Amsterdamsche Bank
FORTUNA
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 11 Dec. 1925 No. 73
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT. TELEPOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDA0- EN VRIJDAQMIDDAO
ADVBRTBNTllN 29 c«nt por raast. Billik* tarlavan TOOr hu
n|verhe!d h| geregeld «deerteeren Advertenties «toeten C
en Vrijdag vóór uur worden beiorgd. Een bcpealda plu
niet worden gegarandeerd.
Doe in het tegenwoordig oogenblik,
wat gij nu kunt en moet, en doe in
het volgende eveneens; zoo komt gij
tot uw doel. Stel u niet aan, alsof gij
alles op eens wilt volbrengen.
Amersfoort
Amersfootfsche Missiedagen
23—27 Januari 1926.
De Missietentoonstelling.
Het groote verschil tusschen de
A'fooitsche Missiedagen Februari 192^
en die van Januari 1926 beslaat hierin
dat in 1922 géén tentoonstelling is ge
houden en in 1926 wél een tentoon
stelling zal worden gehouden.
Een der grootste Missie-Congregaties
der geheele wereld, n.l. de Congregatie
van de Missionarissen van het goddelijk
woord te Steiji, welke Congregatie ver
leden jaar te Soesterberg het Missie
huis »St. Jar* heeft opgericht, zal met
drie groote «stands* op de tentoon
stelling vertegenwoordigd zijn n.l. een
stand uit Nieuiu-Guinea, een Indische
sland en een ChinecSchc sta: d.
Verder zal er een stand zijn van het
St. I'etrus I.iejdcwctk, d.i. van het
genootschap tot vorming van inlandsche
priesters, opdat inlandsche priesters
jen geen Europeesche Missionarissen)
kunnen arbeiden te midden van hun
eigen land- en rasgenooten.
Een boekenstand zal een overzicht
1 geven van wetenschappelijke en popu
laire missielectuur.
De scheepvaartmaatschappij «Neder
land* zendt ter bezichtiging een missie
I koffer, dat al de benoodigheden bevat,
die voor het lezen der H. Mis vereischt
worden. Deze missiekcffers stelt de
ma-itschappij ter beschikking van de
Katholieke priesters, opdat ze op de
groote Oceaanbooien gedurende de
dagenlange reis de H. Mis kunnen lezen.
Ken groote wandkaart stelt aan
schouwelijk voor, alwat er, op het ge
bied van missicactie, door het Katho
lieke Nederland gepresteerd wordt.
Paters Missionarissen, die persoonlijk
geweest zijn in Nieuw-Guinea, China en
C*Sr*'tdié, zullen de bezienswaardigheden
omtrent land- en volkenkunde uit die
verre landen, aan het publiek verklaren
en uitleggen.
De tentoonstelling wordt gehouden
op de mooie bovenzalen van het ge
bouw «St. Aegten« Zand 17. De Hoog-
Eerw. Heer L. A. F. X, Fock, deken
en pastoor te Amersfoort en Voorzittei
vanhetEere Comité, opent de tentoon
stelling op Zondag 24 Januari, klokslag
12 uur, terwijl de tentoonstelling zal
gesloten worden Dinsdagavond 26 Jan.,
des avonds cm 10 uur door den
Weleer w. Heer J. J. Brouwer, kapelaan
der parochie van den H. Franctscus
Xaverius. De tentoonstelling is dus voor
het publiek geopend gedurende twee
en een halve dag. De entreeprijs is
vastgesteld op 25 cent.
-Jlet Comitc, dat voor de geheele rege
ling van de tentoonstelling zorg zal
dragen, is als volgt samengesteld
Voorzitter: J. J. Brouwer, kapelaar
par. St. Franc Xav.Secretaris C. vat
den Heuvel, Valkenstraat 29", Penning-
H. Kisner, Schimmelpenninck-
kade 38Ledenleden der R, K.
Burger Jongelingea Veteeniging.
De Gemeenleb8orooting.
Oudergewoonte werd in de afdeelic-
:n van den Raad bij de bespreking
van de begrooting van alles en nog
st gevraagd en opgemerkt. Geen
onder dus dat het antwoord van
en W. nog al uitgebreid is geworden.
Wijl er ook veel vragen naar den
bekenden weg werden gedaan, zullen
we uit het antwoord van B. en W.
slechts dat vermelden wat van eenig
belang geacht kan worden.
B. en W. merken o.m. op
Door ons is aangenomen, dat bij het
aanvaarden van de noodzakelijkheid tot
belastingverlaging, voor het begrootings-
jaar 1926 afgezien moet worden van
vermindering van andere ontvangsten
of bet opleggen van meerdere uitgaven.
De vraag is
«Welk belang staat voor de gemeente
thans het meest op den voorgrond
verlaging der inkomstenbelasting of
verlaging van andere inkomsten en
verhooging van andere uitgaven c q
oplegging van nieuwe uitgaven
Alvorens een antwoord op deze
vraag te geven, geven B. en W. een
opsomming van hetgeen inde afdee-
lingen o.m. is gevraagd.
En welBadhuis en schoolbaden.
Verbetering openbare scholen.
Onderwijs voor volwassenen.
Beroepskeuze.
Bestrating marktplein.
Overdekte eierbal.
Verkeersverbetering overweg Soester-
kwartier, viaduct of tunnel.
Opruiming vaD krotwoningen.
Wegen- en stratenverbetering.
Uitbreiding openbare speelplaatsen.
Verhooging subsidie t.b.c.-vereeniging
verband met nazorg.
Beplantiog nieuwe wegen.
Plaatsing van urinoirs.
Voorbereideod lager onderwijs
subsidteering bijzonder voorbereidend
lager onderwijs.
Stichting Tweede Ambachtsschool.
Subsidieering Orkestvereenigmg.
Meerdere werkloosheidsvoorziening.
Verlaging schoolgeldregeling.
Invoering buitengewone gymnastiek.
Onderwijs aan spraakgebrekkigen,
Aanstelling schooltandarts.
Onderwijs aan kinderen in de lighallen.
li voering avond-vervolgonderwijs.
Verlaging van huren.
Betere verzorging van gemeer.te-
gebouwen.
Afschalfhg belasting op tooneelver-
tooningen.
Productief maken van woesten grond.
Meerdere steun aan het grondbedrijf.
Rioleering der gemeente.
U tbreiding politiepersoneel,
Verlichting buitenwegen.
Nieuwe handelsdagschool.
Moederscbapszorg en ziekenver-
pleging.
Verlaging gasprijzen.
Verhooging van ui gaven door de
gemeerite voor vacantiekolonles.
Meerder onderhoud van plantsoenen.
Huisonderwijs aan zieke kinderen.
Terrein lichamelijke o-fening school
Heerenstraat.
Bij de Indianen.
Toen sprak de gewonde met matte
Ment „Het loopt met mij op zijn eind.
Ik moet me haasten. Hoor verder. Onze
bende zou ook u zelf en uw vrienden
Nacogdoches treffen. Gij zijl ter
.1 veroordeeld, en had God mijn
niet verlamd, dan zou ik, onge-
tkkige, u wellicht den moordenaars-
dolk in het hart gestooten hebben.
O. paler, kunt u mij vergeven?"
„Alles José, zooals ook God het u
'ergoven zal", antwoordde de missio-
ttis op een zeer vasten toon.
Ik dank u. Wij hadden sinds eenigen
lijd ut liet gebied tusschen de Sabine
ui de Calsaceenrivier ons kamp op
geslagen om van daar uit verschillende
I dorpen in de Vereenigde Staten te
vervallen en te plunderen.
Uw werken in Nacogdoches en onder
|de Indianen was ons een doorn'"1"4
oog. Aan den Jacinto waren er
|sclteidene redenen om althans uw
te sparen; wij hoopten dat gij
voorgoed verlaten zoudt, Maar
Igij kwaamt naar Nacogdoches terug
i daarmee hebt ge uw doodvonnis
eteekend. Allen hebben wij ons ver-
onden u te dooden, waar of wanneer
'C u ontmoeten. O pater, red toch
leven! Vlucht zoo snel ge maar kunt.
Laat mij toch alleen hier sterven,
dat kan u redden. Misschien zit men
reeds op de hielen! Hoor ik daarbui
ten geen gedruisch?
„Twijfel niet aan Gods barmhartig
heid", sprak pater Dlaz diep ontroerd,
terwijl hij de hand des gewonden greep.
Een nieuwe hoestbui deed het lichaam
•an José schudden.
„Ziet ge, vriend," ging de pater
•oort, „God is barmhartig en wil niet
dal gij zonder priester zoudt sterven.
Heb Ihans een groot berouw over
uwe zonden en laat het verdere aan
God over."
„O moeder" zuchtte Josc, „bid voor
uw stervend kind."
„Zij heeft al de genade van ee
berouwvol afsterven voor u verkregen,
sprak de pater.
Met oprecht berouw beleed nu d
stervende zijne zonden, en nauwelijks
had de priester de woorden der ver
giffenis over den boetvaardige!» zondaar
uitgesproken, of de doodsstrijd begon.
Weer meende José zich aan het sterf
bed zijner moeder; weenend
sterde hij:
,Ja moeder, ik ben het, uw José,
Kent gij mij niet meer? Ach, ik heb
ook onschuldig bloed vergoten. Mijl
meeste wenschen zullen bij ver-
'ulling zeer belangrijke kapitaalsuitgaven
vord ren, waardoor de schuldenlast der
gemeente aanmerkelijk tal vermeerderd
worden en waaruit noodwendig zal
voortvloeien, dat de jaarlijksche uitgaven
er belangrijk zullen verhoogd worden.
Wij achten de meeste der uitge
sproken wenschen niet te zijn «achter
stand», doch wij meenen, dat de ge
leidelijkc vooruitgang der gemeente, de
grootere eischeo, welk: door het ver
keer worden gesteld, voorts de idiüele
ontwikkeling der maatschappij, vragen
doen geboren worden, aan welker ver-
ulling in geleidelijken zin moet worden
ledegewerkt.
Noodzakelijk is echter dat allereerst de
gemeentelijke financiën op zoodanig
stevigen grot dslag zijn gevestigd, dat
geen zorgen voor achteruitgang daar
in behoeven te worden gemaakt.
Het antwoord op de vraag«Welk
belang staat voor de gemeente thans
het meest op den voorgrond Verlaging
der inkomstenbelasting of verlaging van
dere inkomsten e - verhooging van
idere uitgaven, cq. oplegging van
euwe uitgaven blijft voor B. en W.
et onzeker «Verlaging der it komsten
belasting*, omdat slechts daaruit op
den duur kan volgen de vervulling van
verschillende meer of minder nood
zakelijke wenschen.
De opbrengst van de belasting op
tooneelvertooningen en andere
makelijkheden is cok voor 1925
geraamd op f13 500, een bedrag dat
niet kan worden gemist. In vergelijking
ndere gemeenten is de belasting
:er billijk en vormt o.i. geen be
letsel voor arbeidetsvereenlgingen om
uitvoeringen te geven.
Bij gewone uitvoeringen bedraagt de
belasting 15 pet. van de entiée's, ter
wijl de kaarten gratis worden verstrekt,
Draagt een vergadering of uitvoering
een beslist godsdienstig, wetenschappe
lijk, sociaal, politiek of opvoedkundig
karakter, dan is hiervoor geen belasting
verschuldigd, mits het entree niet hooger
is gesteld dan f0.50.
In verband met den huidigen toestand
der gemeente-fioanciën wordt een be
drag van f 1000 per jaar voor de uit
zending van kinderen naar buiten vol
doende geacht.
Het inrichten van meer openbare
peelplaatsen is bij ons in overwegiog.
De sportterreinen zijn in exploitatie
bij den Amersfoortschen Bond voor
Lichamelijke Oefening ».n kunnen der-
Ive r iet publiek worden opengesteld.
Wat in deze gemeente in hel belang
,n cfe verbetering der Volkshuisvesting
en wordt gedaar, kan worden nage
gaan. De kosten hiervan, welke ten
van den gewonen dienst der ge-
e komen, worden voor 1926 ge
raamd op f 154 053 04'/a.
De t qibetering van straten heeft onze
volle aiwdach! met de in de afdeelingen
geuite wenschen dienaaangaande zal,
voor zooveel mogelijk, rekening worden
gehouden.
Het plaatsen van urinoirs in de om
geving der marktterreinen zal door ons
College worden overwogen.
Een sprclale keuring van markt-
goederen la onmogelijk, doch ten aan
zien van verschillende goedereo zijn de
Warenwet en andere speciale wetten
Boterwet, Vleeschkeuringtwet, wel
degelijk van toepassing.
Het spelen van schoolkinderen in de
plantsoenen, komt ons niet zoo be
zwaarlijk voor. Dat spelen duurt slechts
korten lijd en heeft plaats onder toe
zicht van onderwijzers.
Wat de zandvlakte aan den Soester-
weg betreft, sijn er plannen in bewer
king voor bemesting dier vlakte en
beplanting met lupine n.
Plaatsing van een urinoir in het
Soesterkwartier tal worden overwogen.
Met de vraag, wanneer met de ver
betering van kaaimuren aan den Koppel
aanvang wordt gemaakt, wordt
•schijnlijk bedoeld de los- en laad
steiger aan den Koppel, waarvoor dit
:n crediet van f 19.500 werd
gonnen,
lOmlokhanden - Hknkdwochiti
fflthxit yemesi
onschuld is weg, o moeder, bid voor
ik kom... mijn God... wees
mij
Het was stil geworden in de grol.
Met een bede om erbarming op de
lippen was José gestorven, en pater
Diaz bad in diepe ontroering voor de
ziel, die hij zooevon gered had.
Het onweer was voorbij gedreven
t de regen had opgehouden. In liet
westen gloeide de zon als een blocd-
roode brand. In het bosch werd het
donker koud en donker als in een
ziel, waaruit Gods genade gedreven is.
Dit alles gevoelde de man niet meer,
die daar koud en onbeweeglijk op den
bodem der grot nederlag. Zijn handen
waren gevouwen en op zijn gelaal
straalde een glans als de afspiegeling
eener gelukkige eeuwigheid een
teeken dat deze ntensch, wat hij ook
in zijn leven geweest mocht zijn, in
zijn sterven genade en ontferming ge-
vonoen had.
Naast het lijk knielde pater Diaz.
Evenmin als zijn doodc buurman had
hij iets gehoord van het loflied, dat de
herlevende natuur ter cere QodS aan
hief. Nog steeds gleden de kralen van
den Rozenkrans door de handen des
paters, die niet eens bemerkte, dat
kmerafoort Kortegracht
000.000 Reserve
CRE DIETEN
I
Alvorens u beslist bij het koopen in een Instrument
Is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- en Orgelhandel
S, DUYKER Havik 29 Amersfoort
de vereischte
Wees Wijs en schaf U een
aan. Verteganw. voor Amersfoort en O mstrako
Kantoorboekh. H. Elzenaar
Dfc Snelschrljimachine Langestraat 84 Telaf. 528 - flmarjfoort
gunning van het Hoogheemraadschap
:ikregen is.
De steensoort, welke nu bij
restauratie van den O, L. Vrouwen
wordt verwerkt, is inderdaad een andere
i vootheen.
De Rijks Monumenten Commi««ie
beeft er op aangedrongen, om inplaats
de vroeger gebruikte Bentheimer
zandsteen de z g. tufsteen (een goed
kooper soort zandsteen) te verwerken.
Het op de begrooting diemt 1925
uitgetrokken bedrag ten behoeve «an
de schoolbibliotheek is dit jaar aan de
hoofden der openbare scholen beschik
baar gesteld voor herstelling van de
schoolbibliotheek aanwezige
boeken en voor aanschaf Hag van nieuwe
Het ligt in de bedoeling hiermede
1926 voortgang te maken, wt
il worden overwogen, in hoeverre de
schoolbibliotheken dan nog aanvulling
behoeven*.
Een verzoek is ingekomen om op
richting van een school voor Voorbe
reidend L, O. in het Berg- en Leusder-
kwartier.
In velband met den huidigen toestand
der gemeente-financiën kan hieraan
voorloopig geen gevolg worden gegeveo.
Ook aan een subsidieering van het
bijzonder Voorbereidend L. O. kan
voorbands niet worden gedacht.
Een verzoek van den Amersf. Orkest-
vereeniging om subsidie is in den loop
dit jaar reeds door Uwe vergade
ring afgewezen. Wij kunnen geen ter
en vindtn op dit besluit thans terug
komen.
Wij achten het gewenscltt, dat het
geven van bioscoopvoorstellingen aar
schoolkinderen buiten de onmiddelljjki
zorgen van de gemeente b'jjft.
De school voor het centraal 7e et
8e leerjaar telt 42 leerlingen, verdeeld
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Kortegracht 16
Reserve f 43.000.000
INDUSTRIE!
I
Groote Prijsvermindering
Dames- en Kinderconfectie
3 groepen, resp. van 13, 23 en
6 leerlingen, aan wie onderwijs wordt
gegeven door het hoold en twee onder*
wijzers.
Een hulp deurwaarder ia aangesteld,
n den op het kantoor van den ge-
eente-ontvanger bestaanden achter
stand in te halen.
In het loopeode jaar zijn voor de
schoolgelden, stiaat- en rioolbelasting
en hondenbelasting meer dwangbevelen
uitgegeven dan in eenig jaar, toen daar
nevens ook nog gemeentelijke Inkom
stenbelasting door den gemeente-ont
vanger werd gr iad.
De voorbereidende werkzaamheden
in de stichting eener nieuwe alge-
meene begraafplaats hebben ge-
tegeld voortgang.
Over den totstand, waarin de bestra
ting der Kampst. .it zich bevindt, wordt
algemeen geklaagd, zoodat een ver
betering in aansluiting met de verbete-
tering van de Langestraat alleszins ge
rechtvaardigd is, te meer daar het hier
betreft een groote verkeersweg naar
het Noorden en het Oosten des lands.
Wat betreft de herkaveling, om kleiner
stukken grond te kunnen verkoopeo,
kunnen wij mededeelen, dat een daar
mede verband houdende herziening van
het uitbreidingsplan in bewerking is.
Door de reclame-commissie zijn ver
schillende contracten afgesloten o.a.
eene advertentiefitma voor het
hier, dat de Groote Geest tot zich ge
roepen heeft?"
De Indiaan Irad naderbij cn boog
zich over den doode.
„How, how!" klonk het weer.
Wumpantomie kent hem cn al zijn
krijgslieden kennen Item ook. Het is
een der bleekgezlcliten met een valsche
tong. Zijn gezicht is wei wit, maar
zijn hart is zwart. Hij is een vijand
van dc Addays cn ook van u, mijn
vader
„Wumpantomie", sprak de missio
naris ernstig, „gelijk men na het rooken
der vredespijp de tomahawk begraaft,
zoo moet ge ook begraven, wat gc
van dit hlcr-kiic/ir-hf vnnr «Iri-hts wi-iM"
vreemde vóór den ingang van dc grot
stond. Verwonderd richtte deze zijn
donkere, glanzende oogen op het
ernstige tooneeltje daar vóór hem. Het
was een Indiaan; zijn hoofd was on
bedekt en in zijn haardos staken twee
adelaarsveeren, hel leeken zijner
digheid als hoofdman.
Om zijn hals hing een ketting,
samengesteld uil de klauwen van aller
lei roofdieren, behalve vooraan,
een groote koperen medaille prijkte
met de beeltenis van de Moeder des
llccren.
Het moesten wel ernstige gedachten
zijn, die het gemoed des paters be
zwaarden. Hij zuchtte eeltige malen
diep en zijn hand gleed over het
gerimpelde voorhoofd als om daar
iaslige bezoekers te verjagen.
Nu keek hij op.
„How, how," riep de Indiaan,
hel hart van mijn vader bedroefd?'
Paler Diaz stond op en reikte den
Indiaan de hand.
„Wumpantomie (d.i. witte ezel) ge
zijt welkom. De Groole Geest zendt
u Ic rechter tijd hierheen, hoofdman
der Addays. GIJ hebt goed gezien; het
hart des paters Is bedroefd en gelijkt Adday's dragen verachting jegens hen
dc prairie na een verwoestenden brand. 1 in hun hart.
Kent Wumpantomie het bleek gezichtJ Wordt vervolgd.
van dit blcckgczicht voor slechts weel".
„Het blcckgczicht is gedood en ge
scalpeerd," ging de Indiaan voort.
„Ja, door de roodc mannen." vulde
de pater hoofdschuddend aan. „De
Kichi's hebben hem overvallen en ver
moord.
„Het blcckgczicht was niet alleen.
Mijn krijgers hebben de sporen van
verscheidene boeven gevonden."
„Ja, cr waren ook verscheidene
Kichi's."
.De Kichi's zijn laffe honden,
plaatsen van advertentifin io de gröbte
dagbladen bier te lande en in Indië,
alwaar bovendien een uitgebreide pro
paganda wordt gevoerd met de spoor
wegen voor het plaatsen van reclame
borden aan den ingang van het station
een maatschappij te Amsterdam
voor een lichtreclame daar ter plaatse.
Voorbereid wordt het uitgeven van een
groote brochure, welke in het voorjaar
sal gereed komen en waarin mededec-
llngen over Amersfoort en omgeving
sullen worden opgenomen, alsmede het
plaatsen van reclameborden in de om
geving van Amersfoort, terwijl voorla
door het plaatsen van advertenties o.a.
in het Algemeen Handelsregister en
door uitnoodiging van journalisten ge
tracht wordt sooveel mogelijk bekend
heid aan onze gemeente te geven.
Voor beantwoording der vraag om
trent gasprijsverlaging verwijzen wij naar
hetgeen in onsen brief tot aanbieding
der begrooting ia medegedeeld, wij
achten het gewenscht om de gastaricven
eerst onder de oogen te tien, als de
uitkomsten over 1925 bekend sijn.
Door de seer slechte prijsen van bij
producten sal 1925 waarschijnMk ver*
lies opleveren.
Het is verstandig te achten de gas*
lornuisen, welke in huurkoop worden
verstrekt, in onderhoud te houden uiX
de fabriek.
Dat er uitsluitend goede kwaliteit
wordt geleverd, wordt wei bewesen
door het feit. dat in 1924 slechts f62.28
aan onderhoud van in huurkoop ver
strekte toestellen is betaald.
Het verkoopen, zoowel i contant als
in huurkoop, van alle mogelijke gas-
toestellen en daaraan veel xorg besteden,
roodst het publiek weet. dat het door
de ga» fabriek goed bediend wordt, is
een vsn de krachtigste propaganda
middelen voor dvn verkoop van gas.
juist, dat de kosten van mest-
bereiding of wel de vuilverwijdehng
uiet door de opbrengst wordt gedekt.
Zoolang compost verkoopbaar ia, lijkt
on» dit de minst kostbare verwijdering
van het vuil.
Omtrent het denkbeeld van een woning-
st chllrg sijn w|j nog niet tot eene be
slissing gekomen.
Het zielenaantal der Gemeente be
droeg op 1 Oct. 1925: 35126. Blijkens
een nauwkeurige lelling waren op ge
noemden datum ingeschreven 7727
gciinoen, terwijl het huisenreglster aan
geeft, dat genoemd aantal gesinnen ge
huisvest rijn In 7487 woningen. Uit
deie cijfers sou dus volgens, dat voor
240 gesinnen een woning ontbreekt,
«avrbjj er echter op moet worden ge
let, dat in enkele gevallen samenwo*
nirg var twee of meer gesinnen ten
gevolge van buiselflke omstandigheden
noodzakelijk is. Het getal samenwo-
