ZOMER-UITVERKOOP Pianohandel S. DUIJKER Afdeeling Radio Edison toestellen H. ELZENAAR DE EEMBODE R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken Vrijdag 2 Juli 1926 No. 27 Veertigste Jaargang ABONNBHBNTBN kunnen elke week In gun, doch opzegging vu abonnement moet gsecbledcn voor den unvug vu een nieuw kwansel. Pr|t per drie mueden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10. Ationderllke nummers 10 Ct. KANTOOR: LANQEORACHT 28, AMERSPOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAOMIDDAO Dit nummer bestaat uit 2 bladen EERSTE BLAD Wieden en delven Beloonen zich zeiven. Roe in 1775 Amersfoort beschreven werd. Naverteld doot A. F. VAN BEURDEN. I. Het is wel vazk leersaaro eens een oud werk op te slasn van voor anderhalve eeuw en dan eens na te gaan, wat de goed onderlegde schrijver» toen te vertellen hsdden over Amers foort, Men moet sich niet gun voor dstellen, dst het zielenaantal der inwoners xoo hoog was, dst kon men toen veilig op een kwart van het tegenwoordige stellen. Maar de stad en bare regeering waren in aansien, se telde voluit mede bi) de beraadslagingen van de geweste- Ske regeering in de Domstad Utrecht, are rechten van medeapreken waren al eeuwen lang gegrondvest en ala men de menigte perkamenten in bet stads archief bewaard, of in het museum Flehité gedeponeerd, met tal vu zegels versierd, iniiet, dan merkt men al ipoedlg op dat de biaichoppen van Utrecht, opperheeren vu 't land en later de Staten de Amerafoortache stads- regenten met alle voorkomendheid be- budelden. Daar wat reden voor. Wut deze hadden verschillende malen ge toond, dat zij, als hen de zaken niet medeglngen, op eigen hand durfden op treden en desnoods in verset gingen. Zij deden de poorten sluiten en zaten veilig achter hunne breede grachten eD torenhooge muur-huizen. W. A. Bachieoe, predikant en hoog leeraar in de aterre- en aardrijkskunde, wu een zeer geleerd en belezen man. Hij stelde eenc beschrijving samen van de vereenigde Nederlanden en be schrijft in zjo 11e deel daarvan ook Amersfoort, en wel zeer uitvoerig. Niet iedereen is in de gelegenheid den ouden Bachiene te hooren, daarom zullen wij het voornaamste in het verkort mede- Amersfoort, in 't Latijn Amisfordia, vier uren Noord-Oost van Utrecht en nabij de grenzen van Gelderland ligt aan de Eem, die daar dien naam eerst krijgt. Deze, ontstaat uit verschillende beken, waaronder de Luntersche en Barneveld- schtbeek de voornaamste zijn .De nBam Amersfoort of Eemsvoorl is daaraan ontleend. Bachiene zegt nu, dat dit fort of sterkte aan de Eem beduidt, omdat ter plaatse een slot geslicht werd, 't welk aan de ridders van Amersfoort behoorde. Hij wijst er op, dat deze ridders in verschillende oude brieven genoemd worden en meent, dat het oude stadhuis op 't Hof dit slot geweest zal zijn. Hij wijst op den naam Hof, op den Vjver, die achter het stadhuis lag en brengt zoo meerdere bewijzen voor zijne stelling bijeen. Amersfoort overtreft in grootte de drie kleinere steden van het gewest, hare muren zijn halt zoo lang als die van de hoofdBtad Utrecht, maar het is naar J DE VERGISSING. De dame die aldus van hare ont- stemdheid blijken deed, was een viei- kant, dik, grof wijf, die niettegenstaande de warmte een wollen mantel aan had, met koperkleurig haar waarop eet toestel vol witte veeren dat klaarblij kelijk betere dagen had gekend. Ze droeg een parapluie in een tasch van gevlochten netwerk en kwam de kamer binnen met een gezicht dat betcekende dat ze zich van niemand of niets ter wereld iets wou laten gezeggen. Mr. Dodd intusschen keek het meest naar de jongere dame. Op het eerste gezicht had ze niet veel van een erf gename van nobele afkomst I Haar ge zicht was niet zoo heel terugstootend, maar haar mond was breed, haar oogen waren groot en schitterend, en haar neus was van een onbeschrijfelijken vorm. Voor het overige was zij ge kleed in een japon van koningsblauw, waarover een dikke bruine mantel. Ze droeg nog een violetten doek om hals en op haar hoofd slond reusachtige verhevenheid, met wap perende pluimen bezet. Heur haar was op het voorhoofd bijna tof op haar wenkbrauwen opgemaakt, en ze droeg, evenmin als de oude juffrouw, hand eveoredig niet zoo dicht bebouwd noch bevolkt. Het getal huizen Is (in 'tjaar 1775) 1700 en hel getal inwoners tusscben de 7 en 8000, terwijl Utrecht (1775) 25000 heeft. In den ouden tjjd was tij «van veel iuwer begrip,maar ze Is nadien verder uitgelegd en met een nieuwen ringmuui omgeven, waardoor men de oude et de nieuwe stad kreeg. Deze uitleg it ir 1561 geschied, ma^r reeds vroeger had -en builen gebouwd. De Utrecbtschen verbrandden toch 1455 al de nieuwe stad bij de Utrecbtscbe poort. Men zal hier te doen gehad hebben met een vóórstad of voorburcht. De oorspronkelijke gracht is bewaard gebleven, men noemt die Cingel, aan den binnenkant slaan de Muur huiten. I)e«e rijn aangenaam te bewonen, omdat ze alle kleine tuinen hebben, die op deze bionengraebt uit komen, Hij beschrijft dan de buitenstad en zegt, dat de meeste binnenpoorten afgebroken zijn. maar dat er nog twee zijn blijven staaa (in 1775) de Kamper i de Bloemendalerbinnenpoort. De >rm is een eirond. De straal, die baar de lengte doorloopt is de Langestraat. Toen Monlecuculi in 1629 de stad zeer snel vermeesterd had, heeft men halve lanen of versterkingen doen aanleggen bij de poorten. Door de nabijheid vao den Amerafoorter berg, waar men ge schut kon plaatsen, om van die hoogte de stad te beschieten, werd Amersfoort nooit een vesting van eeoige beteekenis. Amersfoort beefl meer dan eens zoo veel poorten als Utrecht, nameljk elf, van er zes als de voornaamste in erking komen lo. de Utrechtsche poort, die het drukste is, 2o. de Groote Koppelpoort, 3o. de Slykpoort (Arn- hemsche poort), 4o. de Sint Andries- poort, 5o. de Kamppoort, 6o. de Bloemendalerpoort. De vijf kleinere tijo. de Kleine Koppel, de Heerepoort, de Koningspoort, de Sint Aagte poort eo de Verkenspoort. De stad heeft in den omtrek vele fraaie lusthoven en een aangenaam ommeland. Aan de noordzijde naar Bunschoten treft men goede weilanden ten Oosten den Gelderschen kant tabaks- landen ten Zuiden vruchtbaar bouw land en ten Westen heide, kreupel- boscb, heuvelen, deAmersfoortsche berg twee uren breed tot aan den Rjn. Aan de rivier de Eem is een glas blazerij, waarin flesschen geblazen worden. De Koornmarkt of de Hof is vier kant en wordt ter onderscheiding van de Vischmarkt, de Botermarkt| en de Vaikensmarkt, groote markt genoemd Zes bijzonder straten geven toegang De landlieden van rondom komen op Vrijdag hier hun Koren veilen. Aan deze markt staan het Raadhuis, de Sint Joriskerk, de Beurs, zijnde een dekte galerij, die het gezicht op de kerk eenigermate belemmert. Bachiene vertelt van een Amers- foorlschen Kei van geweldige grootte legt dien abusievelijk op den Hof. ar zegt er vergoelijkend voor de Amersfoorters bij, dat dezen door Everhard Meijster in de heide gevonden Kei aanleiding gaf tot veen sprookje, opzichtelijk tot de Amersfoorders schoenen. Maar mr. Dodd liet zijn beleefdheid door deze uiterlijke dingen niet ver minderen. Hij boog op zijn meest be vallige manier, en gaf beide dames de hand, wat het gemoed van juffrouw Stoop in zooverre verzachtte dat zij haar houding van hooghartige veront waardiging varen liet en zichzelf wat verlichting bezorgde door haar gezicht af te vegen met een morsigen zakdoek, dien zij uit haar louwen zak opdiepte. „U komt hier, als ik me niet vergis, op een advertentie die wij plaatsten in de morgenbladen," zeide mr. Dodd. „Precies," zeide juffrouw Stoop, een nummer van de „Daily Record" den zak te voorschijn halend, er een dikken, niet al te schoonen vinger de bewuste advertentie aanwijzende. „Hier is-ie, en als ik hier niet op de goede plaats ben, dan wil je zeker wel zoo goed wezen, jonge man, om me dat te zeggen", „O, heel goed, juffrouw Stoop, heel foed," zeide mr. Dodd. „Ik ben erg lij dat u zoo precies en spoedig komt. En dit, geloof ik, is laddy Fran ces Weston?" „Hebt u er soms wat op tegen?' vroeg juffrouw Stoop, met een vijan- digen blik. „Als u so welk echter, weioig om 't lijf heeft, waarom hij 't dan ook Diet verder ver meldt. (Wordt vervolgd.) Amersfoort R K. Openbars Leeszaal en Bibliotheek. In het Leetzaaljaarboekje 1925, cffi- cleele uitgave vaD de Centrale Veree- nigiog voor Openbare Leestalen en Bibliotheken, vinden we de volgende bironderheden vermeld over het Open bare Leeszaal-weten in onze provincie. Ia hel bestuur der Centrale Vereen i- giog voor Openbare Leeszalen en Bi bliotheken in Nederland, hebben uit de provincie Utrecht zitting: mej. E. de Clercq, directrice der OpeDbare Leet- zaal en Bibliotheek te Utrechtdr. J. A. Vor der Hake, rector van hel Lyceum Baarn en J. J, Thien, secretaris- directeur van de R. K. Openbare Lees zaal en Bibliotheek te Amersfoort. In de provincie Utrecht zijn openbare leeszalen en bibliotheken gevestigd t« Amersfoort, Utrecht en Zeist. R. K. Openbare Leeszalen en Biblio theken vindt men te Uirecbt (Munt straat) en te Amersfoort (Nieuwstraat). Over de R. K. "Openbare Leeszaal i Bibliotheek te Amersfoort, lesen we in 't jaarboekje het volgende De R. K. Openbare Leeszaal en Bi bliotheek is gevestigd in een eigen gebouw aan de Nieuwstraat no. 24, De inrichting is dagelijks kosteloos toegankelijk voor alle personen boven "I jaar des morgcos van 10 lot 1 uur des middags van 4 tot half 10. Boeken worden uitgeleend aan abon- né's dagelijks van 4 tot 8 uur. Abonné's betalen een minimum con tributie van f 1.50 per jaar. De R. K. openbare leeszaal werd geopend 27 Februari 1913 en gaat uit van de StichtingR. K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek te Amersfoort. Bestuursleden der stichting zljo B. H. Kuiper, voorzitterM. J. Th. v. Wes- suro, penningmeesterA. F. v. Beurden, F. M. Houbaer, J. J. Tbien, secretaris. Als c:n»or fungeert de Weleerw. heer H. J. Croonen, terwijl mej. J. C. M. de Haan als bibliothecares wordt bij gestaan door mej. H. Foitmann als Er zijn nog rechters in Berlijn. Ten behoeve van den aanleg van zijn landgoed .Sans Souci" wilde Frederik de Groote (koning van Prut sen van 1740—1786), een molen laten verwijderen. De motenaar verzette zich echter tegen den machtigen „verlich ten despaot" met de woorden„Er zijn nog rechters te Berlijn." Zooals deze molenaar met succes een beroep deed op het rechtvaardig oordeel van de rechters, zoo heelt KlNd-pcpermunt met succes een be roep gedaan op den goeden smaak van het publiek. De steeds meer en meer toenemende vraag naar K1NQ- pepermunt bewijst duidelijk de waar heid van het gezegdeMet publiek kan nog oordoelen." Let er vooral op, dat in ieder tablet staat KINQ Extra Strong. erop nog tegen hebt, dan hebt u het maar te zeggen I" „Heelemaal niet, juffrouw Stoop, haastte mr. Dodd zich te zeggen. „I ben zeer vereerd uw beider kennis te maken," en hij vervulde weer eens de formaliteit van beiden de hand te schudden, voor hij naar zijn stoel terugging, welke vriendelijkheid door lady Frances met een luid hoorbaar gegichei werd ontvangen. Juffrouw Stoop keerde zich tot haar „Foei, Fan," zeide ze: „kan je je niet -als een lady van geboorte gedra gen na al die moeite die ik gehad heb om je op te voeden als zoodanig! Je zou waarachtig laten gelooven dat je nog nooit een heer een hand had ge- gegeven! Hou een beetje je fatsoen, of je krijgt een rammeling als we thuis zijn I Daar was wat in juffrouw Stoop's oogen, dat lady Frances oogenblikke- lijk zoo stijf als een hark deed zitten. Juffrouw Stoop keerde zich tot mr. Dodd: „U moet er maar niet over verwonderd wezen als ik tegen de freule wat familiaar-weg praat," zeide zij. ,,'t Wordt haast achttien jaar, dat ze bij mij is als een eigen dochter, en u kunt me gelooven dat ik haar nooit eerder heb verteld dat ze aasisteote. De Stichting geniet Rijksprovin ciale en gemeentelijke subsidie. Het boekenbesit in banden, «taat aangegeven als 12197. De uitlcening bedroeg in één jaar 21325 banden. 15420 bezoekers kwamen boeken, :ijdschrif*cn en couranten raadplegen Patroonsfeest R. K Burgerjong*!, var. »8L Aloysius Men schrift ons De Burge'jongeliogenvcreen. vierde Zondag 27 Juni haar Patroonsfeest en we hebben weer eens mogen aan schouwen hoe in deze vereeoiging een durf en organisatietalent schuilt die men tegenwoordig bijna overal tevcrgects zoekt. De ochteDdbijeenkomst in de kapel van de Eerw. Fraters aan den Wever» singel was al een groot succes. Een 60-tal leden en aspirantleden naderde daar onder de H. Mis ter H. Tafel. In den namiddag trokken de jongelui in twee groote autobussen versierd met de bondtvlag, naar het Landgoed van het Miaaiehuia St. Jan te Soesterberg «ui ze dien middag te gut waren. Begonnen werd met een plechtig Lof, opgedragea door den Hoogeerwaarden Adviseur, geassisteerd door den Zeer- Eerw. Rector van bet Missiehuis eo Kapelaan Brouwer, leider der ver eeoiging. in een schoooe preek wees de Hoogeerw. Heer Deken de jongelui op het voorbeeld van hun patroon den H. Aloyiius. Nadat de jongens de kapel, die hen slechts ternauwernood had kunnen bevatten, hadden verlaten, begaven tij zich naar een plea in bet waar door de goede zorgen vbd het bestuur en de Eerw.. Frater» alles een openluchtfeest in gereedheid was gebracht. Naar hartelust konden sij zich hier rrmakaa met allerlei wvdatrfden alt hardloopeo, schieten, ringrijdeo, blaas- trappen en last not least voordragen, welke laatste kunst de leden van St. Aloysius altijd met veel succes beoefend hebben. Een aantal goede vrienden de vereeniging hadden het bestuur :aat gesteld aan deze wedstrijden groot getal fraaie prijzen te ver binden, die door den H. Eerwaarden Heer Deken met een toepasselijk oordje werden uitgereikt. De Irater-kok van het St. Jorishuis was meegekomen om te zorgen voor den inwendigen mensch en hij had eer van zijn werk I Als sneeuw voor de zon verdwenen de heerlijke boterhammen n de hongerige magen van de moege- ipeelde jjogens. Nadat nog eenige voordrachten teo beste waren gegeven, waarbij vooral de gebroeders Rouwhorst zich dapper weerden, begon de avond te vallen en precies op tijd stonden de bussen klaar de zingende eo juichende schaar r huiswaarts te brengen, let was een onvergetelijke dag die liet weioig toe zal bijdragen om het aaDzien, dat St. Aloysius reeds geniet, nog te vethoogen eo de ouders aan te sporeD hun jongens aan de zorgen van deze vereeniging toe te vertrouwen. EEN OUD LID. Havik 29 Telefoon 773 Amersfoort De nieuwste uitviadingen practisch toegepast Vraagt ioliahtingea. Accu's laden per keer en bij abonnement Langestraat 36 ZIJOEN DAMESKOUSEN in alle modetinten. Met dubbele hiel en zool 11.28. - Men schijft ont De poppententoonatelUog, waarmede de R. K. Vrouwenbond haar winter- program- inluidt, belooft een succes te wordeo. Van verschillende zijden tijo onz poppen toegezegd, zoowel ter op luizteriog alz voor deelname b) den wedstrijd. Wij meenen daarom goed te doen, nogmaals de leden aan te sporen, van haar deelnemen kennis te geven. Wij maken er echter op attent, dat alleen kinderen van leden recht hebben n p Q*. Wil men dus z'a kinderen kans geven, een mooien prijs te en 1» men nog geen lid, meld U dan nog spoedig aan en word lid van den R. K. Vrouwenbond. Heusch, U zult er geen spijl hebben, want ook voor U dames, valt veel te genieteo.^Op welk gebied, dat zal U het wioterprogram, hetwelk bionen kort in de Eembode zal worden bekend gemaakt, vertellen. Ter verduidelijking nog even dit. Er wordeo 3 prjsen beschikbaar gesteld, 1 voor de mooiste pop, waarvan kleertjes door de kinderen zelf ge maakt zljo 1 voor de mooist ingezoo- •o 1 voor de meest origioeele. Deze prijzen worden door een onpar tijdige jury vast gesteld. Verdere inlich tingen geeft gaarne het Bestuur. e R. K. Bouwvereeniging St. Boni- fncius houdt hare Jaarvergadering op Woensdag 14 Juli 's avonds om 8 uur het gebouw St. Jozef, De agenda vermeldt1. Opening, notulen en mededeelingen. 2. Balans 1925. 3, Verkiezing van een Voorzitter. 4. Vei kiezing van 2 bestuursleden (perio diek). 5. Verkiezing van een lid van den Raad van Commissarissen (periodiek) 6. Rondvraag en Sluiting. De boeken liggen bij den Penning eester, St. Booifaciusstr. 2, ter inzage, De vereeniging exploiteert 118 wo ningen gelegen aan de St. Bomfacius- en de St. Willibrordusstraat. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau niet van mij is vóór dezen eigen ochtend, want dat heeft de heer graaf me bevolen toen hij mij haar overgaf. „Natuurlijk, juffrouw Stoop, natuur lijk," zeide mr. Dodd. „En laten we nu tot de zaak komen. Onder welke omstandigheden gaf lord Weston u zijn dochter over?" Juffrouw Stoop verstijfde oogenblik- kelijk„Heb ik daaronder te verstaan" zeide ze met waardigheid, „dat het feit dat ik Elisa Stoop ben zooals deze courant zelf het schrijft, hier soms in twijfel wordt getrokken?" „Heelemaal niet" antwoordde mr. Dodd. „Maar wij moeten wettelijk handelen, ziet ul Zaken zijn zaken, juffrouw „O zoo I" zeide juffrouw Stoop kalnteerende, „zaken doen, dat is net wat ik wil. Ik heb de bewijzen hier in mijn tasch, en ik zal ze je voor leggen met mijn eigen handen, voordat ik dit huis verlaat. Maar ik wil dit eerst vragen, omdat die oude lummel daareven me liet verstaan dat er wel wat moeilijkheid bij wezen zou, en als er moeilijkheid is, dan is Elisa Stoop net precies de goede om dat uit te maken, versta je meneer, voor jc voor hem, en voor de heele rest I „Als mijn klerk in eenig opzicht de tiagea beboorende, dienstplichtigen voorbereid. Het zal echter aanbeveling verdienen, dat ook uit den troep de daartoe ge schikte en zich beschikbaar stellende krachten worden vereenigd en belange loos zouden willen medewerking om hun kameraden zooveel mogelijk ge- pazte en aangename ontspanning te verschafTeno.a. door het oprichten van een strikje, het houden van muzi kale voordrachten, enz. Allen, die ietz voor dit denkbeeld voelen, worden verzocht zich vóór 15 Juli a.s. schriftelijk op te geven aan den le Luitenant van bet 18e regiment Infanterie J. J. Jurrizaeo, van Lennep- laan 15, Amersfoort, waarbij dient te worden vermeldwelk instrument zij bespelen (dit gedurende de herhalings oefeningen mede te brengen) of op welke andere wljse zij aan de ontspan ning wenscben mede te werken. Gedurende bet tweede halfjaar 1916 zal het gerookt- en pekelapek voor de troepen van het Garnizoen Amersfoort worden geleverd door F J. Willenborg, tegen den prijs van f 1.04 per K.G. en het bevroren rundvleesch door N. H. E. van Vilsteren te 's-Graveobage (depot E. Beent, Arnhemscbestraai), tegen den prijs van f0668 per K.G. - Gisterenmotgeo werd Van 19 Aug. tot en met 4 Sept komen, voor herhalingsoefeningen, bij het 18e regiment lofanterie, onder de wapenen de lichtingen 1920 en 1923. Gedurende dien tijd wordt hst regi-- ent gelegerd in het Barakkenkamp rlbbe0 gebroken had. Volgens oogge- Vlasakkers te Amersfoort. tuigen treft den automobilist schuld. Reeds wordt op verschillende wijze de ontspanning van de, tot die lich- Julianaplein danige wijze door eeo auto aange reden, dat bij per ziekenauto naar het militair hospitaal moest worden over gebracht, waar bleek dat bij een f beleefdheid niet heeft in acht genomen, juffrouw Stoop," zeide mr. Dodd uiterst beleefd, „dan zal ik hem dat inpepe ren I U spreekt nu met een deelgenooi de firma en een gentleman, en u hoeft geen zorg te hebben, mij de ge- heele geschiedenis te vertellen." ,0 zoo," antwoordde juffrouw Stoop. „Dat is wat anders. Ik kan al dadelijk op het oog zien of ik een gentleman voor me heb, zooals u al dadelijk hebt gezien dat u een lady voor u had. En nu zal ik het u vertellen. Ik ben niet altijd in de positie geweest als ik nu ben." hield even stil, en mr. Dodd wilde haar juist zijn deelneming met dien achteruitgang te kennen geven, toen ze voortging„Ik ben in de we reld vooruitgegaan. Maat ik schaam me volstrekt niet over de dagen van c vroeger, allesbehalve, en ik zal u dan opeciaal bereid .ondervinding vanjarenl ook vertellen dat ik dienstbode was am<Sf.j|,aancrh„(„k.l i bij juffrouw Derry, wier man koetsier 5tev,9e amenKaansche ,abaM V- was van den graaf van Weston, ziel Pittige smaaktaai en sappig de blaren! u I Ik was net een jaar getrouwd, toen freule Frances hier geboren werd, en B.Z.K. draagt dus iedere schlpperop zak toen was er precies een kindje van mij aan croup gestoken, en toen vroeg me de graaf, toen de gravin dood was, LOUIS DOQBELMANM of ik zijn kind wilde opvoeden. ROTTERDAM Wordt vervolgd. Wordt Dinsdag a.s. vertoljd

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1926 | | pagina 1