Zonder dak- of raamantenne ontvangt U op het 4-lampstoestel Pianohandel S. Duijker N.V. Middenstands-Bank 1. ELZENAAR Bel dan op No. 42 FUROL DE EEMBODE R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct Dinsdag 3 Jan. t927 No. Een en Veertigste Jaargang 80 KANTOOR; LANQEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO Advertentlün 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvertentlBn moeten Dinsdag en VrQdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd De macht van spreken is zeergroot, indien zij goed wordt toegepast. Oorlog in Eemland vóór 400 jaren. Door T. PLUIM, n. (Slot. In 't voiige opstel sagen wij, hoe dr nieuwe slotvoogd van 't Huis ter Eem D.l. heer Alphart van Yselmonde, met grootste gestrengheid de burgers vai Amersfoort vervolgde en beroofde, er hoe alles daarover als oin wraak riep Inlusscheo bad de tegcrpartij var den Bisschop, de oproerige burgerij van de stad Utrecht, de hulp ingeroeper van Hertog Karei van Gelder. Deze greep de aangeboden gelegenheid tot uitbreiding van sQn macht gretig aan en sood een aantal ruiters ter hulp ouder fijn beruchten veldheer Maarten van Rossum, wiens schrikkelijke leuze was; •Branden en blaken is het Magnificat van den Oorlog*. Hij verwoestte weldra het Bisschop pelijk Kasteel Ter Horst («an de Grebbr) en veroverde eveneens de trouw ge bleven stad Rhenen. Hierop trok bij Noordwaaits om over bet Huis ter Eem en zijn Kastelein het wraakgericht ie houden. Op het oogenblik van dezen aanval was heer Alphart juist naar Wijk bij Duurstede gereisd om buskruit te halen en bad hij het bevel overge dragen aan Godfried den WQje, voor heen Schout van Amersfoort. Deze had bij de nadering van den vijand een klein getal uitgelezen manschappen uit Bsarn en de omliggende dorpen ontboden ter versterking van de bezetting. Het was op 18 Nov. 1527, dat Maar ten van Rossum met zijn kleine, woeste bende Eemland naderde, sQo wraakgericht over het Huis ter Eem te gaan houden. Door de veelvuldige herfstregens was de poldergrond rondom het kasteel tóó drassig geworden, dat er op zulk een moerassigen grond geen geschut kon geplaatst wordenboven dien was Van Rossum (meer een strooper dan een krijgsman) slecht van belegeringstuig voorzien. De kansen voor het kasteel schenen dus gunstig te staan. Dat zag de Geldersche aan voerder zelf ook in ecdaarom wilde hij een list te baat nemen. Vooreerst verbood hij scherpelQk, dat iemand naar het kasteel zou loopen om er bekend te maken, hoe zwak de Gel derschen waren. Vervolgens liet tij juist bet tegenovergestelde doen. Hij zond n.l. eenige mannen als voorgewende deserteurs naar Handt van Baernc, die daar luide moesten verkondigen, hoe de Gelderschen met een reusachtig leger naderden en van zóóveel geschut voor zien waren, dat zij bet Huis ter Eem in een paar uren zouden plat scbieteD, terwijl allen, die er in waren, onher roepelijk gedood zouden worden. Baarnsche vrouwen zouden dus doen, om shaer mans daer van doen te halen, voordat het Huys belegert ende beschoten wert.« Van Rossum hoopte zoodoende bet kasteel zoo goed als verlaten te vinden en het zonder slag of stoot te kunnen Waarlijk, de listige Maarten Rossum heeft niet te vergeefs op de huwelijksliefde der Baarnsche vrouwtjes gerekend. Immers bij het hooren van de onrustbarende tijding snelden zij naar het Huis ter Eem en riepen daar haar mannen toe, »dat sy ingeval -ygesont ende in levende lyve by hun wyven ende kinderen wilden wesens, zij het slot onmiddelQk verlaten moesten. Na dit »geschrry en de gehuyl der wy vene ontstond er onder de bezetting verdeeldheid: de eene partij wilde het kasteel verlaten, de andere wenschte bet te verdedigen. Ondertusschen was Maarten vat Rossum bij »den dyck van Baererv gekomen, dus nog aan de Baarnsche zijde van de Eem. Om de bezetting van het Slot schrik aan te jagen tot overgave te nopen, stak bij een paar stukken geschut terstond de Eem over, alsof bij reeds dadelijk tot dezen aanval zou overgaan. Hij zond dan ook een paar boodschappers naar het Huis, om het kasteel op te eischen. Indien de bezettiog zoo dreigden die boodschappers indien de man schappen niet het uiterste wilden af wachten, moest de overgave terstond volgen, ia welk geval men van Van Rossum sclementie ende ghenadi krijgen. En om hun woorden oog er klem bij te zetten en den verde digers angst aan te jagen, herinnerden :Q den Slotheer eraan, hoe onlangs bij irt beleg van het kasteel van Gellicum (bij Gorkum) de bevelhebber, heer Oih »n Scherpenseel, in bet venster was opgehangen en doodgeschoten. Ditzelfde zoo dreigden de boodschappers, ook den verdediger van Ter Eem wachteo, indien het kasietl met geweld genomen worden. Bovendien en sgroote hoop landlieden den bevelhebber tot overgave aaomanen. Inderdaad bezweek de kastelein voor dien drang, ofschoon bij zich wel had kunnen verdedigen. Zonder slag of sloot if hij het Slot aan den geweldenaar aarten van Rossum over. De Stadsregeenng van Amersfoort ss evenwel róó verbolgen over deze lafhartige houding der bezettiog, dat zij bevelhebber en manschappen na hui inkomst in de stad uit Am-rsfoort De Gelderschen nu meester van het Huis ter Eem verwachtten niet i onrechte, dat de Bisschop ben niet het rustig bezit van bet kasteel zou en, temeer daar het Huis door d Gelderschen niet sterk verdedigd werd slechts een gracht, niet eens een muui wal beschermde het. Daarom begon vijand zich geducht te versterken. Niettegenstaande sde biltrihi yt des winterse het de nieuwe kastelein de kerk van Eembrugge (»het Capelleken daeraen, n.l. aan het 'l kastei if breken om van de steeoen wbI te bouwenbovendien liet Rossum nog een tweede gracht graveD. Zoo dacht bij zich voldoende beveiligd te hebben leghen al het haestich ge- welt zijner vijanden*. Op zija beurt liet Van Rossum nu vanuit het kasteel allerlei strooptochten Eemland houden tot grooten schrik met geri. gen schade van de tocb zoo deerlijk geplunderde huisluiden. Zoo b.v. werden in korten tijd van eenige Amersfoortsche buigers 4 paar den, 20 koeien, 100 schapen en 20 immeren op bet Huis gtbrscht, niet igenstaande de stad voor 100 goud guldens de plundering bad afgekocht. De arme huisluiden van Eemland waren dus wel van den regen in den drop gekomen I Maarstrenge heeren regeeren niet lang. Immers in opdracht van den Bis schop naderde den 30sten Mei 1528 heer Floris van IJselstein, Graaf v Buren, met een legerbende om I Huis ter Eem aan den geweldem Maarten van Rossum te outrukken. Een gedeelte zijner krijgsmacht stelde bij weerszijden van de Eem op, terwijl bij zijn hoofdmacht in Baarn achterliet Den volgenden dag deed bij het kasteel opeischen en daar hij een weigerend antwoord kreeg, begon hij terstond de beschieting. Nauwelijks was de groote toren neer geschoten, of met vliegende vaandels stormden nu de aanvallers Daar binnen, groote >zaal< (het hoofdgebouw) Dit verspreidde zooveel scbnk ODdei de bezetting, dat een gedeelte hunnei door de achterste poort naar Bun- icboten vluchtte. De aldus gedunde crijgsmacht der Gelderschen hield echter moedig stand en begon bet vuur der belegeraars te beantwoorden. Doch de aanvallers ondervonden daarvan geer schade, «behalve een poort*wel trok ken zij zich weer uit 't kasteel terug. Intusschen had de Graaf vbd Burer zijn achtergelaten hoofdwacht laten aanrukken en nu werd deze over- wacht den Gelderschen te groot; alle zijde bestormden en beklomi de .Slichtschea de wallen en drongen weldra op verschillende plaatsen op nieuw bet kasteel binnen. Zwichtend voor de overmacht gaf de bezetting zich over, waarvan de oversten warenRoelof van Iitcrsum, Maurits van Nijkcrk (seen seer gelecrt man*) en Werner van Grol, schout van Harderwijk. Zij werden den 31eo Mei Daar Amersfoort gezonden en later tegeo een aanzienlijken losprijs geslaakt. Den 5en Juni werden nog 32 man van de bezetting uit het kasteel naar A'foort overgebrachteen gedeelte biervan werd ■pgesloten in de Piompeioren (stonc achter de straat de Hasg) en een andei de gevangenis onder den Lievt Vrouwetoren. Deze kelder had eei 't gewelf door een val van eei klepel uit de klok en hierdoor wistei de gevangenen in een der volgende nachten te ontvluchten. De Graaf vbd Buien had alzoo bei uis ter Eem weer in 's Bisschop macht teiuggebrachtbij legde eei sterke bezeiting in bet slot, benever.i oote en kleine kartouwen (kanonnen), proviand en ammunitie »met hopen- Blijkbaar verwachtte bij een nieuwe Doch die is niet gekomen. Door de lachtige hard van Keizer Karei V loren de Gelderschen al hun terreii Utrecht, maarde Bisschop. Hendrik van Briefen, moest nog in het zelfde jaar (1528) zijn wereldlijke machi afstaan aan den machtigen Keizer. Gemengde Berichten Niet toevallig is hel, dat ledereen bij verkoudheid zijn winkelier steeds vraagt naar het nieuwe hoestmiddel Itallano. Tot nu toe was het meestal niet aangenaam om een middel tegen de hoest te gebruiken. Dat ITALIANO zoo'n succes heelt, moet juist worden toegeschreven aan het feit, dat het naast de heilzame werking een genot is om Italiano te gebruiken. Itallano is verkrijgbaar bij Uw winkelier in de bekende Italiano-zakjes i 20 cent per Ons en In rollen van 10 cent. Alcohol en snelverkeer. Alcoholhoudende draok bevat 'o eioe of grootere hoeveelheid alcohol. GewooDlQk worden de zwak alcohol houdende dranken bij grootere porties genuttigd dan de sterk alcohc lboudende. Bier b.v. wordt meestal verstrekt in :eo van liter inhoud; borrels in isjes van hier. Maar iD beide gevallen krijgt men nagenoeg evenveel alcohol binnen. Inderdaad wordt men daardoor, zelf alcoholhoudend en het eigenaardige is, r ook gebeurt met de overige bestanddeelen van den drank, de alco hol bijna geheel ia het bloed wordt opgenomen en er vooreerst niet uil ijjderd kan worden. Door het bloed wordt de alcohol naar alle deelen vbd het lichaam gevoerd en de fijnste or ganen en weefsels hebben het meest te lijden van dit vergif. Het zija vooral de zoo uiterst fijne zenuwen, het rugge merg en de hersenen, die het sterkst op deD alcoholprikkel reageeren. De boeveelheid alcohol in twee bor rels is ruim voldoende om een ver- lammenden invloed uit te oefenen op de snelle en zuivere werkiDg die juist tot taak hebben de indrukken, waargenomen door de zin tuigen, via de hersenen, in het bewust zijn een beeld te doen vastleggen. En dit beeld zal dan weer de handeling te oorscbjjn roepen, die noodig is c en misschien verstoord evenwicht herstellen. Door die verlamming nu de handeling minder snel of minder juist op de waarneming volgen. Dit alles is door zeer nauwkeurige proeven rtenschappelijk vastgesteld. Nu is bet deze verlamming, die on- vereenigbaar is met de allereerste eischen van veiligheid bij het snelver keer. Hetzij men machinist of seinhuis wachter is bij den spoorweg, hetzij men of autobestuurder is, de eerste plicht, die men heeft tegenover de ge meenschap, ia, dat men volkomen kaD beschikken over al zija lichamelijk) geestelijke vermogens, omdat t anders in oogenblikken, dat bet erop aankomt snel en juist te handelen, door geringste verkeerde handeling, menschenlevens in gevaar brengt. Wat helpt het om steeds weer beteringen aan te brengen in de tech nische onderdeeleo van de verkeets middelen, wanneer die verbetering) igedsao zouden woiden gemaakt door alcoholgebruik bij den bestuurder ol veiligheidsman ;d mensch een beelje alcohol gedrotkm beeft en zelfs in 't minst drookeo kan worden genoemd, dan nog i hij gevaarlijk voor bet snelverkeer 'egens zijn zelfoverschatting, zijn minderd gevoel van verantwoordelijk heid, zijn neiging tot waagbalzi hindernissen nemen*, zijn vermeerderde •sr-elheidskoorts*. En dubbel gevaarlijk, omdat bij zelf zich van dezeo abnor- malen toestand In 't geheel niet bewt is, ja vaak bet gevoel heeft juist bij zonder geschikt te zijn. Uit onkunde omtrent de ware ge-' volgen van het drinken van enkele -lazen bier, wijn of sterken drank, veroordeelt het groote publiek nog veei ie weinig deze inderdaad overantwoor- delQke en misdadige gewooDte. U zult zelf de gevolgtiekkiog maken, it iemand, die een verantwoordelijk) werkkring vervult bij het snelverkeer, moet onthouden van alcohol drin tijdens zija werk, wil bij geen ge- doeD ontstaan, maar ais ge goed gelezen bebt, zult gij bovendien di gevolgtrekking maken, dat bij ook ver scheidene uren tóór dat hij zijn werk begint, niets alcoholhoudends gedroD- ken moet hebben. Zou het dau maar niet verreweg het beste zijn heelemaal geen alcohol t drinken t Een machinist of autobestuui der kan tocb op elk uur van den dag of nacht opgeroepen worden en m dan aliijd geschikt zijn. Tijdens bet op 16 Juni 1926 Uliecht gehouden congres voor alco- halbestrQding bij het snelverkeer, sprak de heer C. Sormani, voorzitter vao de Uaie van arbeiders in het automobiel bedrijf, de volgende, zeer ware woorden •Ieder drankgebruik bij het snelver keer moet als drankmisbruik worden beschouwd* kunnen natuurlijk wettelijke be palingen worden gemaakt zooals dat bijv. in Denemarken het geval ia dat ieder autobestuurder, die bij zij: :rk «alcoholhoudend* wordt aange ffen, onherroepelijk zQo rijbewijs wordt ontnomen, hetzij voor ge- ruimen tijd, hetzQ na het veroorza ken van een ernstig.oogeval voor het leven. Maar daarnaast is bet voo> veilig snelverkeer van het aller grootste belang, dat eeD ieder, die erbij betrokken is, inzie, dat alcoholgebruik soelverkeer twee vijanden zijn, die nooit en nimmer met elkaar zullen compleet f175. Vraagt zonder verplichting prospectus Havik 29 Er ii maar één manier, waarop alco- snelverkeer van tegenwoordig kan dienen en dat is, wanneer bij als brandstof in den motor wordt gebruikt, maar nooit wanneer bij In den be stuurder zit. Waarlijk, als de draok i« in deD is de wijsheid en dus je veiligheid - in de kan. Aldus Ingenieur Brandt in de Blauwe Vaan. Amersfoort Kerstboomfeezt In de St. Ansfrldue Parochie. Traditie-getrouw, vierde deSintAns fridus Parochie Woensdagmiddag het jaarlijksche Kerstboomfeezt voor i' parochie-kinderen. We meenden dat voor den elfden keer was. Als we terug denken aan dieo eersten keer, met iets een handjevol kinderen die makkelijk in een paar groote kamers met geïmproviseerde banken konden worden geborgen, en we zieD dan de stampvolle eigen Patronaatszaal Woensdag, dan krijgen we een idee hoe de parochie zich in die tieo jaar heeft uitgebreid^en tegelijk een groote waar- deering voor 't weik van ben die tien jaar geleden met moeite en zorg het eerste, kleine feest organiseerden thans Dog bij de veel grootere omvang, bet zelfde resultaat weten te bereiken. Temeer daar de goede wil alleen of smaak en takt bier niet volstaander gelijke feestjes hebben een fiaantieele zijde, en wie weet niet dat men makkelijker voor den eersten dan den elfden keer met een bedelzakje rond gaat? De Z.E. Heer Pastoor opende met een echt kinderlQk woordje, waarbij voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting b{j den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lip safe-loketten Verzilveren van coupons Haudelscredieten Incas9eeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. Telefoon 773 ZQnEerw. leuk onderbroken werd door een kleine peuter die sicb gedrongen scheen te voelen eenige opmerkingen plaatsen over hun kerstboom thuis I Twee jongens zongen achtereenvolgent met bescheiden en pieuse stemmen een Kerstlied. En toen... onder 't gejuich van de :ugd ging 't licht uit voor de vertoo- ning van een der vele kindei films. Dat de kleine filmpjes in den smaak vielen kon- re daaruit opmaken dat't gejubel nee telkens de bioscoop-doDkerte begroet werd onverswskt bleef tot deo Films schQneo de kinderen toch c te boeien dan de meeste goochel) die gewoonlijk Diet aan de fabuleuze ichtiogen beantwoordend, tegen vallen of na een poosje vervelen. De film als verhaal sit er in sommigi -enveel samenhang als in een schel en-roman) houdt de aandacht beter gespannen en dat nog des te meer, als de heldeo kinderen sijo. Bovendien heeft beeft de fi'm nog de eigenschap dat gemakkelijk eeD goede tendens it zonder prekerig te wordeo, Én 't gevaar dat 't staren teveel ver moeit, wordt makkelijk geweerd door zorgen voor korte stukjes afwisaeliog. Die afwisseling was vooral de tractatie, 'e weten dat de lieve jeugd bij der gelijke gelegenheden eene tot aan 't onwaarschijnlijk grenzende verwerkings capaciteit bezit op gebied van koek, cbocoladé en aanverwante artikelen. Een twintigtal dames had zich dan ook hulpvaardig naar 't Patrooaat be geven om de spoedige eo terzake kun dige verdeeliog der tractatie* te ver zekeren. Als er nu ondanks deze twee factoren, toch nog ovetbleef, is dat een blijk hoe royaal er voor de kin deren was gezorgd. Op 't end sprak 't Hoofd van de jongensschool een krachtig slotwoordje et een opmerkiDg voor de jeugd die »io de zak kondeo steken*. Toch was daarmee 't program nog et afgewerkt. Onder de stralende Kerstboom door- loopeod ontving ieder kind uit de ban n den Z E. Heer Pastoor nog rassing. Daarna stapten getogen 't warme zaadje uit om buiten een keus te gaan doen tusschen de de kou wachtende vaders en moeders dan druk vertellend naar huis In de leege zaal weiden de Kerst boom en 't kribbetje weer opgeborgen rolgend jaar. Laten we hopen dat tusschen 't Kindje van de kribbe :n zijn vrindjes voor Hem, de banden log weer nauwer en onverbrekelijke! lijn aangehaald, want dat is tenslotte Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt U een Taxi of aufo noodig Amersfoort, 5c^fppen| ruwe huid F |0oos 3Q-60-90ct Bij Apothen Drogislenj laatste doel van 't Kinderfeest. En laten de kinderen dat bewijzen door de weok op te volgen van bun hoofdonderwijzerde dagelQksche H. Mis, óóit onder de vacantte. Geloof eo Wetenschap. Trots koude ea ijsvermaak hadden zich Donderdag toch eeo flink aantal leden naar het gezellige Spaarbank- zaaltje gezpoed om te komen luisteren naar den ZeerEerw. Pater Dom. Franco de Wyels welke zou spreken over de Hereenigiog der Kerken*. Is het niet het vraagstuk van dezen tijd, begOD spr. zijn rede, waarvan ieder steD bet groote gewicht voelt en drmgen zich direct drie vragen op Is de hereenigiog noodzakelijk, welke zija de middelea om er toe te geraken i hoe staao de kansea. Wanneer we bedenken dat vao die 700 millioen christenen er 350 millioen de Ketk vao Rome staao eo deze nog weer verdeeld Zijn in 200 millioeo protestanten eo 150 mul uen orthodoxen dan rQst bij ods vanzelf de vraagmoet hier dan niets worden gedaan Was het deD wil van Jesus Christus zelf niet dat allen een schaap- en Herder zouden rijn Deze wensch van Christus was xelfs zoo urig dat HQ bet noodig vond hiervoor elf een gebed samen te stellen. En ;oo bad HQ den avond voor sQo H. Lijden aan het Laatste Avondmaal; Vader, sprak HQ, Ik vraag voor deseo, niet voor de wereld, vraag Ik, maar voor hen opdat ze één zijn, gelQk WQ, doch niet voor dezen alleen vraag ikmaar ook voor wie door hun woord in mQ gelooven, opdat ze allen zQn, gelijk GQ, Vader in mQ en Ik U, dat ook zQ in Ooi een zijn en opdat ze één zijn, gelijk WQ één zQn, Ik in hen en GQ In MQ opdat ze tot volmaakte eenheid zQa vetbooden. Zoo innig één wenschte Christus dus de io Hem gelooveoden, dat HQ deze eenheid zelfs vergeleek bQ de eenheid van Hem en ZQn Vader. De H. Kerk heeft het sich dut ook steeds alt grooltcbe plicht en taak ge rekend deze eenheid te bewaren en dte zich afgescheiden hadden weder tot dc

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1928 | | pagina 1