I
Amsterdamsche Bank
CRE DIETEN
S. DUYKER Havik 29 Amersfoort
FORTUNfl
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
i? kunnen eike week In gun. doch oplegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
5",. e munt)en '-00- Bullen de gemeente Amersfoort 11.10.
Ahondarllke nummert 10 et.
Vrijdag 13 Nov. 1925 No. 65
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 3(4
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOM1DDAO
apvbktbmtiAr 23 cent per regel. BUI|ke tarieven voor handel en
n| verheid b| geregeld adverteeren. Advert en tl ên moeten Dinsdag
en Vrfdag vóór uur worden bezorgd, Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD
Hoe erbarmelijk is toch de gehui
chelde uiterlijke fatsoensmoraal der
moderne wereld, beschouwd in het licht
der waarheid.
Dt Katholieke Staatspartii.
Toen Jonkheer Rugsch de Beeren-
brouck het presidium der Nederlandsche
Katholieke Staatspartij aanvaardde,
achtte hij het dienstig bij die gelegen
heid eenige beschouwingen te wijden
aan de plaats, die de Nederlandsche
Katholieken in het staatkundig leven
innemen.
Indien wij, zoo zeide hij, onbevangen
de geschiedenis van ons vaderland raad
plegen, dan zien wij dat de ontwikke
ling van het katholicisme in Nederland
voor een groot deel de geschiedenis
van onze natie vormt.
De katholieke geloofsverkondigers
zijn in ons vaderland de grondleggers
van de christelijke beschaving. Haar
door ons aller inspanning in de toe
komst te vervolmaken is de taak, die
Willen wij katholieken, die taak naar
behooren vervullen, dan is onder meer
noodig, dat onze staatkundige organi
satie voldoe aan de eischen die wij aan
een nationale partij mogen stellen.
Iedere katholieke kiezer vicdeerbe-
wegingsmogelijkheid.
Met hare iotellectueelen, ambtenaren,
atbeiders, werkgevers, middenstanders,
boeren, kspitaalbeziitenden in alle denk
bare groepeeringen is zij eene afspiege
ling van het volksleven zelf in zijn
geestelijke en maatichappelgke ge
ledingen.
In zulk een partij wisselen de ver
scheiden standen, klassen en beroepen
hunne meeningen met elkander uit,
slijpen de verschillen op elkander af,
neemt de een van den ander het goede
over, vinden de tegenstellingen elkan
der in waardeeriDg en verzoening onder
een beter verlicht begrip over personen
en toestanden, welke zij zonder dezen
omgang niet aldus hadden leeren kennen.
Een op deze wijze evenwichtig ge
bouwde partij zal ook hel evenwicht
helpen bouwen in de natie, welke iD
baar de sterkste beschermster van haar
algemeene belangen vindt.
Want indien een dergelijke groote
partij uiteenviel door onderlinge on-
eenigheid, dan zouden die algemeene
belangen weer benadeeld worden en
wellicht opgeofferd aan de propaganda
van nog enkele vooruitstrevende en mid
denpartijen en andere groepeeringen
te meer.
Maar blgft die eenheid behouden, dan
zal onze partij, die meer dan eenige
andere in getalsterkte en verscheiden
heid van samenstelling de natie weer
spiegelt, haar eigen belang uitdrukken
in het algemeen belang.
Ook de Nederlandsche niet-katholiek
moet, iodieo bij onbevangen het ver
leden onzer katholieke partij nagaat,
tot het besluit komen, dat wij minder
bevrediging van eigen wenschea dan
behartiging der algemeene belangeD
zoeken.
Hoe meer een politicus zich weet in
te denken in de verschillende behoefieo
der deelen van ods volk, hoe gemakke
lijker hem te behartiging van het alge
meen belang grootsten gemeenen
deeler van particuliere (individueele en
groeps-) belangen zal vallen.
De groote meerderheid der Neder
landsche politieke partijen beoogen het
algemeen belang le dienen. Maar Ier
linkerzijde mist men de veelzgdigh:id
van onderdeelen die rechts eigen is.
Daar dient zich de grootste partij wel
bewust aan als een klassepartij, dienende
het klasse-belang der arbeiders, terwijl
in de andere parlgcn in meerdere of
mindere mate het arbeiderselement
ontbreekt.
Door den aard barer samenstelling
zijn de drie partijen van rechts nationale
groepeeringen, wier leiders,
legen woordigers in de openbare lichamen
zich voortdurend moeten oefenen in 't
beantwoorden van de vraag Wat eischt
ook voor de rangen en standen, waar
mede ik persoonlijk in nauwer verband
sta, bet algemeen belang
Bij het blijvend samengaan
gelgke in den waren zin des woords
nationale parlijcn is 's lands belang hel
meest gebaai. Indien daarvoor ii
plaats zouden treden groepeeringen
sic ffelgke belangen tegenstelling
lusschen de behoudsgezinden van
[bans bestaande politieke partgen et
zjjds en de vooruitstrevende van
kleur anderxgds dan vrees ik, dal
ons politiek leven onherstelbaar schade
zoude lijden en de levenseiscbeo van den
staat zouden worden geschaad. Con
servatisme in het stastsbesiuur, zonder
hel tegenwicht van vooruitstrevendheid,
kan op den duur allicht leiden tot r
lutionnaire woeiingen. Sociale aspiraties
van onbedachtzame, niet uit alle deelen
des volks samengestelde en daardoor
niet evenwichtige, politieke parlijcn,
dreigen de tinanc tn der openbare
lichamen in de war te sturen. En het
zijn vooral de breede volksklassen, die
bet meeste belang hebben bg een richtig
beheer der openbare geldmiddelen.
Ook in anderen zin is onze katho
lieke partg een Dationale partgde
indeeling der meoschheid in volken is
oiet kunstmatig. Volken vormen een
gedeelte van de maatscturppg-orde, door
God zelf gewildzg zijn een uitdruk
king van de leidende Voorzienigheid.
Toen Ramsay Mac Donald in Enge
land eerste minister was, verklaarde bg
in een reede »Ik ben 'n overtuigden
onbuigzaam nationalist. Ik eerbiedig de
nationale toestanden en nationale eigen
aardigheden. Nationalisme is niet agres
sief nationalisme is zelfeerbitdiging
en zg die eigen aard het meest eer
biedigen, zgn de beste menschen om
dien van anderen te eerbiedigen.*
Zeg ik teveel wanneer ik beweer,
dat ook in dezen zin de katholieke
partij eene nationale partg is Onze
parlg eikent de idrgele waarde van onze
onafhankelijkheid door baar zorg voor
het. algemeen belang wil zg de solidari
teit van alle volksgenooten bevorderen
hare sociale pclitiek is er op gericht,
zooveel mogelgk de oorzaken weg le
nemen, welke tusschen de leden vao
ons volk ongelgkheid scheppen en ver
sterken ten aanzien van hun ontwikke-
lings-voorwaarden zg wil bovendien
de baan vigmaken voor de begaafden,
opdat iedere Nederlander de gelegen
heid vinde om op de plaats te komen,
hg naar zgn vermogen tot den
bloei van het geheel, tot de ontwikke
ling van onze volkskracht kan mede-
Nationaal, in den goeden, echten
Nederlandschen zin van het woord be-
teekectLiefde tot eigen volk. Zg sluit
broederlgke samenwerking met andere
partgen en volken niet uit, maar is,
integendeel, voor nationale en inter
nationale samenwerkieg de eerste voor-
Welnu, in dezen zin mag de katho
lieke partg bg uitnemendheid worden
genoemd: eene nationale partg.
Binnenland
Waterschap Eemnes.
Ged. Staten deden uitspraak in het
beroep van Van Leeuwen, die in een
n bezwaarschrift verzocht had een
euwe stemming in 't waterschap Eem-
:s te doen houden.
De uitspraak luidde, dat het bestuur
n nieuwe stemming moet uitschrijven,
wijl de laatste stemming als niet geheim
en niet wettig moet worden beschouwd.
Ged. Staten grondden de uitspraak op
de overweging, dat, zooals uit de afge
legde verklaring bleek de stemming niet
geheim was (de voorzitter vroeg aan
de kiezers welke candidaat zg wensch-
ten te stemmen enz.), dat d: stembil
jetjes uitgereikt werden door den secre
taris, die geen deel uitmaken kan van
het slembureau, terwgl de wet voor-
schiglc, dat een lid van bet stembureau
de biljetten moet overhandigen
dat een stembriefje voor 2 of meer
emmen werd afgegegeven, welke han-
delwgze ook in strgd is met de voor
schriften.
Het gebeurde is een les voor andere
waterschapsbesturen die in vele geva!
len niet handelen volgens de voor
schriften.
Waterschap De Eem.
Het Heemraadschap rivier de Eem
maakt bekeDd dat een ontwerp tot her
ziening der Keuren of Politieverordening
op het onderhoud der waterleidingen
enz. gedurende een maand ter inzage
is gelegd, te Amersfoort, Muurhuizen
15 en in de gemeenten Woudenberg,
Baarn, Hoogland, ten gemeentesecre
tarie. Voorts, dat de begrooting over
bet dienstjaar 1926 Voor belangheb
benden ter inzage is gelegd bij den
Muurhuizen 15 te Amersfoort.
Wal nu 7
Deze vraag zal ieder zich terecht
stellen, wanneer hij kennis genomen
heeft van het gebeurde in de Tweede
Kamer, staar een door Ds. Kersten
ingediend amendement voor afschaffing
van het Gezantschap bg den Pauselgken
Stoel is aangenomen met 52 tegen 42
stemmen.
Tegen stemden de Anti-Revolution-
liren, de Katholieken en Arts (R. K,
Volkspartg).
Vóór de opheffing slemden ook
alle aanwezige Christelijk-Historische
Kamerleden.
Het volgende ging er aan vooraf.
Ds. Kersten noemde drie redenen,
raarom z.i. de aanneming van zgu
mendement tot opheifiog van het Ge
zantschap bg het Vaticaan gewenscbi
's: ten eerste is het gezantschap de
:rkenning van de geestelgke macht van
den paus ten tweede ziet spr. daarin
een versterking van de Roomsche
politiek, hetgeen spr. een gevaar achi
voor ons landen ten derde meen:
spr., dat dit gezantschap een Room
scben stempel drukt op het Neder
landsche volk.
Mgr. Nolens bracht hierop onder de
aandacht, dat in 1915 onder algemeene
instemming het gezantschap is tot stand
gekomen en dat dit gezantschap vat
algemeen belang geacht moet worden.
Hg ia niet van plan opnieuw de groc-
den waarom dit gezantschap wensche-
Igk geacht moet worden, uiteen te zetten.
Wel wensebte Mgr. Nolens te zeggen,
t, wanneer het gezantschap wordi
afgeschaft, de R. K. Tweed: Kamer
ledea ernstig zullen hebben te over
wegen, of ze wel hun steun aan den
begrooting kunnen geven. Ook zullen
hebben te overwegen of zg verder
un zullen kunnen verleenen aan welk
kabinet ook, vovtftgekomen uil groepen,
waaraan de eventueele afschalfi ig van
het gezantschap is te wgten,
Ds. Lingbeek ziet niet in, waarom
in het hoofd der R, K. Kerk eeD
vooikeur moet worden gegeven. Waarom
wordt de R.K. Kerk bevoorrecht boven
de Griekscbe Katholieke Kerk boven
de Synode der Hervormde of Gerefor
meerde Kerk Als de Paus als wereld-
Igke macht gezanten ontvangt, heeft
spr. ook ernstige bezwaren. Hg wil
diens Stoel niet erkennen en acht er
kenning een krenking der historie.
Mr. Snoeck Henkemans (Chr. Hist.)
herinnert aan vroegere discussies. Aan
tgdclgk gezantschap gaf spr. zijn
stem, maar niet aan een blgvend.
Afschaffing zou een grief zgn voor de
Katholieken, zegt nu Mgr. Nolens. Spr.
wgst er op dat de handhaving van dit
gezantschap in 1920 grievend was voor
spiekers fractie, maar die fractie ont
hield haar slem niet aan de begrooting.
Toen daarop de heer Vliegen (S. D.
A. Paan het woord kwam, was de
spanning zeer groot. Onder doodsche
stilte zeide spr. namens zijn fractie, dat
deze voor het amendement zal stem-
omdat zg het nut van de verdere
handhaving van het gezantschap voor
is land betwgfelt.
Minister Van Karnebeek verdedigde
d>: handhaving van het gerantschap
met een beroep op deo invloed van
bet Vaticaan iD internationale aange
legenheden, dat een bron vau groote
informatie blijkt, en waaibg 26 landen
zgn vertegenwoordigd. -De afschaffing
zou zgn een miskenning van de katho
lieke kerk in het wereldgebeuren. Ten
slotte wees de Minister er nog op, dat
geen enkel zakelgk argument voor de
afschaffing van het gezantschap is aan -
Toen volgde de stemming met boven-
:imelden uitslag.
De behandeling der Staatsbegrooting
werd niet voortgezet,
Onze vier Katholieke ministets gaven
kennen ontslag te zullen vragen en
onze politici staan voor een laslig geval.
Als men bg de vorming van hel
ministerie gedacht heeft dat de gezant
schapskwestie wel zou worden opgelost,
dan is men wel bedrogen uilgekomeo.
De tegenstanders der regeering hebbeD
de kans waargenomen om bg gebleken
gemis aan overeenstemming in
regeeringskring. de samenwerking
rechterzijde te breken.
n
arbeid, handel en Dgverheid, mr. D, A.
Kooien en de minister van koloniën,
Cb. J. I. I. M. Weiter.
De vier katholieke ministers hebben
gezamenlgk hun ontslagaanvrage aan
de Koningin ingediend. Het zgn de mi
nister van oorlog, majoor J. M. J. H,
Lamboog, de minister van waterstaat,
ir. M. C. E. Bongaerts, de
te Amersfoort Kortegracht 16
Kapitaal f55.000.000 Reserve f43.000.000
INDUSTRIE
Alvorens u beslist bij het koopen van een Instrument
is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- en Orgelhandel
Wees Wijs en schaf U een
aan. Vertegenw. voor Amersfoort en Omstreken
Kantoorboekh. H. Elzenaar
De Snelschrijfmachine Langestraat 84 - Telef. 528 - Amersfoort
CONFECTIE-WEEK
ZIE ONZE ETALAGE
VOORDEELIGE AANBIEDINGEN
DAMES JAPONNEN
Amersfoort
Amersfoortsche Korenbond.
De Amersfoortsche Korenbond kwam
hier samen in het Spaarbank-gebouw
aan de Breedestraat. Aanwezig waren
de Zeereerw. Heeren Deken Fock, Dr.
Vroom, Pastoor Gowthorpe, kap. Diöge,
kap. Tempelman, de koren van de stads-
parochies St. Franc. Xav.O. L. Vr.
HemelvaartSt. HenricusSt. Ansfridus
lie van Achterveld, Barneveld,
Hoogland, Soesterberg en Nijkerk.
Door de koren werd gezongen Gre-
goriaansche muziek hetgeen verplichtend
en waarover Dr. Vroom beoor-
deeling gaf, terwgl ook meerstemmige
zang werd uitgevoerd.
Na afloop hiervan werd een geani
meerde vergadering gehouden waar Dr.
Vroom een rede hield over de taak
den Kerkzanger. Muziek is de meest
algemeene kunst in dezen zin dat geen
andere kunst den mensch op zoo veel
'eren en in zoo vele omstandig
heden van dienst kan zgn als zg. Be-
'gzen daarvan zgn wiegeliedjes, kin
derliedjes, arbeids- en volksliederen,
dans en krggsmuziek, liefdesliederen,
klaag- ea feestzangen. Een eerste ver-
eischte bg al die muziek is dat zg pas
send behoort te zgn. In de kerk behoort
geen muziek, die niet in de kerk past.
In de kerk behoort alleen te woiden
uitgevoerd goedgekeurde muziek. Ook
de uitvoering moet beantwoorden aan
het doeldu opluistering der liturgische
plechtighedende uitvoering moet ware
keikelgke kunst zgn. Op Directeur en
Koor mst de verantwoording om de
jziek als kerkelgke kunst uit te voi
Dat is de taak v. h. zangkoor. Die taak
tweeledig le. moet een koor zorgeD
dat zgn zang een kunstweik is, 2e. dat
bg eea kerkelgk kunstwerk is. Eeo
kunstwerk om weldadig in te we
op bet schoonheidsgevoel.
Bg eeo juiste opvattingen een goede
uitvoering kan vernacht wotden dat het
ook een kerkelgk kunstwerk E,
Spr. besprak het doel van een kerk
koor n.l. de keik Jgke plechtigheden op
te luisteren door kerkelgke muziek.
Ook de kerkzanger moet de kerkelgke
stemming bezitteu. Herinnerd werd san
het Motu Proprio van Pius X waarin de
voorwaarden waaraan een kerkzanger
moet voldoen, worden genoemd.
Het geheele succes der kerkmuzikale
actie hangt daarvan af. Waaneer de
kakzangers zich zelf maar werkelgk
beschouwen als kerkzangers, wanneer
ze maar uitgaan van het idee, dat hun
gang dient tot verheerlgking van God,
(ot opluistering der H. liturgie en tot
stichting der geloovigen, dan is alles
gewonnen. Dan kan niet ontbreken het
ernstig streven om aan hun zang be
halve wgding, ook de noodige kunst
waarde te geven, die bg de H. Hande
lingen past. Spr. vertrouwde dat deze
zangersdag ertoe mocht bgdragen om
in dezen geest den bloei der aanwezige
koren te verhoogen.
In St. Jozef vergaderde de R. K.
Werkliedenvereniging onder leiding
VBn den heer Kraan. Na voorlezing der
notulen deed de voorzitter eenige mede-
deelingen van meer internen aard en
moedigde aan, voor hen die dit nog
verzuimden, zich voor de cursussen door
de Prop.club Leo XIII te houden te
laten inschrgveo. Een vgftal nieuwe leden
werd ingelijfd en de daarvan aan
wezigen zgn door den voorzitter hartelgk
verwelkomd. Van de te Deventer ge
houden centrale Raadsvergadering werd
uitvoerig verslag gedaan. Tot leden
de Kerstfeestcommissie werden
benoemd de heeren A. Laseur, P, J,
Kalleveen G. W. v. d. Baan, J. Kinder-
vater en J. Vos. Per circulaire zullen
de leden van een en ander nog in ken-
worden gesteld. Gaarne had men
uitbreiding der leeftgdsgrens gezien
r de kinderen die dit leest kunnen
bezoekeD,. doch hel bestuur kon in dit
opzicht niet van den leeftgdsgreos van
6 12 jaar afwijken waarbg de verga
dering zich aansloot.
De rondvraag werd ruimschoots be
lt om diverse onderwerpen naar voren
breDgen. Zoo werd ter sprake
gebracht een stichting van «Hulp in
nood* waarvoor het bestuur ernstig
onderzoek toezegde.
De heer J. J. de Klerk, ondetwgzer
i een openbare school alhier, is be
noemd tot hoofd der school te Ambt-
Hardenberg.
Zoodag 15 November a.s. 's avoods
8 uur, jaarvergadering v. d. Jonge Werk
man, Par. O. L. Vr. Hemelvaart.
Voor de gehouden aanbesteding van
bet gesticht »De Voorzienigheid* in de
Elandstraat te Amsterdam waren in
gekomen 22 biljetten.
Laagste inschrgver was de beer H,
van Keulen te Amersfoort voor f 226 00a
Limvio-nieuws.
Zondag i.l. speelde Limvio I haar
eerst: competitie wedstrgd te Heemstede
tegen H.B.C. I, die het vorige jaar
kampioen in deze afdceiing is geweest,
cn 't verloren met 21. Een nederlaag
die eer toekomt door den ff.uk en forsch
gespeeldcn wedstrgd daar H.B.C.
reeds ingespeeld is en Limvio nog niet
zoo als H.B.C.
Het elftal was opgesteld en telde 1