i»
N.V. Middenstands-Bank
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
MIJMHARDT'S
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 5 Juli 1927
No. 28
Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden 11.00. Bulten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANGEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOM1DDAO
Een en Veertigste Jaargang
II AdvertentiSn 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. AdvertcntlCn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
II 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Er zijn groote mannen, die iedereen
doen klein voelen, de echte groote man
Is liij, die iedereen doet groot voeten.
Twee kwade jaren
1579 en 1580
door A. F. VAN BEURDEN
lil.
Jan van Nassau herhaalde nog eens
dezelfde beschuldigingen tegen de
Amersfoorlschc gevangenen en voegde
er nog bij, dat Amersfoort ook nog den
deken Jan van Bruhere en andere bal
lingen herbergde, hetgeen hij alles zcide
tot meerdere glorie van de nieuwe
godsdienstvrijheid maar 't meest om
de stadsregeerders week Ie maken.
Zij lieten zich niet bang maken of
van de wijs brengen, De raad van
Amersfoort zat niet stil, antwoordde
met waardigheid en zond 11 Februari
twee afgevaardigden naar den Aarts
hertog en den Prins van Oranje. Dit
waren Doctor Ooort Versteegh en
Aspierus van Santwijk, schepenen, die
uittogen, otn het aan de gevangenen
gezanten aangedane onrecht wereld
kundig te maken en herstel te vragen,
De stad bleef bij hare besluiten en
berichtte 13 Februari dat ze niet naar
Utrecht kwamen ter vergadering. Vier
burgers zouden ook naar Utrecht gaan
om de gevangenen los te krijgen.
Antoon Brant scheen echter al losge
laten Ie zijn, terwijl ook jan van|West-
reenen in de stad was. Ook gingen
deze afgezanten naar den Haag met
het doel vrijheid voor de gearresteer
den te verkrijgen. De stad beloofde
bovendien|hen schadeloos te stellen.
Inmiddels hadden die van Utrecht
alle Arnersfoorters voor vijanden van
het vaderland verklaard en aan de
dorpen verzocht hun geen waren- of
vee toe te voeren. De reinste boycot
in de XVIe eeuw, waarover Amersfoort
14 Februari naar Soest schreef.
De Utrechtenaars stuurden vrijbuiters
op het pad, die onderweg alles, wat
naar Amersfoort ging, roofden. Hendrik
van Qruningen had men in 't gat van
den berg aangehouden en van alles
beroofd. Hij kreeg eenige schadeloos
stelling van de stad.
De moeilijkheden namen hoe langer
hoe meer toe.
Den 18 Februari 1579 nam de Maar
schalk van der Eem twee schepen met
waren, van Holland naar Amersfoort
varende, in beslag; de Raad verzoekt
hem deze schepen vrij te geven; de
Raad blijft borg.
De Arnersfoorters werden niet meer
in de stad Utrecht toegelaten. Amers
foort verzoekt do twisten te onderwer
ken aan het oordeel van onpartijdige
personen, maar daarop kreeg men
kwaad bescheid.
De Utrechtsche partij, sterk door den
steun van Jan van Nassau, van den
Zwijger en den Haag, wachtte niet
langer, maar wierp het zwaard in de
.schaal, men zou den trouw en den wil
der stad aan de Eem door geweld
breken.
Den 7en Maart 1579 trokken eenige
troepen van Utrecht in den nacht
op Amersfoort aan. Splinter Helmich,
een kapitein van grooten moed en die
verstand van zijn vak had, voerde een
compagnie aan. Hij had vroeger al in
Limburg gediend op liet Kasteel Well
en dat dapper verdedigd. Hij vocht,
zooals de meeste dier lieden in dien
tijd, voor wie hem 't best betaalde.
Zoo trok hij ook nu naar Amersfoort
over de Bilt tol voor de Slijk- of
Arnhemschepoort. Als wij de oude
teekeningen van de vestingwerken van
Amersfoort beschouwen, dan zien wij
op geringen afstand de poort rechts
als men op de stad toegaat op een
kleine hoogte een windmolen liggen
en daarachter het molenhuis; links
daartegenover nog een woning.
Wij halen dit aan omdat van dien
molen verder gesproken wordt.
Eerst kwam men bij de Slijk- of
Arnhemsche poort via een brug over
de buitengracht, waar een gebouwtje
stond, dan kwam men tusschcn muren
dóór aan de eigenlijke poort later tot
tkante toren gemaakt met een
jpfepe nissen, waartusschen pen-
,»oort sloot aan de muur en den
Faan, die de stad omsingelde en
r tegen een bombardement zeker niet
,1and was, omdathij in tijden op
getrokken was, toen de kanonnen nog
bijna niet gebruikt werden.
Splinter Helmich met zijn Compagnie
bezetten de molenhuizen bij de poort.
Kapitein Nicolaas de Leur kwam
met drie deelen zijner compagnie van
Vianen over Utrecht naar hier voor de
naast.,bijgelegen Utrechtsche poort. De
Slijkpoort lag 36 oude roeden van de
Utrechtsche poort verwijderd.
Ook hier lag een windmolen buiten
de poort en hij verschanste zijne com
pagnie aldaar, door aardewerken, die hij
opwierp. Ook de hopman Wlnand van
Ommeren kwam met zijn nieuw aan
geworven compagnie opdagen en bleef
iets verder van de stad. Hij verschanste
zich bij het Lazarushuisje en Kapelletje,
dat buiten de Kamperbuitenpoort ter
hoogte van het militair Hospitaal op
den Hoogen weg lag.
Maar ook de schutterijen van Utrecht
deden mede, zij kwamen met 2 ven
dels en twee vendels van Amsterdam
kwamen zich bij Kapitein Nicolaas de
Leur voegen,
Men begrijpt, dat dit aanvalsplan
ontworpen; moet zijn aan hooger hand,
door Jan van Nassau, die later zelf met
allerlei oorlogsgereedschappen afkwam
zetten, zooals wij zullen zien.
De burgemeester was gevangen in
Utrecht en nu riep de tweede burge
meester Cornelis Reijers de burgers
op om de stad te verdedigen. Hij gaf
order, dat zich alle burgers zouden
wapenen, degenen, die men verdacht
met -de Staatschen te heulen bracht
men naar het stadhuis en liet die be
waken. Daarna trok men ter verdedi
ging, Er kwamen gezanten om de stad
voor de staten en de vereenigde pro
vinciën op te eischen wat men wei
gerde. Van uit de stad werd in het
kwartier der belegeraars een hooiberg
in brand geschoten, die afbrandde. Dat
was het begin.
üraaf Jan van Nassau verscheen en
ging in het Klooster Heiligenberg lo-
geeren. Hij bracht van Utrecht drie
groote en twee kleine kanonnen
mee en een veldstukje. Drie groote
kanonnen en een kleiner werden voor
de Utrechtsche poort opgesteld om die
te beschieten. Men begon er al vast
mede in den nacht en schoot viermaal
als waarschuwing voor de onwillige
stad. (Wordt vervolgd).
Binnenland
R. K. Staatspartij.
De tweede vergadering van den Partij
raad werd gehouden in het [aarbeurs
gebouw te Utrecht. Het was een be
langrijke bijeenkomst. Aan de orde was
de behandeling van het ontwerp-Kies
reglement. De hoofdgedachten van het
ontwerp der Commissie werden goed
gekeurd, en daarmede is de reorgani
satie-arbeid, waarmede jaren geleden
is begonnen, voltooid.
Bij de behandeling van de voorstellen
betreffende de kwaliteits-zetels is af
doende gebleken, dat 't niet de be
doeling is een aantal «specialisten* (dat
n bet Nederlandsch spraakgebiuik
&cgee° personen, die van eenig vak
bijiondere studie hebben gemaakt, en
daarin uitmunten) in de Kamer te
brengen. Integendeel, de grondgedachte
van het voorstel is aan te wijzen, welke
onmisbare kwaliteiten moeten aanwezig
zijn om een Kamerfractie te vormen,
die «competent*, bevoegd is de staats
taak als geheel en in haar onderdeden
op deskundige wijze te beoordeelen en
te regelen.
Rooken.
Blijkens een opgaaf van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zijn er in
1926 in Nederland gebanderol-
leerd: 1.145.089 duizendtallen sigaren,
2.369.075 duizendtallen cigaretten en
12.540 duizendtallen kg. tabak. De klein
handelsprijzen vertegenwoordigen resp.
81.060, 40.54 en 30.181 telkens maal
duizeod gulden.
De totale kleinhandelsprijs nam toe
van ruim f142 roillioeu in 1923 tot
bijna f 152 millioen in 1924, liep in
1925 terug tot ruim f 138 miltioeo om
daarna in 1926 weer te stjjgcn tot bjjna
f 150 milliorn.
In 1926 had van de totale gebande
rolleeetde hoeveelheid sigaren, 77 pet.
een waaide van t005 t.m. drie cent;
idem tabak rerp. 77 pet. f 1.60 t.m. f3.
Kon. Academie van WHensohappen.
In de laatstgehouden zittiog was het
woord aan prof. Vening Meincsz te
Amersfoort voor het uitbrengen van
een mededeeliog over: «De voorlooplge
resultaten der zwaarlekrachtsbepalingr-n,
verricht op de reis van Hr. Ms. R XI
van Nederland naar Port-Said en o_
reis van Hr. Ms. K XIII van Nederland
via Panama nair Java.«
Vervolgens sprak prot. Bolk nar
prof. Van den Broek over«De voort
zetting van de toeneming der lichaams
lengte van de Nederlandsche bevolking*.
In het jaar 1925 heeft de Natuur
kundige afdeeling der Akademie een
bijzondere Wetenschappelijke Commis
sie ingesteld met opdracht een zoo
volledig mogelijk anthropologisch onder
zoek der bevolking vbh Nederland te
verrichten. Deze Commissie, wi
naast leden der Academie, verschillende
niet-ledeu, als bijzondere vakkundigen,
zittiog hebben, is in een vijftal sub-
commissies gesplitst. Een dezer sub
commissies, onder leiding van prof. v.
d. Broek te Utrecht, heeft tot taak de
gegevens te verzametcD en te verwerker
betreffende de lichaamslengte der Ned.
bevotkiog.
Als eerste algemeen resultaat blijkt,
dat de toeneming in lichaamslengte, ri
de periode 1898—1907, niet tot stil
stand is gekomen. Want bedroeg de
gemiddelde lengte van alle lotelingen
in die periode 168 6 cM„ daaruit blijkt
dat In de periode 1621 1925 de ge
middelde lengte tot 170.77 CM. gestegen
Is. Een toeneming dus van 2.17 cM.
ongeveer twintig jaar.
Niet alle deelen dsr bevolking hebben
In gelijke mate aan deze toeneming
deelgenomen, cn in dit opzicht zijn
eenige onverwachte resultaten te i
schijn gekomen. Zoo is b.v, qi
periode 18981907 de toeneming der
lichaamslengte hel sterkst bij de be
volking van Drente, die van gemiddeld
167.46 in de eerstgenoemde periode
gestegen is tot 170.80 in de tweede,
alzoo een toeneming van 3 34 cM. Het
geringst was de toeneming io Limburg,
waar het gemiddelde steeg van 167.48
tot 167.83, dus slechts 0.35 cM. I
provincie staat, wat de lichaamslengte
betreft, onderaan.
De provincie Utrecht vertoont
merkwaardig verschijosel. Tusschen de
beide onderzochte perioden is de be
volking als geheel in lengte toegenomen
van 169,56 cM. tot 171,33 cM., dat is
1.77 cM, Dit is minder dan het rijks
gemiddelde. Na Limburg is dan ook
het gemiddelde in Utrecht het mies
gestegen. Dit verschijnsel heeft een bij
zondere oorzaak, n.l. een toeneming
van 't aantal zeer korte personen
deze provincie. Dit verschijnsel t
ouk reedB voor de periode 18981907!
vastgesteld, maar blijkt sinds dien v<
gang gemaakt te hebben. Dat deze
meerdering van zeer korten slechts
bepaalde groep der bevotkiog d
provincie betreft, blijkt hieruit, dat het
aantal »laoge«, d. z. lotelingen van
1.70 cM. en meer, toegenomen is van
47.4 pCt. tot 61.11 pCt. In de provincie
Utrecht is do9 als plaatselijk ver
schijnsel een oorzaak werkzaam, die
bij bepaalde personen den lenglegroei
ongunstig beïnvloedt. Men vraagt zich
af, of dit verschijnsel in verband kan
staan met een ander welbekend feit,
o.l. het veelvuldig voorkomen van
struma in deze provincie.
De langste bevolking treft men ïd
ons land aan in Friesland en N.-Hol'.
De eerstgenoemde provincie gaf een
gemiddelde van 172.33 cM.
Ten slotte gaat Van den Broek in
op de vraag, in hoeverre de oorlogs
periode van invloed is geweest op den
groei. Hij wijst er daartoe op, dat tus
schen 1621 en 1925 de lengte der
lotelingen tcgelmaiig toenam, cn wel
in totaal gemiddeld 7 niM. De lote
lingen van de jaren 1921 tot 19251
hebben allen in hun groeiphase
oorlogsvoeding* medegemaakt, en
niettegenstaande is de lengtetoeoeming
niet in ongunstigen zin gewijzigdde
voedingsverhoudingen lijdens den oor
log hebben dus geen invloed geoefend.
Gemengde Berichten
JHet bleek, dat Byrd, dej vliegenier
van Amerika tot Europa vloog zulks
L. HOUBAER
Laogcstraat 64 - Amersfoort
Vacantie-Aanbiedingen
in Heeren- en Kinderkleeding
deed in mist eu regenwolkenOf de,
machine vaak tot groote hoogte steeg
"Of tot op een honderd meter daalde,
't was onmogelijk «zicht* te krijgen.
De vliegers konden nauwelijks twintig
Boven Parijs gekomeD, was het hun
onmogelijk eenig lichtsignaal waar te
nemen. Londen was uitgesloten, omdat
gelijk reeds gezegd werd, alle uitlicht
vanwege den mist ontbrak. De beoiine
en de olie raakteo op. Het kompas en
de radio werkte niet meer nauwkeurig.
Toen hebben de Amerikanen het er
maar op gewaagd en kwamen in zee
terecht. Met behulp van de opvouw
bare boot kon at roeiende het strand
bereikt worden, want tot hun geluk was
de «America* op korten afstand van
de kust neergekomen. Byrd en Noville
waren tó6 uitgeput, dat ze op het
strand bleven liggen, terwijl de beide
aaderen hulp gingen halen.
Bij de landing brak het onderstel
het toestel dook geheel onder. Het
was hoog water en volkomen donker.
De documenten en de juistheidsinstru-
menten konden gered worden,
Twee schroeven zijn Id het zand ge
woeld en onbruikbaar.
Byrd, deelde nog mede
«Nadat wij New Fouodland hadden
verlaten, ontmoetten wij het slechtste
weer, dat men zich kan voordellen, en
het laatste gedeelte van den tocht was
een vreeselijkrtWtrijd tegen de elemen
ten. Wij legden 42(X) mijl in 42 uur af.
Toen wij In bet Noorden van Frankrijk
de Fransche kust passeerden, hadden
wij nog slechts voor een half uur ben
zine. Wij zagen de lichten van Caen.
Wij voorzagen een noodlanding in de
duisternis in een onbekend land en
besloten toen op het strand te landen.
Wij hoorden de golven io de duisternis.
De wielen vao het toestel werden afge
slagen en wij bevonden ons in ondiep
water*.
De chauffeur van den txpediteur J.
reed met een autobus naar Glane. On
geveer halverwege sprong een band
van een der voorwielen, en toen de
chauffeur het sluur wilde omgooien,
kantelde de wagen juist op het oogen-
blik dat een wielrijder passeerde. Deze,
de 23-jarige Gevers uit Glane, raakte
onder bet voertuig en werd ernstig ge
wond. Het achterhoofd werd hem in
gedrukt. Na enkele miouten overleed
het slachtoffer.
De heer Schollen uit Arnhem reed
per motorfiets van Ede in de richting
Arnhem. Op den straatweg stond een
afdeeling veld-artillene voor een nachte
lijke oefening opgesteld. Daar de stuk
ken niet verlicht waren, en de mili
tairen bemerkten, dat de naderende
motorfiets van zeer slecht licht voor-
was, trachtten zij door schreeuwen
de aandacht van den motorrijder te
trekken. De lieer S. hoorde dit niet
en een aanrijding volgde. Met een ga
pende hoofdwonde bleef de heer S.
bewusteloos liggcu.
Bij een landbouwer te Uden waren
's morgens 87 jonge hennetjes van 6
weken oud verdwenen. Een bloedspooi
liep naar een stroomijt eu met behulp
van een paar zoogenaamde Uilinge-
honden slaagde men er ia een bunzing-
nest uit te halen. Men vond een oude
buoziog en vijf halfwassen, welke allen
door de honden werden afgemaakt.
Oaze gezant te Londen De Mareet
van Swinderen, is het slachtoffer van
de .Loodeosche verkeersdrukte gewor
den. Op de Tottenham Court Road
n.l. is van Swinderen door een autobus
aangereden, met bet gevolg, uat ligjvau 6
ANDERS DAN ANDERE
Verzekering-Maatschappijen Is de Nederlandsche Verzekering-Maatschappij
„ST. WILLIBROR.DUS"
Verzekerd kapitaal RUIM ELF MILLIOEN GULDEN.
ZIJ besteedt een groot deel der Nelto-Winst aan zieke en zwakke verzekerden
Thans worden er ZES palifnten in Sanatoria verpleegd. Ont streven 19 aan
dit verpleglngswerk de groolst mogelijke uitbreiding te geven. Door Uwe
verzekeringen te sluiten bij ..St. Wllllbrordus" helpt U ons, ons doel
bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt door de Directie,
CATHARIJNESINGEL 48, UTRECHT
en door bare vertegenwoordigers.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
kwam te vallen en zijn been op driel
plaatsen brak.
Hoewel het ongeluk een ernstig ka
rakter draagt is, volgens het laatste
bericht, de toestand bevredigend.
In het Walenland werd een land
bouwer, op het vetd, doodgebllksemd.
Aan de Vlaamsehe kust tusschen
Zeebrugge en Brugge had men 't zwaar
te verduren. Te Zeebrugge zelf werd
het station getroffen en al de telegraaf-
en telefoonlijoen letterlijk afgesmolten.
Enkele kilometers verder, te Lissewegr,
brandden de schuren van een groote
pachthoeve tot op den grond af. Ook
werden verscheidene stuks hoornvee,
op de weiden, door den bliksem ge
troffen en gedood.
Amersfoort
Carrillon bespeling op Woensdag
avond van 9 tot 10 uur.
Het liedje van den Beiaardier cd
Hg die geen liedje zingen kan, vao
Hullebroek.
Meidamje van Catr. v. Rennes.
Het loose Vissertje, de Herder en
Transvaals Volkslied van J, Worp.
Als de Zondag.
Kerk-by mme.
O. Heer die daar, van Valerius.
- De R. K, Muziekvereniging «Wils
kracht* geeft een concert op Woensdag
6 Juli te 8 uur in het plantsoen onder
leiding van den beer J. Wakelkamp,
Het programma vermeldt
L'Union fait la Force, marsch, Fr.
van Dijck.
During the Battle, ouverture de Con
cours, G. Cadenna.
Tausend schon, Gavotte, P. Munkelt.
La Reconnaissance, fantaisie, J. Be-
Die beiden Blinden, Ouverture, E.
H. Mchul. Gold und Silber, walzer,
Franz Leb ar.
Califc de Bagdad, Ouverture Arr.,
Par.. E. Maria.
Ftnale, marscb.
Na voortgezet examen zijn nog ge
slaagd bij het eind-«xamen Gymnasium
W. Mariokclte te 's-Gravenhage en W,
Reede te Amersfoort.
Gestaagd voor bet einddiploma der
lltteralr-ecooomische afdeeling der Rijks
Hoogere Burgerschool de dames: G.
van Ameroogen te Scherpeazeel, M.
Bakker, J. Messemaeckers v. d. Graaff,
J. Polderman, S, R. Sieperda, allen al
hier, M. E. v. d. Steur eo C. J. Tey-
geler te Nijketk, en de heeren R. E.
Friet, W, ter Kuile, E. J. Ruitenberg,
alhier, C. J. Iogwersen te Nijkerk en C.
G. Reeier te Veenendaal,
De weg van Amersfoort naar Utrecht
wordt met twee meter verbreed
zien van een asfaltdek, De weg Eemnes
Amersfoort eveDeens.
De weg vao Amersoort naar Hoeve
laken krijgt een klinkerweg van 6 meter
breedte, terwijl de weg Amersfoort—
Renswoude een geasfalteerd wegdek
r breedte ontvangt.
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestriat 84 - Teler. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
Aan het Zand werd in een nieuw
'inkelpand ondergebracht de kerkelijke
kunsthandel der firma Lorijn. Meer en
beter dan vroeger in de zeer beperkte
ruimte, komen nu de fraaie en artistieke
beelden enz, tot hun recht. Waar zóó
in groote verscheidenheid allerlei reli-
gieuse artikelen worden aangeboden
zal de keuze zelfs voor den veel-eischen-
den kooper niet moeilijk zijn.
De firma Steenbeek, een der oudste,
niet de oudste schoenenzaak hier
stede, gaf aan hare zaken een be
duidende uitbreiding door vestiging van
haar vtjfde zaak, aan den Soeaterweg
hoek Pautus Borstraat. Ook in dit
magazijn wordt schoeisel te kust en te
keur den bezoekers aangeboden. De
wiokel ia keurig verzorgd, en goed ge
sorteerd, zoodat succes wel niet zal
uitblijven.
Het zegeldepót ten huize van J. A.
Schueler, Utrecbtscbeweg 93, is opge
heven.
De heer M. Nijburg Utrechtscbeweg
63 (Lorjé's boekhandel) is aangewezen
als depóthouder voor den verkoop van
frankeerzegels enz.
Excursie Boschbouwcursus.
Voor de deelnemers aan den Bosch
bouwcursus, gegeven door den Directeur
en de ambtenaren van de Ned. Heide
Mij., zal Donderdag 14 Juli een excursie
plaats hebben naar het landgoed de
Ginkel bij Ede. De plaats van bijeen
komst is bij kilometerpaal 14 op den
straatweg van Ede naar Arnhem, waar
de deelnemers om 10 uur door den
houtvester, de beer Houtzagers, met
personeel zullen wordeD opgewacht.
tabletten
tegen x
(versta^
D005 60 ct. B'j Apoth.»-
