R. K. Spaarbank - Amersfoort Pianohandel S. DUIJKER Vulpenhouders Kantoorboekhandel H. ELZET7AAR Bel dan op No. 42 Mijnhardt's Geneesmiddelen DE EEMBODE K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 8 Februari 1927 Veertigste Jaargang No 90 Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden! 1.00. Bulten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10ct. KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO AdvertentlBn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvertentiBn moeten Dinsdag en Vrijdag vódr 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Denken in afzondering en hoogmoed eindigt met Iemand Idioot te maken, leder mensch, die geen verweeking des harten wil, moet ten laatste wel weeking der hersenen krijgen. De Sint Joris 3R A. F. VAN BEURDEN I. Het hart van het om en bij de burcht der Eemridders, later tot stad uitge groeide dorp aan deD Eemovergang was de eenvoudige keik in September 1248 door bisschop Otto van Holland aan den patroon der vrije regeerders en strijdvaardige ridders St. Georgius Niet alleen lag sij aan het markt plein, waar de boeren, wevers, schippers vrijen en laten, op de gestelde dagen te samen kwamen, om ruilhandel te drijven, maar zij lag aan den grooten heerweg van Naardinclant naar de Veluwe, aan den weg van Utrecht naar Nijetkerck en de wegen waren gericht en liepen van alle zijden op den zich nog maar schuchter boven de kasteel tinnen van het Hof verht (Tenden toren. Toen Amersfoort eene vrije, keizer lijke rijksstad geworden was, we k«r poirters met fierheid het roode strijd- kruis der zuidelijke kruistochten in hun wapen en banier voerdeo, werd de kerk te klein voor de duizenden ter kerke gaande geloovigen en werd ze in de heilige linie, dus lo de richting vao West raar Oost grooter gebouwd. De oude burcht der van Amerafoorten had pla.its gemaakt voor een groot vierkant plein, waarop het vrijstaande buis ver rezen was, waar de magistraat voor het heil der stad vergaderde. Wanneer de Bisschop van Utrecht als Opperheer ter Stede kwam, de balliugcn binnen een koord gaande, weder binnenbracht, dan trokken de Rsyt en de oude Rayt en de gilden met heur wimpelen en de geestelijken met hem eerst in de St. Joriskerk en daarna naar het nabijgelegen stadhuis, om hem te huldigen. De St. Joriskerk was het middelpunt van het Amersfoortsche leven, voor den geloovige, die Gode hier eer bracht, voor den doode, die er ruste vond in de grafsteden, voor den pas ontlokene, die er door den doop gekerstend werd. Was liet dan wooder, dat de Amers- foorteis met zoo sterke banden aan hunne kerk gehecht waren. Dat zij door milde gaven, in goud en zilver, in vaste goedereu en renten in 1337 St. Joris tot eene Collegiale kerk maakten, waar dertien Kanunniken dag in dag uit voor de zaligheid der zielen vrome oefeningen hielden ter eere Gods, van de H. Maagd en Moeder Gods Maria, van den Martelaar St. Georgius, vao den belijder St. Nicolaas en van alle Heiligen. De Kanunniken kregen ook hunne woniugen in de nabijheid, op de Papen- hofstede, nog aldus genoemd. Toen reeds rolden de klokketonen in lange trilgolven over dc nog niet zoo eng in de muren samengeperste stad en riepen de parochianen ter kerke, als ze niet in dc verschillende kapellen of kloosterkerken hunne plichten ver vulden in St. Argten, in O. L. Vrouwen, in den H. Geest, in Manë:.hof, bij de Minderbroeders en in Si. Rochus. Allengskens waren er vele altaren geslicht, waaraan bedienaren of vica rissen verbonden wareD, die hun levens onderhoud ook uit de renten van slich tingen trokken, waarvan er enkelen tot op den huidigen dag nog bestaan. Brand, verval, toename van de be volking noodzaakten de St. Joris te vergrooten. Milddadige Katholieken, vrome nonnen en religieuzen zorgden vour de gelden en alle huisgezinnen gaven naar vermogen. Want door ge heel het Amersfoortsche leven der Roomsclte middeleeuwen loopt een gouden draad van aanhoudende mild dadige vroomheid, van volhardende beoefening der naastenliefde ter eere Gods en eigen zieleheil, van onver poosd steunen der armen, gestadig verzorgen der kranken, onafgebroken troosten der bedrukten. Nog blinken die edeisteenen uit de oude Stedekroon in de nog bestaande gestichteD, in het St. Eliaabethsgaslhuis, lo den H. Geestpotb, met het Pesthuis, de Melaten. in het H. Sacramertsgast- huis thans Pieter en Blocklaodsgasthuis, oorspronkelijk zuiver Roomscbe instel lingen, opgericht met den last vai dagelijkscbe Missen, gezangen en ge tijden. Hoe werd nu de Sint Joris vergroot Zeer ongewoon. Er was slechts een beperkte ruimte »r. De eenvoudige laaggr muurde, gothieke toren liet Naast den toren, zelfs naar het westen hem voorbij, bouwde opgetrokken middenschip tegen de Noordzijde des torens en deed dit ein digen in een msjestueu9 hooggestoken. langgetrokken priesterkoor, dat tot aan de Langestraat, den grooten heirweg reikte, een koor vol tintelend licht, dal door de smalle vensters invalt. De bouwmeester paste den bouw aan de plaats, die voor hem beschikbaar aan, en plaatste tot diie kwart van eerste lengte twee breede zijkoren. Daardoor was een weidsche kerk ontstaan met vele pijlers en veel wand- ruimte, waartegen de altaren ten getale in 50 plaats vonden, door bijzondere i openbare personen, door raadsheeren i gildedekens, door broederschappen i gilden gesticht. Waar het koor zijo oorsprong had, vond men een jubée of verheven c xsai op pilaren, een juweel van beeldhouw kunst in laat gothiekeo stijl. Nog trekt het onmiddellijk de aandacht, om ziji edele vormen, om zijn rijkdom vai bewerking, van het schittereode mate riaal, waaruit het vervaardigd is en wij zwijgen er over, hoe onkuodigen bel ten deele schonden eo wegkapten. Dat koor was eeo voorbeeld eD :n maatstaf om te bepalen, wat onze voorvaderen voor hunne kerk, het Huis Gods, over hadden en welke kunste- .ars zij te hulp riepen. De altaren zijn daaraan evenredig geweest. Nog bewijzen de enkele 't licht gekomen muurschilderingen, H. Bisschop eo een tafereel uit het leven vao den Heiland, hoe men in de XfVe, XVe en XVle eeuw tusschen die slank opgaande schalken, die sierlijk welvende triomfbogen, die gracieuze gewelfribben niet alleen heerlijke veel kleurige bloemen wist aan te brengen, r op de wanden tot de oogeletter- en eenvoudigen van geest en harte wonderwel te spreken door tafe- reelen en voorstellingen. Maar volgende geslachten beschouwden dat aU bonte praal en overkalkten met diiedubbele laag die kunstvoortbrengselen uit die tijden, welke men als donker voorstelde, aar welker licht nog door de sluiers :r eeuwen gloeit eo vonkt. In den beeldenstorm werden de sie raden ter neder geworpen, in de vol gende dwaogjaren de altaren tot deD voet afgebroken, dan werd de St. Joris aan de Katholieken onttrokken. Alles, wat aan den Roomschen Godsdienst herinnerde, moest verdwijnen. Waar is het prachtige hoofdaltaar gebleven, de groote koperen lezenaar, al die kronen)? Waar z$a de gebeeld houwde kanuaDikeobaoken, het Maria- num, de staties, de schilderstukken, de relikwiekasteo, de met miniaturen ver luchte gezaDgenbor.ken, de librije zelfs, waar zijn ze gebleven Wie zal bet zeggen Wij weten het niet, maar alleen al om die ten onder gegane kunst is 't Maar ztker is het ook, dat overside prachtige muurschilderingen nog slui meren onder de kalklageD, dat hare kleuren nog bewaard zijn door de dek kende laag. Wat is er trgen, om die bewijzen van den vromen zin der voor vaderen aan 't licht te brengen eo te herstellen Deed men dat niet in de St. Eusebius te Arnhem, in Alkmaar en ivele audere plaatsen? Hebben iwen geen milde goedheid ge leerd heeft de groote, eerbiedwaardige kerk zelf niet dringend herstel noodig? Men bezie eens aandachtig de pijlers, het gewelf, de vloeren, de daken. Wij doezelen der eeuwen meiktee- kenen niet weg, noch ontkennen der tijden spoor maar willen den,vrede vóór alles bewareD, zoodat men onze gedach de Siot Joris in den rechten zin op te nemen heeft, maar toch kun nen wij oiet nalaten te verklaren, dat als de kerk overgegeven kon worden aan de nazaten der eerste bezitters, zij door dezen in weinig tijds in alle deeleo hersteld zou zijn uit liefdegiften en weer stralen In die eenvoudige schoonheid en in die volle pracht, waarmede de oude Amers- foorters haat in de middeleeuweo eens wisten te sieren. Want de Sint Joris, eens de kern van de stad, het samen- trefpunt van alle geloovigen, het majea- stueuse bouwwrrk, dat ieder tot stich ting, veib> fling en troost diende, Is door den tand des tijds en andere oor zaken, echter niet uit deze eeuw, ge worden tot eeo vervallend gebouw, dat om hulp roept, Schrijnende handen na het wasschen verzacht men met PUROL Uit den Omtrek SOEST Maandag had de aanbesteding plaats van de nieuwe naai- en breiscbool hij de Eerwaarde Zusters van »St, Josephs. Hiermede werd de |kroon gezet op het werk van bet R. K. Kerkbestuur der parochie St. Petrus en Paulus, dat met ijver en voortvarendheid thaDS in slaat is een dergelijk werk bbd te besteden. Speciaal noemen we hier den Zeer- :rw. Heer Pastoor Vossenaar, die wrderom een aanzienlijk bouwwerk io zijn parochie doet verrijzen en de archi tect van Elten, Jie een bewijs van groote bekwaamheid leverde. Gebouwd worden een bewaarrchool met speelzaal, een vergaderzaal, een naaischool met paskamer, een fietsen- bewaarplaats en overdekte speelplaats. Twee zalen hebben een grootte van 8 bij 10 M., één van 8 bij 12 M. en ééo van 6 bij 8.50 M. De vloeren worden vervaardigd van eeo bijzonder soort hout, sterk en degelijk. In hallen en portalen tegels ter hoogte in 1.50 M. In den hoofdingang en hallen glas in lood. Ia 't geheele ge- bebouw centrale verwarming. Roode pannen dienen ter dekkiog. In den nacht brak brand uit in een perceel aan den Schoutenkampweg, be woond door Bijl en Visch, doch toen 'ist mi n Biet behulp van buren te blusschen, (oen later in hetzelfde per ceel weder brand ontstond. De brandweer was spoedig ter plaatse, doch kon niet veel uitvoeren, aangezien bij haar komst het perceel reeds was uitgebrand. Verzekering dekt de schade. Donderdag komt de Gemeemteraad De agenda bevat o.a.: Adres R. K. Werklieden l.z. wijziging :rordeniog Inkomstenbelasting. Voor stel inzake uitbreiding van het aantal lokalen aan de School aan de Beetzlaan. Vaststelling van een voorlooplg voor schot, uit te keeren aan besturen van bijz. scholen in afwachting van de 'aststelling van het bedrag der ver goeding. Behandeling Algemeece Poli tieverordening. Het ontwerp van het plan van uit breiding met kaarten en grondteeke- ningen, ligt ter secretarie ter inzage eenieder tot en met 1 Maart 1927. Belanghebbenden kunnen vóór 15 Maart 1927 bun bezwaren tegen het ontwerp schriftelijk kunnen inbrengen bij Burge ester en Wel houders. In den nacht hebben inbrekers ge poogd in te breken bij KrooD, aan de Veenhuizerstraat. Door 't openbreken van 'n raampje boven in de etalagekast zijn ze naar binnen gekomen cp de boonen en iwten, welke uitgestald lagen. Vermoedelijk konden ze de deur der kast niet open krijgen, omdat er in den winkel een paar fietsen tegen aange- t waren. Onverrichter zake zijn ze toen langs denzelfden weg teruggekeerd, HOEVELAKEN Werd vorig jaar de gevaarlijke hoek bij deu Koedijkerweg weggewerkt door omzetting in een geleidelijke wegbocht zeer flinke breedte, thans is aan gevangen met het afsnijden van de bocht tusschen den spoorovergang en Vinkeohoef. Door het werk is deze drukke pas sage op Zwolle eo op Apeldoorn meer veilig geworden. SOESTERBERG Donderdagavond vereerde Z. D. H. Mgr. Dr. Buckx, Apost. Vic. van Fin land 't Missiehuis te Soesterberg met zjjn hoog bezoek. Z. D, H. hield voor de studenten van het Missiehuis een zeer interessante en leerrijke lezing over »'t Land der duizend Meeren». waarhe.n Mgr. einde dezer maand hoopt terug te keeren. Mgr. Buckx is de eerste Missie- Bisscbop, dien het Missiebu's te Soester berg heeft mogen ontvangen. VEENEN0AAL Een volbeladen vrachtauto van de fi-ma J. de Ruiter in koloniale waren, is bij een bewaakten overweg door den trein midden op den overweg gegrepen en totaal versplinterd. De schok was ontzettend. Honderden meters verder lagen de motordeelen. Een der lantaarns san de locomotief werd vernield. De inzittende chatffrur werd met kracht uit den auto geslingerd en kwam behoudens eenige ontvellingen met den schrik vrij. Deze wonderbaar lijke redding is te merkwaardiger, als men weet dat van den auto niets heel Is gebleven. De overweg was niet door de af- sluitboomen gesloten. De bewaker, die verzuimd had de boomen neer te laten, was zoo ontsteld, dat hij nog niet ge hoord kon worden. Amersfoort Gemeentezaken. Amersfooit mag zich verheugen in het bezit van een dozijn ingezetenen, wien het wel-en-wee der gemeente zeer ter harte gaat, en die daarvan dan ook gaarne getuigen. Dit getuigen geschiedde tot dusver veelal in het leveren van crltiek op de beslissingen en de handelingen der ge meentebestuurders. Het genootschap kent zich een neu traal karakter toe, en wil het lot der gerrfeente niét afhankelijk maken het wisselend getij der politieke sti mingen. Oppervlakkig beschouwd biedt het genootschap veel aanlokkende. Vooral in odzb dagen van vervlak king en veidsuwing. Nu er zoo velen rijn, die liefst niet van een richting gevend beginsel bij de vervulling eener bestuurstaak willen hooren. Het lijkt ons daarom niet overbodig ns te wijzen op het verkeerde van dusdanig streveo, waarvan wij voor ïze R. K. partij niets goeds mogen In den loop de9 tijds bleek dat het genootschap een soort adviseerend lichaam, wil zijn van het gemeente bestuur inzake gemeentebeheer en daarbij zelfs met initiatiefvoorstellen wenscht komen over bedrijfsleiding, grond- politiek, enz. Dit bewijs van medeleven in gemeen telijke zaken van de zijde der ingezetenen stelden B. en W. op prijs, waarbij echter 'et over het hoofd werd gezien, dat het algemeen de behartiging der ge meentebelangen door de ingezetenen, zelf reeds in handeD is gelegd van hen, die zij door hun stem in den raad af vaardigden. Doch omdat elk ingezetene en elke vereenigiog het recht heeft om aan gemeentebestuur adviezen te geven of voorstellen te doen, zoo hebben B. en ran Amersfoort met belangstelling verschillende voorstellen bekeken. Met de vernieuwing van de- gemeen teraad in 't verschiet is het echter wel goed eens klaar en duidelijk te uiten boe of de Katholieke partij zich steil ten aanzien van de gestes van derge lijke corporaties. Immers, het werkt verwarrend en 't cort de historisch gegroeide verhou dingen als naast het wettelijk instituut van Gemeenteraad, uit den volkswil geboren, en met groote verantwoorde lijkheid belast, een besloten'collrge zich stelt met het doel laugs het raadscol- lege heen met Burgemeester eo Wet houders te gaan bedisselen wat het in belang der gemeente, zooals men dat die kringen opvat, weoschelijk acht. In den Raad werd reeds meer dan :ns die bemoeiing afgewezen. De Raadsleden worden gekezen door kiezers, die zich, naar gelang van hunne verschillende levensopvatting, vereenig- den in groepen van zeer verscheiden scbakeering, met soms zeer uiteenloo- pende denkbeelden over bestuur van En iedere poging om daarin verande onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot 1 uurWOENSDAGAVONDS van 7 ot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3®/i0 pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kassier -. Amsterdamsche Bank. PIANO'S - ORGELS - MUZIEK RADIOTOESTELLEN Krommestraat 65, Havik 29, Amersfoort, Telefoon 773 ring te brengen moet oocdweodig falen omdat bij elke goed gefundeerde poli tieke groep een beginsel spreekt. Dal beginsel moet richtsnoer blijven bij de beoordeeling van wat goed is voor de gemeeoscbap in haar geheel en voor hsre onderscheiden groepen in het bi- Er tija er, die beweren, zoo zeide Prof. Tieub eens, dat politiek Diet thuis hoort in den Gemeenteraad. Maa> dit wordt vooral gezegd door ben, die □iet al te veel willen worden herinnerd aan bun beginselen juister aan hun beginselloosheid. Doch zooals het gaat, althans be hoort te gaao, in den Staat, moet het ook gaan in de Gemeente, een der samenstellende deelen van den Staat.» 't Samenwerken van groepen waar het geldt de verwezenlijkiog van gelijk luidende wenschen is steeds mogeljk, en pracüsch uitvoerbaar ook. We weten niet of het Genootschap, de ervaring rijker geworden, dat zijn streven zooals 'tzich tot nu toe uitte in 't produceeren van adviezen, weinig effect sorteert candidates zal stellen voor den Raad. Het lijkt ons niet waarschijnlijk. Maar de mogelijkheid bestaat, als men de samenstellende en drijvende elementen kent. Daartegen nu moet aau onze zijde vierkant worden stelling genomen. Bij de vorigegemeecteraadsverkieziug hebben vele katholieke middenstanders wij spreken uit ervaring de domheid begaan steun te verleeaen aan een zoogenaamde onafhankelijke partij, die bezuiniging als hoogste ideaal had. En zoo kon het gebeuren, dat deze brginsellooze groep een afgevaardigde gekozen zag, die niet de minste invloed op den gang van zaken kon doen gelden. Later werd deze bezuinigende onaf hankelijke vervangen door zijn opvolger op de ijsteen liberaal pur sang, die zich blijkbaar nog maar zeer flauwtjes herinnert; de bezuiniging s feer rond dc oude bittertafel van 't stamcafé; waar zijn «partij» outstond. Prsctisch komt het hierop neer: malcontente katholieken hebben de vrij- liberale groep met cea lid versterkt. Nu weten we wel, dat Genootschaps leden over 't algemeen iiedeo zijn vbd wat grooter statuur, ook intellectueel, eo dat men daarom onrecht zou doeo door een vergelijking te treffen met de bezui nigende onafhankelijken van toen, maar de gevolgen van een steunen hunner eventueele cand.datuur zou praclisch hetzelfde resultaat hebben als indertijd de afkeurenswaardige Roomscbe hulp voor de toenmalige onafhankelijken. 't Zou beteekenen verzwakken van de Roomscbe psrllj en een bemoeileken van baar streven naar een gezond en goed gefundeerd stadsbestuur in het algemeen belang. Daarom leek het ons niet overbodig tijdig een waarschuwend woord te laten hooren. Laten'we allen eensgexind onie ver tegenwoordiging in het stadsbestuur zoo sterk en ook zoo degelijk mogelijk maken, middels de R. K. Kiesvereenl- gioe, het daarvoor aangewezen orgaan. VICTOR. Op Zaterdag 21 Mei wordt op het sportterrein B'rkboven een concours hip- pique gehouden. De regelingscommissie bestaat uitkapt. W. J. Rijkens, lui». B. J. Momma, H. Knottenbel», W. C. HET ADRES voor alle soorten ■r Tevens reparafle LANGESTRAAT 84 -r TEL- 528 Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. Oosterman eu A. H. v. Rouwendaal. Het programma vermeldt concours landbouw-tuigpaarden, een militair no, voor onderc flicieren, een cross-counti y met hordenren. De exploitatie-commissie Birkboven, welke tot nog toe uit een groot aantal leden bestond, is omgezet in een kleine commissie voor de algemeene leiding, terwijl subcommissies zijn gevormd voor de verschillende takken van sport. Die kleine commissie betast thans P. W. Scharroo, voorzitter; W. C. Oos terman, vice-voorzitter: G, L. Walpot, secretarisA. H. v. Rouwendal, pen ningmeester, Corn. Ruitenberg, In een heerenmodewinkel kwam een oude vrouw, die aan de winkeljuffrouw de toekomst wilde voorspellen. En aan gezien de juffrouw nieuwsgierig waste hooren wat de waarzegster haar te ver tellen zou hebben, noodigde zij haar uit in het kantoortje te komen. De oude vrouw zou haar de toekomst volledig ontsluieren, indien de juffrouw baBr drie gulden op de hand zou leggen. Daarna voorspelde zij ook de toe komst van de chef-verkoopster. Een en ander geschiedde met volle tevre denheid van alle parijen. Des avonds bleek, dat uit de cassa vier en een halve gulden verdweocn waren. De Amersfoortsche Kunstkring houdt eeue tentoonstelling van werk van Dirk Nijland, in het gebouw der Stichting De armen de Poth» in de Coninck- straal van 19 tot en met 27 Februari a.s. van 10—4 uur. Opening Zaterdag 19 Februari om 2 uur. Het Amersfoortsche Draokweer- comité organiseert een propaganda- avond in »de Valk» tegen Maandag 14 dezer. Het programma vermeldt als spreker de bekende dichter A. K. Klaren uit Zutpben. Voorts zang met piano begeleiding van de heeren Valk en vorinus uit Amsterdam en tenslotte propagaoda-tooneelspel door de too- neelclub der S O. V. Anti-revolutionaire raadsleden. Medegedeeld werd de uitslag van de verkiezing voor de candidatenlijst der anti revolutionaire partij voor de a.a. gemeenteraad»verkiesing 1. N. Vels-Heyo, 2. Mr. L. Stadig, 3. J. van Lonkhuizen, 4. P. Graaff, 5. Mr. Joh. G. Scheurer, 6. J. P. Boender 7. J. Stuurop, 8. A. Smeitink, 9. B.' Ruitenberg, 10. J. v. d. Wei ff. zijn goed en billijk. Alle be reid In eigen labriek onder toezicht vss een apotheker

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1