De Gembode Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken F. A. TULP NORA RADIO N.V. Middenstands-Bank H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10 Advertentiën 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- teeren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234 Dinsdag 28 Jan. 1930 - No. 86 Wilt ge de wereld zien in een hemel herschapen, begin zelf dan met engel Ie zijn. Gelijk ol ongelijk. Daar is veel ongelijkheid, in uiterlijk in zichtbare dingen, als wij dat zoo mogen zeggen. De menschen verschillen onderling in schoonheid. Daar is verschil in kracht en ge zondheid. Daar is verschil ia verstandelijken aanleg, in talent en kunde. Daar is verschil in beschaving en vormen. Daar is verschil in karakter. Daar is verschil in rijkdom en bezit. Er zijn menschen, die overvloed hebben, er zijn er die juist genoeg hebben, er zijn er die het noodige missen en leven in armoede en ellende. Daar is verschil in gezag, machten waardigheid. Misschien zijn er in al de dingen die we opnoemden, zonder volledig te zijn, wel geen 2 menschen, die precies aan elkaar gelijk zijn. Komen we tot meer geestelijke en bovennatuurlijke dingen, ook dan is er veel feitelijke ongelijkheid. Daar is verschil in genade. God deelt zijn genade vrijelijk uit. Niet alleen waar het natuurlijke gaven betreft, geeft de Goddelijke Meester aan den een vijf en aan een ander twee talenten en aan een derde slechts een, maar ook, waar het genadegaven betreft is God in zijn uitdeeling vrij. Daar is verschil in deugd en ver diensten. Daar is en daar zal heel de eeuwig heid zijn verschil in glorie, voortkomend uit verschil in genade en verdiensten. Maar naast al die feitelijke ongelijk heden en verschillen, zijn er toch ook van allerlei dingen, waarin de menschen gelijk zijn. Alle menschen hebben b.v. recht op het bestaan, recht om het bestaan door arbeid te onderhouden, recht om op .eerlijke en gepaste wijze een behoorlijk eigendom te verwerven, en de een heeft dit recht niet meer dan de ander. Zoo bestaat er ook in het bovenna tuurlijke, naast veel ongelijkheid, ook veel, waar de menschen in overeen komen. God heeft alle menschen bestemd voor een bovennatuurlijk doel. God wil, dat alle menschen zalig worden. Jezus l Christus is voor allen gestorven. God geeft ieder minstens de noodige mid delen om zalig te worden. Nuttig is 't eens de vraag na te gaan, welke praktische levensregels wij met betrekking tot de gelijkheid en onge lijkheid der menschen dienen in acht te nemen. Man moet zich op de meer uiterlijke verschillen met anderen niet ijdel ver heffen en de daaruit ontstaande onge lijkheid niet toespitsen. Zulks is zeer dwaas. Of heeft men die dingen uit zich zeiven? Zijn het niet geschenken van God? Laat men toch bedenken, dat men met alles voor God nog veel minder kan wezen dan anderen, op wie men zich geneigd voelt uit de hoogte neer te zien. Laat men verder bedenken, dat men men ook rekenschap zal moeten geven, hoe men al die dingen heeft gebruikt, Rekenschap b.v. of men zijn meerdere rijkdom niet in weelde heeft verkwist in plaats van er goed mee te doen; rekenschap, of men niet door slecht voorbeeld op gebied van mode, van vermaken, aanleiding is geweest, dat het bederf, gelijk het dikwijls gaat, van boven naar beneden is gedruppeld, d.w.z. van de menschen, die meer wa ren in rijkdom, stand, talent enz. is overgegaan op menschen, die in die punten hun minderen waren. IJdele verheffing op verschillen en toespitsen ervan is verderfelijk. Het veroorzaakt verbittering bij degenen, die minder hebben, het veroorzaakt verwijdering tusschen de verschillende standen. Het veroorzaakt verzwakking, waar gezamenlijk krachtig het goede moest worden bevorderd. Als b.v. door allerlei belachelijk toespitsen van stand verschillen, velen niet willen meedoen aan katholiek propagandawerk, aan katholiek vereenigingswerk, als men zelfs niet te samen met iemand van wien men iets in stand of rijkdom verschilt, lid wil wezen van zuiver godsdienstige vereenigingen, broeder schap, H. Familie, Derde Orde, enz. is dat dan geen groote schade voor eigen ziel en voorde heilige Katholieke zaak? O, wat zou op vele plaatsen het Katholieke leven hooger opbloeien, als niet zoovelen uit overdreven stands begrip zich van alle goede zaken af zijdig hielden! Men mag zeker, als men wat lager op den maatschappelijken ladder te recht gekomen is, op gepaste wijze streven naar verbetering van zijn positie. Men mag streven naar meer ontwik keling, naar meer welstand, naar meer levensvreugde. Maar de geest van ontevredenheid, van jaloerschheid en afgunst; dat niet meer kunnen velen, dat een ander meer is of meer heeft, dat beschouwen ieder, die rijker is, als zijn natuurlijken vijanddat is toch zeker ook niet goed. Men moet niet luisteren naar bedrie- gelijke theorieën omtrent de absolute gelijkheid van alle menschen. Men moet niet alles willen hebben of genieten wat men een ander ziet genieten. Men moet de lieden niet gelooven, die be weren, dat zij een paradij! van de aarde willen maken en die daardoor zoovelen hebben afgebracht van den weg, die leidt naar het paradijs na dit leven. Men moet in Katholieke kringen niet te veel schermen met woorden, over genomen uit het woordenboek der zaaiers van onrust, ontevredenheid, haat en nijd. Ook dat is niet christelijk en verderfelijk voor den geest va broedering onder de menschen. Waar het gaat over het verschil in j gezag, daar moet men het wettig gezag eerbiedigen, als komend van God. Wat de meer innerlijke verschillen aangaat, zooals in genade en deugd, daarover moet men niet vermetel oor- deelen. Het oordeel daarover komt toe aan God, die eenmaal ieder zal behan delen naar zijn werken en daarbij zeker rekening zal houden met de maat der genade, aan ieder geschonken. leder moet zorgen zelf de genade goed te gebruiken, die hij van God gekregen heeft en allen moeten wij zorgen samen te werken aan het waar achtig heil der menschen en ijveren voor al wat goed is. Maar zelfverheffing op dat punt is het grootste zelfbedrog en een gevaarlijk zelfbedrog erbij. Amersfoorter tabak door A. F. VAN BEURDEN. I. Als men in aanmerking neemt, dat de tabak eerst in 1588 in het klein, door zaadjes, in Europa kwam en in 1615 reeds als nuttige plantin Holland verbouwd werd, mag men wel beweren, dat de Hollanders er al spoedig bij waren, om profijt uit de nieuwe plant te trekken. Vooral in en rondom Amersfoort legde men zich met ijver er op toe en men bleef hier tabak bouwen tot in de vorige eeuw, toen de omstan digheden het tabak verbouwen niet meer loonend maakten. Het is altijd een groote bron van inkomsten voor Amersfoort geweest en nog verbouwt men in den omtrek hier en daar tabak. De Generale Staten en die derPro- ncie Utrecht vonden het een gemak kelijk voorwerp voor belastingheffing en maakten het zich nog gemakkelijker door de heffingen te verpachten. Be langhebbende particulieren zagen scher per toe dan de Staat. Maar in den goeden tijd konden die belastingen, het waaggeld en de invoerrechten het stijgen van den prijs der producten en van den handel niet tegenhouden. Reeds vroeger in 1638 had men een generaal-pachter der belasting op den tabak in de provincie, die in Amersfoort de zaak kwam nazien of zoogenaamd peilen. 23 Aug. 1638 compareert ter secre tarie Thomas Hardingk als pachter van den tabaksimport over deze provincie, verzoekende alhier door de geheele stad te peilen en te bezwaren den inlandschen tabak, zoolang hij niet gebruikt wordt, als toegestaan door de Heeren Slatenmen besluit hem zijne documenten te laten toonen, al vorens toestemming te verleenen. Het aantal tabaktelers nam in de 17e eeuw te Amersfoort steeds toe en doordat er weegloon betaald moest worden, kan men zien, dat er in 1649 zeker een zes-en-dertigtal telers waren, die 84875 pond en nog eens 77601 pond ter waag brachten, terwijl 40852 pond van Willem Kruijf gewogen werd. KANTOORBOEKHANDEL L ANGESTRAAT 65 t.o. KROMMESTR. TELEFOON 326 Kantoorboeken in alle liniaturen. Kaartenkasten. Briefordners. Men kon dus toen reeds spreken van een bloeiende Amersfoortsche tabaks teelt. In het jaar 1660 had men dan ook in Amersfoort goed geregeld toezicht op den verkoop. De instructie voorde makelaars van inlandsche tabak bin nen de stad schreef voor: Zij beloven openlijk te zullen handelen en kooper en verkooper getrouwelijk te dienen zij zullen niet als handelaar optreden. Geen tabak zal zonder makelaars ver kocht worden zonder dat deze daarvan hun geld gekregen hebben. 30 Januari 1687 had Jacob de Lange importmeester van den tabak over de provincie Holland enz. quaestie tegen den beurtschipper. De importmeesters waren niet ge makkelijk en de beurtschippers op het punt van smokkelen niet erg scrupu leus. De tabak ging ook niet meer zoo hard vooruit en men klaagde. Men vroeg een rapport over den toestand van de tabaksteelt in 1687 dat luidde als volgt: Ieder pond thoebaksbladeren uijtte provincie van Utrecht en Amersfoort Holland comende, is belast met een duijt of twee penningen. Geen verzen ding voor dit betaald is. Naar andere gewesten ieder pond een halve stuiver, buitenlands 5 duiten, nog hooger dan de andere gevallen. De planterij bestaat meest uit ge- eene luijden en vele armen, die daar mede hun kost in soberheijt winnen De tabaksbouw vordert boven zwa- ren arbeid nog veel kosten en peri- culen voor den ondernemer, leder pond tabak kost de teelders zelf ongeveer vier stuivers. De markt is al eenige jaren slecht geweest, zoodat wanneer die vijf duiten belasting er opblijven, dit tot merkelijke schade der Amers foortsche burgers geschiedt, vooral om dat in andere landen daarop geen be lasting is. In Hannover, Hessen, Mecklenburg is het land zelfs vrij, terwij! hier het land nog bezwaard is met 5 gulden wat te betreuren is. Dat zijn met de concurrentie de hoofdoorzaken van teruggang. In plaats van den verbouw te steunen, ging men hem belasten. Maar men zocht toch wel uitweg. De Staten van Utrecht aan die van Gelderland. In de Statenvergadering van Utrecht is 5/7 1688 voorgedragen het groote verval der tabaksplanterijen in de pro vincie Utrecht. Het eenige middel, om daaraan een einde te maken, is, dat men op groote straf verbiedt het pluk ken en drogen van het ondergoed en de zandbladeren van den tabak, omdat die veel slechter zijn en den goeden naam bederven. Wijl de beide pro vinciën een zelfde belang hebben, zoo verzoeken de Staten van Utrecht die van Gelderland met hen mede te wer ken tot het genoemde plan. Maar de Staten hadden steeds geld noodig en bij uitzondering belette men niet den uitvoer naar vreemde landen en in Holland niet den doorvoer blij kens besluit van 20 Juli 1700. De tabak die voor de Oostzee, Brabant en Vlaanderen bestemd is, is vrij van Utrecht door Holland gaande, ook het overbrengen van het eene schip in het andere; men zal bij den pachter van den import daartoe een biljet halen, vermeldende quantiteiten qualiteitmaar op Donderdag 27 Oct. 1718, zie Re solutie 20 Juli 1700 bepaalde men nog eens nader dat inlandsche tabak hier is gekorven en geconsumeerd ook betaald. Transito tabak betaalt niet, dus doorgevoerde tabak van Gelder land naar Holland en verder in Utrecht Wordt vervolgd. Uit den Omtrek Barneveld Oeboren: Dirk, z. v. E. Koenen en H. v. d. Broek Evert Jan, z. van C. v. Dijk en T. v, Roekei Willem, z. v. W. v. d. Ridder en G. Versteeg Dirkje, d. v. W. v. d. Kamp en M. v. Middendorp Driesje, d. v. W. Ouwendorp en A. Brons Jannetje, d. v. H. Morren en G. A. Doppenberg. Ondertrouwd: J. W. v. d. Brink en C. v. Spankeren G. v. Barreveld en M. v. d. Hengel H. Pluimers en D. M. G. Verhoef E. J. Pluimers en O. Verhoef G. Kamphorst en O. Kamphorst. Gehuwd: T. van de Lagemaat en M. v. Maanen D. Bos en J. v. Ede R. van Ee en F. van Wessel.—Overleden: Jannetje Voskui len 79 j. Willem v. Essen 82 j„ weduwn. v. W. Buurman Maria Penning 64 j., echtgen. van A. Kuijt Jan Hofland 5 jaar Jakob Pul j., weduwn. v. H. Nijhof. Hoevelaken Notaris Klaassen te Amersfoort zal Woensdag 5 Februari 1930, des voor middags 11 uur, in het Logement „Kolfschoten", voor Dr. C. J. K. van Aalst, op het „Huis-te-Hoevelaken" een groote houtverhoop houden. Hooglanderveen Algemeene Ledenvergadering van de Afd. A.B.T.B., Hooglanderveen, op Maandag 3 Febr. 1930, 's av. half 6, bij A. van den Hoef, te Houteveen. Agenda: 1. Opening. 2. Notulen. 3. Verslag rekening balans. 4. Bestuurs verkiezing, aftredend: Hendr. Traa. Candidaten zijn: Hendr. Traa en C. van W. 5. Betaling van achterstallige contributie en derg. 6- Mededeellng. 7. Rondvraag en Sluiting. Daarna lezirig met Landbouwfilm. Soest Ten nadeele van mej. v. A. die haar rijwiel had staan op een afgesloten erf, is de kop van de zich aan het rijwiel bevestigde electrische lantaarn ontvreemd. Zaterdag 1 Februari a.s. des n.m. 8 uur zal in het zaaltje van den heer Jasper in le Vredehofstraat een buiten gewone vergadering worden gehouden voor de Bijz. Vrijw. Landstorm. Op dien avond zal door Majoor Barck Bles aan alle leden worden uitgegeven een album van den Landstormdag te 'sGravenhage gehouden op 27 Sept. Geboren: Arie, z. v. L. Pothoven en G. Overeem Willemina Johanna, d. v. J. de Ridder en G. Nap Hen drik, z. v. W. v. d. Akker en J. v. d. Hoef Hendrikus Johannes, z. van J. Westerlaken en A. Swart Enge- lina Johanna, d. v. O. 't Lam en G. C. Leeuwenkamp Wilhelmina Maria, d. v. P. A. Hilhorst en C. v. d. Bremer. Overleden: Alexandre Arnault Le Jeune, 68 jaren Willem Adriaan Spelt, 6 mnd. Heintje Jansen, 85 J, wed. van E. Oldenhof. Soesterberg Tijdens het spelen werd een jongen door een zijner makkers dusdanig met een scherp voorwerp tegen het hoofd gegooid, dat diens lip ver inscheurde. Dr. Jongbloed moest assistentie ver leenen en.hechtte de wonde. Woudenberg. Alhier had de heer J. v. E., arbeider bij Jhr. Hooft van Wouden-Geerestein, het ongeluk terwijl hij aan het boomen hakken was, onder een vallende boom te komen, doordat hij bij het zich uit de voeten maken, kwam te vallen. De ongelukkige bekwam zware inwendige kneuzingen aan schouder, terwijl naar alle waarschijnlijkheid ook eenige ribben zijn gebroken. WISSELSTROOM-TOESTEL IT 1AC MET LUIDSPREKER I03.« PI AN OH AN DEL S. DUIJKER Koffer-Gramaphoon vanaf F15— Jt HAVIK 29 - TEL. 773 BERICHTEN UIT AMERSFOORT - Burgerlijke Stand. 21 jan. Geboren: Maria Cornelia, v. J. G. van Bennekom en J. L. Outshoven Hendrikus Gerardus, z. v. H. O. Bosman en G. Janssen Adrianus Arnoldus, z. v. H. M. v. d. Heijden en G. J. Dijkhuis Gehuwd J. v. d. Struijs en E. F. Hammer Overleden: Timotheus Veldhuizen, oud 12 jaar Cornelia Hendrika v. Oven, oud 10 mnd. 22 Jan. Geboren: Cornelia, d. v. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. H. Buitink en S. Visser Jacob Abraham, z. v. A. J. Fremouw en J. v. Putten Getrouwd: A. Wellner en G. de Kruijff Overleden: Hendrik v. Eeden, oud 17 maanden. 23Jan. Geboren: Reiniera jannigje, d. v. J. Jacobsen en H. G. Walbeek Harmen, z. v. W. Wentink en J. Bouw OnderlrowdP. Fluit en E. M. v. d. Veer J. W. v. Diest en A. Bakker H. Bosma en H. G. Welter A. v. Leeuwen en L. v. Hoef C. M. C. Reichmann en M. L. A. Wolbers T. v. Daal en H. Diermen D. v. Montauban en M. v. d. Heuvel T. v. d. Veenbrink en P. Gouw A. Hollander en T. v. Beek GehuwdE. v. Garderen en J. Vreekamp Overleden: Herminus ten Zijthoff, oud 3 maanden. 24 Jan. Geboren: Cornelia, d. v. v. Mourik en J. Lucht Overleden: Johanna Maria v. Empelen, oud 3 mnd. 25 Jan. GeborenFrederik Johannes, v. A. Schraage en F. Kamphorst Johannes Theodorus, z. v. T. A. d. Heiden en C. H. de Vries Overleden: Anna Doornekamp, oud 52 jaar. echtg. v. A. v. Veenschoten Hendrika Berendina Gezina v. d. Berg, oud 73 jaar, echtgen. v. F. v. d. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestrut 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Pol. 27 Jan. GeborenHermanna Beren dina, d. v. D. J. v. d. Wetering en M. Dekker Albert, z. v. K. W. Hart suiker en A. Goedee Overleden: Ja- coba Barendina Slaap, oud 79 jaar, weduwe van W. F. G. L. Bot Anna Alijda Blom, oud 9 mnd. Gerarda van den Berg, oud 69 jaar, echtgen. van C. v. Drie. OEVESTIOD. Rachel v Dam geb. v. Praag, N.I., Berkenweg 25. Teunisje Delorie, R.K., Tulpstr. 38. Johanna Fr. v. Eek, R.K., Schimmelp. straat 74. Hendrika W. E. Engel, N.H., Randen- br. weg 2. Maria v. Wakeren N.H., P. Potter straat 52. T onia Wegcrif, N.H., Bloemend.str. 61 Margaretha Grootkop—Verver, R.K., J. Tooropstraat 20. Maria v. Oorschot, R.K., Utrecht- scheweg 64. EmmiNehrkorn,D.E.,Leusderw. 251. Bertha Leguit, N.H.. Hoogeweg 105. Johanna v. Fessem, R.K., L. Beek straat 33. Johanna G. Groenendaal, N.H., Hooge- eg 237. Geertruida Fr. Henricks, R.K., Poth- straat 24. Johanna E. Jorna, R.K., H.v.Vianden- str. 1, kraamverpl. Antje v. d. Berg,Ger.,Bisschopsw.29. J. de Weerd, N.H-, Vlolenstr. 3, typ. P. Willemsen, N.H., Hobbemastr. 35, autog.l. Wed. W. Visser geb. Clasina v. d. Kley, Kapelweg 59. Stijntje A. Forluijn, N.H.,Leliestr.75. Johanna Zwezerijnen, R.K., J. Bos boomstraat 3. Aleida lansen, N.H., Mauritslaan 7, dienstbode. Mechelina M. Krijnen, R.K., B. Wuyt. laan 54, idem. Woutertje v. Koot, G.K., Pr. Fred, laan 8, idem. D. j. Kamphuls, N.H., Jan Steenstr. 36, arb. N.S. Maria G. de Könningh, DBisschops- flebt U een Taxi of aufo noodig Amersfoort. weg 166, huish. Jacoba G. v. Leijenhorst, G.K., Utr. weg 134, dienstbode. A. J. Manche, Ev.L., Westerstr. 18, soldeerder. Clasina M. J. Meijer, R.K., Utr.weg 2, dienstbode. Gerritje Bruggink wed. v. G. Meer beek, N.H., v. Campenstr. 26. Gesina M. Meekers, R.K., v. Perseijn- str. 2, huish. J. P. Oggel, G.KHessenstraat 20, banketbakker. Heintje Overhorst, N.H., D. Focke- malaan 78, dienstbode. Johanna D. M. Putman, R.K., Zand 10, onderwijzeres. Everdina Pater, G.K., Huijgenslaan I, dienstbode. E. M. Pino, P. Buijslaan 20. Everdina Rekers, N.H., Arnh.straat7, dienstbode. Frieda Schunk, E.L., v. Blankenh. straat 4, idem. Emilie Schneider, E.L., Kon. With, straat 3, idem. Gijsberla den Ouden geb. Schoon- derbeek, R.K., Hellestraat 61. Johanna M. v. Vogelpoel, R.K., K. Bergstraat 28, dienstbode. J. J. Vethake, W.H., W.v. Mechelen- straat 13. kap. Inf. A. Th. Verhoef, R.K., A. Cuijpstraat I, Rijkski. R. P. J. M. Valkenhoef, R.K., Punlenb. laan 13, verw. techn. Clara Veldhuizen, C.G., Regentesse- laan 25, dienstbode. Jenneke v. d. Weerd, N.H., Laantje 5, idem. Grete Weihs, R.K., Uir.weg 10, idem. Anna Weihs, R.K., Bilderdijklaan 1, idem. Gertrudes v. Kempen, R.K., Wevers- iingel 44. Hermina G. Arends, N.H., v. Campen- straat 40, winkelj. Hermina Bleijenburg, N.H., Woest, eg 35, huish. Everlje M. v. d. Brink, G.K., Soes- terweg 67. Elizabeth Brouwer, N.H., Narcisstr. 1. A,. J. Buijs, N.H., Breestr. 49, arb. A. Cuijpers, R.K., Kamp 39, bakker. Carolina W. v. Dijk, N.H., Anjer plein 20.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1