Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken NIEMEIJER's FRIESCHE HEEREN BAAI Advertentiën 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- teeren. Adverlentièn moeien Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. De €embode Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f l.tO Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234 Vrijdag 5 Juli 1929 - No. 28 Als de lift naar het succes „defect" is. ga dan de trappen op. Epistel en Evantfelle. Zevende Zondag na Pinksteren. Les uit den brief van den H. apostel Paulus aan de Romeinen; VI, 19—13. Broeders! Ik spreek menschelijker- wijzc wegens de zwakheid uws vlee- sclies. Want gelijk gij uwe ledematen hebt aangeboden om der onreinheid en der ongerechtigheid dienstbaar te zijn ter ongerechtigheid, biedt alzoo nu uwe ledematen aan om der ge rechtigheid te dienen tot heiligmaking. Want toen gij dienstknechten waart der zonde, waart gij vrij ten aanzien der gerechtigheid. Wat vrucht hebt gij toen gehad van datgene, waarover gij u thans schaamt? Het einde immers daarvan is de dood. Nu echter, vrij gemaakt van de zonde en dienaars van God geworden, hebt gij uwe vrucht tot heiligmaking en, als einde, het eeuwig leven. Want de soldij der zonde is de dood, maar de genade-gave Gods is het eeuwig leven in Christus Jesus onzen Heer. EVANGELIE volgens den H. Mattheus; Vil, 15—21. In dien lijd sprak Jesus tot zijne leerlingen: Wacht u voor de valsche Crofeten, die tot u komen in schaaps- leederen, maar inwendig grijpende wolven zijn; aan hunne vruchten zult gij hen kennen. Plukt men wel druiven van doornen, of vijgen van distels? Zóó brengt elke goede boom goede vruchten voort doch de slechte boom brengt slechte vruchten voort. Een goede boom kan geen slechte vruch ten voortbrengen, noch een slechte boom goede vruchten voortbrengen. Alle boom, die geen goede vruchten voortbrengt, zal uitgehouwen en in het vuur geworpen worden. Aan hunne vruchten derhalve zult gij hen kennen Niet ieder, die tot Mij zegt: Heer! Heer! zal ingaan in het Rijk der hemelen; maar die den wil doel van mijnen Vader, die in de hemelen is, hij zal ingaan in het Rijk der hemelen Liturgische Kalender. Week van 7—13 Juli. Zondag 7 Juli. 7e Zondag'na Pink- sieren, Tijdeigen Mis Omnes gentes, 2e geb. H.H. Cyrillus, enz. Prefatie II. Drievuldig!). Maandag 8. H. Elisabeth, Koningin, 2c geb. A cunctis, 3c naar keuze. Dinsdag 9. II.H, Martelaren van Gor- kuin. Woensdag 10. De H.H. Zeven Broe ders, 2e geb. A cunctis, 3e naar keuze. Donderdag 11. H. Pius I, 2e en 3e geb. als gisteren. Vrijdag 12. H. Joannes Gtialbertus, 2c geb. H.H. Nabor, enz. Zaterdag 13. H. Anacietus, 2e en 3e geb. als Woensdag. De H. Mis moet door het Volk gezongen worden. Vroeger beantwoordde het volk zelf in de gezongen H. Missen den priester en zong zelf de liturgische gezangen. Later heeft, omdat men meer ingewik kelde zangen invoerde, een groep per sonen, die het zangkoor vormde, die taak overgenomen. Zij namen plaats op een daarvoor ingerichte verheven heid achter in de kerk (zangzolder), die men langzamerhand en ten onrechte koor begon te noemen; het eigenlijke koor is vooraan in de kerk (priester koor). Dit ingeslopen gebruik, wat meer malen in misbruik ontaardde, wil onze tegenwoordige roemrijkregeerende Paus Pius XI in zijn nieuwe constitutie over liturgie, Gregoriaanscheen gewijde kerk muziek, veranderen. Wij geven hierover eenige punten. Wat Is Liturgie? Na met eenige woorden te hebben aangegeven wat onder Liturgie de kerkelijke handeling bij uitnemendheid moet verstaan worden, n.l.: 't op dragen van het H. Misoffer, en 't toe dienen der Sacramenten, hoe het aan de H. Kerk toekomt voorschriften te geven omtrent de wijze, waarop deze handelingen moeten plaats hebben, hoe de verhouding is tusschen de leer der Kerk, de heiliging van het volk en den ecredienst der Kerk, gaat de constitutie voort over haar eigenlijk onderwerp, den Kerkzang, het Gregoriaanse!). Zij herinnert aan zijn groote oud heid: hoe de Gregoriaansche zang}— Evangeliever-klaring. Zevende Zondag na Pinksteren. De woorden des Heeren uit het Evan gelie van dezen Zondag vormen het slotgedeelte van Zijn beroemde berg rede, Nadat Jezus in een lange predi katie heeft uiteengezet, waarin de ge rechtigheid bestaat welke in Zijn rijk, het Messiaansche rijk, beoefend moet worden, waarschuwt Hij Zijn leerlin gen voor enkele gevaren die hen dreigen. Eén van die gevaren is hetoptreden van valsche leeraren. Voorziende dat erin den loop der tijden vele valsche leer aars zouden opstaan, die den men- schen een ruimeren en gemakkelijker weg zouden wijzen, vermaant Hij zijn toehoorders om zich voor zulke dwaal leeraars in acht te nemen. „Wacht u voor de valsche profeten". Die leera ren zullen tot hen komen in „schaaps klederen" d.i. den schijn aannemen alsof zij waarachtige schapen zijn uit den schaapstal, uit de kudde van Christus, maar in werkelijk zijn het „grijpende wolven" die er innerlijk op uit zijn de zielen te grijpen en te ver moorden, de zielen door hun valsche leer te verderven en ten onder te brengen. Het is derhalve voor allen van groot belang deze valsche profeten te leeren kennen. Vandaar dat Jezus zeil hel ondersclieidingsleeken aangeeft „aan hun vruchten zult gij ze kennen". De innerlijke gesteltenis van de ziel openbaart zich in de werken- immers het zal niet lang duren dat hun ver dorvenheid en hun verkeerde bedoe lingen in hun innerlijk verborgen blijven, doch spoedig zullen deze zich in hun werken openbaren. De Zaligmaker verduidelijkt dit dan door een voorbeeld. „Plukt men wel druiven van doornen of vijgen van distelen Zóó brengt aU»goide boom vruchten voort, maar de kwade boom brengt kwade vruchten voort." Christus wilde hiermede niet zeggen dat die valsche leeraars nooit eenig goed werk zouden voortbrengen. Om hen aan hun werken te kunnen onder scheiden moet men dus niet letten op ieder werk afzonderlijk doch het onder- scheidingteeken, hier gegeven, geldt meer in 't algemeen van èl hun werken, van geheel hun leven. Aan deze waarschuwing om zich in acht te nemen voor die valsche pro feten verbindt de goddelijke Zaligmaker dan een ernstige bedreiging, n.l. dat wanneer ze zich door hen laten ver leiden en zich laten meesleepen in|hun verdorvenheid, ze ook deelgenooten zullen worden van hun eeuwige on dergang, „alle boom, die geen goede vruchten voortbrengt, zal uitgehakt en in het vuur geworpen worden." Opdat zijn leerlingen zich derhalve niet zouden laten bedriegen door die valsche leeraren, die in schaapsklee- uitgevoerd door geestelijkheid en volk er niet weinig toe bijdroeg de gods vrucht der geloovigen op te voeren, hoe de Gregoriaansche zang reeds toen op de gemoederen van ongeloovigen en andersdenkenden diepen indruk maakte, maar vooralhoe door de daadwerke lijke deelname van alle geloovigen aan den zang het gewone volk die kennis en die vertrouwdheid met godsdienst zaken opdeed, die wc in de Middel- euwen bewonderen. Het Gregoriaansch weer volkszang. Nadat Z. H. eenige wenken gegeven heeft over het onderwijs in gymnasia, seminarie's en kloosterscholen, zegt hij verder: „Opdat echter de geloovigen een werkzamer aandeel nemen aan den eeredienst,moetdeGregoriaanschezang, voor zooverre hij voor liet volkbestemd weer in het bezit des volks gebracht is worden. En 't is werkelijk hoogst noo- dig, dat de geloovigen niet als buiten staanders of stille toeschouwers, maar als ware minnaars der Liturgie, op zoodanige wijze aan de plechtig heden deelnemen, dat zij in wisselen den beurtzang samengaan met den zang van priester of zangkoor (dit geldt ook, wanneer er processies worden gehou den van geestelijken en broederschap pen). Als dit op de geschikte wijze geschiedt zal het niet meer voorkomen, dat het volk of wel heelemaal niet of slechts met een zacht en laag gebrom cp de gemeenschappelijke gebeden, gehouden in het Latijn of de volks taal, antwoordt." deren tot hen zullen komen en bij hun prediking dikwijls de naam des Heeren zullen gebruiken, voegt de Zaligmaker er aan toe: „niet leder die tot MIJ zegtHeer I Heer I zal in het rijk der Hemelen ingaan, maar die den wil mijns Vaders doet" derhalve als een goede boom goede vruchten voortbrengt die zal ingaan in hel rijk der hemelen." Zijn ook heden ten dage die valsche profeten niet in groote getale te vinden? Onder leiding van den Commissaris der Koningin dr, H. Th. s'Jacob, kwa men de Provinciale Staten in verga dering bijeen. Goedgekeurd werd de Provinciale rekening over 1928 vast te stellen wat de gewone ontvangsten betreft opeen bedrag van f 2.692.442.80en de buitengewone ontvangsten op een be drag van f3.116.846.50. Wat de ge wone uitgaven betreft op f2.460.047.50 en de buitengewone uitgaven op f3.668.984.16. Na eenige beraadslaging werd goed gekeurd een subsidie van f3200 voor 1929 toe te kennen aan de Regelings commissie voor de Paardenfokkerij in Utrecht, alsmede een bedrag van f400 aan de commissie, aangewezen om de belangen der geitenfokkerij in de pro vincie Utrecht te behartigen en be dragen van f3200 en (250 onderschei denlijk aan de commissie ter bevor dering der veefokkerij in Utrecht van het zwartbont Hollandse!) veeslag en het zwarlblaar Oroningsch veeslag. Vastgesteld werddaarna een Utrechtsch- Noord-Hollandsch verenreglement. Dan kwam aan de orde een adres in de Ned. Ver. „Landverhuizing" te 'sGravenhage, om steun uil de pro vinciale middelen. Voorgesteld wordt afwijzend te be schikken. Na renige discussie werd het afwij zend advies aangenomen. Dan kwam ter tafel een adres van het Bestuur der Vereentging „Het MelkcontrOlestation UIrecht", te Utrecht, n een provinciaal subsidie. Voorgesteld wordt een bedrag van f2500.— toe te kennen. Het voorstel van Gedeputeerden werd aangenomen. Tot buitengewoon lid van Gedepu teerde Staten werd daarna gekozen jhr. dr. K. J. Schorer met 19 van de 29 geldige stemmen. De heer Schorer aanvaardde deze benoeming. Goedgekeurd werd vervolgens toe te kennen een bedrag van f 750.— aan het Utr. Landbouw Genootschap ten behoeve van de Commissie tot ver heffing van akker- en weidebouw f250.— aan de vereeniging „Vleuten's Proeftuin"; f250.— aan de Tuinbouw- vereeniging „Amersfoort" te Amersfoort Tot zoover het pauselijk document. Op het voorlaatste Congres van de Associazionc Italiana di S. Cecilia, ge houden te Vincenza 1923, was vooral dit punt besproken en „beconcludeerd" en werd het Congresparool, „Che II popoio canti". „Laat het volk zingen". Als vrucht van deze besprekingen is dan samengesteld de z.g. Missa brevis, Kyrie van de 16e, Gloria van de 15e, Sanctus van de 13e Mis, Iste Credo en laatste Agnus Dei van de Cantus ad libitum, een eenvoudige, maar toch nog 'n heel melodieuze Gregoriaan sche Mis. Immers, lang niet elk Gregoriaansch zangstuk is voor het volk geschikt en bestemd. Sommige gedeelten zijn voor behouden aan den priester en geeste lijken, het grootste gedeelte aan hel zangkoor (en hiervan zijn weer enkele stukken bestemd voor de besten onder de zangers, verzen van Graduale, Alleluia's en Responsories), andere gedeelten eindelijk aan het volk. Voor het heele volk zijn bestemd le. de antwoorden op de zangen van den priester. 2e. de gewone Mis-gezangen (K Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei) op hun eenvoudigste en gewoonlijk oudste zangwijzen. 3e. Hymnen en dikwijls voorkomende psalmen op een eenvoudige zangwijze en in beurtzang met het koor. (Veni Creator, Adoro te, Tantum Ergo, Te Deum (Simplex), Magnificat, Laudate Dominum omnes gentes, De Profundi's, Miserere, enz. 4e. Antwoorden op de Litanies. Ver schillende eenvoudige kerkverzen: Paree KANTOORBOEKHANDEL m F. d. TULP Ungutriat M t.o. KrommtstrMt TEL. 324 ALLE 8EN00DIGDHEDEN VOOR VEREENI6IN6EN en f 500 aan de Tuinbouwvereenlging „Lopikerwaard". Een voorstel van Ged. Staten om f 48.000 te bestemmen tot vernieuwing voor den aanleg en de verbreeding van de nieuwe toegangswegen, werd na korte beraadslaging goedgekeurd. Daarna diende de heer De Beaufort namens Gedeputeerde Staten van ant woord op de vragen door den heer v. d. Meiden in de vorige vergadering gesteld in zake een kanaal bewesten Vreeswijk. Spr. deelde mede, dat op dit oogenblik het belang der streek meer in die mate wordt gediend als door een vroeger plan. De heer v. d. Meeden bleef volhou den, dat Gedep. Staten de ingenieur der„Geldersche-Vallei-Kanaal-vereenl- ging hadden moeten hooren. De heer Reynders betoogde dat het hier een afgemeen provinciaal belang geldt dat objectief dient te worden be oordeeld. De heer Middelberg meende, dat de beschouwingen van Ged. Staten eerder hadden moeten komen n.l. toen de betreffende rapporten zijn gepublceerd. De heer De Beaufort antwoordde dat de heele kwestie reeds lang han gende was toen de Regeering de aan- Selegenheid plotseling in een bepaal- c richting wilde leiden. Dat de hoofdingenieur zijn opdracht zou. hebbea overschreden, ontkende spr. De Minister heeft gemeend niet het advies van Gedeputeerde te moeten inwinnen. Ged. Staten hadden echter gehoopt alsnog daartoe te worden uit- genoodigd. Toen dit niet geschiedde, hebben Ged, Staten zich eigener be- eging tot den Minister gewend. Hierna werd de discussie over dit onderwerp gesloten. Ten slotte deelde de voorzitter me de, dat de volgende vergadering zal plaats hebben op 26 Juli als wanneer de verkiezing der leden van de Eerste Kamer plaats vindt. De vergadering werd daarna sloten. Kardinaal van Rossum. Zooals bekend is viert Kardinaal van Rossum in het najaar zijn gouden priesterfeest. In verband daarmee vor men zich thans een Eere- en een hul digingscomité, om den Jubilaris de ge- lukwenschen van Katholiek Nederland Domine, Attende Domine, Rorare coeli, of eenvoudige antifonen, zooals Salve Regina (Simplex), enz. Steeds heeft het volk gezongen graag gezongen en ook nu nog zingt het graag, maar wij moeten bij het volk niet aankomen met gecompliceerde melodieën of fijn-rythmische dingsig- heidjes. Het hoeft daarom niet le schreeuwen of te trekken. Ook vroeger antwoordde het heele volk met zijn Kyrie of Gloria van de 2e, 3e of 4e Mis. ook niet met de Kyrie „de Augelis" 8e Mis, maar met de oudste en een voudigste zangen der 16e en 18e Mis juist toen en omdat de Mlszangen rijker werden, werden ze voor het volk te moeilijk, en gingen ze over naar het repertoire van het zangkoor, En toch is niets schooner en indrukwekkender dan een heele kerk te hooren zingen. Natuurlijk, kleine ongelijkheden en rhythmische onjuistheden zijn niet te vermijden, maar dit verdwijnt geheel in het machtig-imponeerende en ont roerende, dat van zoo'n zang uitgaat, men hoore eens in den Sint Pieter een Te Deum van tienduizend menschen, men komt er onder den indruk of men wil of niet. Verder worden in 't algemeen de middelen aangegeven. Onder leiding van den Bisschop moet de geestelijk heid zorg dragen vooi de liturgische en muzikale opleiding van het volk, hetzij zij dit zelf doen, of door anderen, „deskundigen" laten doen en wel te( lijk met het katechismusonderricht. n te bieden. In de eerste week van September hoopt Kardinaal van Rossum een be zoek te brengen aan zijn Vaderland en bij die gelegenheid in de Sint Willibrord te Amsterdam een Pontifi cale H. Mis van dankbaarheid op te dankbaarheid op le dragen, waarna, de Kerkvorst gehuldigd zal worden t in een daartoe belegde feestvergadering en Hem namens Katholiek Nederland n feestgave zal worden aangeboden. De Aartsbisschop en de Bisschoppen van Nederland hebben bereids in het Eere-Comité zitting genomen. De leden van het uitvoerend Comité zijn: Jhr. Ch. Ruys de Beerenbrouck, Voorzitter; Mgr. Dr. A.-C. M. Schaepman; Mgr. Dr. B. Eras; Mgr. Prof. Dr. j. Hoog veld; Graaf W. J. R. Dreesmann; Dr. Th. Verhoeven, 's-Gravenhage, Secre taris-Penningmeester. De I sche Vallei" heeft e'en brief gericht tot de Provinciale Staten van Utrecht, waarin het door Gedep. Staten aan den Minister van Waterstaat gezonden schrijven betreffende dé kanaalverbin ding Amsterdam-Rijn besproken wordt „Onze Vereeniging meent," zoo be sluit het schrijven, dat door genoemden, hoofdingenieur de kwestie niet juist is belicht, dal hij het n.l. doet voorkomen of de door hem genoemde voordeelen alleen aan zijn plan eigen zijn, terwijl deze ook verkregen zullen worden bij uitvoering van het Geldersche Vallei plan met het daarbij behoorende ptan bedoeld in het ingediende wetsontwerp. Gemeentebelasting. In onderstaande gemeenten moest bij een inkomen van resp. 1000, 2000 en 3000 gulden plaatselijke inkomsten belasting betaald worden door gehuw den met 2 kinderen Bij f 1000 f 2000 f 3000 Nijkerk 15.12 65.16 117.72 Ermelo 4.95 39.93 79.54 Harderwijk 8.42» 62.25 129.90 Barneveld 21.90 87.44 148.29 Hoevelaken 2.78 21.48 42.51 Scherpenzeel 7.14 44.07 89.69 Amersfoort 4.27 59.15 128.80 Bunschoten 10.64 56.21 114.11 Hoogland 14.96s 49.93 90.01 Leusden 9.60 39.60 69.60 Stoutenburg 12.— 6?.— 112.— Soest 5.70 50.25 103.64 Baarn 3.53 28.04 63.95 Eemnes 10.— 60.— 110.— Zooals uit deze cijfers blijkt, heeft Hoevelaken de laagste belasting. Dit zal gemakkelijker gaan, als men ook in onze kath. jongens en meisjes scholen, in de vergaderingen van broe derschappen en andere vereenigingen liturgische zangen laat zingen, als vooral opvoedingsgestichten en inrichtingen van onderwijs ijverig hiertoe meewer ken. En wij betrouwen, aldus de Paus, dat de Vereenigingen tot bevordering der gewijde Kerkmuziek, die in som mige landen bestaan, veel zullen kunnen bijdragen tot dit doel. Naar aanleiding van bovengenoemd Congres is in Italië voor alle Katho lieke scholen een eenheids-zangboekje samengesteld, bevattende de „Missa brevis" en een aantal heel eenvoudige zangen, voor het volk bestemd en ge schikt. Om dit alles te bereiken, zijn er echter veel meer ter-zake-kundige leiders noodig, En daarom prijzen wij, aldus de Constitutie, de overal opge richte Kerkmuziekscholen een afzon derlijke vermelding en heel bijzondere aanbeveling krijgt ten slotte de Pause lijke Kerkmuziekschool te Rome. Met een krachtige opwekking om voor de groote moeilijkheden, die voor de uitvoering van een en ander zich zeker zullen voordoen, niet te wijken, sluit dit document, dat voorden litur- gischen zang en voor 'n gezond-opge- vatte liturgische beweging van zeer groot belang moet genoemd worden, Naschrift. Misschien zullen velen, die het bovenstaande gelezen hebben, zeggen: „Dat lukt hier in Holland toch niet". Waarom niet? Zijn onze stemmen dan zooveel slechter als van de Duitschers, waar de Hoogmissen geregeld door alle aanwezige geloovigen worden meegezongen? Maar zullen anderen zeggen: „Het is toch geprobeerd, om de menschen tot meezingen te krijgen né de Hoogmis en na Vespers en Lof. Zeker, dat is zoo en het resultaat is verre van schitterend. Toch bestaat hier o.i. een groot verschil. Zoowel in de melodie als in de woorden, zijn de gezangen uil Cantemus of Psalterke telkens verschillend en men moet daar om le het nummer van het lied vooraf weten (want anders is het reeds half uit, vóórdat men het te pakken heeft) en 2e moet men steeds 2 gezangboek jes bij de hand hebben, tenzij men toevallig het lied uit het hoofd kent. Dit is bij de Latijnsche Misgezangen in den regel niet noodig. Natuurlijk moeten, vooral den eersten tijd een voudige zangboekjes geraadpleegd worden, liefst met] een Nederlandsche vertaling er naast, opdat men ook be- grijpe wat men zingt, maar aangezien de wijs en de woorden hetzelfde blijven, leeren de geloovigen een en ander tamelijk gauw van buiten. Het voor beeld van Duitschland is er om dit te bewijzen. Wanneer er den eersten tijd maar een paar geschoolde zangers en zangeressen op verschillende plaatsen tusschen de menschen gaan zitten om eenige leiding te geven bij inzet ten en de wijs houden, dan gaat het wel. Het is werkelijk hard noodig, dat het volk meer actief deel gaat nemen iaan de H. Liturgie; dit zal meer boeien en het gevoel geven van een saarn- hoorige gemeente.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1929 | | pagina 1