Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
NIEMEIJER's
FRIESCHE HEEREN BAAI
Advertentiën 26 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adver-
teeren. Adverlentièn moeien Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
De €embode
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f l.tO
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Drie en veertigste Jaargang
Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Vrijdag 5 Juli 1929 - No. 28
Als de lift naar het succes „defect"
is. ga dan de trappen op.
Epistel en Evantfelle.
Zevende Zondag na Pinksteren.
Les uit den brief van den H. apostel
Paulus aan de Romeinen; VI, 19—13.
Broeders! Ik spreek menschelijker-
wijzc wegens de zwakheid uws vlee-
sclies. Want gelijk gij uwe ledematen
hebt aangeboden om der onreinheid
en der ongerechtigheid dienstbaar te
zijn ter ongerechtigheid, biedt alzoo
nu uwe ledematen aan om der ge
rechtigheid te dienen tot heiligmaking.
Want toen gij dienstknechten waart
der zonde, waart gij vrij ten aanzien
der gerechtigheid. Wat vrucht hebt gij
toen gehad van datgene, waarover gij
u thans schaamt? Het einde immers
daarvan is de dood. Nu echter, vrij
gemaakt van de zonde en dienaars
van God geworden, hebt gij uwe vrucht
tot heiligmaking en, als einde, het
eeuwig leven. Want de soldij der zonde
is de dood, maar de genade-gave Gods
is het eeuwig leven in Christus Jesus
onzen Heer.
EVANGELIE
volgens den H. Mattheus; Vil, 15—21.
In dien lijd sprak Jesus tot zijne
leerlingen: Wacht u voor de valsche
Crofeten, die tot u komen in schaaps-
leederen, maar inwendig grijpende
wolven zijn; aan hunne vruchten zult
gij hen kennen. Plukt men wel druiven
van doornen, of vijgen van distels?
Zóó brengt elke goede boom goede
vruchten voort doch de slechte boom
brengt slechte vruchten voort. Een
goede boom kan geen slechte vruch
ten voortbrengen, noch een slechte
boom goede vruchten voortbrengen.
Alle boom, die geen goede vruchten
voortbrengt, zal uitgehouwen en in
het vuur geworpen worden. Aan hunne
vruchten derhalve zult gij hen kennen
Niet ieder, die tot Mij zegt: Heer!
Heer! zal ingaan in het Rijk der
hemelen; maar die den wil doel van
mijnen Vader, die in de hemelen is,
hij zal ingaan in het Rijk der hemelen
Liturgische Kalender.
Week van 7—13 Juli.
Zondag 7 Juli. 7e Zondag'na Pink-
sieren, Tijdeigen Mis Omnes gentes,
2e geb. H.H. Cyrillus, enz. Prefatie II.
Drievuldig!).
Maandag 8. H. Elisabeth, Koningin,
2c geb. A cunctis, 3c naar keuze.
Dinsdag 9. II.H, Martelaren van Gor-
kuin.
Woensdag 10. De H.H. Zeven Broe
ders, 2e geb. A cunctis, 3e naar keuze.
Donderdag 11. H. Pius I, 2e en 3e
geb. als gisteren.
Vrijdag 12. H. Joannes Gtialbertus,
2c geb. H.H. Nabor, enz.
Zaterdag 13. H. Anacietus, 2e en 3e
geb. als Woensdag.
De H. Mis moet door
het Volk gezongen
worden.
Vroeger beantwoordde het volk zelf
in de gezongen H. Missen den priester
en zong zelf de liturgische gezangen.
Later heeft, omdat men meer ingewik
kelde zangen invoerde, een groep per
sonen, die het zangkoor vormde, die
taak overgenomen. Zij namen plaats
op een daarvoor ingerichte verheven
heid achter in de kerk (zangzolder),
die men langzamerhand en ten onrechte
koor begon te noemen; het eigenlijke
koor is vooraan in de kerk (priester
koor).
Dit ingeslopen gebruik, wat meer
malen in misbruik ontaardde, wil onze
tegenwoordige roemrijkregeerende Paus
Pius XI in zijn nieuwe constitutie over
liturgie, Gregoriaanscheen gewijde kerk
muziek, veranderen.
Wij geven hierover eenige punten.
Wat Is Liturgie?
Na met eenige woorden te hebben
aangegeven wat onder Liturgie de
kerkelijke handeling bij uitnemendheid
moet verstaan worden, n.l.: 't op
dragen van het H. Misoffer, en 't toe
dienen der Sacramenten, hoe het aan
de H. Kerk toekomt voorschriften te
geven omtrent de wijze, waarop deze
handelingen moeten plaats hebben, hoe
de verhouding is tusschen de leer der
Kerk, de heiliging van het volk en den
ecredienst der Kerk, gaat de constitutie
voort over haar eigenlijk onderwerp,
den Kerkzang, het Gregoriaanse!).
Zij herinnert aan zijn groote oud
heid: hoe de Gregoriaansche zang}—
Evangeliever-klaring.
Zevende Zondag na Pinksteren.
De woorden des Heeren uit het Evan
gelie van dezen Zondag vormen het
slotgedeelte van Zijn beroemde berg
rede, Nadat Jezus in een lange predi
katie heeft uiteengezet, waarin de ge
rechtigheid bestaat welke in Zijn rijk,
het Messiaansche rijk, beoefend moet
worden, waarschuwt Hij Zijn leerlin
gen voor enkele gevaren die hen dreigen.
Eén van die gevaren is hetoptreden van
valsche leeraren. Voorziende dat erin
den loop der tijden vele valsche leer
aars zouden opstaan, die den men-
schen een ruimeren en gemakkelijker
weg zouden wijzen, vermaant Hij zijn
toehoorders om zich voor zulke dwaal
leeraars in acht te nemen. „Wacht u
voor de valsche profeten". Die leera
ren zullen tot hen komen in „schaaps
klederen" d.i. den schijn aannemen
alsof zij waarachtige schapen zijn uit
den schaapstal, uit de kudde van
Christus, maar in werkelijk zijn het
„grijpende wolven" die er innerlijk op
uit zijn de zielen te grijpen en te ver
moorden, de zielen door hun valsche
leer te verderven en ten onder te
brengen.
Het is derhalve voor allen van groot
belang deze valsche profeten te leeren
kennen. Vandaar dat Jezus zeil hel
ondersclieidingsleeken aangeeft „aan
hun vruchten zult gij ze kennen".
De innerlijke gesteltenis van de ziel
openbaart zich in de werken- immers
het zal niet lang duren dat hun ver
dorvenheid en hun verkeerde bedoe
lingen in hun innerlijk verborgen blijven,
doch spoedig zullen deze zich in hun
werken openbaren.
De Zaligmaker verduidelijkt dit dan
door een voorbeeld. „Plukt men wel
druiven van doornen of vijgen van
distelen Zóó brengt aU»goide boom
vruchten voort, maar de kwade boom
brengt kwade vruchten voort."
Christus wilde hiermede niet zeggen
dat die valsche leeraars nooit eenig
goed werk zouden voortbrengen. Om
hen aan hun werken te kunnen onder
scheiden moet men dus niet letten op
ieder werk afzonderlijk doch het onder-
scheidingteeken, hier gegeven, geldt
meer in 't algemeen van èl hun werken,
van geheel hun leven.
Aan deze waarschuwing om zich in
acht te nemen voor die valsche pro
feten verbindt de goddelijke Zaligmaker
dan een ernstige bedreiging, n.l. dat
wanneer ze zich door hen laten ver
leiden en zich laten meesleepen in|hun
verdorvenheid, ze ook deelgenooten
zullen worden van hun eeuwige on
dergang, „alle boom, die geen goede
vruchten voortbrengt, zal uitgehakt en
in het vuur geworpen worden."
Opdat zijn leerlingen zich derhalve
niet zouden laten bedriegen door die
valsche leeraren, die in schaapsklee-
uitgevoerd door geestelijkheid en volk
er niet weinig toe bijdroeg de gods
vrucht der geloovigen op te voeren,
hoe de Gregoriaansche zang reeds toen
op de gemoederen van ongeloovigen en
andersdenkenden diepen indruk maakte,
maar vooralhoe door de daadwerke
lijke deelname van alle geloovigen aan
den zang het gewone volk die kennis
en die vertrouwdheid met godsdienst
zaken opdeed, die wc in de Middel-
euwen bewonderen.
Het Gregoriaansch weer volkszang.
Nadat Z. H. eenige wenken gegeven
heeft over het onderwijs in gymnasia,
seminarie's en kloosterscholen, zegt
hij verder:
„Opdat echter de geloovigen een
werkzamer aandeel nemen aan den
eeredienst,moetdeGregoriaanschezang,
voor zooverre hij voor liet volkbestemd
weer in het bezit des volks gebracht is
worden. En 't is werkelijk hoogst noo-
dig, dat de geloovigen niet als buiten
staanders of stille toeschouwers,
maar als ware minnaars der Liturgie,
op zoodanige wijze aan de plechtig
heden deelnemen, dat zij in wisselen
den beurtzang samengaan met den zang
van priester of zangkoor (dit geldt ook,
wanneer er processies worden gehou
den van geestelijken en broederschap
pen). Als dit op de geschikte wijze
geschiedt zal het niet meer voorkomen,
dat het volk of wel heelemaal niet of
slechts met een zacht en laag gebrom
cp de gemeenschappelijke gebeden,
gehouden in het Latijn of de volks
taal, antwoordt."
deren tot hen zullen komen en bij hun
prediking dikwijls de naam des Heeren
zullen gebruiken, voegt de Zaligmaker
er aan toe: „niet leder die tot MIJ
zegtHeer I Heer I zal in het rijk der
Hemelen ingaan, maar die den wil
mijns Vaders doet" derhalve als een
goede boom goede vruchten voortbrengt
die zal ingaan in hel rijk der hemelen."
Zijn ook heden ten dage die valsche
profeten niet in groote getale te vinden?
Onder leiding van den Commissaris
der Koningin dr, H. Th. s'Jacob, kwa
men de Provinciale Staten in verga
dering bijeen.
Goedgekeurd werd de Provinciale
rekening over 1928 vast te stellen wat
de gewone ontvangsten betreft opeen
bedrag van f 2.692.442.80en de
buitengewone ontvangsten op een be
drag van f3.116.846.50. Wat de ge
wone uitgaven betreft op f2.460.047.50
en de buitengewone uitgaven op
f3.668.984.16.
Na eenige beraadslaging werd goed
gekeurd een subsidie van f3200 voor
1929 toe te kennen aan de Regelings
commissie voor de Paardenfokkerij in
Utrecht, alsmede een bedrag van f400
aan de commissie, aangewezen om de
belangen der geitenfokkerij in de pro
vincie Utrecht te behartigen en be
dragen van f3200 en (250 onderschei
denlijk aan de commissie ter bevor
dering der veefokkerij in Utrecht van
het zwartbont Hollandse!) veeslag en
het zwarlblaar Oroningsch veeslag.
Vastgesteld werddaarna een Utrechtsch-
Noord-Hollandsch verenreglement.
Dan kwam aan de orde een adres
in de Ned. Ver. „Landverhuizing" te
'sGravenhage, om steun uil de pro
vinciale middelen.
Voorgesteld wordt afwijzend te be
schikken.
Na renige discussie werd het afwij
zend advies aangenomen.
Dan kwam ter tafel een adres van
het Bestuur der Vereentging „Het
MelkcontrOlestation UIrecht", te Utrecht,
n een provinciaal subsidie.
Voorgesteld wordt een bedrag van
f2500.— toe te kennen.
Het voorstel van Gedeputeerden werd
aangenomen.
Tot buitengewoon lid van Gedepu
teerde Staten werd daarna gekozen
jhr. dr. K. J. Schorer met 19 van de
29 geldige stemmen. De heer Schorer
aanvaardde deze benoeming.
Goedgekeurd werd vervolgens toe
te kennen een bedrag van f 750.— aan
het Utr. Landbouw Genootschap ten
behoeve van de Commissie tot ver
heffing van akker- en weidebouw
f250.— aan de vereeniging „Vleuten's
Proeftuin"; f250.— aan de Tuinbouw-
vereeniging „Amersfoort" te Amersfoort
Tot zoover het pauselijk document.
Op het voorlaatste Congres van de
Associazionc Italiana di S. Cecilia, ge
houden te Vincenza 1923, was vooral
dit punt besproken en „beconcludeerd"
en werd het Congresparool, „Che II
popoio canti". „Laat het volk zingen".
Als vrucht van deze besprekingen is
dan samengesteld de z.g. Missa brevis,
Kyrie van de 16e, Gloria van de 15e,
Sanctus van de 13e Mis, Iste Credo
en laatste Agnus Dei van de Cantus
ad libitum, een eenvoudige, maar toch
nog 'n heel melodieuze Gregoriaan
sche Mis.
Immers, lang niet elk Gregoriaansch
zangstuk is voor het volk geschikt en
bestemd. Sommige gedeelten zijn voor
behouden aan den priester en geeste
lijken, het grootste gedeelte aan hel
zangkoor (en hiervan zijn weer enkele
stukken bestemd voor de besten onder
de zangers, verzen van Graduale,
Alleluia's en Responsories), andere
gedeelten eindelijk aan het volk.
Voor het heele volk zijn bestemd
le. de antwoorden op de zangen
van den priester.
2e. de gewone Mis-gezangen (K
Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei)
op hun eenvoudigste en gewoonlijk
oudste zangwijzen.
3e. Hymnen en dikwijls voorkomende
psalmen op een eenvoudige zangwijze
en in beurtzang met het koor. (Veni
Creator, Adoro te, Tantum Ergo, Te
Deum (Simplex), Magnificat, Laudate
Dominum omnes gentes, De Profundi's,
Miserere, enz.
4e. Antwoorden op de Litanies. Ver
schillende eenvoudige kerkverzen: Paree
KANTOORBOEKHANDEL
m F. d. TULP
Ungutriat M t.o. KrommtstrMt TEL. 324
ALLE 8EN00DIGDHEDEN VOOR
VEREENI6IN6EN
en f 500 aan de Tuinbouwvereenlging
„Lopikerwaard".
Een voorstel van Ged. Staten om
f 48.000 te bestemmen tot vernieuwing
voor den aanleg en de verbreeding
van de nieuwe toegangswegen, werd
na korte beraadslaging goedgekeurd.
Daarna diende de heer De Beaufort
namens Gedeputeerde Staten van ant
woord op de vragen door den heer
v. d. Meiden in de vorige vergadering
gesteld in zake een kanaal bewesten
Vreeswijk. Spr. deelde mede, dat op
dit oogenblik het belang der streek
meer in die mate wordt gediend als
door een vroeger plan.
De heer v. d. Meeden bleef volhou
den, dat Gedep. Staten de ingenieur
der„Geldersche-Vallei-Kanaal-vereenl-
ging hadden moeten hooren.
De heer Reynders betoogde dat het
hier een afgemeen provinciaal belang
geldt dat objectief dient te worden be
oordeeld.
De heer Middelberg meende, dat de
beschouwingen van Ged. Staten eerder
hadden moeten komen n.l. toen de
betreffende rapporten zijn gepublceerd.
De heer De Beaufort antwoordde
dat de heele kwestie reeds lang han
gende was toen de Regeering de aan-
Selegenheid plotseling in een bepaal-
c richting wilde leiden.
Dat de hoofdingenieur zijn opdracht
zou. hebbea overschreden, ontkende
spr. De Minister heeft gemeend niet
het advies van Gedeputeerde te moeten
inwinnen. Ged. Staten hadden echter
gehoopt alsnog daartoe te worden uit-
genoodigd. Toen dit niet geschiedde,
hebben Ged, Staten zich eigener be-
eging tot den Minister gewend.
Hierna werd de discussie over dit
onderwerp gesloten.
Ten slotte deelde de voorzitter me
de, dat de volgende vergadering zal
plaats hebben op 26 Juli als wanneer
de verkiezing der leden van de Eerste
Kamer plaats vindt.
De vergadering werd daarna
sloten.
Kardinaal van
Rossum.
Zooals bekend is viert Kardinaal
van Rossum in het najaar zijn gouden
priesterfeest. In verband daarmee vor
men zich thans een Eere- en een hul
digingscomité, om den Jubilaris de ge-
lukwenschen van Katholiek Nederland
Domine, Attende Domine, Rorare coeli,
of eenvoudige antifonen, zooals Salve
Regina (Simplex), enz.
Steeds heeft het volk gezongen
graag gezongen en ook nu nog zingt
het graag, maar wij moeten bij het
volk niet aankomen met gecompliceerde
melodieën of fijn-rythmische dingsig-
heidjes. Het hoeft daarom niet le
schreeuwen of te trekken. Ook vroeger
antwoordde het heele volk met zijn
Kyrie of Gloria van de 2e, 3e of 4e
Mis. ook niet met de Kyrie „de Augelis"
8e Mis, maar met de oudste en een
voudigste zangen der 16e en 18e Mis
juist toen en omdat de Mlszangen rijker
werden, werden ze voor het volk te
moeilijk, en gingen ze over naar het
repertoire van het zangkoor, En toch
is niets schooner en indrukwekkender
dan een heele kerk te hooren zingen.
Natuurlijk, kleine ongelijkheden en
rhythmische onjuistheden zijn niet te
vermijden, maar dit verdwijnt geheel
in het machtig-imponeerende en ont
roerende, dat van zoo'n zang uitgaat,
men hoore eens in den Sint Pieter een
Te Deum van tienduizend menschen,
men komt er onder den indruk of men
wil of niet.
Verder worden in 't algemeen de
middelen aangegeven. Onder leiding
van den Bisschop moet de geestelijk
heid zorg dragen vooi de liturgische
en muzikale opleiding van het volk,
hetzij zij dit zelf doen, of door anderen,
„deskundigen" laten doen en wel te(
lijk met het katechismusonderricht.
n te bieden.
In de eerste week van September
hoopt Kardinaal van Rossum een be
zoek te brengen aan zijn Vaderland
en bij die gelegenheid in de Sint
Willibrord te Amsterdam een Pontifi
cale H. Mis van dankbaarheid op te
dankbaarheid op le dragen, waarna,
de Kerkvorst gehuldigd zal worden t
in een daartoe belegde feestvergadering
en Hem namens Katholiek Nederland
n feestgave zal worden aangeboden.
De Aartsbisschop en de Bisschoppen
van Nederland hebben bereids in het
Eere-Comité zitting genomen. De leden
van het uitvoerend Comité zijn: Jhr.
Ch. Ruys de Beerenbrouck, Voorzitter;
Mgr. Dr. A.-C. M. Schaepman; Mgr.
Dr. B. Eras; Mgr. Prof. Dr. j. Hoog
veld; Graaf W. J. R. Dreesmann; Dr.
Th. Verhoeven, 's-Gravenhage, Secre
taris-Penningmeester.
De I
sche Vallei" heeft e'en brief gericht tot
de Provinciale Staten van Utrecht,
waarin het door Gedep. Staten aan den
Minister van Waterstaat gezonden
schrijven betreffende dé kanaalverbin
ding Amsterdam-Rijn besproken wordt
„Onze Vereeniging meent," zoo be
sluit het schrijven, dat door genoemden,
hoofdingenieur de kwestie niet juist is
belicht, dal hij het n.l. doet voorkomen
of de door hem genoemde voordeelen
alleen aan zijn plan eigen zijn, terwijl
deze ook verkregen zullen worden bij
uitvoering van het Geldersche Vallei
plan met het daarbij behoorende ptan
bedoeld in het ingediende wetsontwerp.
Gemeentebelasting.
In onderstaande gemeenten moest
bij een inkomen van resp. 1000, 2000
en 3000 gulden plaatselijke inkomsten
belasting betaald worden door gehuw
den met 2 kinderen
Bij f 1000 f 2000 f 3000
Nijkerk 15.12 65.16 117.72
Ermelo 4.95 39.93 79.54
Harderwijk 8.42» 62.25 129.90
Barneveld 21.90 87.44 148.29
Hoevelaken 2.78 21.48 42.51
Scherpenzeel 7.14 44.07 89.69
Amersfoort 4.27 59.15 128.80
Bunschoten 10.64 56.21 114.11
Hoogland 14.96s 49.93 90.01
Leusden 9.60 39.60 69.60
Stoutenburg 12.— 6?.— 112.—
Soest 5.70 50.25 103.64
Baarn 3.53 28.04 63.95
Eemnes 10.— 60.— 110.—
Zooals uit deze cijfers blijkt, heeft
Hoevelaken de laagste belasting.
Dit zal gemakkelijker gaan, als men
ook in onze kath. jongens en meisjes
scholen, in de vergaderingen van broe
derschappen en andere vereenigingen
liturgische zangen laat zingen, als vooral
opvoedingsgestichten en inrichtingen
van onderwijs ijverig hiertoe meewer
ken. En wij betrouwen, aldus de Paus,
dat de Vereenigingen tot bevordering
der gewijde Kerkmuziek, die in som
mige landen bestaan, veel zullen kunnen
bijdragen tot dit doel.
Naar aanleiding van bovengenoemd
Congres is in Italië voor alle Katho
lieke scholen een eenheids-zangboekje
samengesteld, bevattende de „Missa
brevis" en een aantal heel eenvoudige
zangen, voor het volk bestemd en ge
schikt.
Om dit alles te bereiken, zijn er
echter veel meer ter-zake-kundige
leiders noodig, En daarom prijzen wij,
aldus de Constitutie, de overal opge
richte Kerkmuziekscholen een afzon
derlijke vermelding en heel bijzondere
aanbeveling krijgt ten slotte de Pause
lijke Kerkmuziekschool te Rome.
Met een krachtige opwekking om
voor de groote moeilijkheden, die voor
de uitvoering van een en ander zich
zeker zullen voordoen, niet te wijken,
sluit dit document, dat voorden litur-
gischen zang en voor 'n gezond-opge-
vatte liturgische beweging van zeer
groot belang moet genoemd worden,
Naschrift.
Misschien zullen velen, die het
bovenstaande gelezen hebben, zeggen:
„Dat lukt hier in Holland toch niet".
Waarom niet? Zijn onze stemmen dan
zooveel slechter als van de Duitschers,
waar de Hoogmissen geregeld door
alle aanwezige geloovigen worden
meegezongen? Maar zullen anderen
zeggen: „Het is toch geprobeerd, om
de menschen tot meezingen te krijgen
né de Hoogmis en na Vespers en Lof.
Zeker, dat is zoo en het resultaat is
verre van schitterend. Toch bestaat
hier o.i. een groot verschil. Zoowel in
de melodie als in de woorden, zijn de
gezangen uil Cantemus of Psalterke
telkens verschillend en men moet daar
om le het nummer van het lied vooraf
weten (want anders is het reeds half
uit, vóórdat men het te pakken heeft)
en 2e moet men steeds 2 gezangboek
jes bij de hand hebben, tenzij men
toevallig het lied uit het hoofd kent.
Dit is bij de Latijnsche Misgezangen
in den regel niet noodig. Natuurlijk
moeten, vooral den eersten tijd een
voudige zangboekjes geraadpleegd
worden, liefst met] een Nederlandsche
vertaling er naast, opdat men ook be-
grijpe wat men zingt, maar aangezien
de wijs en de woorden hetzelfde blijven,
leeren de geloovigen een en ander
tamelijk gauw van buiten. Het voor
beeld van Duitschland is er om dit te
bewijzen. Wanneer er den eersten tijd
maar een paar geschoolde zangers en
zangeressen op verschillende plaatsen
tusschen de menschen gaan zitten
om eenige leiding te geven bij inzet
ten en de wijs houden, dan gaat het wel.
Het is werkelijk hard noodig, dat
het volk meer actief deel gaat nemen
iaan de H. Liturgie; dit zal meer boeien
en het gevoel geven van een saarn-
hoorige gemeente.