m die kou Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken jtoliano NIEMEIJERï FR1ESCHE HEERENBAAI =JÖ Koopt uw Schiijftiachine Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet 'geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10 De €entbode Advertentiën 2A cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver teer en. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen tijn bezorgd. Kintoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag Post-giro no. 44234 Vrijdag 18 Oct. 1929 - No. 58 Epistel en Evangelie. TWEE EN TWINTIGSTE ZONDAG NA PINKSTEREN. Les uit den brief van den H. apostel Paulus aan de Philippijnon; I, 611 Broeders! Wij vertrouwen in den Heer Jesus, dat Hij, die een goed werk in u begonnen heeft, het voleindigen zal tot op den dag van Christus Jesus; gelijk het billijk is, dat ik dit gevoelen heb ten aanzien van u allen, omdat ik u in mijn hart draag, en gij allen, zoo wel in mijne gevangenschap als in de verdediging en bevestiging des Evan gelies deelgenooten zijt van mijne vreugde. God toch is mijn getuige, hoezeer ik u allen lielheb met de teedere liefde van Jesus Christus. En dit bid ik, dat uwe liefde meer meer overvloedig moge worden kennis en in alle oordeel, om Ie toet sen wat het beste is, opdat gij rein en zonder smet moogl zijn tegen den dag van Christus, vol zijnde van vrucht der gerechtigheid door Jesus Christus tot eer en lof van God, EVANGELIE volgens den II. Matthotls; XXII, 15-21. In dien lijd gingen de Pharizcën heen en beraadslaagden, ten einde Jesus in zijne woorden te vangen. En zij zonden hunne leerlingen met de Herodianen tot Hem, zeggende: Meester! wij weten dat Gij de waarheid spreekt en den weg Gods naar waarheid, leert en niemand ontziet, daar Gij op den per soon der mensehen niet let. Zeg ons derhalve wat U dunkt: is hel geoor loofd den keizer cijns Ie betalen of niet? Jesus nu, hunne hoosheid ken nend, zeidc: Wat stelt gij Mij op de proef, huichelaars? Toont Mij den cijns-penning! En zij loonden Hem ceuen ticnllng. En Jesus zcldc lot hen Van wien is dit liet beeld en hel op schrift? Zij zeiden Hem: Van den keizer. Toen sprak Hij tot hen: Occft dan den keizer wat des keizers, en Gode wat Godes is. Liturgische Kalender. Week van 20—26 Oct. Zondag 20 Oct. 22e Zondag na Pink steren, Tijdeigen, Mis Si iniquilatcs, 2e geb. H. Joannes Canlius, 3e uit de Mis tot Geloofsvoorlplanling (bij Volicf- missen). Maandag 21. II. Ililarion, 2e geb. II.H. Ursula, enz., 3e A cunctis. Dinsdag 22. Mis als Zondag zonder Gloria, 2e A cunctis, 3c naar keuze. Woensdag 23. Mis als Zondag zon der Gloria, 2e A cunctis, 3e naar keuze. Donderdag 24. H, Raphaël, Credo, Vrijdag 25. H.H. Crysanthus en Daria, 2e en 3e geb. als Woensdag, Zaterdag 26. Mis van de Vigilie H.H. Simon en Judas (27 Oct.) zonder Gloria, 2c geb. H. Evaristus, 3e Concede. Evangelievt-rklnring. 22ste Zondag na Pinksteren. Er bestond destijds een geschil of de Een oude Baarnsche oplichtersbende. dook T. PLUIM. Neen, gelukkig, het is geen oplich- tersgilde uit Baarn, maar een hoog gezelschap, dat in Baarn opereerde en... cr zijn rechtmatige stral vond. 't Schijnt den lezer misschien al te romantisch toe, het volgende verhaal, maar ik heb er heusch geen woord van gefantaseerdde stof liet) ik dezer dageiieerlijkgevonden ten Rijksarchicve in Utrecht eri wel in „de Crimiueeie Rol van 't Hooge Gerecht van Baarn, c.a." 1677—1693, dus zoo officieel mogelijk. Ter inleiding en beter bc- grio een korte toelichting. Prins Willem lil, die in 1674 Socst- dijk had gekocht en er een jachtslot liet bouwen, ontving kort daarop Baarn, Soest en Eenines als Hooge Ambachts heerlijkheden. Hij werd bijna onbe perkt gebieder in die plaatsenzelfs de geheele rechtspraak kwam in zijn handen, tot het vellen van doodvon nissen toe. Hij stelde nu daarvoor het bovengent einde „Hooge Gerecht van Baarn en onderhoorige dorpen" in en liet aan den Brink een „Rechthuis" bouwen met een „gevangenkelder" die in het Hotel Central nog aanwezig is. Als voorzitter van zijn Rechtbank be noemde hij een „Drossaard", die den cisch stelde, terwijl de schepenen (óók door den Prins gekozen) na dien eisch liet vonnis «clden. Meestal ging er van dien eisch nog wel wat af, al zijn - ook doodvonnissen voltrokken. En nu begint mijn verhaal. 't Is alles toch zoo duur vnndaaRl .Moe kom 'k toch rond?" dal is 'n vraag, Die haasl elkeen zich stellen tnocl, Al heeft hij 'I schijnbaar nóg zoo gocdl Maar wie slechts mijn Melange kent Die klMgt niet meer die wordt verwend ff DE, KOOIJ BOTER Kspelweg 79 Telef. 988 Amersfoort Roomboter onder RljKscontrdle 1MB MELANGE volgens voorschrif! Rijkskeuringsdienst. Wanneer tullen wij bij J het bekemle fijne Rootnk«a»je (ratio thuis bezorgenBel ons even op! Joden al dan niel gehouden waren aan den Keizer schatting te bclalen. De Farizeërs hielden het er voor dal de joden, als het volk Gods aan den hoi- dctischen Keizer geene schalling ver schuldigd waren; de Herodianen, die Herodes, een gunsteling des Keizers, waren toegedaan, beweerden dat ieder den Keizer schalling moest betalen, Dit twistpunt nu kwam den Farizeërs als een geschikt middel voor om Jezus in zijn woorden Ie vangen door Hem een beslissend antwoord over dit be langt ijke punt Ie vragen Ze stelden hun aanslag zeer listig te wetk, Ze gingen niet zclven, maar zonden hun ieetiuigcii om allen schijn van list weg te nemen; ze zonden mei hen gelijk tijdig de Herodianen, de voorstanders ichatling. Om des Ie stelliger een opcnhaiiige uitspraak uil Jezus mond Ie verkrijgen, lieten ze de leerlingen eerst zeggen: ..Meester wij welen dal Gij "preclit zijt en den weg Godananr waarheid leert en dal Gij U nan nie mand stoort". Ja, dat hadden dc Pha- rizeën reeds zoo dikwijls ondervonden als Jezus ten aanhoore van liet gan- sclie volk hun onoprechtheid, schijn heiligheid en huichelarij aan de kaak gesteld had. Maar die oprechtheid des Heeren was voor hen juist de steen des aanstoots geworden juist die op rechtheid des Heeren had hen tot Zijn bitterste vijanden gemaakt. En nu lieten ze liet wederom voorkomen alsof ze zich verheugden over die schoone deugd! Die huichelaars, „Zeg ons, dan wat dunkt U? Is het geoorloofd den keizer schatting Ie be talen of niet." Indien Hij verklaart, zoo dachten ze, dat we schalling moeien betalen, dan zal Hij het volk tegen zich krijgen; indien Hij verklaart dat we daartoe niet gehouden zijn, dan zullen de Herodianen Hem beschuldi gen als een oproermaker tegen dc Het was in den avond van den len Dec. 1693, dat bij een waard te Naar- ziclt noemende Luitenant en geboren in Badorf bij Hamburg. Dc andere was Jacob Frits, zich uilgevendc voor Corporaal en in Potsdam geboren. De waard voldeed gewillig aan den wensch van dit hoog militair bezoek; hij ont haalde ze zoo goed hij kon, en wees •c toen hun nachtverblijf aan. Hij ver- Hoedde niet, op welke boozc plannen zijn gasten broeiden; hij had niet ge zien, dat ze, op een paar goudstuk ken na, zonder geld waren en hij wist ook niet, dat de heeren er op bedacht waren geld te krijgen, natuurlijk door bedrog. Het gebrek aan specie hield hen beide nog eenigen tijd wakker, want zij zagen nog geen behoorlijk middel om hun beurs te spekken: maar legen middernacht kwamen ze op een goeden inval en sliepen toen gerust in.'sMor- gens toch kochten ze In 't stadje acht roode langwerpige doosjes, om „daar mee de lieden te bedriegen en te be stelen", en sloten zich toen in hun kamer op. Laten wc eens onbeschei den door 't sleutelgat gluren. Zij nemen twee doosjes, vullen het eene met waardelooze Engelschc geld stukjes, en in 't andere doen zij stuk jes tin en lood. Nu nemen ze een rood bandje, binden het er kruislings over en onze „Luitenant" drukt er zijn lak- stempel op. Nog een lijdlang blijven ze in Naarden genieten, betalen hun vertering en gaan KANTOORBOEKHANDEL F. TULP Lingtitrul <5 t.o. Kromm«»tr..t TEL. 32* FOTO-ALBUMS VULPENHOUDERS MATADORDOOZEN wetten des keizers. Doch Jesus toonde hun weder voor dc zooveelste keer dat Hij hun meer dere was en hunJoclcg doorschouwde. „Wat beproeft ge Mij. huichelaars." „Toont Mij den cijnspenning." Op dien cijnspenning stond de afbeelding des keizers en zijn naam, ten tccken dus dat do keizer op dal oogenblik inder daad gezag over hen voerde. De cljns- penning zelve met de beellenis des keizers was het bewijs dal zc onder-' worpen waren aan den keizer." „Welnu, zegt Jezus hun, geelt dan ook aan den keizer wal den keizer toekomt." En Hij voegde er bij .,en aan God, watOod ookumt." Leeren wc hieruit vooreerst om op mze hoede te zijn voor de slrikvragcn der Pharizeën, die heden ten dage nog huil navolgers hebben, en alles be proeven 0111 in gezelschappen of door verderfelijke boeken en dagbladen dc vromen en eenvoudigen tc misleiden en tot twijfel fe brengen. Wcesl daar >or op uwe hoede. Vervolgens geven wc den keizer wal des keizers, en God wat Godes is: Gehoorzaamheid, eerbied en trouw aan hel wereldlijk gezag, maar in overeen stemming met het woord des H. Geesles dat wij God meer moeten gehoorzamen dan de menschen, Denken we hierbij aan Mexico, vooral op dezen dag van liet feest van Christus Koningschap, waar zooveelen moedig den dood zijn ingegaan met de kreet op de lippen Is het ook voor U weer de tijd van verkoudheid en hoest? Leve Christus Koning, omdat men God meer moet gehoorzamen dan de menschen. DE REIS NAAR ROME VAN HET R, K. WERKLIEDENVERBOND. Van 4 Oct. tot 14 Oct. is door de Centrale Reiskas. onderafdeeling van het R. K. Wcrlledenvcrbond, een Rome reis gehouden, die onder leiding van met nog twee anderen tegen invallende schemering op stap, hun neus vol gende. 's Avonds om een uur of negen bereikten ze de Hooge Vuursche en besluiten daar te overnachten. Dc lier- berg ziet er ruim en zindelijk uit en een raam met brood er naast bewijst, dat de waard, Gcrrit Anstinck ook bakker is: wat willen zc nog meer? Zc treden binnen, bestellen avond en en een bed, en slaan de volgenden morgen bijtijds op om verder te gaan. Maar.... nu zullen dc doosjes hun dienst doen. Ze vragen heel royaal de kosten van hun verblijf, en de „cor poraal" werpt op de tafel een partij „Hamburger dubbeltjes". Maar de waard kent die munt niet en verzoekt ander geld. „'t Spijt ine", antwoordt de Luitenant, „maar ik heb geen ander geld dan goud: kom, ik wil jouw so lang gout te bewaren geven; als ik weer voorbij kom, sal ik jouw ander geit in de plaats geven." Nu vertoont dc Luitenant zijn eenigen schat: twee dubbele en twee enkele rijders; doet ze in een der lecge doosjes, en ver zegelt dat op dezelfde wijze als in Naarden. „Ja, dat is goed geld, denkt de waard, en het is veel te veel voor de vertering; daaraan heb ik dus een goed onderpand." Maar vingervlug als een goochelaar verwisselt dc Luitenant snel het doosje met een ander en geeft dat aan de vrouw. Zij houdt het gelag' van den inhoud(?) af en betaalt nog 15 gld aan schellingen terug!I Maaronze voorzichtige vrouw krijgt half berouw; zij wil eerst eens zien, wat er in '(doosje zit. O weel Binnenland daai heb je de poppen aan het dansen De korporaal raadt het haar dan ook af, waarom zou ze wantrouwend zijn? Maar de Luitenant staat het loer hij wil het dochtertje 't doosje aan haar vader in de bakkerij laten bren- jen om het te onderzoeken. Maarzoo landig Is hij, dat hij 't waardelooze doosje vlug weer verwisselt en de waard het goud in het echte doosje Ie zien krijgt. De man is tevreden en de Luitenant lakt liet weer dicht, want hij wil, als hij terugkomt, 'I doosje on geschonden bewaard zien. Terwijl hij nu 't lak laat branden, laat hij plotse ling 't doosje vallen, en roept uit: „Au, daar brand ik mijn vingers aan het druipende lak". Maar meieen bergt hij het eclite doosje weer op en geeft 't valschc er voor in de plaats, zonder dat de bakker iets van het bedrog merkt heelt. Hierop verlaten de vier gasten de herberg en vertrekken weer, zooals later blijkt, naar Soest. Maar de vrouw bleef ongerusi; 't was, of zij bij intuïtie voelde, dat ze bedrogen was. Zij ging daarom mei het doosje naar haar buurman Cornells Rcijn, den waard in het Groencwoud, die cr een minuut of 10 er van daan woonde, achter den huidigen tol. (Het huis is een jaar of 20 geleden afge broken). Hier vond de vrouw Iwee man nen aan den haard, want liet was vrij koud, het waren Cornelis Bouwman en Oerrit Wicherts. De vrouw vertelde, wat zij vreesde, en verzocht nu aan Oerrit om het doosje te openen; maar die weigerde: ze moest 'tzelf VOOR FIJNPROEVERS dc heeren H. Vcnings (Amersfoort) en H. van Borien (Blerick) tot een succes geworden is. Daaruit is de mondigheid eens Ie meer gebleken van deze orga- nisalie, die zich een hoog en nobel doel steilDc R. K. Arbeiders het ge not en hel nut van een vacantiercls te verschaften in christelijken geest, in contrast met nculrale rcisvereenlglngen, Dc route ging van Roosendaal via Antwerpen, Brussel, Jemelle, Basel, door het wonderbare Zwitserland (waar op de terugreis een tochtje gemaakt werd op het Vicrwaldsliittcrmecr met een dagje genieten te Luzcrn), naar Genua, waar 'n nacht cn een morgen gerust werd om Zondagavond tc Rome te arriveeren. Van Maandag tot Vrijdag werd hel drievoudige Rome bezocht, onder de bekwame cn ervaren leiding der heeren Venings en van Borren.die dc deelnemers volop genieten deden. Het hoogtepunt vormde de pause lijke audiëntie, onder leiding van J— ZecrEcrw. Pater Huismans. Er werd nog in hotel Victoria ccn feeslavond gehouden, die Nederlandsch 'erklicden gewoonte is, werd doorgebracht. Toen dc terugtocht aanvaard werd, aren allen uitstekend tevreden over de pelgrimsreis en het locristengenot daaraan verbonden. Het had natuurlijk kort geduurd, maar de tijd van 's menschenleven is nu eenmaal kort. Te Luzern werd aan het afscheids diner nog eens dank gezegd aan dc leiders door een der ouderen, die reeds meermalen zulk ccn reis had meege maakt cn die dus uit ervaring sprak. hoopte dat zulk ccn tocht nog dtk- op het program mochf Staan der leiders en der deelnemers cn het in stemmend hoera hield ccn goede be- lolte In. De dank Is alleszins verdiend, temeer lar dc leiding, die toch zooveel moeite cn opoffering vraagt, zonder eenig winstbejag gegeven wordt, uit een oogpunt van Katholiek apostolaat onder ae werklieden, welk apostolaat blijvende en vermeerderende vruchten moge dragen. doen, zei hl], dan konden ze met hun drieën getuigen, wat cr in was ge weest. De vrouw deed het en na tuurlijk kwam nu het bedrog uithevig ontsteld liep de vrouw naar haar man terug, Die liet nu fluks een wagen met drie paarden inspannen en reed met Cornells cn Oerrit uit het Groene- woud, zoo snel de holle zandweg het toeliet, de bedriegers na. Zij vermoed den, dat ze de richting naar Amersfoort waren ingeslagen, want op Soestdljk wist men hun ie vertellen, dat daar een paar uur geleden vier mannen waren gezien. Voort ging het nu Soest in en al vragende hoorde men dat dc bedriegers bij Evert Valck in dc „Drie Ringen" (achter de kerk) waren binnengegaan. De Schout werd gewaarschuwd cn de oplichters geknipt. Weldra zaten zc in „de gevangenkeider onder dc Ocrcchtskamer" op den Brink in Baarn. Het Hooge Gerecht kwam samen, onderzocht dc zaak en dc Drossaard stelde op 20 Dec. 1693 den volgenden eisch: legen „Peter Evers, zlcli uit gevende voor Luitenant, cn Jacob Frits, zicli noemende korporaal, belde eerst gevangen In Soest, nu In d gijzel cn onder de gcrcchlskamer alhier' Zij zullen gebracht worden ter plaatse, waar men recht doet (dat was op den Brink), zullen daar publiek op het schavot worden vertoond cn met roeden gcgeeseld, waarna ze levens lang uit deze provincie verbannen worden." Drie dagen daarna kwam het Gerecht weer samen, en de Schepenen velden of neemt een abonnement «oor ander- houd van uw schrijfmachine bij H. ELZETIAAR KANTOORBOEKHANDEL LANGESTRAAT 84 TEL. 528 het eigenlijke vonnis en wel: Peter Evers en Jacob Frits (van dc 2 anderen wordt niet gerept) zullen een uur lang voor de Ocrcchtskamer (dus op den Brink) in 't openbaar len toon gesteld worden, leder met de helft der gevonden doosjes en het goud boven hun hoofd of om hun hals, waarna ze voor 10 jaren uit den lande verbannen worden, Ingaande na één etmaal. U ziet, dc Baarnsche Schepenen hadden den cisch van den Drossaard wat verzacht, dc straf was tenminste ntet zoo „gevoelig", als dc Drossaard clschtc: Immers dc beul met de pijn lijke gccsclroedcn bleet achterwege. Men hield toen van snel recht, want nog dezelfde dag werd het vonnis uitgevoerd, immers we lezen In de „Crimineclc rol" als slot: „Op hoyden dato als boven (dat Is dus 23 Dec. 1693) is dc sententie datclyck ter executie gcstclt ende voldaen. In kennissc van mij, secretaris Rob, Hoog." Zoo konden dc „LullenanI" cn zijn .Korporaal" Baarn op dien dag weer verlaten, cn zoo gauw mogelijk naar Holland of Gelderland uit te wijken, want daar was men toenmaals reeds In een „ander land". BAARN, Oct. 1929.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1929 | | pagina 1