N.V. Middenstands-Bank H. ELZENAAR Bei dan op No. 42 OE EEMBODE R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 21 Juni 1927 No. Een en Veertigste Jaargang 24 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct. KANTOOR: LANOEORACHT 28. AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAO- EN VR1JDAGM1DDAO Advertentlën 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld ad verteeren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Radio. 'n Kort woord, maar onbegrensde mogelijkheden inhoudend. Wie weet er tegenwoordig nog niet wat radio is. Eenige jaren geleden dacht men bij het woord radio aan geheim zinnige dingen, wat klossen, wat draden en een ernstig gezicht omsloten door een koptelefoon. Nu beteekent radio een gezelligdruk meubel, een stukje huishouden met mooie muziek, interessante lezingen de eerste nieuwsberichten, ontvaogen nog vóór de krant ze afdrukken kaD. Wie beschouwt nu nog de radio als een hopeloos geknutsel van een voor uitstrevend lid van het huisgezin De »Rad!o« heelt zich reeds zoo'n plaats in het gezinsleven weten in te nemen, dat wel een ieder toegeven moet dat de Radio zoo langzamerhand een stuk cultuur is gewordeo. De Radio gaat welhaast een plaats innemen, weinig minder oelangrijk dan de Pers. Pets en School kostten ons Katho lieken steeds strijd. De Radio plaatst ons voor een nieuwen strijd om ook op dit gebied minstens de ons toekomeode plaats te bemachtigen en te behouden. Niemand, bekend met wat er zooal op Radio-gebied gegeven wordt, zal kunnen tegenspreken, dat door middel van de Radio-uitzendingen een mach tige propaganda gemaakt kan worden, een propaganda, die zich niet beperkt tot landsgrenzen, maar Philips.heeft het ons bewezen de wereld vermag ii de taak de radio-uitzendingen te benutten voor het verspreiden van onze Katholieke, onze eigen cultuur. Naast onsa Katholieke kunst, onze Katholieke ideeën op staatkurdig en economisch gebied, vooral onze Ka tholieke leer te verspreiden en bekend te maken in ruimeren kring dan tot nog toe mogelijk was. Ons Episcopaat beeft hiervan de ur gentie reeds lang ingezien en stichtte de Katholieke Radio OmroepK R.O. ale unicum in Europa. Maar nu het Episcopaat in deze be langrijke zaak ons voorging, moge dit voor ons een vingerwijzing zijn om op dit fundament een stevig en forscb ge bouw op te trekken. Hoe daartoe te geraken? Een der noodzakelijkste eischen is natuurlijk (iaancieele steun. Reeds vele Katholieken werden lid van de K.R.O. en zij allen te zameo hebben bet reeds mogelijk gemaakt, dat een speciaal Katholieke zender geëxploi teerd kan worden. Maar bet mag hierbij niet blijven. De zaak moet gesteund worden en uit gebreid, en daarom doet een voorloopig Comité van Amersfoortsche Katholu ken een beroep op alle medestander om waar mogelijk, dit groote Katholiek belang te steunen door lid te worden van de op te richten Amcrsfourtsche Katholieke Radiovereeniging, een onder deeltje van het machtige lichaam waar uit eens de Katholieke Radio Omroep zal moeten bestaan. Wie ook maar eenigszins het gr belang van een omroep op Katholieke leest geschoeid, vermag in te zien, s zele niet zijn medewerking hieraan verleeneo. Donderdag 23 Juni s.s, zal een groote oprichtingsvergadering gehouden den waarop Pater Perquin, onze groote vechter voor een specfiik Katholieke omroep en voorzitter van de K. R. O., een duidelijk en uitvoerig betoog zal geven over wat de K. R. O.jvermag te doen. Hij zat aantoonen, dat bet plicht iz mede te werken aan den opbouw vi dit Katholieke instituut, dat van ei onoverzienbaar nut voor ons godsdien stig en maatschappelijk leven zal blijken te zyn. Het Plaatselijk Comité voor de op richting der Amersfoortsche R K Radio- Vereeniging is samengesteld als volgt Deken L. A. F. X. Fock, past. par. O. L. Vr.C. Hartman, past. par. Sr. Frar.c. Xav P. J. M. Sandkuyl, past. par. St. Ansfrldus H, J. B. Engbers, past. par. St. Henricua A. F. Baten burg A. F. v. BeurdenB. Brom L. W. v. Loon H. B. FortmannJ. W. Jorissen G. P. A. L. te Leuken Mr. D- P Hamers; Herm. Kroes W. Kro-s; M. Willenborg; Mevr. van Waayen- burg van Sonsbeek; Mcj. Bolsius S. KraanMajoor VeiberneJ. J. Thien. Mag ik aan bovenstaande opwekking nog een kort woordje toevoegen Zoo als U uit bovenstaand artikel duidelijk la geworden, komt de Zeer- Eerw. Pater L. H. Perquin O.P. Don derdag a.s. 23 Juni, 's avonds half 9 uur spreken. In bet gebouw v. d. R. K, Spaarbank aan de Breedestraat. Ieder, die dit stukske mocht lezen, en ik hoop dat bet er velen zullen sijn, make het besluit, (bezitter van een radio-toestel of niet), naar den Radio-Pastoor, te gaan luisteren. Wij moeten, door onze tegenwoor digheid bewijzen, dat wij de groote importantie van deo Katholieken Radio- Omroep begrijpen. Wij moeten het voornaamste middel der moderne techniekde radio, benut ten tot verspreiding onser ideeën op godsdienstig, wetenschappelijk en kunst gebied. Zeker, de zaak is bij Pastoor Perquin in goede handen, maar wij moeten hem niet alléén laten vechten en werken. Om ons heen wordt met groote taai heid en verwoedbeidgekampt. Blijven wij daarbjj niet te veel onbewogen Vergeet vooral niet dat de macht van het kapitaal hier een groot woord poogt mee te spreken en dat het liberalisme, onder het mom van neutraliteit niets onbeproefd laat om de macht op idiogebied in banden te krijgen. Welnu, door eendrachtig samenwerken zullen wij de Katholieke uitzending hoe langer hoe meer doen beantwoorden aan al de idealen, welke wij in dat opzicht koesteren. Komt daarom allen naar de bijeen komst op Donderdag a.s., Amersfoor- tcts niet alleen, maar ook de menschen van de omliggende plaatsen. Komt gij ook vooral, die door uw itwikkeling of stand, vooraanstaande menschen zijl. Wanneer gij een voor beeld geeft van ioteresse, dau begrijpen de anderen, dat het niet gaat om een amusementszaakje, maar werkelijk om gewichtigs en belangrijks, us tot wederzieos Donderdagavond half negen. JAC. VAN MUNSTER, Leider P.opa- gaudadieost K. R. O. arnaast een tweede: Ben ik goed cht, dan was er een minderheid in den Raad bestaande uit de S.D.P.ers, den Communist, de twee Vrjjheidsbon- ders en een lid, dat ik niet kan indee- len en dat ik maar tot groep nul zal rekenen, die allen, niettegenstaande zij overtuigd z$a van de wettigheid van het verzoek, alles beproeven, om toch maar het versoek af te wijzen. Hnddeo deze heeren bun zin gekregen, dan zou het eenigs'T gevolg zijn geweest, dat zaak een lijd lang was opgehouden, ituurlijk ten nadeele van het onderw§* der kinderen, die voor die school be stemd zyn. Hier heeft de Nabetracbter een mooie gelegenheid voorby laten gaan, om dat klein gedoe te brandmerken. Al» de nabetrachter echter schrijft»hel pute materialisme viodt men dan ook aan ;yde, waar men net doet, of men dit het meest veracht*, is dit niets miDder dan een insinuatie. Weet de Nabetrachter dan niets van de geschie denis vao het byzonder onderwy» Weet hy niet welke zware, vrijwillige offers de voorstanders van dat ouder ijs zich steeds getroost hebben, om hunne kinderen onderwys te kunnen geven, volgens hunne godsdienstige overtuiging? Wanoeer thans die voorstanders, na geiykstelling in 1920 verkregeD, agen wat huu recht is, moet men zich toch voor oogen stellen, dat per slot van de rekening de voorstanders van bet byzonder onderwys zelf bet ocderwy» hunner kiDderen betalen en alleen niet meer gedwoogeo worden, om ook nog bet grootste deel by te dragen in de kosten van het openbaar onderwys. Zoo staan de zaken en n' anders. OPMERKER. Iets over een „Nabetrachting". Het Amersf. Dagblad »De Eernlan- •re houdt voor zijn lezers, na een gemeenteraadszitting, meestal een Na betrachting over den Gemeenteraad. Op zich zelf een heel goed ding, mits de scbryver der Nabetrachting dan ook objectief zyn nabetrachting houdt. Helaas, xy, die de nabetrachtingen lezen, zullen niet steeds kunnen omkomen gedachte, dat het met die objectiviteit dikwijls maar zoo zoo is. In de Nabetrachting van 16 Juni 1.1, de objectiviteit weer heelemaal zoek. Vat toch is het geval D; Ver. voor Chr. Nationaal Oader- 'ijs had aan den gemeenteraad eeD verzoek gericht, om gelden uit de gemeentekas te mogen ontvangen voor deo bouw eener oieuwe school aan de Kruiskamp. Uit de nabetrachting blijkr mi], dat de stukken, door de Ver. ingediend, overeenkomstig de wet zgn. Uit bet verslag van de raadszitting blijkt ook, dat de heeren Muilwijk (S D. A.P.), Scbryver (Communis)) eu Baas (Vrijheidsbond), niettegenstaande alles volgens de wet in orde was, zich tegen het verzoek richtten. Kleinzielig zal men zeggen zal denkeD, dat de nabetrachter dit den heeren wel duidriyk zal hebben ge maakt. Geen woord van afkeuring over dit klein gedoe. IntegendeelDe handelwyze dier heeren, by wie nog meegeteld moeten worden de overige S.D.A.Pers, de heer De Joogh en de tweede Vryheidsbonder Ir. van Veen (toch een mooi ding die vrijheid), wordt niet afgekeurd, maar quasi goedgepraat met eeD onbenullig»Of er niet een moreelc kant aan deze zaak til, zullen wy maar achterwege laten. Neen, de nabetrachter bad dat niet moeten achterwege laten. Er zit degeiyk een moreele knot aan, zelfs meer dan een. Ten eerste, dat er een groep oudeis is die, met de wet in de hand, aan het gemeentebestuur vraagt, waarop zij recht heeft. En dat niet uit puur materialisme, zooals de nabetrachter het tracht voor te stellen, maar om een barer hoogste en edelste goederen te verdedigeode opvoeding van het kind. Twee kwade jaren 1579 en 1580 door A. F. VAN BEURDEN I. OSCHOLL'i Syr Als wij spreken van de jaren 1579 en 1580 als van twee kwade jaren, dan doen wij dat met volle recht, want in dit korte tijdsverloop is de stad Amersfoort, die tot dan eene stad was, waarin een echt Roomsch Katholiek leven sinds eeuwen bloeide, bekend naar alle zijden door hare Bedevaart naar O. L. Vr. die haar aanzienlijk gemaakt had, door geweld in de handen der Calvinistisch gezinde Staten ge bracht. In die jaren trad eene voor niets uit den weg gaande minderheid op, ge steund door het gezag der Staten van Utrecht, die weer gehandhaafd werden door de hoofdmannen, welke ze telden in Den Haag. Men ontnam aan de stad haar Roomsch karakter door de kerken in beslag te nemen, de kloosters op te heffen of tot uitsterven te dwingen en de kerkelijke goederen te gebruiken ten dienste der nieuwe leer ol tot doel einden, waarvoor ze door de erflaters niet bestemd waren. De Katholieken hebben in die twee jaren een harden tijd door gemaakt, maar die jaren waren pas het begin van twee eeuwen lijden, verdragen en aftakeling. Stelselmatig werden ze er onder gebracht en gehouden, hun werd tot alle ambten den toegang ontzegd, alle uitoefening van den godsdienst met paapsche stoutigheid, afgoderij en ;ruwel bestempeld, vervolgd en gestraft, verst de Fransche revolutie bracht de lang afgebeden vrijheid weer, maar ook later bleef nog hier en daar achter stelling, achteruitzetten in ambtenl en eereposten lang bestaan. De Roomsch Katholieken werden in vele Commissiën en Besturen meer geduld dan geëerd. De strijd uit de dagen van Groen, de strijd om eigen onderwijs, om zoo veel andere dingen, zijn zoovele teeke nen, dat de oude, ongerechte en on billijke beoordeeling en behandeling nog niet verdwenen zijn. Nog ziet men, dat bij een gemengde bevolking, de Katholieken lang niet het hun naar evenredigheid en billijk heid toekomende aantal middelen om even bezitten. Dat is onrecht en kan niet goed gepraat worden met de enkele bewering, dat er alleen op be kwaamheid gelet wordt, waar er van de openbare ambten in één kring bij 30 pet. Katholieken, slechts 2 pet- door Katholieken bezet zijn. Want wel niemand wil de leugen voor zijn rekening nemen, dat de Katholieken dommer, onwetender, min der geschikt of slechter onderlegd zijn. Wel kan het voorkomen, dat zij door jaren en jaren lang ondervonden slechte resultaten bij sollicitaties afgeschrikt zijn, om verder mede te dingen naar posten, die aan de gemeenschap be- hooren en zeker niet alleen aan de partij van hen, die toevallig het recht tn voordracht hebben. De Katholieken hebben eeuwen ver dragen en geleden, maar zijn niet ver plicht dat verder te ondergaan, waar alle deuren volgens de grondwet open staan. Integendeel is het ook van hen onjuist gezien niet voor 't recht op te komen en mede te dingen naar dat gene. waarin ze feitelijk met anderen gelijk moeten staan. Er werkt niets slechter als het moedelooze, laffe be rusten, vooral uit menschelijk|opzicht. Wanneer men eens nagaat en verneemt, wat onze vóórvaderen, door anderen meester te laten zijn verloren, hebben, wat zij hebben moeten lijden onder het Statenregime en al den aanhang van dien, dan zal men beter begrijpen en beseffen wat de vrijheid waard is en wat men moet doen om deze te bewaren of geheel te veroveren. Ten allen tijde, overal en op wet tige en behoorlijke wijze, zonder be- geeren van dat wat anderen toekomt. Maar daarvoor moet men vereenigd en één zijn en samengaan en het alge meen heil niet gaan achterstellen bij kleine belangetjes. Ooos30'60,Tube 80ct Bij Apothen Drogisten. Na deze inleiding willen wij den toestand in het Sticht beschouwen einde 1578. In 1578 was er een groot onderscheid tusschen de houding der hoofdstad Utrecht en de stad Amers foort. Utrecht was in opstand tegen Spanje, Amersfoort niet! Utrecht propageerde de omver werping der bestaande toestanden, Amersfoort was voor 't behoud. De Utrechtsche magistraat rebelleerde. De Amersfoortsche magistraat bleef trouw aan den Koning en aan 't oude geloof. Wel waren er in de stad personen, die den opstand en de nieuwe leer toegedaan waren met name o.a. de Retorijkers of Rhetorsijnen, maar hun invloed was niet groot, niet grooter dan op vele andere plaatsen, meet zuidelijk gelegen. Maar nieuwe zaken en nieuwe leerin gen trekken aan, vinden gewoonlijk ir de bekeerlingen feller voorstanders dan "e van de oude leering. Nieuwe leerlingen zijn op propa ganda, op 't werken naar buiten aan gewezen en aldus is het niet te ver wonderen, dat de Staten van Utrecht, nadat de Unie gesloten was, met de stad Utrecht op middelen zonnen, om het weerbarstige Amersfoort van zin en van kleur te doen veranderen. Ook inoet men weten, dat Pieter Buijs en enkele andere Amersfoorlers kort bi Willem den Zwijger stonden en nagelaten hebben, hun invloed te ge bruiken om de onwillige Amersfoorters over Ie halen, zooals ook uit de Kro niek van 't Klooster St. Aeglen en uit de correspondentie duidelijk blijkt. Wel was in deze met moeite tot stand gebrachte en op 29 Januari 1579 plechtig afgekondigde Unie in art. 13 voorzien, dat de 5 gewesten buiten Holland en Zeeland op het stuk van Godsdienst hunne volledige vrijheid zouden behouden en niemand terzake den godsdienst zou worden achter haald, maar in de toepassing bleek het maar al te duidelijk, dat die belofte niet gehouden werd. Jan van Nassau de felle voorstander van den opstand en daarmede ook beslist tegenstander van al wat Katho liek was, stond bovenaan op de lij- ANDERS DAN ANDERE Verzekering-Maatschappijen Is it Nederlandsche Verzekerlng-Maatschappt „ST. WILLIBRORDUS" Verzekerd kapitaal RUIM ELF MILLIOEN GULDEN. ZIJ besteedt een groot deel der Netto-Winst aan zieke en zwakke verzekerden Thans worden er 2ES patiënten in Sanatoria verpleegd. Ona streven Is aan dit verplegingswerk de grootst mogelijke uitbreiding te geven. Door Uwe verzekeringen te sluiten bfj ..St. Wllltbrordu»" helpt U ons, ons doel bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt door de Directie, CATHARIJNESINOEL 48, UTRECHT en door hare vertegenwoordigers. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bij den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasaeeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. der onderleekenaars der Unie. Hij achtte zich, in overleg met Utrecht, ook geroepen om de stad Amersfoort die men gepoogd had door verrassing te bemachtigen, de nieuwe richting in te dringen en ze met geweld te ver overen. Hij zou daar de wetten aan de zeer overwegend Katholiek gezinde bevolking voorschrijven, zooals hij dat ook elders gedaan had. De nieuwe staat, in Utrecht gesticht, begon te regeeren. Van Bemmel bi. 940 en 941 beschrijft de verhouding tot Amersfoort aldusWanneer Amersfoort weigerde d'Unie van Utrecht aan te nemen of schattingen op te brengen en ook zich niet tot den Religions vrede verstaan wilde, alzoo de meeste inwoonders uit Roomschgezinden bestonden, zoo heb ben de geünieerde provinciën of bond- genooten te zamen besloten de stad te belegeren en te dwingen. Ook te meer, omdat die van Amersfoort ver- dagt waren, het volk des Konings van Spanje te hebben gekoesterd, de ge reformeerde predikanten met geweld te hebben uitgedreven en heimelijk verstand met den vijand hielden." De Religionsvrede bracht alleen recht aan eene partij en aan de andere, de meest berechtigde, dwang en vernieti ging van al wat zij} wenschte te be houden. (Wordt vervolgd.) Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Lanqestriat 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort, Amersfoort Door Opeub. Werken werden aan besteed rioleeringswerken Valkeztraat, Stooveslraat en Hof. Inschryvingen i. d. Pol, Amersfoort, I f 3440, II f2368. massa f5768. De JoDg, massa f7875. F. Ruitenberg, I f3923, II f2273, assa f5987. Hoogevest, 1 f3935, n f 2287, massa f5998. Reces, Utrecht, I f6128, II 13503, massa f9631. Versteeg, Groningen, massa f9290. v. d. Brink, 1 f 3857, II f 2984, massa f6841. rachtbuisje aan de hoofdpoort der Iafacteeie Kazerne werd door deo bliksem getroffen. Ook werd een fa- fa teksschoorsteen vao de Wagenwerk- pl rats getroffen. Nabij Heiligenberg werd i paard doodgeslagen. Nieuwe boeken in de R. K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek a.d. Nieuwstr, Berg. Met de trekvogels naar Afrika. A. F. v. Beurden, Uit het Amets- orter gildeleveo. Breasted. Geschiedeois van Egypte Meyeringh. Handleiding by de invul ling van het aangiftebiljet voor de itjks- inkorosten belasting, Kruif. Bictetienjagets. Rombouts. Historiese pedagogiek. Borg. Hoe ik om de wereld zwom. Idserda. Kleurenfotografie in de prak- .yk. Ford. Heden en morgen. Scbilgen. »Zy« en pij, de verhouding in den jongen man tot het jotrge Borel. Over de moderne dansen. Bruna. Naar huis. Dr. Nolens. Bydragen van mr. P. J. M. Aalberie e.a. Fritz. Volksbüchereien. Berkveos-Hulsmans. Licht en kracht I Mr. Duynstee. De leer der kuiscbheid. Het jaarUjksche Concours-Hippiquc op Birkboven by Amersfoort, zal plaats Zaterdag 25 Juni. Het programma zal ongetwyfeld in rn smaak van het publiek vallen. Het nummer voor jachtpaardeo zal ongetwyfeld de beste paarden op dit gebied in den ring brengen. Dan ver meldt het program eenige springcon coursen, waarvan één uitsluitend voor dames. Maar vooral voor hen, die van snelheidswedstrijden houden, zal er op Birkboven veel te genieten vallen. Be halve een tweetal jachtritten achter een jagermeester zal nameUjk een tally-bo worden gehouden, waarby achtereen volgens in stap, draf en galop wordt gereden en eindeiyk tot besluit eea hordenren op de renbaan. De pryxen der plaatsen zyn van dim ird, dat niemand zich zal behoeven laten weerhouden, dien dag van een schitterend ruiterfeest te genieten. het 60-jsrig bestaan van het Roode Kruis is door het Hoofdbestuur ledaille verleend voor 10-jarige trouwen diemtaan :dz. Visser, vo>rz. der afd., dr. J. Agtiina, W. F. C. v. Gioeohuizen, K. Ipeoburg, D. Ockbui- xen, H. C. A. v. d. Pol, L. G. v. Ram. aelaar, H. v. d. Hoek en J. v. d. Pij. pekamp. f^wHIJNHARDT'S -7éJ Hoofdpijn- tabletten In huisjes 60eo30ct,en eveneens 60«n30cttlij ApgttLznOrcgijlaa

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1