bespreking over den
Nazorg-arbeid.
Deze bespreking nu had plaats in de
lighallen aan den Utrechtschen weg.
Door den Voorzitter van den Raad
van Arbeid, den Heer Ad. ter Cock,
die deze vergadering presideerde, werd
eene inleiding gehouden over «Nazorg.»
Gedocumenteerd door de reeds ver
schenen lectuur, als brochures en ver
slagen van gehouden lezingen, werd
kort, doch zoo volledig mogelijk, aan
gestipt wat reeds op dit gebied was
geschied.
Besloten werd een comité voor
Na zorg» te stichten. Bestuur
Ad. ter Cock, voorzitterMevrouw
Schiedges, secretaresse Dr. Adriani
Ds. Visserj. v. DoornMevrouw
Helderman.
De bouw van het nieuwe Missie-
i te Soesterberg is in vollen gang
gaat zeer voorspoedig. Voor een
gedeelte moet die bouw bekostigd wor
den uit de opbrengst van een loterij
gegeven had, in den nacht tusschen
elf en twaalf. De cipier en zijn sup
poosten bleven nog een oogenblik en
Edward hoorde een eigenaardig geluid
als het scheuren van grof linnen. Ver
volgens werd het lijk met zwaren slag
oo het bed geworpen en in het grove
linnen genaaid. Bij de gedachte, dat
hij die gevangenis wel op geen andere
wijze zou verlaten dan zijn vriend, was
hij diep lerneeigeslagen, maar op dit
oogenblik zelf voer hem een ontzet
tende gedachte door het hoofd en deed
zijn adem stokken.
Twee of driemaal liep hij in ver
twijfeling zijn kerker op en neer en
daarop sprak hij met de overtuiging
van iemand, die tot een vast besluit
is gekomen. Welaan, als alleen de
dooden dit verblijf van schrik en jam
mer mogen verlaten, dan wil ik de
plaats innemen van den doode.
De cipier en zijn gezellen waren
vertrokken en Dantès kroop in de
kerker van zijn vriend. Hel lijk van
Faria lag in een zak genaaid op zijn
legerstede.
Wordt vervolgd.