Zonder dak- of raamantenne
ontvangt U op het 4-lampstoestel
Pianohandel S. Duijker
N.V. Middenstands-Bank
1. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
FUROL
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct
Dinsdag 3 Jan. t927 No.
Een en Veertigste Jaargang
80
KANTOOR; LANQEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
Advertentlün 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. AdvertentlBn moeten Dinsdag en VrQdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
De macht van spreken is zeergroot,
indien zij goed wordt toegepast.
Oorlog in Eemland vóór
400 jaren.
Door T. PLUIM,
n. (Slot.
In 't voiige opstel sagen wij, hoe dr
nieuwe slotvoogd van 't Huis ter Eem
D.l. heer Alphart van Yselmonde, met
grootste gestrengheid de burgers vai
Amersfoort vervolgde en beroofde, er
hoe alles daarover als oin wraak riep
Inlusscheo bad de tegcrpartij var
den Bisschop, de oproerige burgerij van
de stad Utrecht, de hulp ingeroeper
van Hertog Karei van Gelder. Deze
greep de aangeboden gelegenheid tot
uitbreiding van sQn macht gretig aan en
sood een aantal ruiters ter hulp ouder
fijn beruchten veldheer Maarten van
Rossum, wiens schrikkelijke leuze was;
•Branden en blaken is het Magnificat
van den Oorlog*.
Hij verwoestte weldra het Bisschop
pelijk Kasteel Ter Horst («an de Grebbr)
en veroverde eveneens de trouw ge
bleven stad Rhenen. Hierop trok bij
Noordwaaits om over bet Huis ter
Eem en zijn Kastelein het wraakgericht
ie houden. Op het oogenblik van dezen
aanval was heer Alphart juist naar
Wijk bij Duurstede gereisd om buskruit
te halen en bad hij het bevel overge
dragen aan Godfried den WQje, voor
heen Schout van Amersfoort. Deze had
bij de nadering van den vijand een klein
getal uitgelezen manschappen uit Bsarn
en de omliggende dorpen ontboden ter
versterking van de bezetting.
Het was op 18 Nov. 1527, dat Maar
ten van Rossum met zijn kleine,
woeste bende Eemland naderde,
sQo wraakgericht over het Huis ter Eem
te gaan houden. Door de veelvuldige
herfstregens was de poldergrond rondom
het kasteel tóó drassig geworden, dat
er op zulk een moerassigen grond geen
geschut kon geplaatst wordenboven
dien was Van Rossum (meer een
strooper dan een krijgsman) slecht van
belegeringstuig voorzien. De kansen
voor het kasteel schenen dus gunstig
te staan. Dat zag de Geldersche aan
voerder zelf ook in ecdaarom wilde hij
een list te baat nemen.
Vooreerst verbood hij scherpelQk, dat
iemand naar het kasteel zou loopen om
er bekend te maken, hoe zwak de Gel
derschen waren. Vervolgens liet tij juist
bet tegenovergestelde doen. Hij zond
n.l. eenige mannen als voorgewende
deserteurs naar Handt van Baernc, die
daar luide moesten verkondigen, hoe
de Gelderschen met een reusachtig leger
naderden en van zóóveel geschut voor
zien waren, dat zij bet Huis ter Eem
in een paar uren zouden plat scbieteD,
terwijl allen, die er in waren, onher
roepelijk gedood zouden worden.
Baarnsche vrouwen zouden dus
doen, om shaer mans daer van doen
te halen, voordat het Huys belegert
ende beschoten wert.«
Van Rossum hoopte zoodoende bet
kasteel zoo goed als verlaten te vinden
en het zonder slag of stoot te kunnen
Waarlijk, de listige Maarten
Rossum heeft niet te vergeefs op de
huwelijksliefde der Baarnsche vrouwtjes
gerekend. Immers bij het hooren van
de onrustbarende tijding snelden zij naar
het Huis ter Eem en riepen daar haar
mannen toe, »dat sy ingeval -ygesont
ende in levende lyve by hun wyven
ende kinderen wilden wesens, zij het
slot onmiddelQk verlaten moesten.
Na dit »geschrry en de gehuyl der
wy vene ontstond er onder de bezetting
verdeeldheid: de eene partij wilde het
kasteel verlaten, de andere wenschte
bet te verdedigen.
Ondertusschen was Maarten vat
Rossum bij »den dyck van Baererv
gekomen, dus nog aan de Baarnsche
zijde van de Eem. Om de bezetting
van het Slot schrik aan te jagen
tot overgave te nopen, stak bij
een paar stukken geschut terstond de
Eem over, alsof bij reeds dadelijk
tot dezen aanval zou overgaan. Hij zond
dan ook een paar boodschappers naar
het Huis, om het kasteel op te eischen.
Indien de bezettiog zoo dreigden
die boodschappers indien de man
schappen niet het uiterste wilden af
wachten, moest de overgave terstond
volgen, ia welk geval men van Van
Rossum sclementie ende ghenadi
krijgen. En om hun woorden oog
er klem bij te zetten en den verde
digers angst aan te jagen, herinnerden
:Q den Slotheer eraan, hoe onlangs bij
irt beleg van het kasteel van Gellicum
(bij Gorkum) de bevelhebber, heer Oih
»n Scherpenseel, in bet venster was
opgehangen en doodgeschoten. Ditzelfde
zoo dreigden de boodschappers,
ook den verdediger van Ter Eem
wachteo, indien het kasietl met geweld
genomen worden. Bovendien
en sgroote hoop landlieden den
bevelhebber tot overgave aaomanen.
Inderdaad bezweek de kastelein voor
dien drang, ofschoon bij zich wel had
kunnen verdedigen. Zonder slag of sloot
if hij het Slot aan den geweldenaar
aarten van Rossum over.
De Stadsregeenng van Amersfoort
ss evenwel róó verbolgen over deze
lafhartige houding der bezettiog, dat zij
bevelhebber en manschappen na hui
inkomst in de stad uit Am-rsfoort
De Gelderschen nu meester van
het Huis ter Eem verwachtten niet
i onrechte, dat de Bisschop ben niet
het rustig bezit van bet kasteel zou
en, temeer daar het Huis door d
Gelderschen niet sterk verdedigd werd
slechts een gracht, niet eens een muui
wal beschermde het. Daarom begon
vijand zich geducht te versterken.
Niettegenstaande sde biltrihi yt des
winterse het de nieuwe kastelein de
kerk van Eembrugge (»het Capelleken
daeraen, n.l. aan het 'l kastei
if breken om van de steeoen
wbI te bouwenbovendien liet
Rossum nog een tweede gracht graveD.
Zoo dacht bij zich voldoende beveiligd
te hebben leghen al het haestich ge-
welt zijner vijanden*.
Op zija beurt liet Van Rossum nu
vanuit het kasteel allerlei strooptochten
Eemland houden tot grooten schrik
met geri. gen schade van de tocb
zoo deerlijk geplunderde huisluiden.
Zoo b.v. werden in korten tijd van
eenige Amersfoortsche buigers 4 paar
den, 20 koeien, 100 schapen en 20
immeren op bet Huis gtbrscht, niet
igenstaande de stad voor 100 goud
guldens de plundering bad afgekocht.
De arme huisluiden van Eemland waren
dus wel van den regen in den drop
gekomen I
Maarstrenge heeren regeeren niet
lang. Immers in opdracht van den Bis
schop naderde den 30sten Mei 1528
heer Floris van IJselstein, Graaf v
Buren, met een legerbende om I
Huis ter Eem aan den geweldem
Maarten van Rossum te outrukken. Een
gedeelte zijner krijgsmacht stelde bij
weerszijden van de Eem op, terwijl
bij zijn hoofdmacht in Baarn achterliet
Den volgenden dag deed bij het kasteel
opeischen en daar hij een weigerend
antwoord kreeg, begon hij terstond
de beschieting.
Nauwelijks was de groote toren neer
geschoten, of met vliegende vaandels
stormden nu de aanvallers Daar binnen,
groote >zaal< (het hoofdgebouw)
Dit verspreidde zooveel scbnk ODdei
de bezetting, dat een gedeelte hunnei
door de achterste poort naar Bun-
icboten vluchtte. De aldus gedunde
crijgsmacht der Gelderschen hield echter
moedig stand en begon bet vuur der
belegeraars te beantwoorden. Doch de
aanvallers ondervonden daarvan geer
schade, «behalve een poort*wel trok
ken zij zich weer uit 't kasteel terug.
Intusschen had de Graaf vbd Burer
zijn achtergelaten hoofdwacht
laten aanrukken en nu werd deze over-
wacht den Gelderschen te groot;
alle zijde bestormden en beklomi
de .Slichtschea de wallen en drongen
weldra op verschillende plaatsen op
nieuw bet kasteel binnen.
Zwichtend voor de overmacht gaf
de bezetting zich over, waarvan de
oversten warenRoelof van Iitcrsum,
Maurits van Nijkcrk (seen seer gelecrt
man*) en Werner van Grol, schout
van Harderwijk. Zij werden den 31eo
Mei Daar Amersfoort gezonden en later
tegeo een aanzienlijken losprijs geslaakt.
Den 5en Juni werden nog 32 man van
de bezetting uit het kasteel naar A'foort
overgebrachteen gedeelte biervan werd
■pgesloten in de Piompeioren (stonc
achter de straat de Hasg) en een andei
de gevangenis onder den Lievt
Vrouwetoren. Deze kelder had eei
't gewelf door een val van eei
klepel uit de klok en hierdoor wistei
de gevangenen in een der volgende
nachten te ontvluchten.
De Graaf vbd Buien had alzoo bei
uis ter Eem weer in 's Bisschop
macht teiuggebrachtbij legde eei
sterke bezeiting in bet slot, benever.i
oote en kleine kartouwen (kanonnen),
proviand en ammunitie »met hopen-
Blijkbaar verwachtte bij een nieuwe
Doch die is niet gekomen. Door de
lachtige hard van Keizer Karei V
loren de Gelderschen al hun terreii
Utrecht, maarde Bisschop.
Hendrik van Briefen, moest nog in het
zelfde jaar (1528) zijn wereldlijke machi
afstaan aan den machtigen Keizer.
Gemengde Berichten
Niet toevallig
is hel, dat ledereen bij verkoudheid
zijn winkelier steeds vraagt naar het
nieuwe hoestmiddel Itallano.
Tot nu toe was het meestal niet
aangenaam om een middel tegen de
hoest te gebruiken. Dat
ITALIANO
zoo'n succes heelt, moet juist worden
toegeschreven aan het feit, dat het
naast de heilzame werking een genot
is om Italiano te gebruiken.
Itallano is verkrijgbaar bij Uw winkelier
in de bekende Italiano-zakjes i 20 cent
per Ons en In rollen van 10 cent.
Alcohol en snelverkeer.
Alcoholhoudende draok bevat 'o
eioe of grootere hoeveelheid alcohol.
GewooDlQk worden de zwak alcohol
houdende dranken bij grootere porties
genuttigd dan de sterk alcohc lboudende.
Bier b.v. wordt meestal verstrekt in
:eo van liter inhoud; borrels in
isjes van hier. Maar iD beide
gevallen krijgt men nagenoeg evenveel
alcohol binnen.
Inderdaad wordt men daardoor, zelf
alcoholhoudend en het eigenaardige is,
r ook gebeurt met de overige
bestanddeelen van den drank, de alco
hol bijna geheel ia het bloed wordt
opgenomen en er vooreerst niet uil
ijjderd kan worden. Door het bloed
wordt de alcohol naar alle deelen vbd
het lichaam gevoerd en de fijnste or
ganen en weefsels hebben het meest
te lijden van dit vergif. Het zija vooral
de zoo uiterst fijne zenuwen, het rugge
merg en de hersenen, die het sterkst
op deD alcoholprikkel reageeren.
De boeveelheid alcohol in twee bor
rels is ruim voldoende om een ver-
lammenden invloed uit te oefenen op
de snelle en zuivere werkiDg
die juist tot taak hebben de
indrukken, waargenomen door de zin
tuigen, via de hersenen, in het bewust
zijn een beeld te doen vastleggen. En
dit beeld zal dan weer de handeling te
oorscbjjn roepen, die noodig is c
en misschien verstoord evenwicht
herstellen. Door die verlamming nu
de handeling minder snel of minder
juist op de waarneming volgen. Dit
alles is door zeer nauwkeurige proeven
rtenschappelijk vastgesteld.
Nu is bet deze verlamming, die on-
vereenigbaar is met de allereerste
eischen van veiligheid bij het snelver
keer. Hetzij men machinist of seinhuis
wachter is bij den spoorweg, hetzij men
of autobestuurder is, de eerste
plicht, die men heeft tegenover de ge
meenschap, ia, dat men volkomen kaD
beschikken over al zija lichamelijk)
geestelijke vermogens, omdat t
anders in oogenblikken, dat bet erop
aankomt snel en juist te handelen, door
geringste verkeerde handeling,
menschenlevens in gevaar brengt.
Wat helpt het om steeds weer
beteringen aan te brengen in de tech
nische onderdeeleo van de verkeets
middelen, wanneer die verbetering)
igedsao zouden woiden gemaakt door
alcoholgebruik bij den bestuurder ol
veiligheidsman
;d mensch een beelje alcohol
gedrotkm beeft en zelfs in 't minst
drookeo kan worden genoemd, dan nog
i hij gevaarlijk voor bet snelverkeer
'egens zijn zelfoverschatting, zijn
minderd gevoel van verantwoordelijk
heid, zijn neiging tot waagbalzi
hindernissen nemen*, zijn vermeerderde
•sr-elheidskoorts*. En dubbel gevaarlijk,
omdat bij zelf zich van dezeo abnor-
malen toestand In 't geheel niet bewt
is, ja vaak bet gevoel heeft juist bij
zonder geschikt te zijn.
Uit onkunde omtrent de ware ge-'
volgen van het drinken van enkele
-lazen bier, wijn of sterken drank,
veroordeelt het groote publiek nog veei
ie weinig deze inderdaad overantwoor-
delQke en misdadige gewooDte.
U zult zelf de gevolgtiekkiog maken,
it iemand, die een verantwoordelijk)
werkkring vervult bij het snelverkeer,
moet onthouden van alcohol drin
tijdens zija werk, wil bij geen ge-
doeD ontstaan, maar ais ge goed
gelezen bebt, zult gij bovendien di
gevolgtrekking maken, dat bij ook ver
scheidene uren tóór dat hij zijn werk
begint, niets alcoholhoudends gedroD-
ken moet hebben.
Zou het dau maar niet verreweg het
beste zijn heelemaal geen alcohol t
drinken t Een machinist of autobestuui
der kan tocb op elk uur van den dag
of nacht opgeroepen worden en m
dan aliijd geschikt zijn.
Tijdens bet op 16 Juni 1926
Uliecht gehouden congres voor alco-
halbestrQding bij het snelverkeer, sprak
de heer C. Sormani, voorzitter vao de
Uaie van arbeiders in het automobiel
bedrijf, de volgende, zeer ware woorden
•Ieder drankgebruik bij het snelver
keer moet als drankmisbruik worden
beschouwd*
kunnen natuurlijk wettelijke be
palingen worden gemaakt zooals dat
bijv. in Denemarken het geval ia
dat ieder autobestuurder, die bij zij:
:rk «alcoholhoudend* wordt aange
ffen, onherroepelijk zQo rijbewijs
wordt ontnomen, hetzij voor ge-
ruimen tijd, hetzQ na het veroorza
ken van een ernstig.oogeval voor
het leven. Maar daarnaast is bet voo>
veilig snelverkeer van het aller
grootste belang, dat eeD ieder, die erbij
betrokken is, inzie, dat alcoholgebruik
soelverkeer twee vijanden zijn, die
nooit en nimmer met elkaar zullen
compleet f175. Vraagt zonder verplichting prospectus
Havik 29
Er ii
maar één manier, waarop alco-
snelverkeer van tegenwoordig
kan dienen en dat is, wanneer bij als
brandstof in den motor wordt gebruikt,
maar nooit wanneer bij In den be
stuurder zit.
Waarlijk, als de draok i« in deD
is de wijsheid en dus je veiligheid
- in de kan.
Aldus Ingenieur Brandt in de Blauwe
Vaan.
Amersfoort
Kerstboomfeezt
In de St. Ansfrldue Parochie.
Traditie-getrouw, vierde deSintAns
fridus Parochie Woensdagmiddag het
jaarlijksche Kerstboomfeezt voor i'
parochie-kinderen. We meenden dat
voor den elfden keer was. Als we terug
denken aan dieo eersten keer, met iets
een handjevol kinderen die
makkelijk in een paar groote kamers
met geïmproviseerde banken konden
worden geborgen, en we zieD dan
de stampvolle eigen Patronaatszaal
Woensdag, dan krijgen we een idee hoe
de parochie zich in die tieo jaar heeft
uitgebreid^en tegelijk een groote waar-
deering voor 't weik van ben die tien
jaar geleden met moeite en zorg het
eerste, kleine feest organiseerden thans
Dog bij de veel grootere omvang, bet
zelfde resultaat weten te bereiken.
Temeer daar de goede wil alleen of
smaak en takt bier niet volstaander
gelijke feestjes hebben een fiaantieele
zijde, en wie weet niet dat men
makkelijker voor den eersten dan
den elfden keer met een bedelzakje
rond gaat?
De Z.E. Heer Pastoor opende met
een echt kinderlQk woordje, waarbij
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting b{j den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lip safe-loketten
Verzilveren van coupons Haudelscredieten Incas9eeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
Telefoon 773
ZQnEerw. leuk onderbroken werd door
een kleine peuter die sicb gedrongen
scheen te voelen eenige opmerkingen
plaatsen over hun kerstboom thuis I
Twee jongens zongen achtereenvolgent
met bescheiden en pieuse stemmen een
Kerstlied.
En toen... onder 't gejuich van de
:ugd ging 't licht uit voor de vertoo-
ning van een der vele kindei films. Dat de
kleine filmpjes in den smaak vielen kon-
re daaruit opmaken dat't gejubel
nee telkens de bioscoop-doDkerte
begroet werd onverswskt bleef tot deo
Films schQneo de kinderen toch c
te boeien dan de meeste goochel)
die gewoonlijk Diet aan de fabuleuze
ichtiogen beantwoordend, tegen
vallen of na een poosje vervelen. De
film als verhaal sit er in sommigi
-enveel samenhang als in een schel
en-roman) houdt de aandacht beter
gespannen en dat nog des te meer, als
de heldeo kinderen sijo. Bovendien heeft
beeft de fi'm nog de eigenschap dat
gemakkelijk eeD goede tendens
it zonder prekerig te wordeo,
Én 't gevaar dat 't staren teveel ver
moeit, wordt makkelijk geweerd door
zorgen voor korte stukjes
afwisaeliog.
Die afwisseling was vooral de tractatie,
'e weten dat de lieve jeugd bij der
gelijke gelegenheden eene tot aan 't
onwaarschijnlijk grenzende verwerkings
capaciteit bezit op gebied van koek,
cbocoladé en aanverwante artikelen.
Een twintigtal dames had zich dan
ook hulpvaardig naar 't Patrooaat be
geven om de spoedige eo terzake kun
dige verdeeliog der tractatie* te ver
zekeren. Als er nu ondanks deze twee
factoren, toch nog ovetbleef, is dat een
blijk hoe royaal er voor de kin
deren was gezorgd.
Op 't end sprak 't Hoofd van de
jongensschool een krachtig slotwoordje
et een opmerkiDg voor de jeugd die
»io de zak kondeo steken*.
Toch was daarmee 't program nog
et afgewerkt.
Onder de stralende Kerstboom door-
loopeod ontving ieder kind uit de ban
n den Z E. Heer Pastoor nog
rassing. Daarna stapten
getogen 't warme zaadje uit om buiten
een keus te gaan doen tusschen de
de kou wachtende vaders en moeders
dan druk vertellend naar huis
In de leege zaal weiden de Kerst
boom en 't kribbetje weer opgeborgen
rolgend jaar. Laten we hopen
dat tusschen 't Kindje van de kribbe
:n zijn vrindjes voor Hem, de banden
log weer nauwer en onverbrekelijke!
lijn aangehaald, want dat is tenslotte
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Hebt U een
Taxi of aufo noodig
Amersfoort,
5c^fppen|
ruwe huid F
|0oos 3Q-60-90ct Bij Apothen Drogislenj
laatste doel van 't Kinderfeest.
En laten de kinderen dat bewijzen
door de weok op te volgen van bun
hoofdonderwijzerde dagelQksche H.
Mis, óóit onder de vacantte.
Geloof eo Wetenschap.
Trots koude ea ijsvermaak hadden
zich Donderdag toch eeo flink aantal
leden naar het gezellige Spaarbank-
zaaltje gezpoed om te komen luisteren
naar den ZeerEerw. Pater Dom. Franco
de Wyels welke zou spreken over de
Hereenigiog der Kerken*.
Is het niet het vraagstuk van dezen
tijd, begOD spr. zijn rede, waarvan ieder
steD bet groote gewicht voelt en
drmgen zich direct drie vragen op
Is de hereenigiog noodzakelijk, welke
zija de middelea om er toe te geraken
i hoe staao de kansea.
Wanneer we bedenken dat vao die
700 millioen christenen er 350 millioen
de Ketk vao Rome staao eo
deze nog weer verdeeld Zijn in 200
millioeo protestanten eo 150 mul uen
orthodoxen dan rQst bij ods vanzelf de
vraagmoet hier dan niets worden
gedaan Was het deD wil van Jesus
Christus zelf niet dat allen een schaap-
en Herder zouden rijn Deze
wensch van Christus was xelfs zoo
urig dat HQ bet noodig vond hiervoor
elf een gebed samen te stellen. En
;oo bad HQ den avond voor sQo H.
Lijden aan het Laatste Avondmaal;
Vader, sprak HQ, Ik vraag voor deseo,
niet voor de wereld, vraag Ik, maar
voor hen opdat ze één zijn, gelQk
WQ, doch niet voor dezen alleen vraag
ikmaar ook voor wie door hun
woord in mQ gelooven, opdat ze allen
zQn, gelijk GQ, Vader in mQ en Ik
U, dat ook zQ in Ooi een zijn en
opdat ze één zijn, gelijk WQ één zQn,
Ik in hen en GQ In MQ opdat ze tot
volmaakte eenheid zQa vetbooden.
Zoo innig één wenschte Christus dus
de io Hem gelooveoden, dat HQ deze
eenheid zelfs vergeleek bQ de eenheid
van Hem en ZQn Vader.
De H. Kerk heeft het sich dut ook
steeds alt grooltcbe plicht en taak ge
rekend deze eenheid te bewaren en dte
zich afgescheiden hadden weder tot dc