De €embode
1
Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
li
Levering van Fabriek aan Publiek
3^—
Technica-Filiaal Cycle Import
31.50
N.V. Middenstands-Bank
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch
egging van abonnement .moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10
Advertentiën 25 cent per regel. Billijke tarieven
voor hyndd en nijverheid bij geregeld adver-
leeren. Adverlentièn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 3t4
Vier en veertigste Jaargang
Verschijnt elhen Dinsdag- sn Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Dinsdag 3 Juni 1930 - No. 19
Op ieder van ons wordt gerekend.
Wereldmacht.
Nu reeds gedurende tien jaar Duitsch-
land zijn herstelbetalingen heeft afge
dragen, nu bij bijna alle staatslenin
gen den naam van J. P. Morgan Co.
op de lippen rust, nu bij de onlangs
opgerichte Bank van Herstelbetalingen
te Bazel ook de naam Morgan weer
niet uitgeschakeld schijnt te kunnen
worden, nu kan het niet onaardi;
eens te wijzen op de plaats, die
gan, de bankier der wereld, inneemt.
Reeds bij den aanvang van den
wereldoorlog teekende hij in voor 'r
kleine Russische leening van 12 mil-
lioen dir. die als 'n voorspel gold voor
het groot financieel politiek concert op
alle registers, waarop hij zou beginnen
te spelen, toen in het volgende jaar
Engeland's lot op het spel stond en de
Engelsche regeering hem het mono
polie verleende voor de geheele levering
van munitie en van 't oorlogsmateriaal.
Hij werd de materieele organisator
van den oorlog, en alle fabrieken in
de landen, die munitie of ander oor
logsmateriaal produceerden, luisterden
naar de bevelen van Morgan.
En ofschoon millioenen en nogmaals
millioenen tonnen door de Duitsche
onderzeeërs in den grond werden ge
boord, toch hebben de Duitschers de
ervaring moeten opdoen, dat de Entente,
die streed in de schaduw van Morgan,
uit bijna onuitputtelijke bronnen putte,
en dat de machtsmiddelen van Morgan
op den duur de sterkste waren.
Het behoeft hierbij geen betoog, dat
vele millioenen Engelsche Ponden,
ontelbaar veel goud van de andere
Mogendheden als belooning in de
groote en diepe zakken van Morgan
zijn gestroomd.
Hij verdiende immers dubbel: ten
eerste omdat hij het monopolie bezat,
en vervolgens omdat hij voor hun lee
ning geteekend had.
Ongeveer 40 Milliard Goudmark
heeft hij gedurende die jaren van den
oorlog aan de Entente geleend en zijn
opgeteekend aan de kantoren van zijn
huis. Ook bij een bescheiden provisie
heeft deze som nog iets te beteekenen!
Men schat ongeveer de winst op
800.000.000.
Intusschen schijnt Morgan de beste
zaken gemaakt te hebben in den tijd
na den oorlog voor ongeveer 6 jaren
bij de daling van de waarde van den
Franschen Franc, toen de beurs van
de geheele wereld hem de Francs duur
betalen moest, die hij in stilte en bij
de laagste koersen in ontelbare massa's
had opgekocht.
Wat hij intusschen verdiend heeft,
hoeveel er vooral bij de laatste zwarte
dagen van de beurs te New-York in
Morgan's „grooten zak" is gestroomd,
wie kan dat berekenen?
Heden zijn we zoover gekomen.dat
zonder de milliarden vau Morgan de
Europeesche Maatschappij nauwelijks
meer denkbaar is!
Laat het zijn, dat zijn beslissend
woord tegenover Frankrijk een „troost"
beteekent voor velen, toch is misschien
het gevaar van de macht van Morgan
voor Duitschland en andere landen
grooter, dan aan velen lief is.
Morgan heeft zich zeker niet „voor
niets" sedert jaren bezig gehouden met
de onderhandelingen aangaande de
herstelbetalingen. De „deskundige", zijn
vriend Parker Gilbert, is geen vreem
deling meer in de Duitsche en Euro
peesche geldaangelegenheden; en denkt
ge, dat die bank van Herstelbetalingen
door Morgan uitgedacht is enkel en
alleen om onze mooie Europeesche
oogen?
Overeenkomstig het Young-Plan,
waaraan Morgan een aanzienlijk aan
deel heeft, zal men en wie anders dan
Morgan zelf? 660 millioen van de
Duitsche jaarlijksche belastingen „ver
handelen", dat beteekent, in een lee
ning van Morgan omzetten. Volgens
schatting 10 milliard! Daarmee worden
de landen der Entente, vooral Frankrijk,
weer in staat gesteld om uit te voeren,
m.a.w„ nieuwe mogelijkheden gescha
pen voor J. P. Morgan Co.
De rest van de Duitsche belastingen
loopen verder.
Hoever ze dan nog „verhandeld" en
„mobiel" gemaakt kunnen worden, dat
zal Parker Gilbert deskundig weten te
beoordeelen. Het plan voor Europa's
toekomst is derhalve uitgeteekend
het huis J. P. Morgan Co. zal het
uitvoeren.
(Schönere Zukunft).
KANTOORBOEKHANDEL
F. A TULP
Langestraat 66 to. Krammutrait TEL 826
KASTPAPIER
Binnenland
LEGER-AALMOEZENIERS.
De aftredende Hoofd-Aalmoezenier
van Zee- en Landmacht, Mgr. F. J. H.
Evers, werd door den Minister van
Defensie Mr. Dr. Deckers, ten afscheid
ontvangen in 's Ministers werkkamer
ten Departemente.
De Minister heeft Mgr. Evers in zeer
hartelijke en waardeerende woorden
dank gezegd voor al hetgeen hij in
zijn langdurigen diensttijd heeft gedaan
in het belang van de geestelijke ver
zorging der militairen van zee- en
landmacht.
Minister Deckers deed ten slotte Mgr.
Evers mededeeling, dat het H. M. de
Koningin behaagd heeft hem, bij be
vordering, het Commandeurskruis der
Orde van Oranje-Nassau te verleenen.
Majoor-aalmoezenier J. J. J. Noord
man aangewezen als opvolger van Mgr.
Evers, zal als aalmoezenier der le
Militaire Afdeeling worden opgevolgd
door majoor kapelaan J. J. Brouwer
uit Amersfoort, thans Aalmoezenier der
lie Afdeeling. In diens plaats is aan
gewezen de weleerw. hrer H. J. J. M.
van Straelen, kapelaan der parochie
van St. Franc. Xaverius te Amersfoort.
DE KANAALPLANNEN.
Ir. J. C. Pfeiffer heeft in de Vereeni-
ging van Oud-leerlingen der Rijkstand-
bouw-winlerschool te Utrecht, eene in
leiding gehouden over de Amsterdam—
Rijn-verbinding in verband met de af
watering der provincie Utrecht.
Aan het tracé door de Geldersche
vallei kende spreker voor den land
bouw geen al te groote voordeelen
toe. Het tracé via Wijk-bij-Duurstede,
Cothen en Houten noemde spr. niet
vrij van bedenkelijke gevolgen voor
den landbouw.
Het plan via Vreeswijk verdient,
meende spreker, uit landbouwkundig
oogpunt zeker de meeste aanbeveling.
Dit kanaal zal weinig verkaveling van
boerderijen eischen, doordat 't grooten-
deels langs bestaande waterwegen zal
worden geleid. Ook is de grondslag
dezer streek veel lager. Spr. meende
dat het in het belang van den land
bouw is, bij de Overheid op de keuze
van dit tracé aan te dringen.
BELASTING BETALEN.
Aan het „Overzicht van den belas
tingdruk op het inkomen, over het
jaar 1929.'30", uitgegeven door het
Centraal Bureau voor de Statistiek is
het_ volgende ontleend.
iemeentebelasting bedroeg in
dat jaar voor gehuwden met 2 kinderen
bij een inkomen van 1000, 2000 en
3000 gulden, in:
1000 2000 3000
Nijkerk 15.12 65.16 117.72
Putten 10.80 51.80 103.20
Harderwijk 8.42' 62.25 129.90
Barneveld 21.90 87.44 148.29
Ede 6.— 51.— 109.
Hoevelaken 2.78 21.48 42.51
Scherpenzeel 8.57 52.89 107.63
Apeldoorn 8.91 60.01 11858
Amersfoort 4.27 59.15 128.80
Bunschoten 11.40 60.225 122.26s
Hoogland 13.53 45.14 81.38
Stoutenburg 14.40 74.40 134.40
Leusden 9.60 39.60
Soest 5.70 50.25
Baarn 3.53 28.04
problemen het hoogste woord voeren,
maar wat hoogleeraren in het midden
brengen kan niet met een armzwaai
worden weggewimpeld.
Men zegt bezwaar te hebben tegen
het kapitalistische stelsel aldus on
geveer dr. Nolens maar vergeet
soms wel, dat de katholieken dertig
jaren hebben gezwoegd om door de
arbeidswetgeving de scherpe punten
van het kapitalisme af te vijlen.
Zijn de scherpe punten eraf, of zijn
er andere, veel scherper, punten aan
gekomen
Dat is één; en was de arbeidswet
geving eigenlijk wel tegen het kapi
talisme gericht?
Verder merkte dr. Nolens op, dat
men zegt bezwaar te hebben tegen de
kapitalistische mammonistische men
taliteit, waartegen hij wilde aanvoeren,
dat het niet de taak is van de prac-
tische politiek om die te verdrijven.
De mentaliteit misschien niet, maar
de daden.
De liberale mentaliteit hebben we
ook niet kunnen uitroeien het
A.V.R.O.-kabaal legt er in deze dagen
weer getuigenis van af maar tegen
de liberale daden van bevoorrechting
eener-, onrecht anderzijds, van wille
keur en onderdrukking zijn we in de
afgeloopen periode stevig opgetreden.
Zoo mogen we met de betuiging:
daar hebben wij practische politici niets
mee te maken, het mammonisme niet
laten voortwoekeren en woeden,
het mammonisme, dat professor mr.
Pompe nog pas gevaarlijker dan het
communisme heeft genoemd.
Indien de politici, die toch ook socio
logen en economisten moeten zijn, er
slagen, het mammonisme te
zullen zij er door worden
en zal het communisme
onherroepelijk en onverbiddelijk zege-
Er is geen noodlottiger bedreiging
>or een geordende, m.a.w. christelijke
samenleving dan het mammonisme, en
als een politicus van den eersten rang,
meer dan politicus, staatsman, het
mammonisme buiten den gezichtskring
der politiek plaatst, dan ziet het er
>or de politiek onheilspellend uit.
Is het niet teekenend, dat op de ver
gadering der Katholieke Jonge Werk-
geversvereeniging, voor de katho
lieken een eigen taak werd opge
vorderd in deze wereld van kapita
lisme, wil men mammonisnede recht
vaardigheid in deze samenleving wil
lens en wetens te helpen bevorderen.
Onloochenbaar werd het feit ge
noemd, dat 90 percent der menschen
geen zekerheid van bestaan hebben,
en onbillijk het steeds meer opstapelen
in hetbezit-in de handen van weinigen.
Neen, het gaat niet om de mammo
nistische mentaliteit: die is er altijd
geweest en zal er altijd wel blijven,
maar om het mammonisme-van-de-daad
waartegen men de practische politiek
niet machteloos kan verklaren zonder
tevens het bankroet der politiek uit
te spreken.
Dit was de groote Utrechtsche teleur
stelling dat onze Staatspartij bij monde
van haar parlementairen en politieken
leider het mammonisme buiten het ge
zichtsveld stelde.
00Kj|VAN,!ALlE ONDERDEELEN
Krommesfraat 64b Telefoon 486
Filialen met garantie-werkplaatsen over het geheele land
43.000 Technica's plaatsten wij te
's Gravenhage
zooals men die wenschen moet.
De bovenste laag der zeer rijken
heeft zich al is er dan ook ver
schuiving bij te pas gekomen, een
verschuiving van individuën ge
handhaafd. Voor een deel der arbeiders
is de. toestand verbeterd. Maar daar
naast staan de arbeidsloozendaarnaast
staan de landbouwersdaarnaast staan
zeer velen uit de kleinere middenstan
denen de ambtenaarskringen en uit de
kleine rentenierswereld, die achteruit
zijn gegaan, in plaats van vooruit.
Soms heel erg achteruit. Wanneer het
proces dus als verschuiving moet aan
geduid, zou men moeten zeggenmen
is niet geslaagd in 't werkelijke aan
tasten der groote weelde, maar de
slagen zijn daar terecht gekomen, waar
het juist niet had moeten en mogen zijn.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
NA HET FESTIJN.
Bij de viering van het 25-jarig be
staan der organisatie van de Katholieke
Staatspartij, hield Mgr. Nolens een rede,
waar de bereikte resultaten en de wen
schen voor de toekomst werden be
handeld.
In de „Volkskrant" werd later op een
onderdeel der rede critiek uitgeoefend.
Opgevallen moet zijn, zegt het blad,
hoe ontstellend nuchter dr. Nolens
stond tegenover kapitalisme en mam
monisme.
Nuchter, en ten deele afwijzend.
Voortreffelijk is, dat dr. Nolens kennis
verlangteen burger-scholier moet niet
over oplossing van de ingewikkeldste
Mgr. Nolens heeft in zijn rede op
de Utrechtsche feestvergadering ook
nog gesproken over „welvaartsver
schuiving". Hij noemde dat een heugelijk
feit, waaraan de Katholieke Staatspartij
ook heeft meegewerkt.
De „Nieuwe Tilburgsche Courant'
merkt echter op
„Men kan bij dit woord op verschil
lende wijzen reageeren.
Men kan, bijvoorbeeld, oordeelen,
dat het geen zeer voorzichtige uitdruk
king is om aan te geven dat er voor
een deel van het volkde arbeiders,
althans een gedeelte daarvan een
hoog noodige lotsverbetering heeft
plaats gehad. Niet zeer voorzichtig
omdat er iets van den klassenstrijd in
doorklinkt. Terwijl men gaarne zou
willen vaststellen dat het best mogelijk
is de welvaart der arbeiders op het
noodzakelijk peil te brengen zonder
de welvaart (let wel, wij spreken niet
van weelde) van anderen weg
schuiven.
In dit opzicht is de maatschappij
hervorming echter nog geenszins ge-
Voor het jaarlijksch Vreemdelingen-
verkeer-Concert is de welwillende
medewerking verkregen van de Amers-
foortsche Muziekvereeniging, Dir. Ferd.
de Goey en Amersfoort's Mannenkoor,
Dir. Gerrit van den Burg.
Het concert heeft plaats op Woens
dag 9 juli a.s. op het terras van
Amicitia.
Naar wij vernemen heeft de R. K.
Muziekvereeniging onze V.v.V. een
concert aangeboden in het Plantsoen,
te geven op Woensdag 2 Juli a.s.
Het bestuur heeft dit aanbod dank
baar aanvaard,
De exploitant van het Hotel, Pen
sion en Restaurant Birkhoven deelt
ons hoffelijk mede, dat het bericht
aangaande verandering van exploitatie
ais een „canard" moet worden ge
kwalificeerd.
Wat de samenleving ook in ons land
te aanschouwen geeft is nog lang niet
't beeld van een echte volkswelvaart,
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange dracht no. 4 - Telefbon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito'8 rente 3 pet.
eerste snede, staande te groeien op de
gronden gelegen onder Bunschotenen
Eemnes nabij den Eemmond in 32
perceelen en verpachten: de naweide
van 4 perceelen.
Nadere inlichtingen worden verstrekt
door H. Jansen op Birkhoven te Amers
foort en Boelhout aan het Haventje
te Bunschoten.
Tot besluit van de blauwe week
zal op Tweede Pinksterdag op Birk
hoven een landelijke demonstratie en
meeting voor plaatselijke keuze wor
den gehouden. Zooals gewoonlijk
worden op dien dag bloempjes, pro
gramma's enz. ten verkoop aangeboden.
Postduiven-Sport. Uitslag wedvlucht
gehouden vanuit Creil (Frankrijk) af
stand 382.3 K.M. op Zondag 1 Jun
1930. Het weder was gunstig. Wind
West. Duiven in vrijheid 10 u. 15 min.
duiven. Aan deze
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
wedvlucht werd door de vier plaat
selijke vereenigingen deelgenomen.
Aankomst eerste prijswinnende duif
u. 37 m. 37 sec.; laatste prijswin
nende duif 3 u. 7 m. 52 sec.
Aangewezen duif 10 et, G. Koppen
met no. 4; idem 25 ct., G. N. Heere
met no. 2.
De prijzen werden behaald als volgt:
G. J. van Eldert 1-20; G. N. Heere
2-7-17-22; J. A. W. F. Ruifrok
3-10-23-39; G. Koppen 4; R. v. Ei
kelenburg 5; B. Roetert 6-13-33; H.
Pieters 8-12-16-42; N. v. d. Berg
9-26; L. Krabshuis 11-19-30; J. La
blans 14-21; H. Limbeek 15; N. K.
Egink 18—38; H. Lekers 24; K. Haar-
mans 25-34M. v. d. Kuilen 27-29-35
J. Maassen 28-41J. Kok 31—36
H. J. v. d. Brom 32; A. Kaal 37-40;
Ter gelegenheid van het 25-jarig
lidmaatschap der C.J.M.V, van den
heer J. B. Grootendorst, zullen alle
afdeelingen een marsch door de stad
maken op Vrijdag 6 Juni.
De afdeelingen Knapenvereen., Tam
boers- en Pijperscorps „Juliana", Gym-
nastiekver. „Wilhelmina", begunstigers,
ouders en bekenden.
Tijdens dien marsch zal de turners-
'roït gebracht worden bij voorzitter
jrootendorst in de Utrechtschestraat.
De Amersfoortsche Muziekvereeni
ging heeft medewerking toegezegd.
Route: Randenbroekerweg (Hooge-
weg) vertrek 7 uur, Hoogewcg, Kamp- UITSPRAKEN KANTONGERECHT.!
straat. Zuidsingel, Utrechtschestr.,
Snouckaertlaan, Korte Bergstraat (Eere-
Voorzitter C.J.M.V.), Utrechtscheweg,
Prinses Marieiaan (Eere-Voorz. „Wil
helmina"), Regentesselaan, Berkenweg,
Utr.weg, Lange Bergstraat, Arnh.weg,
Arnh.straat, Varkensmarkt, Langestraat,
Hof, (ontbinden).
Burgemeester en Wethouders zul
len Vrijdag 6 Juni des voormiddags 10
uur in de Markthal aan de Breestraat
publiek verkoopen: het grasgewas
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Loopen op verboden grond: H.
Veenendaal f3 of 1 w. tuchtschool;
H. v. H„ id.;C.v.S., Amersfoort f 0.50
of 1 d G. H., Baarn f 5 of 2 d.; J. H.
v. E., Amersfoort f5 of 5 d. plus over
treding jachtwet f 12 of 5 d.
DronkenschapC. P., Amsterdam
f 10 of 5 d.; W. V., Huizen id.; J. A. V.,
Amsterdam f 15 of 10 d.; W. W., Nij
kerk 3 d. hechtenis.
Gevaar van heidebrand doen ont
staan: W. de V., Zeist f50 of 10 d,
In dronkenschap de orde verstoren
P. G. D., Spakenburg f 10 of 5 d.
Eieren van wild rapenC. V., Wou
denberg f 10 of 5 d. en verb, eieren;
M. M., id. f6 of 3 d.
DrankwetA. v. B., Maarn f 20 of
10 d.
Arbeidswet: J. v. B., Soest f 15 of
10 d.M. v. d. B., Barneveld f 12 of
d.; F. J. W., Amersfoort f4 of 2 d.;
M., id. f 10 of 5 d.
Leerplichtwet: S. W., Amersfoort f5
of 2 d.; S. v. W., Barneveld id.; R. de
G., Spakenburg id.; W. R., id.; R. de
G., id. f 5 of 3 d.
WarenwetL. de R„ Kootwijkerbroek
f25 of 10 d.; M. K., Essen id.
Op openbaren weg de orde ver
storen: M. Z., Amersfoort f5 of 2 d.
Wielrijden in staat van dronken
schap: H. K., Amersfoort f25 of 10
d. i G. J. M., Soest id.
Wielrijden zonder licht en veiligheid
van verkeer in gevaar brengenR. M.,
Amersfoort f 15 of 10 d.
Autorijdende niet behoorlijk uitwij
ken: J. H. A. de la P., Baarn f 10 of
5;d.
Te snel autorijden in Soest: K. A.
Th„ Amsterdam f25 of 10 d.; G. B.,
den Haag id.; J. v. B., Zeist id.; P. H.,
Eindhoven f20 of 10 d.; H. J. B.,
Kampen f40 of 20 d.; W.jj., Leusden
.f 15 of 10 d.
