Amsterdamsche Bank CREDIETEN S. DUYKER Havik 29 Amersfoort H. ELZENAAR DE EEMBODE R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken aBONNBMBNTBN kunnen elke veek In gun, doch oplegging tra abonnement moei geschieden voor den aanvang vin een nieuw kwartaal. Pr|i per drie mainden f 1.00. Bullen de gemeente Amerlloort 11.10. Alionderl|ke oummeri 10 ct. Vrijdag 23 April 1926 Veertigste Jaargang No. 7 KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAO- EN VRIJDAQM1DDAO ADTBPTBHTlftfl 29 cent per regeL BUI|k« Urlertn voor handel en nlverbetd b| geregeld en Vrgdig vóór C Dit nummer bestaat uit 2 bladen EERSTE BLAD Wanneer gij in gezelschap zijt, denk dan aan de edele roeping van den' Chrlstelljken man, de goeden te bescher men en het recht te verdedigen. Maak het voornemen niemand te krenken en nooit de onschuld te doen blozen. Ctnbtid. De wijze les, vervat in de oude spreu- ke«Eendracht maakt macht, twee dracht breekt kracht., wordt, jammer genoeg, niet behartigd door hen, die om futiele redenen meenden te moeten vormen een Katholieke Volkspartij te genover de aloude R. K. Staatspartij de Volkspartjj bij uitstek. Velen zullen dit met ons betreuren, omdat het toch wel heel duidelijk is, dat verdeeldheid onze kracht als Ka- 4 tholieke partij breekt, tot schade van de groote belangen, die wij toch allen gemeen hebben wij allen, die ons Roomsch Katholiek noemen en het met terdaad willen zijn. En wanneer wij ons afvragen, waar om die splitsing, waarom zoo'n schei ding, dan kunnen we met den besten wil geen draaglijk argument ontdekken in den vloed van redeneerirgen en be- toogen, waarmede de leiders der zich noemende R. K. Volkspartij, de rede lijkheid van hun standpunt trachten te bewijzen. Wij hebben ons nooit verbeeld, dat onze politieke organisatie onverbeterlijk was. 'tls er mee als met alle menschen- werk; fouten en onvolmaaktheden bij de vleet. Maar daaraan kan noch mag eenig mensch het recht ontleenen zich af te scheiden en door splitsing en twee dracht eene organisatie te benadeelen en te schaden, die ons door tegenstan ders vaak wordt benijd. En die bovendien voortdurend tracht haar organisatie te verbeteren. Wij zijn nog altijd van meening dat in en door onze voor iedereen toegan kelijke R. K. Kiesvereenigiog, of liever onze R. K. Kiezersvereeniging, ieder, van welken stand of rang ook, volledige vrijheid heeft, binnen de grenzen door ons beginsel aangegeveo, van zija in lichten en denkbeelden te getuigen. Dc R. K. Staatspartij mag zich met Vecht ca rede een volkspartij noemen "zij toch, sluit niemand uit, zij kent geen klassenstrijd en wil geen oveiheersching zij wil samenwerking van alle wcl-ge- zinden om te bereiken 't ééoe groote doelde practiscbe toepassing van onze christelijke beginselen bij het besturen van staat, provincie of gemeente. Nu is er altijd verschil in aanleg en temperament. Kiezers zijn geen auto- maten: zeer verscheiden zijn vaak hun meeningen; uiteenloopend hun wen- schen en verlangen. Maar bij goede Katholieken, en dat willen wc toch allen graag zijn, mag dat geen onoverkomelijk bezwaar heeten: Verdraagzaamheid en geduld zijn tocb nog niet in discrediel bij onsl Menschen die altijd gelijk willen heb ben, nooit van toegeven willen w kortomzij die toonen een bedenkelijk percentage egeïsme te bezitten, zullen 't in geen enkel partij-veiband kunnen harder. Ook niet in een zoogenaamde R. K. Volkspartij. Hun desertie uit het groote Roomscbe legerkamp der Staatspartij schaadt na tuurlijk de machtspositie dier partij, is vooral ook noodlottig voor hen zelf. Ze onttrekken zich aan velerlei goede invloeden en drijven af, gestuwd allerlei vooze redeneeriDgeo, voor normaal gezond verstand Diet te aanvaarden. Zulks zal hun noodlottig worden. Het speculeeren op 't egeïsme van bepaalde volksgroepen en het liefdeloos becritiseeren van veel wat anderen gaarne hoog houden, kan niet leiden tot iets goeds, tot iets van blijvend nut ons allen, 't Lijkt ons onbewust materialisme met een christelijk gebaar. 5 VERST00TEN. Waar moest hij heen, wanneer de poort der gevangenis achter hem dicht viel en hij, als eerlooze, onder de menschen zijn brood zou moeten ver dienen! Terug naar zijn vader?—Neen,die zou immers den zoon, welken hij reeds vêrstooten had, niet in zijn huis ont vangen, wanneer deze uit dc gevan genis tot hem kwam Eindelijk kwam de dag der bevrij ding en Johan haastte zich de stad te ontvluchten, waar hij zijn verderf ge vonden had en trad bij een landbou wer op een afgelegen dorp als dag- looner in dienst. Op de boerenhofstede zijns vaders was het intusschen hoe langer hoe eenzamer geworden. De oude moeder bezweek onder de gedachte, dat zij door haar te groote toegevendheid mede schuldig was aan het ongeluk van haar kind. „Broni," sprak ze kort vóór haar sterven, „als je Johan nog ooit terug ziet. zeg dan dat ik alles vergeten er. vergeven heb. Maar zeg hem ook dat hij niet meer spelen en eerlijk zijn brood verdienen moet." Daarna reikte ze Broni een zakje Cwee oude kloosters onder Soest. Door T. PLUIM. II. Mariinhoff. Van dit klooster is ons meer bekend geworden. Het was oorspronkelijk in dc stad Amersfoort gesticht, maar werd zooals wij zulleD zien) later naar de Jirkt overgebracht. Als men van Amersfoort komende minuten de renbaan van Birkhoven gepasseerd is, stond het klooster aan de rechterkant van den weg, waar nu de boerderij «Het Langehuis. ligt. Laten erst den oorsprong van dit klooster Zooals bekend is, werden omstreeks 1370 door Gerard Groote krachtige met schitterend gevolg bekroonde po gingen aangewend om het godsdienstig leven bij de groote meerderheid der menschen op te wekken. Weldra had bij een groot aantal volgelingen, die .klerken van Goeden Wille» heetten, of ook wel «Devotcn» of .Broeders des Gemeenea Levens». Zij belastten zich met het onderwijs der jeugd en gingen voor in vrome oefeningen, De vriend en medearbeider van Gerard Groote, Mr. Florens Radewijnsz, te Deventer, waar hij vicaris van de St. Lebuinuskerk was, eenige jon gelingen »van Goede Wille» in zijn vicariehuis op. Zonder professie te doeo leefden zij van den arbeid hunner handen, n.l. het afschrijven van de werken der Kerkvaders. (De boekdruk kunst bestond nog niet). Weldra nam deze kring van deze godsdienstige jongelingen zóó toe, dat het buis te klein werddaarom stichtte heer Rade- wijosxin 1391 te Deventer een dusge naamd Fraterhuis, waarin vier of priesters waren en acht of meer 1388 dus 3 jaar te voreo had heer Radewijnsz in Amersfoort zoo vurig gepredikt, dat eenige godvruch tige mannen aldaar opgewekt werden ook te Amersfoort een Fraterhuis te stichten. In 1395 verzochten zij heer Radewijnsz daartoe mede te werken. De bekende en vurige redenaar zond uit zijn huis te Deventer drie klerken ir Amersfoort, nl. Andries van Atten- goudstukken over om het aan den on- gelukkigcn zoon te geven. „Dat is de laatste groet zijner moe der, moet ge zeggen. Het geld is ii tranen voor hem opgespaard. Maar laat hem, als hij het krijgt, heilig beloven, dat hij het niet gebruiken zal om er ee Ie spelen!" Eenige uren later was de oude vrouw dood. Na haar heengaan werd de boer nog harder en hardvochtiger dan hij geweest was. Hij verlangde er naar Broni gehuwd te zien om haar daarna de boerenhofstede geheel te kunnen overgeven. Maar Broni wilde niet trouwen. „Waar wacht ge toch op?" vroeg de vader. Geen antwoord. Hij keek haar scherp aan. „Broni, klonk het ruw, „als ge soms op hèm wacht, denk er om dat hij hier nooit meer een voet over den diempel zet. Op hèm wacht ge tevergeefs, hoor!" Broni antwoordde niet, maar haar oogen verrieden dat ze treurde om den broeder, die ver van het vaderlijk huis zijn schande droeg. Toen de dag van Jolian's bevrijding naderde, had de boer zijn knecht geroepen en tot hem ge zegd „Als hij soms hier komen mocht, roep mij dan dadelijk. Hij zal hier doorn, johan de Lemego en Nlcolaas van Arpel. Dit drietal bracht met be hulp van eenige andere godvruchtige mannen in drie jaar tijds het gewensebte Frateihuis tot stand en wel achter het St, Pietersgasthuis. Weldra werd heer Willem Hendrik- v, Amersfoorter van geboorte, tot Pater en Overste van het huis aange steld hij was een leerling van heer Radewijnsz en was eerst rector der Amersfoortscbescbool en daarna pastoor der St. Joriskerk geweest. Niet laDg na de stichting van het Fraterbuis Dimes heer Willem Hen- driksen en heer Nlcolaas van Arpel deD derden regel van St. Francscus aan (1399), ook werd beer Hendriksen Overste van het gansche Algemeene Kapittel der Derde Orde. Deze Derde Orde omvatte der regel van Penitentie of boetvaardigheid, zoodat men ook wel sprak van .peoitentiebroeders». Maar weldra werd het huis achter het St. Pietersgasthuis te klein, en zag :n naar een geschikte plaats uit om a nieuw en grooter huis of klooster bouwen. Onverwachts werd het be- noodigde terrein welwillend aangeboden door zekeren Wouter Vlowijk, die onder den rook der stad bij Monniken dam een stuk grond b.-zat, dat >An- drieskamp» heette. Hier nu begon men t hulp van heer Harmen Snijder, l Priester, in het jaar 1403 »ter en Goodts, syner gebenedyde Moeder de St. Andries des Heiligen Apos- I», een nieuw klooster te bouwen, genaamd St. Andrieskamp, In dit klooster gingen, toen bet in 1405 gereed was, de meeste Broeders uit het oude Fraterbuis (achter 't St. Pietersgasthuis) over, ook heer Willem Hendrikse en heer Nicotaas van Arpel. Dit klooster werd nog io hetzelfde jaar door Bisschop Fr. van Blankenbetm bevestigd en door bet Kapittel der St. Joriskerk geadmitteerd. De eerste Rector van het klooster werd heer Willem Hendriksen, van gezegd wordt«bij was een man van groote geleerdheid en daarbij erva- n in de Rechten, benevens Vicaris de Amersfoortsche (St. Joris-jkerk, desniettegenstaande was bij zeer nederig in zijn omgaog. Toen God hem einde lijk riep, is hij ziek geworden en heeft den weg van alle vleesch betreden, den 2en Mei 1444. Op zijn uitvaart is eeo groote menigte volks, zou mannen als vrouwen, van Amersfoort verschenen, want hij werd door ieder io hoogach ting gehouden en bemind de Broeders droegen hem een vaderlijke genegen heid toe, want schoon hij statig en ernstig van gedrag was, was hij noch- ns van nature goedig, meedoogend i zeer milddadig.» Na den dood van heer Willem Hen driksen (1414) werd heer Gosewinus van Santen Rector van Siot-Andrieskamp. Reeds spoedig daarna (1416) verlieteD de Broeders den derden regel van Sint- ciscus en namen de orde-regelen St. Augustious aan, terwijl zij zich tevens onder het kapittel van Windes- heim begaven. Dit beroemde klooster stond bij Zwolle en was zijn oorsprong verschuldigd aan Gerard Groote. Toen deze n.l. op zijn sterfbed lag, verzocht bij zijn leerling FioreDS Radewijnsz klooster van Reguliere Monniken stichten te zijner gedachtenis. Van dit Windesbeim ging zulk een godsdien stige roep uit, dat er in den loop des tijds op andere p'aatseo 8ó manner.- en 26 vrouwenkloosters uit zijn voort gekomen, behalve nog eenige honder den conventen, die alleen onder de wetten en de zorgen van WiDdesheim stonden. Daar, zoo wij reeds zagen, bet Amersfoortsche klooster iu nauwe betrekking tot heer Florens Radewijnsz stond, is het niet te verwonderen, dat ook Siot-Andrieskamp zich weldra onder Windesheim stelde. lotusichexr werd de binnenlandsche toestacd, vooral ir. Eemland, zeer zorge lijk, daar er herhaaldelijk oorlog tus- schen bet Sticht en Gelder dreigde, Doordat het klooster Sint-Andrieskamp even buiten de stad lag (bij Monniken dam) bood dit gebouw der Broeders dus den asnrukkenden vijand een goede ts aan om zich er te nestelen en de stad te bestoken. Daarom ver zochten de burgemeesters en de burgers van Amersfoort reeds io 1416 aan de Broeders om hun klooster naar een veiliger plaats over te brengen. Juist in dezen lijd bracht Meester Hendrik Camermar, kanunnik te Deven- zijn jaarlijkscb bezoek aan zijn ge. boortestad Amersfoort. Deze godvruch tige man nu bood zijti erfgoed in Birkel (dc Birk) aan, «zijnde een plaats of landgoed bij de Eem en niet ver van Amersfoort», onder Soest. Natuurlijk werd van dit milde aaDbod een dank- baar gebruik gemaakt, Op 4 Mei 1419 begon men met den bouw van het klooster, dat het volgende jaar gereed was. »Zoo is dan het Altaar van Sint Andries, het eeoigst gewijde Outaar, dat de Broeders van Sint-Andrieskamp bezaten, van daar door een ijverigen handwerksman op een wagen nBar Birkel gevoerd,* zegt de kroniek, »en is dar gaaf cu ongeschonden aangekomen. In 1420 trokken dus de Broeders lar 't nieuwe klooster onder Soest noemden het «Hortus Mariae», d. i. i's Hof, naar de H. Maagd, Wier eere ook hel oude klooster op Sint-An drieskamp was ingewijd doch het werd Daar de gewoonte dier dagen Maria's Hof maar Mariënhof ge noemd. Ook droeg het wel den naam van hef «klooster in de Birk of Birkel»; de Broeders heetten «de Birktenaars». (Van Bemmel zegt dat het ook»Eem- stein» heette, maar dit lag bij Gouda). De eeiste prior in Birkel was de reeds genoemde heer Gosewinus van Santen. Hij werd weldra (1422) rector van 't Vrouwenklooster Jerusalem, eerst buiten, daarna binnen de stad Utrecht, hij in 1433 overleed. (Wordt vervolgd.) geen voet over den drempel zetten." De oude knecht aarzelde. „Waarom antwoordt ge niet?" vroeg de boer. „Hoor eens boer," sprak de goede oude nu, „dertig jaren lang heb ik voor u gewerkt en vreugd en droefheid meegemaakt. Ik heb u al dien tijd trouw gediend, maar het nu aan te zien, dat ge uw eigen zoon van uw erf ver jaagt, dat tón ik niet!" „Mijn zoon, zegt ge?" „Ja, uw zoon; of ge wilt of niet. boer, ge blijft toch zijn vader!" Het gelaat van Jolian's vader ver toonde diepe rimpels: een oogenblik aarzelde hij, voordat hij vroeg: „Dus gij zoudt hem hier in huis opnemen en niet wegjagen?" „Neen. Hij heeft zwaar gezondigd, maar uw hardvochtigheid ook heelt hem tot het spel gebracht..." „Wij hebben niets meer met elkaar te maken. Hij is eerloos, ik ben eerlijk!" „Boer, ik zou hem vergeven, opdat hij weer een braaf mensch worden en alles weer goed zou maken." Een oogenblik zag de grijsaard zijn knecht onderzoekend aan: toen sprak hij op bevelenden toon: „Gij verlaat mijn dienst. Wie bij mij werken wil, I naar Eourdts. De 32e Nationale Bedeva&it n Lourdes heeft plaats van 20 tot Juli a.s. Nooit te voren zijn de onkosten i de bedevaart veibonden zoo gering geweest als dit jaarmisschien ook zal deze goedkoope gelegenheid zich loit meer voordoen. De lage irankenkoers heeft het moge lijk gemaakt de prijzen der plaatskaarten te Amersfoort, Kortegracht 16, tegenover bet Postkantoor Kapitaal f55.000.000 Reserve f43.000.000 HANDEL Ne RIN O INDUSTRIE I Alvorens u beslist bij bet koopen van een instrument is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den Piano- en Orgelhandel tlLourdes en terug (dus retourkaart RoosendaalLourdes) te brengen cp f 75 voor de 1ste klas f 55 voor de 2de klas f 35 voor de 3de klas. De botelprijzen varieeren tusschen 1.80 en f 3.50 per dag, alles inbe grepen n.l. 1) logies, 2) 1ste ontbijt, 3) 2de ontbijt met warm vleesch, 4) middagetenhet prijsverschil in de hotels hangt veelal af van kamer of 'erdiepiDg. Zij die aan de bedevaart wenschen deel te nemen verzoek ik driDgend zich spoedig mogelijk bij mij op te geveo. Na 25 Mei zullen de prijzen der plaats- kaarten met f5 worden veihoogd ten bate vaD het ziekeofonds, en na 5 juni worden de inschrijvingslijsten onher roepelijk gesloten zelfs kan het cumiië der V. N. B. er niet voor instaan, dat alie inschrijvingen worden aangenomen, ook al zijn ze vóór 25 Mei ontvangen, daar het aantal plaatsen in den trein ii beperkt. Het is dus raadzaam zich ter spoedigste bij mij aan te melden, de eerste ingeschrevenen zullen de meeste aanspraak maken op een plaatskaart. In geval van verhindering worden de gestorte reisgelden teruggezonden, mits van de verhindering voor bet vertrek wordt kennis gegeven. Alle verdere inlichtingen worden gaarne door mij verstrekt. Zoo noodig belast ik mij ook met het bespreken der hotels. Kapelaan TEMPELMAN, Zand 31, Amersfoort. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Laagestraat 84 - Telef- 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Amersfoort R. K. Kietysreeniging Recht en Orde. Het is een niet te weerspreken feit, it wij Katholieken verplicht zijn te [vorderen, dat ODze beginselen 't richt- oer zijn op sik levensterrein. Dus ook op het gebied van S bestuur en Gemeentebeheer. Wanneer wij geen invloed uitoefenen op de sa menstelling van wetten en op de uit voering van besluiten, is het te vreezeD, dat onze rechteD worden miskend, beginselen worden verkracht, tot groote schade aan de katholieke belaogen evenzeer tot enorm nadeel van algemeen belaDg. Om nu te bevorderen dat degelijke moet niet aan een eerlooze de voor keur geven boven mi;." „Ik zal gaan, boer, maar of het u ■gen zal brengen, dat weet God alleen. Mijn handen en mijn trouw zal men nog wel ergens anders kunnen ge bruiken." Veertien dagen later verliet de brave knecht de boerderij. Johan had slechts voor korten tijd werk gevonden. Toen de winter inviel, werd hij ont slagen en wist niet waarheen te gaan behalve naar dat ééne huis. waar hij niet wist hoe hij ontvangen zou worden. Na een hartelijk gebed in een kleine dorpskerk ging hij toch op weg om van zijn vader vergiffenis af te smee- ken. Tien dagen moest hij loopen.eer hij zijn geboortedorp bereikt had. Daar stond hij eindelijk in de nabij heid van het huis zijns vaders. Hij sloop op het venster toe en keek naar binnen. Daar knielden de huisgenooten neer voor het avondgebed: Johan schrikte op het zien van zijn vaders gelaat. Wat was dc oude man veran derd I En,'waar was zijn moeder? Zou ze misschien nog in dc keuken bezig zijn De deur ging open daar trad Broni naar buiten. Haastig trad Johan op haar toe en vroeg om een nachtverblijf. „Ik zal het aan vader vragen," sprak het meisje, den man daar buiten in d duisternis niet herkennende. „Ik ben het, Broni, je broeder, sprak hij nu halfluid. „Johan I God zij dank. Maar gelukkig dat vader je niet gezien heeft." „Zou hij mij wegjagen? Ik ben beter mensch geworden en ik zal hard voor hem werken..." De oude man daarbinnen had intus schen de stemmen aan de deur gehoord. Wie kon daar zoo laat nog zijn! Als een bliksemstraal schoot hem de ge dachte door het hoofd: „Zou het misschien „Broni," riep hij op harden toon. Ze antwoordde niet, want juist op dit oogenblik had ze haren broeder herkend. Met zwaren stap kwam hij uit de kamer op de deur toe en een vreese- lijke blik drong in het halfduister van de gang door. „Johan, ga heen, daar is vader." had Broni nog snel gefluisterd, maar het was te laat, de oude man stond al vóór hen. (Wordt vervolgd.) vertegenwoordigers van onze partij in de algemeene bestuurslichamen zitting nemen en daar handelen en werken 'olgens onze Katholieke beginselen, verwerkt in een katholiek program van gebiedend noodig dat alle R. K. vrouwen en mannen lid worden van de R. K. KiesvereenigiDg. Met het oog op de komende ver kiezingen voor de Provinciale Staten en den Gemeenteraad is zulks nit vooral noodig. De machtspositie der R. K. Kies- versterkt v den, wil zij beantwoorden aan het doel, aar voor zij is gesticht. Door bet lidmaatschap der Kiesver eenigiog krijgt men zeggenschap bij de aanwijzing der te stellen candidaten voor de Prov. Staten en den Gemeen teraad en bevordert men de doorwer king onzer beginselen bij bet bestuur van stad en gewest. Aanmelding kan geschieden bij onder staande adressen: H. Kroes, Hoogiandscheweg 15. Mej. J. v. d. Singel, Schiramelp.str. 35. W. Poort, Zand 5. H. van Koelen. Weverssingel 38. A. C. M. Rijke, Schimmelp.straat 80, S. Kraan, ZuidsiDgel 52. A. F. van Beurden, Nieuwstraat 21. A. Spiekermann, Langestraat 31a. Mej. G. v. d. Uithoorn, A. v. Wijckstr.21. H. C. J. Venings, Pieter Bothlaao 17. Fr. L. Laporte, Utrechtscheweg 87. F. W. Fritz, Utrechtscheweg 251. Mej. J. C. M. de Haan, P. Buyslaan 25. J. van den Heuvel, Rembrandtstraat 1. H. B. N. Korndewal, Dieveoweg 17. Mevr. Grocnhuijzen-Theeuwissen, Leusderweg 123, J. P. van Buijlcnen, M. Withoosstr. 26. J. Pecman, St. Bonifaciusstraat 67. Mej. C. P. F. Welters, P. Borstraat 20. G, J de Groot, St. Bonifaciusstraat 47. C. van Drie, Isscltscheweg 26. J. J. Thieo, Langegracht 28. Belastingverlaging- Burgemeester en Wethouders kunnen eiudelijk den Raad voorstellen den factor voor de gemeentelijke inkomstenbelas ting te verl8gen en te steller, op 1.45. Als opbreDgst van bet kohier 1926 1927 wordt aangenomen de kapitale som van ruim f871.000. Vorig jaar besomde men aan .kwade» posten ruim f82000. Aan den Soesterweg sloeg het paard van den landbouwer Wijntjes op hol, doordat het lemoen losgeschoten was. De wagen die beladen was met kuikens, sloeg om eu het paard met het lemoen achter zich, werd door ':i voorbijganger, bij café R. v. Beek aan den Soesterweg gegrepen en was gewond aan de achter- pooten. De kuikentjes werden weer ge- igen, terwijl W. met den schrik vrjj kwam. Het kruis van verdienste van hst Nedetlandsche Roode Kruis is o. m. verleend aan onzen stadgenoot Ad. la Cock.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1926 | | pagina 1