Purol bij Doorzitten Zonnebra:
Advertentiën 26 cent per regel. Billyke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adver-
teeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
Weinig vooruitgang kan gemaakt
worden alleen door te trachten te onder
drukken wat slecht Is; wij moeten
trachten te ontwikkelen wat goed
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Drie en veertigste Jaargang
Behoud des Oeloofs.
Op den Katholiekendag, te Haarlem
gehouden, kwam ook ter sprake de
trek van het volk naar de steden en
de geloofsafval die daarvan vaak het
gevolg is.
De kwestie van den trek naar de
stad, zeide Rector Kok. is niet/nieuw,
zij is al eeuwen oud. Het vraagstuk
heeft alleen weinig aandacht gehad in
de laatste dertig jaren.
Hoe staat het in ons vaderland?
Allereerst wijst de statistiek uit, dat
de bevolking van de groepen van ge
meenten met 20 000 tot 100.000 en
meer inwoners sterk toeneemt en die
van 20.000 tot 5000 en minder af
neemt, terwijl die van 5000 en minder
het sterkst afneemt.
In die gemeenten boven de 10.000
inwoners blijkt gemiddeld ruim 40 pCt.
van elders te zijn gekomen.
Woonde in 1859 nog 36.03 pCt. der
Nederlandsche bevolking in gemeenten
met plattelandskarakter (in statistischen
zin), in 1889 was dit verminderd tot
31.62 pCt. en in 1920 tot 25.32 pCt.,
derhalve in vergelijking met 1889 een
afneming met 10.71 pCt. In deze zelfde
periode nam de bevolking der groote
steden (in percentage der rijksbevol
king) toe met niet minder dan 9 64
pCt. En terwijl de bevolking van Ne
derland sedert 1840 bijna 2'/, maal
grooter werd, werd de bevolking der
groote steden (van 100.000 en meer
inwoners) meer dan viermaal grooter
en die der plattelandsgemeenten (van
5000 en minder inwoners) slechts ruim
l'/j maal.
Vanwaar de trek van het platteland
naar de steden?
Het is zeer wel mogelijk ons voor
te stellen, hoe velen worden gedreven
door genotzucht, door den geest van
onafhankelijkheid, om dan in de stad,
vrij van de controle van vader en
moeder, meester of patroon, zich ge
makkelijker over te geven aan al het
geen de stad te genieten geeft.
Toch kan wel worden aangenomen,
dat de economische redenen het sterkst
zijn.
Het landbouwbedrijf, hetwelk op onze
dorpen en plattelandsgemeenten over-
heerschend is, heelt geen expansie
genoeg om de toenemende bevolking
te kunnen plaatsen.
Het bevolkingsoverschot op het
platteland is ook belangrijk grooter dan
in de steden.
Het is duidelijk, dat de zoo sterk
toenemende bevolking van het platte
land nog slechts voor een betrekkelijk
gering deel bestaan en werkgelegen
heid kan vinden in den landbouw en
gedwongen is voor een belangrijk deel
af te vloeien naar gemeenten met ste
delijk karakter, waar industrie, handel
en verkeer en andere stedelijke beroe
pen en ambachten hun gelegenheid
geven hun brood te verdienen.
Maar ook zeggen de landarbeiders
in verschillende landbouwstreken het
platteland vaarwel, om het uiterst sober
bestaan, hetwelk men van loondienst
daar te verwachten heeft.
Waar vaststaat, dat ook de katho
lieken sterk meedoen aan dit verhuizen,
hebben wij tevens met leedwezen te
getuigen, dat de gevolgen hiervan op
godsdienstig en zedelijk gebied wer
kelijk ontzettend zijn.
Velen (de zwaksten natuurlijk) gaan
onder in de onzedelijkheid der steden
en de prostitutie recruteert dan ook de
meeste harer slachtoffers onder de
plattelandsbewoners welke eenmaal
door de steden werden aangetrokken.
Van een parochie in Den Haag is
bekend, dat op 6000 parochianen 3000
geen Paschen houden, waarvan het
leeuwenaandeel afkomstig is van het
platteland. Een priester, die in Rotter
dam een nieuwe parochie heeft ge
sticht, verzekerde, dat zijn parochie
voor 7/8 uit Brabanders bestaat, waar
van 3I, voor de Kerkverloren is en vol
bloed socialist is geworden.
Volgens de volkstelling van 1920
waren er in Amsterdam ongeveer'
70.000 katholieke mannen en vrouwen
boven de 25 jaren. Er werden bij de
verkiezingen slechts 45.000 stemmen
uitgebracht.
Ongodsdienstigheid en onkunde op
godsdienstig gebied, het geregeld lezen
van neutrale (ook vakbladen)
KANTOORBOEKHANDEL
I F. TULP
Lingcstraat 65 t.o. Krommeitmt TEL 526
ALLE BENOODIGDHEOEN VOOR
VEREENIGINGEN
bekendheid met het R.K. vereenigings-
leven op sociaal en politiek terrein,
vooral ook met de R.K. Vakorganisatie
werken de afval in de hand.
De plattelanders zijn bij hun trek
naar de stad in twee groepen te ver-
deelen: Zij wier vertrek naar de stad
onnoodig is, en zij bij wie dit op
goede gronden berust. Vandaar dat
men spreekt van een ongezonden en
een gezonden trek naar de stad.
Na dit voorop gesteld te hebben en
in aanmerking nemende, dat de onge
zonde trek een te grooten omvang
heelt aangenomen, heeft men allereerst
maatregelen te treffen, om dezen tegen
te gaan. Op 't platteland zelf moet
derhalve meer dan tot nu toe aan zorg
voor de werkloozen worden gedaan.
Proefvelden moet men onder des
kundige voorlichting aanleggen met als
hoofddoel cultures in te voeren, die
veel arbeid vragen.
Propaganda maken voor beter sociaal
inzicht.
Ook de landarbeiderswet moet op
breeder basis geplaatst worden.
Ten slotte móeten ook de pacht
wetten de pachters gaan beschermen
tegen overmatige lasten en vooral tegen
rechteloosheid.
Dient het aangegevene vooral om
den ongezonden trek naar de stad tegen
te gaan, de gezonde trek naar de stad
verdient niet minder aller aandacht.
Op het platteland heeft de priester,
ook in de geestelijke vereenigingen,
ruimschoots gelegenheid om de per
soonlijkheid te versterken en voor te
bereiden op de gevaren van de stad.
Maar ook invloedrijke leeken hebben
hierin een gewichtige taak te vervullen.
Zij hebben den priester allereerst in
het reeds genoemde te steunen.
Verder zal het duidelijk zijn, dat
ook de zielzorgers in de steden volle
aandacht hebben te schenken aan de
kwestieHoe moeten de nieuwkomers
worden ontvangen? Hoe zal het con
tact tusschen priester en plattelander
worden gelegd of hersteld? Zij zullen
met elkaar hebben te beraden, hoe,
vooral in de dikwijls al te groote
parochies, de plattelanders te behouden
of tot den Vader terug te brengen?
De volksretraites zullen een uitstekend
middel daartoe zijn.
Huidige Positie der
Moraal.
In „De Nieuwe Eeuw" publiceerde
prof. Willem Pompe, van de Utrecht-
sche Universiteit, een merkwaardige
bijdrage over de huidige positie der
moraal, waarin met scherpzinnig
heid vele valsche opvattingen van on
ze dagen worden ontleed.
Op het politieke veld zegt Prof.
Pompe is de algemecne moraal ver
drongen, om plaats te maken voor
een specialistische, welke geheel ge
regeld wordt naar de belangen van
staat, partij en groep. Met ethisch pa
thos wordt het volk opgewekt, den
„plicht" te vervullen tegenover het
„vaderland", zonder dat men zich een
oogenblik afvraagt, of de betreffende
handeling voor den mensch als mensch
wel behoorlijk zijn te achten. Het va
derland is inderdaat een groot goed,
maar niet het grootste I
In de partijpolitiek worden regels
als absoluut verplichtend opgedrongen,
die inderdaad slechts zeer betrekkelij
ke waarde hebben. Goedpraten var
alles wat de partijleiders beschikten,
de eenheid per partij in alle omstan
digheden boven eigen zedelijke
tuigingen stellen, wordt te vaak voor
gesteld als het hoogste gebod voor
den kiezer. Dat er hoogere doeleinden
zijn dan het welzijn der partij, dat
deze zelf slechts een middel is tot het
bereiken van hoogere goederen, wordt
te veel uit het oog verloren.
Naast de politieke bestaat er nog
een onafhankelijke zakenmoraal. Ook
de zakenwereld kent normen van be-
Ihooren, al zijn het andere dan de al
gemeen menschelijke, al zijn ze ei
zelfs telkens aan tegenovergesteld.
Werken voor de onderneming van
's ochtends vroeg tot 's avonds laat,
ook als er geen tijd overblijft voor
hoogere dingen voor cultuurgoederen,1
voor vrouw en kinderen, voor God
geldt in de zakenwereld als de groot
ste deugd. Begrijpelijkerwijze, want in
een onafhankelijke zakenmoraal wordt
alles geordend naar het welslagen en
de uitbreiding der onderneming, van
welken aard ze ook zij. Zoo kan men
ook een uitvinding der laatste eeuwen
verklaren, n.l. de z.g. deugd der zui
nigheid. Zuinigheid d outrance. Niet
omdat men voorzichtig en redelijk
moet zorgen voldoende geld te heb
ben om een behoorlijk leven aan zich
en de zijnen te verzekeren. Maar om
dat het bezit van steeds meer geld
aan de ontwikkeling der onderneming
ten goede komt. Vandaar de lof aan
millionairs, die zoo eenvoud leven,ig
en niets voor „overbodige" genietingen
over hebben.
Het succes bepaalt ten slotte de
behoorlijkheid van het gedrag volgens
het zakenstandpunt. Deze beschou
wingswijze heeft zich van de zaken
wereld uit verbreid over andere ter
reinen. en daarmee den laatsten glans
aan de algemeene moraal ontnomen.
Iedere groep houdt er zijn eigen
moraal op na, onafhankelijk van, en
vaak in strijd met, de moreele opvat
tingen van andere groepen. Scherp
zinnig is deze verscheurdheid der sa
menleving uitgebeeld door Galsworthy
in zijn tooneelstuk Loyalties, in ons
land (onder minder duidelijken titel
Een van ons) eenige jaren geleden
opgevoerd. Om de trouw aan de mo
raal der eigen groep verraadt men
daar telkens een ander, die buiten
deze eigen groep staat. De verdringing
der zedewetten, die allen als menschen
moesten binden, lijdt telkens tot tra
gische conflicten,
Soms is zoo'n groepsmoraal juist
te verklaren als protest tegen de ze
delijke opvattingen in een andere groep.
Wat men wel noemt studentenmoraal,
t haar oorsprong mede in
verzet tegen de burgermoraal. Bij
studenten geldt juist het zoeken van
avontuur, het wagen en durven, als
een voortreffelijkheid.
Indrukwekkend vertoont zich dit
protest in de krachtig gepropageerde
nieuwe moraal der arbeidersklasse, te
genover de oudere burger- en zaken
moraal. De loyaliteit, de solidariteit
ten aanzien van de klassegenooten in
den klassenstrijd, dreigt bij een groote
massa der arbeiders 't gansche zede
lijke leven te overheerschen. Het is
niet slechts eigen- of groepsbelang,
het is ook wel een ideaal en soms
heroïsch plichtsbesef, dat klassestrijders
brengt tot daden, die op zich zelf vol
komen afkeurenswaardig zijn. Wat in
Rusland, en misschien in Mexico, zoo
scherp en afschuwelijk te voorschijn
komt, daarvan zijn ook in andere landen
de kiemen te bespeuren.
Binnenland
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer heeft het wetsont
werp regelende de financicele verhou
ding tusschen het Rijk en de gemeenten,
aangenomen.
Baron Van Voorst tot Voorst heeft
ontslag genomen als Voorzitter van de
Eerste Kamer.
Nieuw Ministerie.
Mr. Ruysch de Beerenbrouck houdt
zich op verzoek der Koningin onledig
met de samenstelling van een nieuw
ministerie.
Uit den Omtrek
Baarn
De referendaris der Posterijen J. W.
Bouwmeester, thans directeur van het
Postkantoor te Baarn, is met ingang
van 1 September a.s. benoemd tot
directeur van hetPostkantoorteAikmaar.
Te beginnen met a.s. Maandag zullen
van het Verkeershuis te Hilversum,
wederom autotochten beginnen met
de autocars van den Moloromnibus-
dienst Hilversum.
Telkens om 2 uur gaat Maandag er
Dinsdag de tocht door het Gooi en
Baarn en Donderdag over Soest, Leus-
derheide naar Doorn, Zeist en langs
den Dolder terug.
Barneveld
Burgerlijke Stand.
GeborenGeertruida, d. van H.
d. Beek en E. v. Steeg. Wilhelmina
d, tan G. J. v. d. Meij en H. v.Velzel.
jEvert, z. van L. Brons en J. Apel
doorn. Dirkje, d. van Chr. Koster
en J. v. Harskamp. Hendrikje, d. van
H. v. Mierden en S. Berkhof. Wouter
Martinus, z. van A. v. Elten en G.
Boshuis. Ondertrouwd E. J. v. d. Kaa
en J. Th. Kuijpers. H. Bouw en M.
Markus. GetrouwdW. Schut en M.
van Ravenhorst. A. Duits en A. v.
Essen. H. Kreikamp en H. Boekhout.
OverledenAartje Brunekreeft, 9 jr.
Eemnes
Burgerlijke Stand.
GeborenGerard, z. van M. Zwart
en M. j. Huetink. Maria, d. van
Th; Wouters en G. M. v. Wegen.
Hoogland
Burgerlijke Stand.
GeborenElisabeth Maria, d. van
W. Traa en H. v. Westerlaak. Theo
dora Hendrika Maria Theresia, d. van
H.tL. Lemaire en E. M. J. Bekker.
OverledenAngenita M. Voskuilen, 8 jr.
Leusden
Burgemeester en Wethouders zullen
Maandag 22 Juli, 11 ure. ten Gemeente
huize aanbestedenHet instralen van
de straatsteenen op de openbare ge
meentewegen met bijkomende werken.
En verder 't transpor» van straat
steenen van uit het schip voor de wal
I van uit de tramwagen Ié AmefSfoori
lar de gemeentewegen.
Bestek en voorwaarden zijn bij der
gemeente-architect J. Pothoven Azn. te
Nieuw-Leusden verkrijgbaar.
Burgerlijke Stand.
GeborenChristina, d. van G. dt
Kruijff en J. Maat. Evert Hendrik
n E. v. Dijk en A. Snellen.
Stoutenburg
Burgerlijke Stand.
Geboren Wilhelmus, z. van A. Os
sendrijver en J. Koller. Overleden
Marritje Beukbergen, 70 jr., echtg. van
S. Le Febre.
Soestdljk
Onze dorpsgenoot Prof. Dr. J. Th
Beijsens, bijzonder hoogleeraar teUtrech
vanwege de St. Radboudstichting ei
eere-kanunnik van het Haarlemsctu
Kathedraal-kapittel heeft ontslag aan
gevraagd. Prof. Beysens, die van 1911
af aan de Utrechtsche Universiteit ver
bonden was, doceerde de logica, d<
metaphysica, de zielkunde en de ethica
Hij is 65 jaar oud.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
Men schrijft ons:
„De Amersfoortsche Gemeenteraad
neemt meermalen zeer wijze be
sluiten. Zoo moet o.m. in het nachtelijk
uur ons mooie carillon van den
Lieve Vrouwentoren zwijgen; radio-
liefhebbers mogen zelfs bij de meest
ondragelijke hitte hun ramen niet ge
opend hebben, of het'nestel moet wor
den afgeschakeld.
„Is deze zorg van onze vroede Va
deren niet aandoenlijk I
„Maar wanneer (ook in het nachtelijk
uur) een claxon van een auto een
half uur achtereen toetert in een smalle
straat, als b.v. de Krommestraat, of
een motor drie kwartier achtereen staat
te ronken; is dat geluid dan ook
niet hinderlijk?
„Zulks gebeurt herhaaldelijk, maar van
bekeuringen wegens, rustverstoring in
het (alweer) nachtelijk uur, hoort
niemand ooit iets.
„Misschien is dit den Heeren Raads
leden niet bekend. Nu ze het bij deze
weten, komt er wellicht een in dit
geval gemotiveerde verbodsbepalin^bij.
jWeersne
Rustoord- Regentesselaan-Station.
Nu het Badhuis aan den Woastij-1-'
gerweg zijn voltooiïng nadert, moet
spoedig een badmeester worden aan-niws
gesteld. Na oproep meldden zich voorel,
dat baantje 530 sollicitanten aan. jc 'y
Eindexamen gemeentelijke Hoogere op«
Handelsschool. Geslaagd: H. S. de
Boer, W. v. d. Boogert, J. V. Huisman,c
F. H. Jansen, P. de Jongh, Kwal Hongpt j„
Gouw, G. W. J. Maas, Albertine G. v.
d. Maat, A. Prins, O. D. C. Soetekouw--
G. C. Vink, R. Zwanenburg en J. A.
Zwarleveen allen te Amersfoort; H. Pf1"'
W. Deijs en Johanna C. van Ommeiyoe'
te Baarn; C. Dorland, L. Lodensteirye'1
en A. Tasseron te Zeist; Marie vaijem
Gelder te Driehuis-Westerveld; GesinaEn
de Liever te Nijkerk; J. J. M. Truyens ge
te Bilthoven. Afgewezen twee.
Op de Israëlitische begraalplaattcn
werd Zondagmiddag ter aarde bestelct ge
het stoffelijk overschot van wijle-
Abraham Herschel, die op 85-jarige.
leeftijd overleed. i
De heer Herschel was bestuurslid
