Pianohandel S. DUIJKER N.V. Middenstands=Bank I Duplicator Astoria Kantoorboekhandel h. ELZET7AAR Bel dan op No. 42 DE EEMBODE R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 26 April 1927 Nc. 8 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 et. KANTOOR: LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG Een en Veertigste Jaargang Advertentlën 25 et. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentiërt moeten Dinsdag en Vrijdag vóór II 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Menscheli die beginnen met de Kerk Ie bestrijden terwille van vrijheid en humaniteit, eindigen met vrijheid en humaniteit te verwerpen, zootang zij de Kerk maar mogen bestrijden. De invoering van het Christendom in deze streken. Opnieuw kan onze groote ontgraver, dr. Holwerda, een gewichtig succes boeken hij heeft onlargs uit «de archieven in den bodem* gelezen, op welken lijd het Christendom op de Veluwe en in Eemland is ingevoerd. Terwijl onze oudste geschiedschrijvers ons omtrent dit punt geheel in het duister laten, heeft thans de spade vao den scherpzinDigen ontdekker «gespro kene. Niet waar, dat lijkt u zeker een echte puzzle, en het zal u dus niet ongevallig wezen, de nadere oplossiog te vernemeu, Io de jongste rtievering der Oud heidkundige Mededeelingcn uit 's Rijks Museum van Oudheden te Leiden, geeft dr. Holwerda eeu uitvoerig verslag (met prachtige foto's) vao zijn bedoelde ont- gravingik zal daaraau een en ander ontleenen. Wie van Voorthuizen noordwaarts den weg naar Putten opwandelt, zal na een klein uur gaans de buurtschap Huinen bereiken. En als men dan een minuut of tien rechts afslaat, komt men in het Huinenscbe veld (gemeente Putten) aan de plek, waar eenigen lijd geleden de heide werd afgeplagd. Hierbij kwamen eenige urnen bloot, die de belangstelling vao den beer J. Bezaan te Pulten opwekten, zoodat hij verder liet graven, om te voorkomen, dat moge lijke vondsten door de schop van den leek voor de wetenschap verloren zou den gaan. Hij had inderdaad het geluk een reeds vrij belangrijke verzameling van urnen, enz, in veiligheid te brengen. Naar aanleiding van een persbericht daaromtrent zocht dr. Holwerda den heer Bezaan op cn werd door hem met de meeste bereidwilligheid nader itge licht en op de vindplaats gebracht. Gaaroe zeide de heer Bazaan zijn me dewerking toe voor een verdrr onder zoek oadcr leiding van dr. Holwerda. 't Gemeentebestuur van Putten gsfden ontgraver welwillend tot zulk een on derzoek verlof, terwijl zelfs Barncveld een bijdrage in de kosten van de graving toezegde, waarvoor dan deze gemeente 't ïueereDdcel der nic vondsten zou worden afgestaan. (Zoo meu weet bezit Barncveld een zeer belangrijk Museum van oude Veluwsche vondsten de grondslag daarvan verschuldigd aan een schaapherder. Aan 't slot nog iets meer daarvan). Uit de verzameling, die de heer Be zaan reeds bijeen had gebracht, bleek aan dr. Holweida al spoedig, met welk een belangrijk grafveld mer doen had. Het bevat n.l. in de oudste bijzettingen inheemsche, dus Saksischi urnen (met asch en beenderen). He karakteristieke van zulk een Saksisch grafveld, dus nog uit deu heidenscheD tijd, zijn vooral de kringvormige grep pels rondom den heuvel, die ongetwij feld zijn gegraven om er de wandeD van hout en takken in te plaatsen, welke de heilige grafruimte bescher mend omgeven. Da?ar omstreeks 600 dwijnthit Saksische vaatwerk en wordt vervangen door Frankische (Merovin- gisch) ceramiek, dat mooier is dan bet iolieemsche en uit Gall (Frankrijk) werd giïinportcerd, evenals andere werpen van Frankische kunst, z het groote ijzeren slagzwaard (spatha). Vooreerst blijft evenwel de bevolking nog haar heidensche begrafenis getrouw brundurneo (van Frankischen ooisprong in een kringvormige beuve', Doch weldra komt er een andere wgze van bijzet ting in zwang, de christelijke, p.\ begraven van het lijk, dus zonder branding en zonder urnen. -- -y plotselinge overgang in liet zand meerebdeels hebben afgc- teekeod, zijn alle met bet hoofd naar het W. op den rug gelegd cn 'l gelaal naar 't O. gericht. Een kist komt niet voor, alleen eenige opstaande planken vervullen den dienst daarvan. In sommige van deze grafkuilen wer den ook «bijgaven* gevonden,alsijzeren mesjes, scoerijes mei kralen, zelfs éci keer een metalen plaatje met een kruis- ornament iu ljnen, alzoo een christelijk Maar hoe jonger de graven worden, hoe minder bijgaven, en zoo wordt ten laatste deze heidensche zede (o.'.| van «bijgaven*) niet meer gevolgd: de bevolking is gekerstend. Maar dan verdwijnt spoedig en plotseling weer het Frankische vaatwerk, enz. cd komt de inheemsche, de Saksische industrie' weer in eere. En zoo is dr. Holwerda tot een zeer belangrijke slotsom gekomen, die ik grootendeels met zijn eigen woorden; zal weergeven. «In de 2e helft der 6e eeuw (dus na 550 n. C.) woonde op de Westelijke Veluwe een bevolking van Saksischen stam, die op aloude wijze haar dooden verbrandde en hun asch bijzette onder lage heuvelijes, door kringvormige om heiningen beschermd. Maar tegen 600,] nadat de Merovingische Franken zich reeds eeoigen lijd io Utrecht hadden gevestigd, moet in deze plaats een cen trum van Christelijken eeredienst en zending zijn ontstaan. Toen is blijkbaar de invloed van Frankisch import zeer sterk geweest op de inheemsche be woners der aangrenzende Veluwe, zoo dat bij behoud hunner heidensche ge- bruikeu (lijkverbranding, aanleg van iirnenveldeo, enz.) al spoedig uitsluitend Frankisch materiaal gebezigd werd, daar dit als kunsthandwerk veel hooger stond. Spoedig na 600 wordt dit import ge volgd door dc invoering van 't Chris tendom en de daardoor veranderde ge bruiken van begraviog. Eerst zien we ook dan nog de berianering aan den overouden (heidenschen) aauleg der urnenvelden bewaard in de .heining rondom de graven, doch ook deze blijft spoedig achterwege.* Kort daarop verdwijnt de Frankische invloed weer en komt de Saksische ,n het heidensch tot bet chris telijk gebiuik, al worden de lijkgraven (dus na de afschtfltog der lijkverbran ding) nog op de oude wijze door houten wand cmheitd. Doch spoedig verdwijnt ook deze herinnering a heidensche gewoonte en legt mi lijken in een eenvoudigen rechihoe- kigen kuil. Deze lijken, die hoewel verjaard, zich heeft gelegen. Dit is m.i.de eenvoudigste oplossing van 't raadsel. Als men de ontdekking van dr. Hol werda reeds in 1921 had geweten, zou allicht 't Oude Baarnsche Kerkhof rauwkeuriger ondtrzocht hebben. sou U cog iets vertellen over den schaapherder, die den grondslag van het Oudheidkundig Museum te Barnc- veld gelegd heeft. Het was Hendrik Bouwheer, die als jorgeling zijn schapen naar aartsvader lijke wijze op de heide van het afgelegen Siroe (gem. Barncveld) hoedde. «Hij had d3ar, zegt Burgemeester Mr. Nairzc an hem, in zijn jeugd een zeer op- lerkzaam oog en leerznmen aard, en }o waren de oude steeoen werktuigen t wapenen, die op de heide cn in den grond verspreid lageD, hem niet ontgaan, maar ijverig door hem opgezameld. Hel grootste aantal, ten gemecotehuize aanwezig, hebben wij aan zijn mildheid «Maar hij maakte ook uittreksels van Slichteaborst en andere historische werker, terwijl dc hond op de schapen paste. Een klein apothtkerileechje m-t een stalen pen, wat postpapier, zijn knie. Ziedaar de eenvoudige studeertafel. Toen Mr. Nairac hem dan ook nader leerde kennen, stond bij verbaasd over zijn kennis van de oude Veluwsche ge- scbiedecis. De Burgemeester liet zich voor zijn beide boekjes «Oude Hoekjes op de Veluwe* vaak door hem inlicb- :n noemt hem ergens zijn «char- Natuurlijk bleef Bovwheer niet langer 'chaapherderbij werd bode in het gemeentehuis van Barnevctd, waar zijn vondsten, met nog eenige andere, het begin van het Museum vormden. Bouw heer werd er de «conservator* van, een :r, die wel verdiend was. T. PLUIM. Baaro, April 1927. In e iroegere studie («De Franken*; Oud heidk. Mededeelingcn, Nieuwe Reeks, 5e stuk No. 1) heeft dr. Holwerda aan getoond, hoe de Merovingische invloed Utrecht een tijdlang ov. rheerschend geweest, maar hoe ouder koning Dagobert de Merovingen terugtrekken en in Utrecht een verwoest kerkje moesten achterlaten. «Deze feiten*, zegt dr. Holwerda, -vinden we nu m.i. ook in het grafveld bij Putten weerspiegeld, Bij deze tot Christen geworden Saksische bevolking verdwijnt eveneens kort na 625 de invloed der MeroviogeD. Haar eigi kunsthardwerk komt weer zijo oude plaats •innemen, maarde bevolking blijft Christen, blijkeDS de verdere be- grafeniswijze van het uitgestrekte Put- tensche grafveld.* Alzoo leerde de bodem, dat omstreeks 600 de Westelijke Veluwe en zeker ook Eemland tot het Christendom zijn overgegaan, zeker een belangrijk resultaat van deze ontgraving. M: bewijs voor de groote sche ziooigheid van den ontgraver. Terwijl ik dit schiijf, komt een nic ontdekt grafveld bij Wageningen deze feiten bevestigen. Met de bovenstaande ontdekking van dr. Holwerda voor oogen, ben ik thans geneigd ook het raadselachtige Kerkhof in de Kerkstraat te Baarn voor een oude begraafplaats uit den eersten Christelijken tijd van Eemland 'en. In den tuin van de huidige St. Bo ifaciusschool aldaar werd ik op 3 Maart 1921 bij een blootgegeven keikbof ge roepen. Ik beschouw het thans als niet uitgesloten, dat het uit bovengeooem- den tijd stamt. Van houtwerk kisten was geen spoor te vinden, op enkele gedeelten na geraamten. De ligging van alle graven was zuiver Oost-West. In 1888 werd hij de kerk op den Brink een steenen doopvont in den grond ontdekt, dat volgens deskundigen uit den Frankischeo lijd dateert. De eerste Christenen hebben blijk» 't grafveld bij Putten nog niet hun dooden in of om de kerk begraven zoodat 't heel goed te verklaren zoi zijn, waarom 't eerste Christenkerkbof van Baarn aan de huidige Kerkstraat Binnenland Nu is er de K. K. Volkspartij, welke zegt ontsproten te zijn uit de democra tische gedachte. Het was Z.Em. b'kend, dat deze Pattij niet is cnlstsan uit de werkelijk democratische beweging tan Nederland, de katholieke arbeiders organisatie doch een juiste omschrij ving van de samenstellende elementen o'zer Partij heb ik niet vermogen te krijgen. Hoe verhoudt zich deze Party tol de Kerkelijke Overheid? Een hater organen heeft zich gewend tot Z. D. H. Mgr. Callier, Bisschop van J*'"lem, en aan dezen de vraag _Hftr> of de Partij «toelaalbaaiwai r het It verwez r het- Mgr. Nolent. Maandag vierde Mgr. Dr. W. H.No- lens het wegens den VcStentijd uitge stelde feest ter herdenking van zijn veertigjarig priesterschap. Zijn vrienden i vereerders hebben hem by die ge- gei.heid een grootsche hulde bereid. Een onhoudbare bswering.j Toen kort geleden een der voorman- :n van de Volksparty te Amersfoort n propagaDda-rede hield, werd daarbij p >ogd onze geestelijke overheid in genspraak te brengen met uitspraken i:i Z. H. den Paus. Hoewel menschen met een noimale dosis gezond verstand direct wel zullen snappen dat zoo iets onbesiaanbaar is, kan het loebgeen kwaad het onhoudbare dezer bewering te bewyzen door een getuigenis uit Rome zelf. Albert van der Kallen, de hoofd- dacieur van De Gelderlander, had, Ie nme vertoevend, de goede gedachte Kardinaal Van Rossum eens te polsen deze aaogeiegeuheid eo hy schreef daarover het volgende: -Naar men weel, blijft de R. K. Volks partij zich beroepen op enkele zinsne den uit het Pauselijk stuk inzake de lordeeling der «Ac'ion fraic-tise*. ruit z§ een goedkeuring van baar houding tracht te distilleeren. Ik heb te dezer zake een onderhoud gehad Zijoe Eminentie Kardinaal Van Rossum te Rome, want het leek my gewenschl te voorkomen, dat te-goeder-trouwe katholieken io den waan worden ge houden, als zou de veroordeeling der Action frar?aise« tegeiyk inhouden een goedkeuring der scheuring in de R. K. Siaatsparlij van Nederland. Niet meei of minder wordt er immers van de zydi der R. K. Volkspartij beweerd: dat d< H. Vader aan de katholieken van Frank rijk viybeid laat om voor Frankrijk deo bestuursvorm voor te staan, waaraan zy de voorkeur geven, zou beteekeDen, dat de katholieken van Nederland goed doen de kracht der ccne staatkundige Party te sp'ijten... Om tot de kwestie te komen meende ik te mogen herinneren aan het ontstaan der N. Katholieke Party, welke verklaring van het Doorluchtig Episko- paat op den Tweeden Nederlandschen Katholiekendag haar actie heeft gestaakt Z.Em. bleek van eeo en ander vol- Komen op de hoogte, ook dat deze Party zich na verloop van tijd beeft ontbonden. gv/ij" door Z D.H. den Aaitsb'sschop van Utrecht is gezegd op den Tweeden Nederlandschen Katholiekendag te Ny megen gehouden op het oogenblik, dit de N. Kath. Partij haar propagarda voor de verkiezingen had ingezet, waatbij de Aartsbisschop namens hei gBnsche Nederlandsche Episcopaat heeft verklaard, elke scheuring in de R. K. Staalopartij te betreuren. Z Em. achtte deze verklaring van Mgr. Callier afdoende en wij weten, dal heel katholiek Nederland ze als znoda nig heeft verstaan, alleen de R. K Volkspariy niet. Toen is de Pauseiyke veroordeeling van dc «Action frargaise* gekomen eo de R. K. Volkspartij heeft daariD gezien een goedkeuring van haar orga- Maar hoe is het mogeiyk, onderbrak my Z.Emineotie, De toestanden Krankiijk gelijken immers niet het m op die vsn Nederland. Z.Em. legde er den nadruk op, dat de H. Vader bizondeiiyk de leer heeft veroordeeld, welke de leiders der «Ac lion Fran false* aanhangen, en dat het Z. H. vooral hierom te doen is, Katholieken te behoeden tegen de li stellige dwalingcD, door de leiders ver spreid. Nu zijn de katholieken vbd Frankrijk verdeeld inzake het zuiver politieke vraagstuk van den regeerings- vorm een deel hangt de republiek aan, een ander deel de monarchie. De H. Vader heeft de katholieken omtrent dit zuiver politieke vraagstuk vrij willeo laten; zij kunnen aanhangers blijven van den republikeioscben' of van den monarchalen regeeringsvorm. Alleen mogen zy niet langer volgen de leidiDg der «AcIioD fracfaise*, omdat de leer, door dc leiders verspreid, met die der R. K. Kerk in tegenspraak en in stryd is. Maar wat heeft dit alles met de toe- tanden in Nederland te makeo Is er a Nederland geschil omtrent den regee- iogsvorm? Immers neen. In Nederland s de regeringsvorm gevestigd en bij taat gelukkig zoo vast, dat niemand, althans geen enkele katholiek, aan ver- indering ook maar denkt. Indien er in Nederland twee partyen waren, welke hoofdzakeiyk ten doel hadden, eener- iljds het veranderen van den bestaan- den regeeringsvorm, anderzijds de be vestiging ervaD, men zou reden hebben het stuk van den H. Vader op Neder land toe te passen, nu .begryp ik goed, verklaarde Z.Em., hoe men te goeder trouw kan aannemen, dat de woorden van Z. H. voor Nederland geschreven zyo. Maar men boudt het toch Men kan bet eebter niet volhouden op redelgkcn grond. Overigens mcendi Z. Em. dat men in Nederland op de allereerste plaats moest luisteren, naar hetgeen door de Nederlandsche Bis schoppen wordt gezegd en gewenschl ou den H. Vader stellig pijnlijk n zoo Hy moest vernemen, dat iu Nederland Pauselqke woorden misbruikt om den duideiyken wensch het Doorluchtig Episkopaat te weer- in. Er is nooit tegenspraak tusscben den H. Stoel en de Bisschoppen, nen ten dezeD juist ingelicht wil zijn, er bestaan tal van Pause lijke vermaningen tot de katholieken der geheele wereld, dat zij, om veilig gaan, op de allereerste plaats be- booren te luisteren naar de leiding der igen Bisschoppen. Dat sommige Neder landsche katholieken een Pauselijk stuk, alleen voor Frankrijk bestemd, en alleen op Franscbe toestanden toepasseiyk, aanwenden om io te gaan tegen i uitgesproken wensch der Nederlandsche Bisschoppen, achtte Z.Em. zeer te be treuren. Krulsverbond- Te Zwolle werd gehouden de alge- meene jaarvergadering van het kruii- verbond in het Aartsbisdom. ANDERS DAN ANDERE Verzekering-Maatschappijen is de Nederlandsche Verzekering-Maatschappij „ST. WILLIBRORDUS" Verzekerd kapitaal RUIM ELF MILLIOEN GULDEN. Zij besteedt een groot deel der Netto-Winst aan zieke en zwakke verzekerden Thans worden er ZES palic'nlen in Sanatoria verpleegd. Ons streven is aan dit verpleglngswerk de grootst mogelijke uitbreiding te geven. Door Uwe verzekeringen te sluiten bij ..St. Wllllbrordus" helpt U ons, ons doel bereiken. Inlichtingen worden gaarne verslrekl door de Directie, CATHARIJNESlftGEL 48, UTRECHT en door hare vertegenwoordigers. PIANO'S - ORGELS - MUZIEK RADIOTOESTELLEN Krommefttraat 65, Havik 29, Amersfoorf, Telefoon 773 voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Ups safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. Aan het bestuur van «SobriStas* wer I verzocht, te trachten dat op het v liedencongres te Nymegen ook iemand 11 zal spreken over drankbestrijding. Ongeveer de helft van hel benoodigde Kost thans slechts f15.— geld voor het huldebiyk aan Mgr. Ariëns Vraagt vrijblijvend demonstratie in den is bijeengebracht, De begrootiog voor 1928 werd goed gekeurd. Blijkens het jaarverslag van de Jeugd- immissie is het aantal jongensbonden gestegen van 54 op 55 en het aantal leden van 2387 tot 2502. Aan de orde was ook bestuursver kiezing. Aftredende leden (niet herkies baar) J. Elskamp te Borne eD S. W. de Jong te Lemmer. By eerste stemming werd gekozen P. Dieges, bij tweede vrye stemming pastoor B. Jongerius te Klazinaveen. Via het Sobriëlaabesluur zal aan de directieB der katholieke bladen verzocht worden geen advertenties op te nemen, die een aanbeveling voor sterken drank iohouden. heropening sprak pater Arts uit Arnhem de vergadering toe. De drankbesliijding heeft te lijden door de lauwheid der katholieken, en door te geringe medewerking van iu- tellectueelen. taak der drankbestnjders is nog niet geëindigd, doch veeleer pas be gonnen. Het evangelisch motief, zichzelf ver- locchener, moet io de drankbestrydiog leer doordringen. Meer en meer moeten ij bet godsdienstig motief by propa ganda naar voren brengen. We moeten den weg op van zelfverloochening naastenliefde, strijden legen sufheid lauwheid. Dan zullen we zijd een steun lor Kerk en Maatschappy. De heer J. G. Suring werd tot voor tter herkozen. Verder werd behandeld een bestuurs voorstel om aan de afdcelingen op te leggen een zoodanige regeling te treffen met de plaatseiyke Matiavereeoigingen, lat voor alle leden (een per gezin) -De Kruisbanier* wordt verstrekt, met dien verstande, dat ÏDdien gewenschl de leden, die tevens lid zqn vod St. Franciscus een hiervan afwekende :geling wordt getreden. Het voorstel werd aangenomen. Besloten werd dit jaar twee drank- bestryders-relraiten te houden, n.l. één in Augustus te Amersfoort eo een in December of Januari te Zenderen. Zenuwachtig, Overspannen en Slapeloos Mljnhardt's Zenuwtabletten zullen Uw zenuwen knlmccren cn sterken en Uw slapeloosheid verdrijven, buisje 75 cl. BIJ Apoth. en Drogisten. LANGESTRflAT 84 -/• TEL. 528 Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort, Amersfoort Als gevolg van de invneiing bij het leger van de zoogenaamde dubbelrai-. gen, zullen met ingang van 1 Mei a.«. worden bevorderd tot adjudant-onder» llïcirr de serge anten majoor, die 10 jaar in hu. -;-.rg hebben gediend en tot sergeant-nu-joor de onderofficieren, die 15 jaar in dezer, rang hebben gediend en aan de eischcn voor bevordering hebben voldaan. Door Kerkvoogden en Notabelen der Hervormde Gemeente werd de wea- scheiykheid erkend van het aanbrengen eener kerktelefoon in de Sint Jorifketk, indien namelijk in voldoende mate uit de gemeente de gezindheid zou blijk--i om door vrijwillige bydragen voor dit doel mede te werken, De Afd. Amersfoort R. K. Bia .1v. Handels-, Kantoor- en Winkelbed, hield hare jaarvergadering iu het gebouw vr.n de Spaarbank, Uitgebracht werden de jaarverslagen van Sec. en van penning meester welke verslagen in alle nauw keurigheid waren opgemaakt. Een har telijk dankwoord van deo voorz. was dan ook wel op z'n plaats. Dc bonds voorzitter had het genoegen 3 nieuws leden te installeeren en sprak de hoop dat ook deze zullea medewerken aan den bloei van de afdeelirg. Spr. baalde nog even aan het wetsontwerp voor den arbeidstijd voor winkelbe dienden en van de winkelsluiting cn wat de organisaties hiermede te maken hebben. Ook onze Bond heeft zitting in de commissie van onderzoek. Men

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1