i*
R. K. Spaarbank Amersfoort
S. DUYKER Havik 29 Amersfoort
De goede St. Nicolaas
Bel dan op No 42
PUROL
DE EEMBODE
R. K Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMBISTBN kunnen elke week In gun, doch opaegglng van
abonnement moei geschieden voor den unvsng vso een nieuw kwartaal.
Pr|a per drie mainden tl.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Alsonderllke nr
Dinsdag 1 Dec. 1925 No.
Negen en Dertigste Jaargang
70
KANTOOR: LANQEORACHT 28, AMERSPOORT, TELEFOON 314
OE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQM1DDAQ
AOVBRTBNTIÊN 25 cant per regel. Blllgka Urlcven voor handel en
n|rerheld b| geregeld adverteeren. Advertentlfn moeten Dinsdag
en Vrijdag vóór I uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Bid, alsof geen werken hielp -, werk
alsof geen bidden hielp.
S». Tranciscus Xavarius.
Het Poilugeesche schip, de Santa
Crocr, had den geloofsh. ld Xaverus ge
bracht op het eiland Sansian, op korten
afstand van het onmetelijke Chineesche
Rijk, dat hij meende voor Chri6tus te
Hier overviel hem een hevigen koorts
aanval.
Hij nam zijn intrek in een stroohut,
welke weldra getuige zou zijn van zijn
laatste oogenbllkken.
Te eten was er nietsde honger deed
zich gevoelen. De Chinees, die bij hem
was, ging er op uit om bij de weinige
Portugeezen, die van schepen waren
achter gebleven, wat eten te bedelen,
doch ook zij leden gebrek.
Door ziekte en gebrek verzwakt, ver
zocht Xaverius den Chinees hem aan
boord van de Santa Croce, die op de
reede nog lag, terug te brengen.^ want
bij voelde dat hij hulp noodig had.
Doch het rollen van het schip deed
hem zoozeer lijden, dat hij weer naar
zijo schamele hut op het land moest
worden teruggebracht.
Een Portugees raadde hem aan, zich
te doen adetlaleo. Gedurende de ader
lating viel hij echter in zwijmmen
sprenkelde hem water io 't gelaat en
hij kwam bij. doch gevoelde zich zeer
ziek en zwak.
's Anderen daags gebeurde hetzelfde.
Na bijgebracht te zijn, begon hij te
ijlenhij glimlachte en sprak in een
taal, welke de Chioees niet verstond
Maar uit hetgeen deze wist te onthouden
en later te verhaleD, valt te begrijpen,
dat hij voortdurend den naam Jezus op
de lippen had.
Miserere mei» Ontferm U mijner I
Maar Gij, heb medelijden met mijn
zonden en fouten.
Den 26en November verloor hij den
spraak, doch zijne oogen bleven op het
kruisbeeld gevestigd.
In den vroegen morgen van den 27-
sten November gaf bij den geest
was niemand bij tegenwoordig dan de
trouwe Chinees, die hem bij 't ster
de gewijde kaars in de hand gaf
zijn oogen sloot.
Van alle meoschen veilaten
Doch niet van Godl
Toen twee maanden later zijn lichaam
werd opgegraven, waarover men bij de
ler-aarde-besielling cenigc zakken met
ongebluschte kalk had gestrooid, vond
men een onbedorven lichaam, dat een
zachten, oobeschrijfelijken geur uit
wasemde.
Toen begon de HomftocVt door de
eilanden van den Iidischen Archipel,
langs de kust van Madacca naar Goa,
waar het heilige oveiblijfsel den 15den
Maait 1553 aankwam en nog heden
ten dage rust.
Men wed, dat zijn lichaam nu nog.
wel uitgedroogd, doch ongeschonden is.
Het .leven van St. Franciscus Xaverius
is een voorbeeld geweest van bqna
onvetwoestbaie weikkracht. Waardgr
leerling van den H. Ignatius de Loyola,
was dezi Baskië', wiens oogen als
van zijn landgenooten immer de verre
horizonten zochten, een geloofsverkon
diger
SCz"nn's«e.
heerlijk»
de wereld haast i
ei bracht hem een graf, dat
De oudste oorkonden over
f.emland.
door T. PLUIM.
In dit opstel wensch ik U bekend t
maken met de oudste berichten, di
rer deze streken, en ook over d
stad Amersfoort, in 's lands ootkonden
ictten wellicht stelt de lezer ei
Oudtijds droeg de streek, die wij iham
Eemland noemen, den naam van Flehitt
een woord, waarvan ik nog nergens
aannemelijke vetklaticg heb kunnen
vinden. Dit landschap vormde een
onderdeel, een pagus of gouw, va
uitgestrekte graafschap Hameland,
toe ook onze oostelijke buur, de pagus
Felua (Veluwe) behoorde.
Het was op den 7 Juni 777 (wat
zevens I) dat Karei de GrOJle. koning
der Frai ken weer tijdelijk in zijn geliefd
paleis het Valker hof te Nijmegen
toefde. Met vaste ha d had hij nu bijna
10 jaren zijn uitgestrekt rijk geregeerd
al was het hem nog niet gelukt om de
weerspannige Saksen en Friezen te
ondetwerpen. Een voornaam middel
tot beschaving van zijn vaak nog
heideosche onderdanen (vooral io deze
strekeizag hij in hun bekeering,
dat hij krachtig de Evangelie-prediking
en het buuwen of onderhouden van
keiken begunstigde.
Maar hel waren nog ruwe tijden en
menige kcik had dan ook een zwaren
strijd om het bestaan te voeren. Eener-
zijds beschikten vele kerken nog niet
over voldoende inkomsten vc
onderhoud en dat der geestelijken,
anderzijds ontzagen de nog heidensche
naburen zich niet, om een pas gebouwd
Christenkerkje te verwoesten.
Moeilijk was bijv. de toestand
de kerk te Utrecht, die daar als
vooruitgeschoven post tot onder den
took der heidensche landen stond.
Karei wilde haar dan ook krachtig
ondersteunen en zoo zien wij op den
genoemden dag van juni 777, dat hij
aan de Sint Maartenskerk te Utrecht
(de latere Domkerk) allerlei schenkingen
doet en wel in landgoederen en bos
schen. Du opbrengst van een en ander
(o,a. de lie: den en het brand-
meihout) kwam de kerk zeer te stade.
(Geld was n.l. toen nog schaatsch
vandaar die bijdragen in natura.)
es r,u, wat de Koning op dien
genoemden zomeidag wegschenkt
Bisschop Albricus. den vierden
Utrecht, ten bale van diens kerk. Het
landgoed (destijds in het Latija
gihee.eil.isiduua in de gouwe Flehtte,
1 Bij de Indianen
„Heidaar man! Laat eens wat van
je hooren!"
Geen antwoord.
„Dat 's vreemd," sprak de ruiter
hoofdschuddend, terwijl hij zich in den
zadel oprichtte. „En toch kan ik me
niet vergist hebben. Daar in dat cactus-
boschje ligt stellig een menschelijk
wezen. H. Moeder Gods van Los Pilar,
sta uwen dienaar bij!"
Hij steeg van zijn paard en bond
het aan een der lage mosquito-boomen,
die scheef en gekromd, als een rij
slaapdronken wachtposten, daar langs
den weg stonden. Hij naderde het
struikgewas en boog voorzichtig de
takken uit elkander. Daar lag, vlak
vóór hem. een mensch als levenloos
op den grond uitgestrekt. De ruiter
boog zich over den ongelukkige heen
en raakte hem voorzichtig aan.
Een smartelijk gekreun steeg uit de
borst van den bewustelooze op.
„Wat moet ik daarmee beginnen!"
dacht de ruiter. „Ik heb geen druppel
water meer in mijn fiesch, en er is
hier in den omtrek niets te vinden ook."
Als om hulp smeekend keek hij rond.
Naar alle kanten strekte de eindelooze
op de dorre grasvlakte. Geen geluid
verstoorde de stilte, geen koeltje be
woog de kopjes der roode en gele
bloemen, die boven het verschroeide
gras uitstaken.
Weer boog de man zich over den
gewonde, die nu zachtjes begon te
zuchten en te kreunen. Dikke bloed
druppels sijpelden door zijn kleeding
en kleurden de dorre grashalmen
donkerrood. De ongelukkige moest aan
zijn arm of aan zijn schouder verwond
zijn. Ook het gezicht was op ver
schillende plaatsen erg gekwetst en de
lange baard voor een gedeelte uitge
rukt. De rechterhand omklemde kramp
achtig een bebloed bowie-knife: dr
linker was op de plaats van het hart
als vastgedrukt.
De ruiter knielde neer om den ge
wonde wat op te richten, maar
schrikt deinsde hij terug.
Een kreet van afschuw ontsnapte
aan zijne lippen.
„lndianenwerk," riep hij.
En inderdaad, de schedel van den
vreemde was één wonde. De hoofd
huid was geheel afgerukt, de woeste
Roodhuiden hadden den arme gescal
peerd.
.Ongelukkige!" fluisterden de lippen
INddr dllC llotrrcil oiivn.v v...—.-V- O D
prairie zich uit. De zonnegloed brandde [van den ruiter vol medelijden. „Wat
langs de brdding der Eem, ia zijn ge-
heele uitgestrektheid, ock met wat
daarbij gelegeo of daaraan afhankelijk
d.i. met landerijen, hoeven, huizen,
bouwen, lijfeigenen wouden,
velden, weilanden, beemden, wateren
weteringen, roerend en onroerend,
alles zooals Graaf Wiggcr daar doo*
(vroegere) schenking in bezit ge
had heeft; ook de vier wouden, waar
van de namen zija: l/engestcolen, Forn
hese, Mokoroth en Widoek, die aan
beide zijden van de Eem gelegen zijn.»
Dit is het oudste bericht over onze
landstreek Eemland of l iehile. Den
daarin genoemde Giaaf Wigger houdt
men voor een Graaf in die gouw en
van hem wordt het geslacht der latere
heeren van Amersfoort afgeleid. Zijn
beteekentstrijderhij was waai-
:hijnlijk kort voor 777 overiedeD en
daarom kwam zijn leen weer aan den
koning terug,
Bezien wij nu de namen in den gift
brief wat nader.
Het uitgestrekte landgoed l.isiduna
het tegenwoordige Leusden. (De
aars is ouder dan Amersfoort, want
mg largen tijd behoorde de Eemstad
tot de parochie van L-utder). Er waren
daar reeds velerlei hoeven en helaas
zooals wij zien, ook nog lijfeigenen,
Wij lezen in den gifibritl. dat Lmduna
(Leusderlangs de bedding der Hem
ligt, Maar zult gij zeker zeggen -
dal kan niet de Eem begii t pas bij
AmersfoortLeusden ligt aan de
Luntersche beek. Zeker, daar heeft u
gelijk io, maar... in oude lijden begon
de Eem reeds aan den Grebbeberg
zij als breede arm uit den Rijn
kwam en noordwaarts naar 't f
("i begin der Zuiderzee,
streek* huidige Utk) stroomde. Dal
deze oude Rijntak, die later tot een
klein beckj.- is verworder, inderdaad
(liemus, Hemur, Hamer, Amer)
blijkt uit eentge plaatsnamen,
•elke nog steeds aan het genoemde
herinneren. Hoor maar Hemu
renge, de eng of 't bouwland aan de
Eem, thans Amerongen gehreten;
Emmikhuisen (onder Renswoude)de
aan Ce Eem; Hamerszeid't
aan de Eem F.mclaar (ooder
Stoutenburg)'t huis aan de Eem.
Zoodoende kon in 777 gezegd v
den, dat Lisiduna aan de bedding der
lag.
(Wordt vervolgd.)
Amersfoort
Loos alarm.
Door Raadsheer Boas werd in
Raad gesproken over het tiet in orde
zijn van ecnige boeken bij de admini
stratie der Centrale Boekhouding en in
sommige kringen vreesde men alweer,
"at er iets niet in den haak was.
De heer Boas schrijft nu, naar aar
•iding van het door hem gesprokeni
ver het rapport van den verificateur
als zouden cokesboek, rechtenboek ei
bor boek niet in orde zijo bevonden dai
vermoeden uitkomt, dat hier sprakt-
kunnrn zijn van ft larcieele nalatig
heid. Dit is echter niet het geval. De
moei ge vreeselijk lijden. Maar er
hier geen tijd te verliezenik moet
water hebben. Wacht misschien heb ik
nog een teug wijn."
Hij sprong overeind, snelde naar zijn
paard en greep in de zadeltasch. Uit
een klein fleschje goot hij den gewonde
ecnige versterkende droppels tusschen
de bebloede lippen door in den mond.
„Tot aan de naasle bron zal het een
goed half uur zijn heen en terug, Het
moet gaan. Kom Rosa, je bent wel
vermoeid, maar het geldt hier een
menschenleven cn misschien ook
wel het leven eener ziel," voegde hij
er nog bij, terwijl hij op den man
daar aan zijn voeten een medelijdenden
blik wierp.
„Rosa, vooruit".
Het verstandige dier spitste de ooren.
et was alsof het begreep, hoe nood
zakelijk hier spoed was. Nauwelijks
zat haar meester in den zadel, of als
pijl uit den boog vloog ze over
den straatweg.
„Mijn Jezus, genade en barmhartig
heid voor deze arme ziel", klonk hel
van tijd lot tijd in innig smeeken van
de lippen des ruiters. Onze lezers
hebben hem zeker al herkend als een
dier ijverige missionarissen, die zonder
ophouden onder de Roodhuiden
ficateur had cr op gewezen, da tl
administratief in deze hulpboeken der I
administratie met alles naar zijn gc-
egeo was bijgehouden, znodal de
ficatic daardoor bemoeilijkt was. I
Ftnarc eel was alles volkomen verant
woord en werd dit na conti ó'.e dooi
fictfeur in orde bevonden.
De 'lee-JBoas had dat, na onderzoek,
den Raad er bij kunnen voegen,
i ware er geen aanleiding gewees:
ir loos alarm.
Vandaag viert de heer G. Dekker
:gn 40-jar'g amtbr-jubileum in gemeente-
De heer Dekker beheert de afdeelmg
militaire zaken, en verkiezingen te-
secrelane. Hij is, wat men noemt, nog
ambtenaar van de oude garde, die
Amenfooit door en dour kent eadoir
burgen) steeds gaarne wordt ge-
ladplecgd om lijn hulpvaardigheid en
kennis van personen en zaken.
Het zal den jubilaris vandaag niet
belangetellirg ontbreken.
Voor het Openbaar Onderwijs.
Door den Centrales Oud rraad werd
bspreking gchnuden met vertegen
rdigers van Amersf. Bestuurders
bond. Vereen, van Hoofden van
Scholen. Bond van N>d. Onderwater»
D.A P„ Viflheidtbmd. Vriji. Dem
Comm. Partij omtrent het
chten van een Comité voor de Open
School.
uiteer.z tling van doel en werk
was men van meening, dat bier
Comité nuttig werkzaam zou
kunnen zijn. De vertegenwoordigers
•en bereid in bet bestuur zitting te
Door de Nederlaridsche Spoorwegen
wordt aanbesteed op Dinsdag 4 DrC
1925 ,e 2 ure bet ,1 breken van een
lU.dpetron met b$t>ehoorende
overlaadloods staande bij het 2e perron
op het statioosemplacement Amerstooit
Aan hel Rjkstelefoonkantoor alhie
laat een vacature van Telefoniste.
Je card:daten moeten tenminste 17
r, m jorger dan 23 jaar znn.
Inzending van soiltcitatiea, vi geze d
na's met bijbrhoorende pun'en-
lijsten aan den Directeur van het Post-
Telegraafkantoor.
De oudste bewoner onzer gemeente,
de heer Rouwendaal inwonend bij zijn
ndeier, de familie Vennis aan den
tiligenbergerweg 88 is in den ouder-
m van ruim 100 jaren overleden.
23]aouari zou hij 101 jaar geworden zijn,
Door onbekende oorzaak ontstond
brand in de fabriek Noack. De be
kapping braadde geheel uit.
Voor het notarieel staats
aagden te Graveobage voor I
:rde gedeelte o.rze stadgenooten, t
A. Biemer en mej. G. J. Rutgi
- Gisterenavond vervolgde kap.
Beltman zijn cursus v. d. Prop. club
Leo XIII». Een uiteenzetting wer
gegeven over de Canon, laspiratii
tlw rsprciding en Bijbellezen,
aanmerkirg genomen de minder
gunstige weergesteldheid was ook d
goed bezocht. Volgende week
Huur ijk niemand absent.
onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
werden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot I uurWOENSDAGAVONDS van 7
ot 8 uu en VRIJDAGS van 10 tot 11 uu
Dadelijk ingaande rente 36/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Alvorens u beslist bij bet koopen van een Instrument
is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- en Orgelhandel
Evangelie prediken. Het was pater
José Antonio Diaz, de laatste Francis
caner pater van Texas, een der Zuide
lijke Siaten van de groote Noord-
Amcrikaansche Unie.
In den vroegen morgen reeds was
hij Ie paard gestegen om zijn roode
kinderen te St. Augustine te bezoeken.
Alle jaren ondernam hij zulke missie
reizen onder de Indianen, die vroeger
tot de missie van Onze Lieve Vrouw
Los Pilar behoorden. Het was vooral
de stam der Addey's geweest, onder
welke het Evangelie met veel vrucht
gepredikt was.
Maar evenals zoovele andere staties
was ook deze opgeheven, toen de In
dianen naar hun wouden en prairiën
terugkeerden. Het vroegere geslacht,
dal zoo gretig de prediking der vrome
missionarissen aanhoord had, was uit
gestorven, en een nieuw verwilderd
volk groeide op. Het onkruid des
hcidendoms met zijn bloedige gruwe
len begon weer over de harten t<
groeien, zooals het klimop over de
verwoeste missie-kerken. Pai-r Diaz
intusschen zocht te redden, wat nog
te redden was.
Na verloop van een uur stond
missionaris weer bij den gewonde.
Nog altijd was deze buiten bewustzijn.
U U reeds met Uw Kind of Kinaeren onze
ETALAGES komen bezichtigen
heeft voor groot en klein een
passend CADEAU medegebracht
Uit den Omtrek
BARNEVELD
Op di Paardeomarkt waren ongeveer
140 stuks aangevoerd. Weeldepaardeo
golden f500f625; werkpaarden
f225f 375; jonge paarden f150f325;
veulens f90f 170 en hitten f125—f250.
HOOGLAND
De Weleerw. Heer A. G. Hartman,
'oorheea kapelaan te Groningen, nu
door den Aartsbisschop van Utrecht
belast met de voorbereiding tot de op
richting eener nieuwe parochie in de
ukke fabriekstad Enschedé, zal as.
idag 6 December onder alle H.
nsten een liefdadigheids predikatie
houden ten bate zijner nieuw op te
icbten parochie-kerk onder den titel
an Ouze Lieve Vrouw van Altijd-
durenden Bijstand.
De Weleerw. Heer A, Hartman uit
Soest, die ook in Hoogland geen onbe
kende is, zal voorzeker niet te ver
geefs een beroep doen op de fioantieele
steun van de parochianen der St.
Martinus-parochie te Hoogland, als men
bedenkt, dat zijn op te richten Maria-
parochie hoofdzakelijk bestaat uit arbei
ders, allen werkend op de fabrieken,
•aarouder veel gemengde huwelijken,
lartoe behoort een uitgestrekt
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
Schrale
lippen
en
ruwe
huid
Doos 30-60-90ct.Tube BOct
Maar toen hef frissche water verkoe
lend voorhoofd en wangen raakte,
slaakte hij een diepen zucht. Voorzich
tig wiesch de missionaris den be-
bloeden mond schoon en bevochtigde
de brandend heete tong met water,
dat hij met een scheutje wijn vermengd
had. Eenige minuten gingen voorbij
langzaam keerde het bewustzijn terug.
Hij sloeg de oogen op, maar ze
dwaalden rond als die van een zinne-
looze en merkten niet eens c
op. die daar vóór hem geknield lag
om hem te helpen,
„Water", steunde hij, en sloot toen
de oogen. De missionaris reikte hem
een teug, en daarna werd de zieke
aanmerkelijk rustiger. Nu nam de
barmhartige Samariiaan uit zijn zadel
tasch een kleine spons, maakte ze nat
en begon het gezicht van den zwaar
gewonde van bloed en slof te zuiveren.
Hevig verschrikt deinsde hij terug,
toen hij op het voorhoofd van den
man, die daar nederlag, een groot lit-
teeken ontdekte. Hij hield op en be
schouwde onderzoekend de gelaats
trekken van den vreemde.
Wordt vervolgd.
Doet Uw Schoenen Goed
woonwagenkamp.
Wij wenschen den nieuw benoemden
pastoor het allerbeste succes.
Bij den storm ontston d in den Eero-
dijk bij Coelhorst een begin van door
braak. Een gat van M. middellijn
deed het water met geweld deo polder
binnenstroomen. De gemeente-veld-
wachter en jachtopziener R. alsmede
zekere V., woonachtig aldaar, be
merkten het dreigend onheil en wisten
vereende krachten een verdere
doorbraak te voorkomen. Gelukkig zijn
de aangrenzende polders vrij van zee-
gebleven.
HOOGLANDERVEEN
Aanstaanden Woensdag 2 December
om 6 uut heeft de le openbare verga-
dering van de R. K- Jonge Boerenstand
plaats in het oude schoollokaal bij de
K. Kerk. Dan zal tevens beginnen
Apologetische Cursus, waarbij zal
gesproken worden over hel bestaan
•n God.
Trouwe opkomst der leden wordt
dringend verzocht. Ook niet-ledea zijn
-~er welkom, omdat het te behandelen
derwerp van zeer groot belang is
ior ieder Roomscb-Katholiek.
SOEST
Door den Raad is besloten overeen
komstig het voorsrel van den Directeur
van het Grondbedrijf in het bedrijf in
te brengen perceelrn ter gezamenlijke
grootte van 5887071 Ms, en de schuld
op die gronden rustende vast te stellen
op het in die lijst aangegeven totaal-
bed' ag van f284118 48, te rekenen
met ingang van 1 Jan, 1923. Het
totaalbedrag door de schalilngscom-
missie als waarde vastgesteld bedraagt
f 1.591.291.37 (bijna 1 millioen 600 dui
zend gulden.
Voor Allen die Sukkelen
mei Verstopping of moeilijken en onregel-
nutigen Stoc'g.mg zijn Mljnhardt's Laxecr-
tabletten onmisbaar. Zij werken vlug en
radicaal en veroorzaken Nlel de minste kramp.
Doos 60 cl. Bij Apoth. en Drogisten,
