LcK
N.V. Middenstands-Bank
Pianohandel S. Duijker
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 8 Nov. 1927 - No. 64
Een en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT. TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
Advertentlén 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nflverheid
bij geregeld adverteeren. Advertentie moeten Dlnedag en Vrijdag vdór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Eenmaal gesproken woorden zijn niet
als een waterplas, die men kan op
dweilen.
Het
begraven te Amersfoort
DOOR A, F. VAN BEURDEN.
II (ilot).
Ampliatle der Ioitructie.
9 Juli 1755. Gehoort het rapport der
gecommitteerden, die het verzoekschrift
der Groefbidders nagezien hebben, welke
om een aaDvulliog van het reglement
vragen, bepalenlo. de voorganger
alleen sal aanzeggen, hij krijgt daar
voor 2 gulden2o. De voorganger
zal bg het gebruik der zwarte baar
voorgaan ,en krijgt daarvoor 1 gld. en
10 st. (Jok zal hij voor kunnen gsan
bij het gebruik der witte baar3o. Men
mag de bidders allen voor het lijk laten
gaan, mits gevende aan ieder één gld.
Wanneer de familie eigen lamfers ge
bruikt, dan krijgen voorganger en bid
ders 10 st. elk 4o. Voorlange lamfers
betaald men ook 5o. Wie bij het ge
bruiken der witte baar geen voorganger
wil dan moet hierbij een der drie bidders
vóórgaan, om in de lijkstatie orde te
houden6o. De bidders moeten voor
alle diensten aan het sterfhuis gebruikt
worden7o. Voor begrafenis met de
slechte baar wordt aan de bidders te
samen één gld. betaald 8o. Voor de
witte baar en middelgelui drie bidders
2 gld. 2 st. boven de 150 menschen
ter begrafenis 3 gld,, voor het lezen
der rouwcedulle 12 stu'vers, geschiedt
alles met korte lamfers nog 6 stuivers
er bij 9o. Bidloon met de witte baar
en groot gelui als er wijn geschonken
werd of niet 3 gld. Boven 150 men
schen 4 gld 't lezen rouwcedulle 4 st
Voorgaan der bidders met korte lamfers
12 st. De voorganger 12 st.lOo. Bid
loon van lijk met zwarte baar de drie
bidders samen 4 gld. Boven de 150
menschen 6 gld. De voorganger 12 st,
Ho. De bidders met lange mantels met
den voorganger samen 12 gld, Het
voordragen v
"t/cJn/s
bidders 12 gld., den voorganger 4 gld.
Voor een lijk buiten de stad te bege
leiden 7 gld.12o. Kinderen met Rroot
gelui 2 gld., bij avond 1 gld. 10 st.,
met middelklok 1 gld. 18 st., bij avond
2 gld met de poortklok en schel 18
st., 's avonds 12 St., met alleeu de
schel 12 st.
Vrij zijn de behoeftigen, die in een
stadskist bij avond begraven worden.
De O. L. Vr. kapel heeft een tijd
lang de kister leverantie gehad.
St, Joris lijkkoets.
5 Oct. 1767. Op rekest der kerk
meesters verzoekende haar de onlangs
aangekochte lijkkoets te bepalen met
twee paarden op 12 gld. voor de St.
Joriskerk.
Commissie om te bepalen een tijd,
binnen welke de dooden moeten wor
den begraven.
13 April 1772. Daarna kwam de
Fransche revolutie, die veel deed ver
anderen, maar in Amersfoort het lijk-
bidden of groefbidden in costuum nog
onaangetast liet, dat zóó in het volks
wezen vastgeworteld zit, dat het tot
op heden nog bestaat.
Onze schets zou niet volledig zijn,
als wij niet spraken over eene instetliing,
die men evenals op vele plaatsen ook
hier in Amersfoort terug vond en welke
zich tot in onzen tijd voortgezet heeft
n.l. de dooabus en die in het land zelfs
uitgegroeid is tot grootsch opgezette
Begrafenisfondsen, die zich door ijverige
agenten in een behoorlijke bloei
heugen allemans doodbus.
De Amersfoorters stonden op
eerlijke begrafenis met de gebruikelijke
plechtigheid en omdat dat geld kost
dit bij den minderen man soms n
aanwezig was nam men voorzorgen
daartoe toch te geraken. Er bestooden
al langen tijd broederschappen, die het
begraven der dooden als liefdedienst
en als een werk vnn barmhartigheid
beoefenden, maar met den algemeenen
ommekeer van zalteD. waren er allengs
kens persooen opgetreden die het be
graven en al wat daarbij kwam, als
vak beoefenden.
In het jaar 1734 traden verschillende
burgers te samen om zich zelf en huis
vrouwen, eene eerlicke begraeffenisse
te bezorgen en stichtten daaitoe
.Allemans doodbusse».
Dit waren Evert Heodriksen, Fhilip
Smit, Hendrik van Leewaerden, Anthony
van Doormaele, Michiel
den, Cornelis van Engden en Aotonie.
n Ling. En .gelette sul* niet vermag
geschieden als met voorkennisse en
goedtvinden der Edelachtbaere Heeren
Regeerders der stad Amersfoort» zoo
vroegen zij daarvoor permissie.
Zij legden ook de punten van hun
reglement over, waarvan het voor
naamste volgtde deelnemers moeten
gezond zijn, geen 60 jaren en elke week
geven 2 stuivers waartoe alle 14 dagen
zitdag gehouden wordt van 12 tot 1
na zes weken zal niemand meer lid
mogen worden boven de 42 jaren en
zich gezond vertoonen aan de sbus-
schaftersc.
Intrede geld 12 at., aan de busschaf-
rs 6 s». De overledene moet zes weken
lid zijn en betaald hebben. Van de kas
zal 10, 20. 25, 30 en 40 gld. voor de
begrafenis gegeven worden, als er in
de kas, 30, 60, 150, 200 gld. is. Een
lidmaats weduwe betaalt 1 st, per
week. De busschailers worden om het
half jaar gekozen op I Mei en Aller
heiligen. jan de Koning houdt de bus
en zoo bij zijne opvolgers. Ondertee
kend S. van Bri- ckeateijo. Dit reglement
werd door de Regeerders goedgekeurd.
Het uittebetalen doodgeld weid in 1737
altijd 40 gld., zoodat men daaruit mag
besluiten, dat de zaak op goeden voet
Men begroef op verschillende plaat
ten in de stad. Eerstens in de St. jons
:n daarnaast op het kerkhof, dat later
Appelmarkt werd. Ook in de O L. Vr.
kapel die later gedeeltelijk in de lucht
vloog en daarna afgebroken werd. Thans
is de plaats ingenomen door het O L
Vr.-pleintje. Bi] het plaatsen der nieuwe
boomen kwamen nog v;le doodsbeen
deren te voorschijn. Dan begroef men
in de kloosterkerkjes en kapellen, in
St. Aechten, in St. Barbara, in St. Jan,
in den kapel van den H. Geest Poth
gewijd aan St. Rochus en daarbij. Door
het afgraven van het terrein om de
laatste kapel is dit nog goed te
Later zag men in dat het begrave
dooden in de kerken, vooral ten tijde
van besmettelijke ziekten, zeer gevaarlijk
was en moest men wel voor begraaf
plaatsen buiten de kom der gemeenten
zorgen wat ook hier geschiedde.
De Rijnvaar!.
Naar men verneemt, is omtrent het
advies, dat door het gemeentebestuur
der hoofdstad omtient de Amsterdam-
Rijnverbinding aan den Minister van
Waterstaat zal worden uitgebracht, vol
ledige overeenstemming met de Kamer
Koophandel te Amsterdam ver
kregen. Het advies vermeldt uitvoerig
de motieven, waarop het gemeente
bestuur gekant is tegen de plannen van
'r. Wentholt (een tracé Amster
damVreeswijk), en krachtig blijft vast
houden aan 't plan der Limburg com
missie: Amsterdam Utrecht—Wijk bij
Duurstede—Tiel.
Het zijn in hoofdtaak twee redenen,
aarom de hoofdstad aan het tracé
Limburg de voorkeur geefr. Eeoertijds
de toestand die bij Vreeswijk zal ont-
wanneer 't pian-Wenlholt tol
uitvoering komt, anderzijds de vaartljd
terdam Ruhrort.
Binnenland
Amersfoort
Van Gend Loos.
Het is nu beslist dat bet transport
bedrijf van Van Gend en Loos na be
ëindiging vao het contract met de Ned
Spoorwegen, io zijn geheel zal worden
overgenomen door de Algemeene Trans
port Onderneming,
Voor bezorgdheid door sommige
Kamers van Koophandel aan den dag
gelegd, als zou liet publiek dupe wor-
i van het verdwijnen van Van Gend
Loos, bestaat met de minste reden.
Eerder valt te verwachten, dat het
goederenvervoer in Nederland geleide
lijk zal toenemen.
Zooveel mogelijk zal ook het oude
personeel van Van Gend en Loos
den overgenomen,
6at-lucht.
Naar het Volks verneemt, heeft de
heer Van der Stel door zijo advocaat
in een conclusie van repliek tegen de
Veieeniging van Gasdirecteuren doen
eischen, intrekking van het onrecht
matig royement, dat hem belemmert
bet vinden van een passende betrek
king en waardoor hij van technisch
studie-materiaal verstoken blijft, ben>
vens een schadevergoeding van f6000
per jaar over den lijd, dat
door de handelingen van de Vereent-
ging van Gasdirecteuren niet mogelijk
is eeu betrekking in overeenstemming
met zijn capaciteiten te vinden, en even
tueel een schadevergoeding voor bet
gemis aan weduwenondersteuning bij
1' zijn mogelijk overlijden, die gekapita
liseerd wordt gesteld op f 100.000.
Nakaarten.
Wat in geen jaren gebeurde, is Woens
dagavond gepasseerd: de gemeeote-
begrooting werd met algemeene stem-
De Raad bleek dus voldoende ver-
luwen te hebben in 't beleid van B.
i W. en te verwachten, dat aan diverse
redelijke wenschen, iu den begrootings-
lijd gedebiteerd, de noodige aandacht
I worden geschonken.
Men zou het ook kunnen beschouwen
i een loffelijke uiting vau saamhoo-
righeidsgevoel.
En wanneer dit klopt met de werke
lijkheid, is het zeker een verheugend
(ente mogen aannemen, dat Raad
Dag. Bestuur in meer samenwerking
dan voorheen, Amersfoorts belangen
zullen trachten te behartigen.
In de gebruikelijke Nabetrachting
het Vrijzinnig-Democratisch Amersf.
Dagblad, werdeo eenlge bemerkingen
gemaakt naar aanleiding van 's Reads
houding bij het voorstel tot benoeming
van een hoofd aan school Puntenburg.
Men wil aan school 6 een hoofd
zesseu klaar: dat spreekt vanzelf.
Maar de Raad wil uiet beperkt zijn
in zijn keuze en verlangt redelijkerwijze
jeen voordracht vau drie persoueo.
Dat de hoofden-wachtgelders we
?ueveu dienst moeten worden gesteld
wettelijk voorschrift, maar diezelfde
et geeft aan, dat de Minister dispen-
itre kan verleenen van den benoc-
ungsplicbt. En de praktijk wijst uit, dr
■eerdere malen dispensatie is verleend.
OalaDgs nog is in een groote ge-
teente, waar de bier voorgedragene ook
'as opgeroepen, een oiet-wachlgeldei
benoemd.
'n geval kiijgt de gemeente
raad kans daadwerkelijk iemand te be
noemen. Bij een enkele aanbeveling
komt er van 's Raads benoemingsrechi
feitelijk oiets terecht.
De geachte Nabetrachter gaat dan
'er dit geval aan't moraliseeren en zegt
»Wat toph kan het gevolg ziji
als meerdere gemeenten een dergelijke
gedragslijn gaan volgen
-Het.hoofd van de school-wachtgel-
der wordt dan buiten de zedelijke ge
meenschap van het recht gesloten. Voor
hem is geen plaats, tenzij in zijn eigen
gemeente of in een of andere buurt
schap waarvoor een onderwijzer
dankt. Dat achten wij in hooge m
onbillijk, ook al voelen we veel v
de redeneering der beeren. Maar
we het herplaatsen van wachtgelders
als billijk en goed beschour
mogen we ten gerieve van bepaalde
personen met dat beglnselpilet transig-
neeren. Dat wethouder Tbien hier dan
ook een gelukkige beurt bad, kunnen
we niet zeggen. Een wethouder,
medehelpt om de gevolgen eener i
lelijke beschikking, welke als juist
goed moet worden erkend, te ontzeilen,
eigenaardige consequenties
komen te staan,
We zijn zoo vrij deze argumentatie
s niet erg zakelijk te beschouwen.
De Nabetrachter kan weten
momenteel in het geheele land
r ruim twee dozijn hoofden-
ichtgelders disponibel sijn
daarbij zijn, die absoluut niet
'erlangen naar plaatsing, en alle pogin
gen aanwenden om een benoeming te
ontgaao
helaas personen bij zijn, wier
terugkeer in de school een ramp voor
school kan worden.
Dat nagenoeg alle Raadsleden er niet
voelden onder deze omstandig
heden direct tot benoeming over te
gaan, waar de mogelijkheid van vrije
keute bestaat middels dispensatie,
1 wel te begrepen.
Is louter toeval, dat Amersfoort
schoolhoofd moet zoeken in de korte
periode van verplichte benoeming uit
hoofden-wachtgelders,
de gemeente Amersfoort
dat noodlot poogt te ontgaan, na I
haalde doch vergeefsche pogingen
roldoende caodidaten met een goed
ionium te trekken, door gebruik
iken van een kans in de wet zeil
sstgelegd, behoeft dat niet te worden
aangemerkt als een poging om «het
•hoofd-van-de-school-wachtgelders bui
de zedelijke gemeenschap van het
recht te sluiten", znoala de geachte
Nabetrachter het wel wat al te drama
tisch gelieft voor te stellen.
Bovendien wordt het, na verkregen
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting bjj den min- et» verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Fncaaseeriogen
Spuar-deposito's rente 4 pet.
Lange avonden... aangename verpoo/.lng
Dit bereikt U door uw PIANO. ORGEL «f
RADIO-TOESTEL te betrekken vnn de
Havik 29 Amersfoort Telefoon 773
Nieuwe Piano's f575Orgels f 190.—
4-Lamps Radiotoestellen geheel compleet met plaat -
stroomapparaat, luidspreker, PhilipsLimpcn, enz, f215.—
Langdurige garantie Betaling near overeenkomst
dispensatie, mogelijk uit de nog
talrgke categorie onderwljser-wachtgel
ders een geschikte leerkracht In actie-
dienst terug te brengen. En 't is
juist onder die categorie, dat ook veel
imbitie voor plaatsing huist, dan
onder het restant je hoofden-wacht
gelders.
Is voorts nog de groote vraeg, of
«ettelijke beschikking in casu nu nog
als juist en gotd moet worden erkend.
Een regeling als dese, wordt In de
laatste periode van haar toepassing be
paald onjuist en niet-gotd, omdat se
de gemeenten sou dwingen tot minder
gewensebte benoemingen.
We zouden het echter zterk betreu.
n indien, wat we hier zchreven, ali
:n diskwalificatie van den voorgedra
gen candidaat zou worden opgevat.
Naar we uit de beste bron verna-
en, is deze candidaat een intelligent
paedagoog met een mooien ztaet
Zulks verandert nochtans niets
is betoog, dat de Raad volle vrijheid
heeft te trachten naar meer bewegiogs-
ijhetd bij de aanwijzing van den op
volger van Meester Veen.
it de Nabetrachter, al nabe
trachtend, praat van de tonderlinge ge
schiedenis van den verkoop van Neder-
berg, die geheim blijft voor het gtoote
publiek, is niet recht duidelijk.
Sinds jsar en dag werd geklaagd o<
het gemis van een flink en modern
ingericht hotel restaurant.
En 't is zelfs indertijd gebeurd, dal
bet Amersf. Dagblad als redelijk werd
geaccepteerd het verlangen, dat de ge-
zich ftiancleel zou gaan interes
bij den opzet var
onderneming.
De gemeente heeft dat wijselijk nage
laten en het particulier initiatief kij)gt
kans in volle vrijheid te demon
eren of al dat geroep om een groot
gebouw voor maatschappelgk verkeei
gerechtvaardigd is.
Dat de gemeente zich voot dat doel
ontdoet van een niet onmisbaar besil
tegen een redelijken prijs, en
openbaar voorgelesen condities, mag,
dunkt ons, niet worden afgekeurd.
T. G.
laandelljksche Godsdienstoefe
ning voor de R. K. Militairen der ver
schillende wapens en rangen in het
garnisoen wordt gehouden door den
Heer Aalmoesenier op a.s. Donderdag
en Visdag, 10 en 11 November, resp.
Donderdags middags half vier dc con-1
feraitle. Gelegenheid tot biechten van
cJaCLt U ruet TASsU Act
yoecLe, ■SficreA.
KOOPT VEILIG
ARABIER KOFFIE
MIKADO THEE a
half 7 tot 8 uur en Vrjjdagsmorgens
om halt 8 de H. Mis, met preek cn
algemeene H. Communiedes avonds
7 uur plechtig Lof met preek en op
dracht der nieuwe Leden door den
Hoofdaalmoexenler Mgr. Evers,
Dese Godsdienstoefeningen zijn voor
n ieder toegankelijk.
De sollicitatie voor de kantoren
der hypotheken van het kadaster en de
tcbeepsbewtyten te Amersfoort en
Leiden en van de kantoren der regi
stratie en domeinen te Leeuwarden,
Nijmegen, Maastricht, Tlel en Woerden
is opengesteld bij aanschrijving van
October 1927 no. 107.
Het kantoor Tiel der hypotheken
in het kadaster wordt vereeoigd met
dat der hypotheken, kadaster en scheept-
bewijzen. Sollicitatiestukken in te dienm
vóór 12 November 1927 aan bel De
partement van Financién, afdeeling
Personeel.
Het Meisjes pstronaat »St. Caccilla»
parochie St. Henricus, tal weer op de
bekende |grootsche wijze zijn jaarfeest
vieren. Niet alleen leden en belang
stellenden In het Patronaats-werk, maar
ook seer veel anderen van Amersfoorts'
Katholieken tien reeds lang verlangend
deze bisouder sar, werkelijke
en genotvolle avonden. Na ernstige
voorbereiding is het aan het Patro-
naatsbestuur gelukt weer een seer hoog
staand stuk te kunnen bitden. n.l. de
H- Elisabeth,Landgravin van Th(|r|ogcn,
Ken stuk dat speelt In 1227, een tijd
sarin vele Christenen, sells kinderen,
treffend enthousiasme optrokken naar
Palestina, om 't Heeren heiligen grond»
te ontrukken aan 't sTurksche ruw
Het laat ons sien de groote mild
dadigheid en vrome godsdienstsio dei
H. Elisabeth. Afgunst echter en haat
weten een oogenblik te segeviere:
dat de wroeging van de eene c
liefde van dc andere, de herten
te samen bindt. De schitterende taal
co de rijke coetumeeriog zal zeer zeker
de groote matza voeren naar de Patro
oaatt-iaal ia de Paulut Borstraat.
De opvoeringen i$n op Zondag 13
Nov., Woensdag 16 Nov, en Zondag
20 November.
Entrée 25 cent. Plaatsbespreking 4
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 Telef 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
dlgdheden. - Advertentie-Bureau
Hebt U °en
Taxi of auto noodig
Amersfoort
10 ceot bij benluur en leden cn Zon
dags san de saai van half-12 tot 1 uur.
De Coöperatie Helpt Elkander»
zal op Woensdag 9 Nov. a.s. in het
gebouw »St. Joseph» een Vrouwen
avond houden. Vorige jaren was dese
vrouwenavond voor de Coöperatie een
groot succes soodat ook nu weer het
zelfde mag worden verwacht. Een zeer
varleerend programma is samengesteld.
Vooral no. 7 van het programma
ki (lie met gebak tal er Ingaan doch
ook de gratis verloting van dlveric
nuttige voorwerpen sal op prijs worden
gesteld.
Nieuwe tele foor -aansluitingen
992 Amersf. HandelmijGr. Haag 10.
1093 Bovée, Lavendelstraat 12.
937 v. Hattum, A. Paulownal. 38.
986 de Hoog, aannemer, A Cuypstr 54.
1112 Kits poetaartikclen, Hoevelaken-
sche voetpad 2.
'XW I.oijé's boekhandel, Utr.weg 63.
1111 Molenaar autopark, Utr.poort,
1092 Plomp, kruidenier, Juiianapletn 10.
979 Schim v. d. [.ofIfv. Linden
d. Heuvel), A. Paulownalaan 33.
1034 Wryman, I.angestraat 80a.
552 Bluasé v. Oud Alblat, Utr.w. 152.
556 Kymann, Valkestraat 19.
-1049 v, d. Wal, B. Wuylieralaan 42.
Na het Haarwasschon
is het haar droog en slug. Wrl|l
PUROL tusachen <le handen en
door de haren, dan wordt het
lijk weer uchl en handelbaar o..
hel wederom kammen rooalt gH
'l Voldoet ledereen.
ttttin
onmlddel-
fi
