"SSL
N.V. Middenstands-Bank
Zonder dak- of raamantenne
ontvangt U op het 4-IampstoesteI
Pianohandel S. Duijker
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 14 Febr. 1928
No. 92
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden I1.00. Bulten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR; LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOM1DDAQ
Een en Veertigste Jaargang
Advertentlïn 25 ct per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
by geregeld adverieeren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Het Is reeds veel, iemand gedurende
twee uren gelukkig gemaakt te hebben.
Het leerstelsel der
Theosofie.
Weleer schreef St. Paulus aan sijn
discipel TimotheuiEr komt een tijd,
dat de menschen de gezonde leer nirt
sullen verdragen, maar naar eigen lust
zich een vracht leermeesters opladen,
dewijl zij zich van de waarheid afwen
den om zich tot fabelen te keeren.
Deze voorzegging van St. Faulus heeft
toepassing gevonden gedurende alle
tijdperken der Kerkelijke geschiedenis
en iD alle landen der aarde.
En onder die valsche profeten en
leermeesters mogen we in onze dagen
zeer stellig de leiders der Theosclie
rangschikken.
De moderoe Theosi fie, die zooveel
opgang maakt concertreert zich om de
personen van Blavatsky, Ollcott en
Annie Besant.
Ontloken in Amerika is de moderne
theosofie over Iod.ë naar Europa over
gewaaid. Ia baar aanvang was de mo
derne theosi fische stroorning vreemd
aan het Bouddhisme, maar integendeel
nauw verwant met het spiritisme van
hetwelk zij, ten andere, in rechte lijn
afstamt. 17 November 1875, werd in
New-York de eerste grondslag gelegd
van dtzen nieuwen godsdienst door
Helena Petiowna Hsho. Zij werd in 1831
in Rusland geboren uit eene familie
van Meckleoburgschen oorsprong. Zij
trad op zestier jarigen leefiyd, in 1847,
in den echt met generaal Blavatsky.
Dit huwelijk waB van korten duur. Het
jaar daarop verliet Helena het echtelgk
dak en begon een leven van avonturen.
Zij vestigde zich eerst in Klein-Az
waar zij betrekkingen tloot met de
Kopten. Ia 1851 onmoet men haar in
Londen, waar ze de spiritistische ver
gaderingen regelmatig bijwoonde. In
1871 treedt rij als medium op.
Kort daarop reist zij naar Parijs
en van daar naar Amerika, waar zij in
kennis komt met Olcott, die in korten
tijd de vertrouweling en de minnaar van
Helena Blavatsky werd. Na gedurende
eenigen tijd aan spiritisme te hebbeo
gedaanen als mediumte zijn opgetreden,
sl'chtten deze twee personen in 1875
te New-York een theosofische vereeni-
B'»8-
Uit een formulier van dien tijd blijkt
dat deze nieuwe vereeniging zich
hoofddoel steldele. een kern te
men van de universeele broederschap
der menschbeid, zonder onderscheid
van ras of geloof, st xe, kaste of kleur
2e. de vergelijkende studie van gods
dienst, wetenschap en wijsbegeerte aan
te moedigen 3e. de nog onverklaarde
wetten der natuur en de verborgen
krachten in den mensch te onderzoeken.
Korten tijd na deze stichtiog, werden
betrekkingen aangeknoopt tusschen
Helena Blavatsky en den indischsn her
vormer Dsyananda. En van dit tijdstip
af, treedt de theosofie eene nieuwe
orienteering in. Op aandringen van
Dayananda begaven zich Helena Bla
vatsky en Oictott in 1873 naar Iodië,
waar zij hunne ibeoac fische vereeniging
aansluiten by den Mahatma-godsdienst.
Deze giog van het klooster Matha in
den Himalaya uit, waar een school
gevestigd was ter verbreiding
Hindoeisme in het Westen. Daar, bij
de meesters van dien godsdienst, moei
Helena hare theosofische kennis heb
ben opgedaan eo hare leer uit bun ge-
heimmsvolle boek, Dzyan genaamd,
geput. Korte jaren daarop in 1882.
vestigen zich Helena Blavatsky
Olcott te Adyar, bij Madras, dat,
toen af, als de hoofdzetel wordt a
zien van de «Algemeene Theosofische
Vereenigiog*. Van dezen stonde af,
treedt het spiritisme in de theosofie op
den achtergrond om plaats te maken
voo het bouddhistisch Hindoeisme,
van dit oogenblik ook zoekt de theo
sofie zich over bet gansche aardrijk te
verspreiden.
Helena Blavatsky stierf te Londen
8 Mei 1891, in baar ambt opgevolgd
door Olcott.
Kort daarop, komt de eerste volge
linge van Helena Blavatsky aan
hoofd der theosofische vereeniging. i
melljk Annie Besant,de heden-
van de Ster
werd in 1847 te Londen geboren
eene familie van Iersche protestanten.
Op 21-jarigen leeftijd trad zij in den
DrSCHOt?!^
echt met den anglikaanschen dominee
Frank Besant, van wien zij na eenigen
tijd scheidde, om te gaan leven met
den vrijdenker Charles Bradlangh,
Op het congres van vrijdenkers, Tn
1880 te Brussel gehouden, luidde haar
iljdkreet: «Wy moeten onverpoosd
streden tegen het Christendom en God
't zijnen hemel vejagen I
Brandlangh liet op z$oe beurt Annie
s, en ontredderd door dien tegenslag,
deed zij een tijdlang aan hypnotisme
ipiritisme. Dan greep haar de
vroegere passie voor n- ystiek wederom
aan. 't Is toen, in 1889 oamelljk, dat
Annie voor de eerste maai in aanra
king kwam met Helena Blavatsky. En,
met een slag, was zij gewonnen voor
die esoterische leer, waarvan zij de
profetes werd en, na den dood van
Helena Blavatsky en Olcott, de hooge-
priesteres.
Dit laatste verwekte veel opspraak
i veel krakeel in het theosofische
kamp en gef zelf aanleiding *tot een
eerste schisma. De amerikaansche theo
sofen scheidden zich van Adyar af
'estigden bun hoofdzetel te Point Lama
a Califomir. De Theosi fir beleefde
en ander schisma in 1913. De Dutt-
sche sectie, onder leiding van Rudolf
Steiner, rukte zich toen insgeiyks
den hoofdzetel te Adyar los, en stichtte
«Antroposopbische Vereeniging*,
et Berlijn als hoofdkwartier.
Hetgeen hoofdzakelijk aanleiding ge
geven heeft tot deze ophefmakende
scheiding is de poging, door Annie
Besant aangewend, om de rr Incarnatie
van Christus zelf te bewerken in haar
pleegkiod, den jongen Indischen Krishna-
ury-Alcyone.
Men heeft de theoscfie wel eens ge
noemd seen mengelmoes van mystiek
charlatanisme*. Maar laten wij Annie
Besant zelf eerst aan het woord. sDe
Theoscfie,* zoo schrijft zij, sis dat
groote leerstelsel, verrijkt met de uit
komst der onderzoekingen van vele ge
slachten van zieners en wijzenhet-
'elk, heden als van ouds, in de handen
berust van een machtig Broederschap,
waarvan de ieden, adepten en meesters
genaamd, levende menschen zijn, wier
geestelijke ontwikkeling nochtans op een
hoogeren trap staat dan die der mensch.
heid in 't algemeen. Onder die Meesters
Annie een lange lijst van groote
mannen der oudheid op, waarin ook
de namen voorkomen van Mozes, Paulus
en zelfs van Christus. De Theosofie
beweert insgelijks bare geheimen
hebben opgediept in Iodië.
Vooraanstaande geleerden loochenen
nochtans bepaald dat de theosc fische
leer uit Indië herkomstig is. Alleen de
voorgevel der theoscfie is hel beschil
derd met Indische kleuren, 't Gebouw
zeifis ineengeslagen met de vermolmde
planken der wijggeerige en wetenschap
pelijke theorieën uit het Westen.
Men vindt in de theoscfie de leer
van het zich en bet niet-zii
betrekking van het zich tot het niet-
zicb, die Hegel eens droomde. Men
ontmoet er het axioma van Fichte
m vaa een lichaam bestaat
enkel omdat die is gedacht.* Men
er op den monistiscben stelregelsGeen
geest is heelemaal onstoffelijk en geen
lichaam is ganscb stc ffeiyk*. Men strui
kelt over gegevens van embiyologie,
psychisme, biologie met een vaag we
tenschappelijk tintje. De evolutieleer
komt er tot haar recht, zoowel als
Weismann's theorie nopens de blij vende
cellen, organen der erfelijke overdracht*.
Neen, zuiver Indisch en Boeddhis
tisch is de theoscfie niet.
Het uitgangspunt van eiken gods-
enst is de erkenning en de aanbidding
in God. Gezien nu de etymologische
beteekenis van het woord «theosofie*,
dat toch niet anders wil zeggen dan
wetenschap, kennis van God,* zou
niet de minste twijfel mogen rijzen
nopens het aanvaarden van het bestaan
van God als grondslag van het theo
sofisch leerstelsel. En nochtans onder
theologisch oogpunt, is de moderne
theoscfie niets anders dan een degel ijk
omlijnd pantheïsme.
Volgens de woorden van Helena
Blavatsky en Annie Besant zelf, ge-
looven dc theosofen in een universeel,
Om twee redenen
verlangt men bij hoest en verkoudheid
ITALIANO
ITALIANO is verkrijgbaar in de be
kende Itallano-zakjes 4 20 ct. per ons
en in rollen van 10 ets.
geestelijk, goddelijk princiep, oorzaak
oorsprong van al het bestaande,
ruit alle wezens rijn voortgevloeid
waarin alle wezens terug zullen
opgeslorpt worden. De God der theo
sofen ligt opgesloten in elk wezen, in
elk deeltje, in eiken atoom van den
zichtbaren en onzichtbaren cosmos.
Voor hen is God als eene onzichtbare
kracht, over het gansche heelal ver
spreid, en die zich geenszins van de
wereld onderscheidt, maar met de wereld
één enkel wezen uitmaakt. In een woord,
alles wat is en bestaat, alles wat leeft
i beweegtis God.
Annie Besant wil ook van de Heilige
Drievuldigheid een gezuiverd concept
geven. In dit mysterie beduidt bet woord
spersoor.*, een «masker* van de eeoige
Wezenlijkheid, dc manier waarop dte
Wezenlijkheid zich openbaart.
De Vader is de uitdrukking van dit
primordiale Wezen als Wil, de Zoon
als Wijsheid en de Heilige Geest als
daad.
Na God, komt de wereld. Daar, vol
gens de theosc fie, God en de wereld
maar één enkel Wezen uitmaken, kan
ook de wereld niet ontstaan zijn door
schepping, maar door uitstraling van
het Opperwezen. Onder cosmologiscb
oogpunt bijgevolg, kan de theost fie
beschouwd worden als een pantheïsti
sche uitstroomiogsleer. Daardoor wordt
bedoeld dat alle wezens vonkjes, stukjes,
iplinters zijn van het universeel Oer-
princiep, vaa het ééae oorspronkelijke
Wereldwezen, waaruit, door verdichting
en uiteenzetting, alle wezens, de mensch
inbegrepeo, ontsproten en voortge
vloeid zijn.
Uit het AL-ééo Opperwezen ontwik
kelt zich de wereld in zeven vlakken
of planeten. Over die zeven planeten
stroomt de scheppiogsvloed. Een om
loop om de zeven planeten maakt één
ronde uit. Zeven ronden verbeelden
Werkingstijdvak van den Oergeest.
Ieder mensch moet zevenmaal de zeven
vlakken doorwandelen. Op ieder vlak
of planeet komt hij door zeven rassen
door een dubbele rt'incarnatie, door
:n ondergeschikte rassen. Voor het
oogenblik, leven wij, volgens de theo
sofen, in een tijdvak, dat 432,000 jaren
duren moet en waarop het gouden tijd
vak volgen zal.
Rudolf Steiner sttlt zich op volgende
rijze het wereldontstaan voor. Van het
orspronkelijke Wereldwezen heeft zich
Saturn bet eerste losgerukt. Later werd
hij in de Zon omschapen. Op het tijd
vak der Zon volgde dat der Maan, en
tegenwoordig leven wy in het tijdvak
der Aarde. Hier moet opgemerkt wor
den dat die hemellichamen niet zijn,
wat de sterrekunde met deze namen
beduidtzij stellen enkel bepaalde ont-
wikkelingsphasen voor van het univer
seel geestelijk Oerprinciep. Drie tijd
vakken moeten nog volgen op dat der
Aarde, nameiykhet l$dvak van Jupiter,
Venus en vaa Vulkaan. Aan deze
n groote tijdvakken beantwoorden,
volgens Steiner, zeven menschenrassen:
de Atyers, tot dewelke wij behooren,
onbekende die nog komen
In het menschenras der Aryers
kunnen zeven verrcheidene beschavin-
on derscheiden worden de Iadische,
Perzische, de Babylonische, de
Egyptische, de Grieksche, de Romeic-
scbe en de GermBansche, tot dewelke
wij behooren.
Psychologisch gesproker, is de theo
scfie een mengsel van iadische en ksbal-
listische leerstelsels. De mensch maakt
een zevenledig samenstel uit. Zijn pby-
siek wezen bestaat uit een stcffeiyk
lichaam een etherisch lichaam een astraal
lichaam en eene dierlijke ziel. Zijn geeste
lijk wezen is zameogesteld uit een ver
sland, een geest en een goddelijke geest
of de uitstraling van het volkomene.
By het sterven, wordt de mensch
zyn stoffelijk lichaam ontdaan, maar biyft
voortleven in zyn astraal lichaam, in
hetwelk hy aan de levenden verschynt
hen in onderhandeling treedt ir. de
spiritistische vergaderingen. Gedurende
het leven zelfs, kan men zich, in zyn
slaap, ontdoen van het str tfeiyk lichaam,
eo, omhuld van het astraal lichaam, de
dooden oproepen en met hen spreken.
Het astraal lichaam wordt iosgeiyks in
het niet opgeslorpt eenigen tyd na het
afsterver, zoodanig dit er van den
mensch enkel de drie geesteiyke be-
standdeelen overbiyven, die op zich
zelve voortleven gedurende een min
tf meer langen tyd. Dan vereenigeo
zich die geesteiyke deelen opnieuw met
licbamciyke elementen en herbeginnen
een nieuwen levensloop: het is derrïo
car natie of de hermenschwording.
Uit hel voorgaande volgt dat, op
ethisch of zedeiyk gebied, de moderne
theosr fie steunt op de leer der r< ïi
en op de Karmawet. De rt 'fa-
op hare beurt, is gegrondvest
op de centrale leering der theoscfie.
namciyk op «de essentëele goddeiyk
heid van den mensch en bet goddeiyk
leven als grondslag van alle leven*.
Zoolang de geesteiyke elementen van
ich besmeurd zyn met de sporen
lekken der str ffeiyke deeler,
moet de ziel overgaan van lichaam tot
lichaam totdat, na eene reeks rtïacar-
i, de geest, gezuiverd en vergeeste
iykt, opgezogen wordt in de groote ziel,
ia het universeel princiep, in de nirvana,
zooals de theosofen het betitelen. Daat
iet nu juist de vier sti ffclijke elementen
'.yn, die, volgens de theost fie, aan deo
mensch zyn eigen persoociykbeid geren,
en daar die deelen met den dood in het
niet verzinken, kan de hermensebge
wordene niet de minste herinnering
hebbeo, van al hetgeen hy in zyn vroeger
leven heeft uitgericht.
De wet, die de opeenvolgende
menschwordingen leidt en regelt, i
Karma dat is de leer volgens dewelke
a.'le leven door de wet bestuurd wordt
en elk gevolg het uitvloeisel eener voor
afgaande is. Alles wat in het tegen
woordige leven gebeurt, vindt zyn uit
leg en grondslag in een voorgBand
leven en wordt insgeiyks de oorzaak
van hetgeen voorvallen zal in een toe
komend leven. De Karmawet bepaalt
dus deo aard en de natuur der
carnatie en geeft ook een uitleg
de verscheidenheid en de ongeiykheid
die wy aanstippen tusschen de onder
scheidene individiën, en de verschil
lende sociale standen der^Maatschappy
die nog veel te boeten hebbn, zyn op
de wereld aan meer lyden en ellende
onderworpen. Volgens dezelfde Karma
wet, ontvangt ook de meosch loon naar
verdiensten, maar op eene automatische
of onbewuste wyze, zoodat het
waand is nog langer uit te pakken
barmhartigheid, vergiffenis, genade
verlossing in Katholieken zin de straf
en het loon worden automatisch toe
gepast volgens de Karmawet. Door eene
reeks n incarnaties gelouterd en gezui
verd, wordt het individueele wezen ten
slotte ganscb vergeesteiykt, gaat in het
zuivere geestesleven, in de zoogezegde
nirvana over en wordt opgeslorpt in
het universeel geesteiyk Oerprinciep,
waaruit het is voortgevloeid.
Hiermede meenen we te hebben vol
daan aan den door eenige lezers van
blad geuiten wensch iets te mogen
emen over de Theoscfie,
tegenwooidig zooveel wordt gepraat
en welk stelsel in sommige kringen als
mode artikel wordt gekoesterd.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incaaseeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
compleet f 175. Vraagt zonder verplichting prospectus
Havik 2»
Een modern schrijfster en
de Biecht,
Niemand, die wel eens een boek
Courts Mahler (pseudoniem) gelezen
heeft, zal ontkennen, dat deze thans
60 jarige Duitsche scbryfster hel
leven kent, vooral van de boogere krin
gen. De personen, die zy beschryft,
olschoon natuurlijk fantasie-beelden, zijn
als typen omleend aan het werkeiyke
leven. Haar boeken zyn meestal zwoel
bartstochteiyk en daarom meeree-
deels voor katholieke bibliotheken on
geschikt of in klasse B. te rangschikken.
Toch heeft ty af en toe iets ernstigs
zeggen.
fa een van haar laatste werken, ge
schreven na den oorlog (De mooie
Californische), laat zy eeD Duitsch-Ame-
rikaan optreden, die, na zyn patroon
Duitichland voor een aanzieniyk bedrag
opgelicht te hebben, naar Amerika
vlucht en het daar tot welstand ei
zien brengt, zoodat bij *elfs Senator
wordt. Op zich zeil n«uuriyk niets by.
zondera en vry banaal, maar het
Telefoon 773
ronderiyke is, dat zy haar beid niet tol
jst laat komen, ook niet nadat hi/ de
geheele ontvreemde som met in/rest of
intrest heimelijk aan den benadeelde heeft
doen toekomen. Voor niemand durft by
zyn hart uitstorten en by wordt zyn ge
heele leven lang gekweld door berouw
en wroeging, zoodanig, dat by ondanks
lykdum, eer, aanzien en huiseiyk geluk,
somber en eenzelvig biyft om ten slotte
zqn geheim (tyn biecht zooals hy hel
zelf noemi) toe te vertrouwen aan het
papier, dit papier in een verzegelde
enveloppe sluit en deze adresseert
zyn eenige dochter (zyn vrouw war
middels overleden) om ua zyn dood te
openen. Hy beschryft uitvoerig de fol
teringen, welke hg voortdurend uitstaat
i die niet tot swygen waren te brengen.
Hier houdt de niet-katholieke mon
daine scbryfster, vermoedeiyk onbedoeld
en ongewild, een pleidooi voor de ka
tholieke oorbiecht.
Voor elke misdaad, hoe groot eD
fschuwelijk ook, zoo leereo wy, is ver-
geviog te vinden, mits het berouw op
recht is en de schade zoo goed moge-
iyk wordt hersteld. Welnu, bier is be
rouw en restitutie, maar biyft de wroe
ging, omdat by zyn hart, z^n ziel niet
ontlasten kan. Wat een weldaad zou
<oor zoo iemand geweest zyn, wan-
hy katholiek geweest was en zyn
geweten bad kunnen zuiveren aan de
.eten van een biechtvader.
Meer en meer gaan de andersden
kenden, zelfs ongeloovigen beseffen,
welk een verlies ze hebben geleden,
toen de reformatoren, met zooveel an
ders, ook de oorbiecht aan den priester
hebben afgeschaft. Beseffen wy, katho
lieken, die van jongs af met dit veel
omstreden sacrament vertrouwd zyn
geraakt, hoeve len tydeos missies, in den
Paaschtijd of by retraites, den volledi-
gen vrede des harten terugvinden door
het spreken van een oprechte biecht
Dat zy, evenmin als aan de onontbind
baarheid van het huweiyk. aan de biecht
beeft laten tornen, bewyst alweer de
wysheid en de gcddeiyke oorsprong
Moeder de H. Kerk.
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 - Telef- 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Amersfoort
De voorbereidingen voor de jaariyk-
sche «Stille Omgang* zyn getrcffsn.
Woensdag 22 Februari komt de Zeer-
Eerw. Pater J. M. Weenink O.F.M. uit
Amsterdam een spreekbeurt vervullen
't Gebouw der R. K. Werklieden-
Vereeniging te 8 uur.
Op deze vergadering brengen Secre
taris en Penningmeester de Jaarverslagen
en wordt het bedevaartsprogram
itgesteld. Ook zal een bestuursver
kiezing plaats hebbeD. Na afloop dezer
vergadering is er gelegenheid zicb op
te geven tot deelname aan de bede
vaart en tot betaling der contributie.
Deze vergadering is voor een
toegankeiyk.
De Amersfoortsche Kunstkring geeft
een Avond van Moderne Film-Kunst ir
Amlcitia op Vrydsg 17 Februari, des
avonds 8 nur.
Het programma luidt
1. Inleiding van den Heer Menno
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Braak (Alg. Sect, van de Ned.
Film-Liga).
2. Miracles du citcma (model jour-
*1).
3. Vóór-oorlogscbe film «Pathé*.
4. jSeeber, Kipbo film (reclame film
Kinophotoausstellung, Berlin '25).
5. Faits divers van Claude Autant
Lara.
6. Opus II, III, IV van Walther
Ruttmann (absolute film).
e storm, die Vrydagavond woedde,
tusschen Amersfoort en Baarn een
der jukken, waaraan telegraafdraden zyn
bevestigd, omgeworpen juist toen de
D trein uit Duitschland, die met be
stemming Amsterdam om half negen
Amersfoort vertrekt, passeerde. Daar
trein niet unmiddeliyk tot stilstand
kon worden gebracht eo het juk, dat
op de locomotief viel werd meegesleurd,
werden talrijke telegraafdraden vernield.
Eerst na 44 minuten was de oatstane
draadversperring verwyderd en kon de
trein zyn weg vervolgen. Eenigen tyd
later knapten wederom een aantal dra
den af waardoor de treinen vertraging
De Iï.cassobank en de firma Vet-
neer en Co. berichten, dat de inschry-
ring op f3 millioen 4'/, pet. obligatiSn
en laste van de gemeente Amersfoort,
in stukken van f 1000, tot den koers
van 98'/a pet. zal zyu opengesteld op
14 dezer. Aan houders van niet uitge
lote 5 pet. obligat ën der leening 1925
ten laste van deze gemeente, welke 5
pet. obligatiën per 15 Maart a.s. a pari
worden aflosbaar gesteld, wordt by de
toewyzing van de bovenvermelde 4'/,
