Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken ll tl Transpireerende DE CYCLE IMPORT NIET WEG H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10 De €embode Adverteniiën 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- leeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zgn bezorgd. Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234 Dinsdag 24 Juni 1930 - No. 25 Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Vier en veertigste Jaargang Wal de hoop is voor de jeugd, is de herinnering voor den ouderdom. Medezeggenschap. Pater Jacobs van het Missiehuis te Stein, die op verschillende geestes stromingen van onzen nieuwen tijd een uitstekenden kijk heeft en zijn meening omtrent de vele op den voor grond tredende kwesties niet onder stoelen of banken steekt, maar vrij en frank van zijn opinie durft te getuigen, zonder anderen te kwetsen of te hin deren, naar wiens woord bovendien geluisterd wordt als komende van een gezaghebbende figuur, heeft dezer dagen een en ander gezegd over „Medezeg genschap": Het hoofddoel van allen arbeid moet, volgens Pater Jacobs, zijn dezen dienst baar te maken aan de menschheid, ter verhooging van het welvaartspeil. Indien er toestanden zijn, waardoor dit doel niet wordt nagestreefd, dan heerscht er wanorde in de samenleving. Het doel van den arbeid is thans slechts gewin, winstbejag. Toch mag winst nimmer hoofddoel zijn. Onder medezeggenschap verstaat men het vragen, meespreken, mede beslissen en mede bepalen door den arbeid over en in datgene, wat er in het bedrijf zal worden uitgevoerd en hoe dat zal geschieden. Onder arbeid wordt verstaan, zoowel hoofd- als handarbeid. De medezeggingschap kan zich uiten op heel verschillend gebied. Klassiek is de verdeeling in een sociale, tech nische en commerciccle. Het doel is, dat alle drie deze vormen van mede zeggingschap werkelijkheid worden. Doch dit zal zoo maar niet aanstonds gaan gebeuren, maar geleidelijk. Allereerst moet medezeggingschap worden ingevoerd in een kant van het bedrijf, waar de arbeiders met vol doende rijpheid en ontwikkeling mee spreken kunnen. Dc rest nnjet later volgen. Pater Jacobs acht thans alleen den tijd gekomen voor medezegging schap in het sociale deel. Die sociale medezeggingschap, welke zich o.a. uit KANTOORBOEKHANDEL F. TULP m Langestraat 65 l.o. Krommutraat TEL. 326 WERKBLOC's economie, verkeerd is zij dus in haar doel, dat slechts winst maken beoogt en niet opvoering van het algemeen welvaartspeil. Medezeggingschap is ook noodig om de macht van de plutocratie te breken, ze is een middel om loonstrijd te voorkomen, die steeds een ramp is- Een der oorzaken van loonstrijd is de geest van wantrouwen tusschen arbeider en leiding. Vertrouwen zal gewekt worden, als de arbeider medezegging heeft, wanneer de arbeider bij een mislukte loonactie van eigen leiders hooren kan, dat 't niet gaat. De kern van het heele vraagstuk zit in de opheffing van den arbeider, :.g. verlossing uit het proletariaat. arbeider voelt zich te veel be schouwd als te behooren tot een min deren stand, als niets anders dan eer productiemiddel. Dc arbeidersstand moet worden opgevoerd tot een ge- lijkwaardigen [stand. We noemen dat dc sociale emancipatie van den vierden stand. Medezeggingschap zal ook het middel zijn om gemis aan verantwoordelijk heidsgevoel op te heffen. Door het verkregen verantwoordelijkheidsbesef wordt de kuddegeest tegengegaan de meest voedzame bodem van het com munisme. Want dit stelsel heft juist j alle persoonlijkheidsgevoel op. De medezeggingschap moet geschie den met de noodigc bezonnenheid en voorzichtigheid. Juist op tijd moet worden ingegrepen en geleidelijke in voering bewerkt. Om dit vruchtbaar te doen zal ze moeten loopen den weg van de organisatie. d. Wetering en zijn Vicaris Mgr. d" Wit in groote dankbaarheid de „Blom metjes" in de blommetjes te zetten. En niemand zal nu kunnen denken, dat de Congregatie van Sint Jozef voor de toekomst is uitgegroeid, en niet nog in vele plaatsen in nieuwe scheu ten zal gaan bloeien; ja, 'tmag spoe dig gebeuren, zelfs op vreemden Missie bodem, als O. L. Heer maar vele roe pingen geeft! J. VAN DER VELDEN, C.SS.R. Het Moederhuis en Noviciaat is ge vestigd, „De Vlasakkers", Amersfoort. het tot stand komen van maatregelen ten opzichte van loonen, arbeidsduur, zedelijkheid kan nu reeds worden ingevoerd. Moeielijker wordt het bij de door voering van de technische en commer- cieele medezeggingschap. Voor den arbeider is nog niet de tijd gekomen, mede te regelen datgene, wat noodig is voor het technische van het bedrijt en evenmin voor de opvoering van de productie, waaronder prijsbepaling, afzetgebied en andere dingen vallen. Wel "kan hierin thans reeds een nega tieve medezeggingschap worden inge voerd, in het bepalen van maatregelen, die zich niet richten op hetgeen wat er gebeuren moet, maar wat er niet gebeuren zal, maatregelen, die psycho logisch op het zielenheil van den arbeider inwerken. Nemen web.v. een onrechtvaardige prijszetting, die prac- tisch alleen kan voorkomen in het mo- nopolicsch bedrijf. Daarnaast zien we, hoe onze economische bedrijven zich ontwikkelen gaan in de richting het monopolistisch bedrijf. Pater Jacobs kende der arbeidsbe- weging absoluut het recht toe naar medezeggingschap, die goed en geoor loofd is, te streven. Waar in het bedrijf in hoogste instantie elke beslissing is bij het kapitaal, spreekt het van zelf, dat het meeste belang gesteld wordt in het kapitaal en de vermeerdering daarvan en de winst terwijl vaak geen rekening gehouden wordt met de be langen van den arbeid(er). Evenveel recht bij 't nemen van beslissingen heeft ook de arbeider, die zijn heele lichamelijke kracht geeft om de onder neming productief te maken. Er is een idieele grond van medezeggingschap, want er is een idieel bezit. De kapi taalvorming gaat ook gedeeltelijk ten koste van loonen en salarissen. Die vorming is dus idieel medebezit van den arbeider. Het streven naar medezeggingschap noemde Pater Jacobs goed en geoor loofd. Onze economie is een winst- De „Blommetjes van Amersfoort". In de Missiekalender van O.L. Vrouw van Altijddurenden Bijstand, lazen we de hier volgende schets van Pater van der Velden C.s.s.R. oksels en voeten behandele men met Purotpoeder. Dit is 1 meest afdoende middel daaivoor. Het kost 45 en 60 ct. per bus en is evenals Purol, verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten. „Ik ben een blomme en bloeie voor uwe oogen..." Guido Gezelle. Veertig jaar geleden, werden de St. Jozef-zusters van Amersfoort nog dik wijls „ue Blommetjes" genoemd. Dat kwam, omdat Pastoor Blom de geeste lijke Vader was. In 1844 werd hij pastoor van Amers foort in de kerk „Soli Deo gloria", op 'tZand. Daar werkte hij als een heilig priester voor de hem toevertrouwde zielen zoo verdienstelijk, dat Paus Leo hem tot Geheim Kamerheer, dat Koning Willem hem tot Ridder van de Neder- landsche Leeuw, dat de Aartsbisschop van Utrecht hem tot Deken van Amers foort en Kanunnik van 't Kapittel maakten. Maar hij zelf deed op zijn eigen bidplaatje drukken: „God, wees mij, armen zondaar, genadig!" Hem eeren de Zusters der St. Jozef- Congregatie van Amersfoort als hunnen Stichter. Zijn voorganger, de aartspries ter Vermeulen, had al in 1841, voor de verzorging van oude en gebrekkige medemenschen een huis gekocht op de Utrechtsche straat en voor de bedie ning ervan twee brave jongedochters kunnen vinden, Elisabeth Frits en Maria Greshof. Snel groeide het aantal hulpbehoe venden van 't nieuwe liefdehuis en in 1849 werd het naar een omgebouwd pakhuis aan „de Muurhuizen" ver plaatst. Door aankoop van naaste hui zen breidt de stichting zich naar alle kanten uit. Lang niet altijd hadden de goede Zusters het breed, en zaten zelfs somtijds diep in de zorg voor 't dage- lijksch brood. Maar dan was nog bree der en dieper hun onbegrensd en on verzwakt vertrouwen op St. Jozef, den Patroon van 't gesticht. En toen ook moet het gebeurd zijn, dat St. Jozef aan 't eind van een noveen, 's morgens een koe kwam binden aan de deur van 't Liefdehuis, met een briefje aan de horens: „Voor de Zusters en de arme menschen van 't Gesticht". St. Jozef en 't koebeest zijn nu nog niet ver geten. Kwamen in 1874 pest en pokken de stad Amersfoort teisteren, dan waren het bijna al de 50 zusters van de Muur huizen, die als fiere heldinnen van Liefde alle gevaar trotseerden, om in de woningen van Katholieken, Protes- stanten en Joden de besmetten te gaan verzorgen, blij en gelukkig, als ze voor die taak haar leven mochten ten offer brengen. De geestelijke hof van Pastoor Blom ging welig aan 't groeien, 't Aantal verpleegsters nam steeds toe, waarom, tot haar grooter heil, hij leden van St. Franciscus' Derde Orde van haar maakte. Ja, nog grooter wist hij zijn geestelijke vereeniging op te voeren. Na dringend verzoek van Pastoor Blom, werd zij op 7 November 1878 door Utrechts Aartsbisschop Mgr. Andreas Schaepman tot religieuze Congregatie verheven. Dien dag deden 69 Zuster? hunne professie. Nog 9 novicen zouden spoedig als kinderen der nieuwe Con gregatie worden aangenomen. De eerste algemeene Overste was Moeder Agnes, die tot 1892 de Con gregatie van St. Jozef bestuurde, van 1892—1903 opgevolgd door Moeder Victoria, van 1904—1920 door Moeder Christina, van 1920—1926 door Moeder Hieronyma. Thans staat Moeder An- tonia aan het hoofd der vroegere „Blom metjes". Spoedig zou God van den nieuwen boom in Gods Kerk te Amersfoort ge plant, elders nieuwe loten doen uil- schieten. Het eerst te Harderwijk, daarna te Alphen aan den Rijn, Didam, Ach terveld, Delden. Haaksbergen, Harlin- gen, Bemmel, Utrecht, de Lutte, Doe- tinchem, IJselstein, Ede, Dordrecht, Gendt, Joure en Bunnik. Het gebied der Liefdadigheid, waarop de St. Jozef-zusters haren heerlijken arbeid verrichten, is rijk aan schakee ring. Hier is het een weeshuis, daar een tehuis voor ouden van dagen, elder» een ziekenhuis, ginds een pension. In deze plaats bedienen de zusters een T.B.C.-sanatorium, in gene hebben ze de wijkverpleging en particuliere zie kenverpleging, elders wijden ze zich aan bewaar- en naaischool en Patro naat, aan de opvoeding der kinderen en het onderricht en de ontwikkeling der vrouwelijke jeugd. Weer elders leiden ze een Doorgangshuis. Binnen kort wordt ook het Lager Onderwijs ter hand genomen. Twee gewichtige feiten moet ik nog mededeelen: het eene, dat in 1912 een nieuw ruim Moe derhuis werd gebouwd naast het Re traitehuis aan de Vlasakkers te Amers foort; het andere, dat in 1914, op verzoek van Z.D.H. Mgr. v. d. Wetering, de Hoogeerw. Pater Beukers, Provin ciaal der Redemptoristen, den klooster regel der Congregatie geheel heeft herzien. We zouden niet kunnen vergeten te melden, den heerlijken arbeid, dien de St. Jozef-zusters te Amersfoort en te Ede verrichten: te Amersfoort, waar ze sedert 1910 de huishoudelijke bedie ning van het Sint Alphonsus Retraite huis hebben, te Ede, waar ze het te huis der fabrieksmeisjes van de kunst zijdefabriek bedienen. Hoe waardevol de steun is, welken de Eerw. Zusters een Retraitehuis verleenen, zal elk een begrijpen, die de schoonheid en vruchtbaarheid der besloten Retraiten kent en het voorname part, dat de stof felijke zorg voor de retraitanten aan het succes der Retraite geeft. Het werk te Ede bescherming van het fabrieksmeisje bewijst, dat de St. Jozef-Zusters van Amersfoort voor een van de meest urgente gods- dienstig-sociale vraagstukken onzer dagen, oog en hart open hebben. „Wie voor de noodzakelijkheid ge steld is, een meisje fabrieksarbeid te Ede te laten verrichten, zende haar naar het internaat der Zusters", schrijft de voorzitter der R. K. Jeugdcentrale, Rector B. H. de Groot; „daar is het meisje veilig onder bekwame en be' proefde leiding." En waar de zusters haar charitatie- ven arbeid ook verrichten, overal was die arbeid als een zoete geur van „Blommen" tot heil en troost van dui zenden, tot vreugde en voldoening van Priesters en Bisschoppen; 't was de geur van haar opofferende Liefde en hartelijke toewijding. Toen op St. Willibrordusdag (7 Nov.) 1928, de 286 Zusters en 32 novicen en postulanten het gouden jubilé der Stichting vierden, waren van alle plaat sen, in welke de Zusters hare huizen hebben, de priesters in 't moederhuis samengekomen, om met Z.D.H. Mgr. De bekende firma der TECHNICA" Rijwielen gevestigd in de KROMMESTRAAT 64b bericht ons, dat alle loopende ge ruchten dat er sprake van zot zijn dat het filiaal te dezer stede opgeheven zou worden, absoluut ONJUIST zijn. Wel zijn er plannen tot uitbrei ding en verplaatsing naar een ander pand. (Adv.) BERICHTEN UIT AMERSFOORT Binnenland BAZAR1TAS. Het tijdschrift Armenwezen klaagt over de toenemende lust tot het hou den van bazars. „Het begint zoo langzamerhand een soort ziekte te worden, die hard om genezing roept Het eene doel is al mooier dan het andere. De Christe lijke bewaarschool wil gaan verbou wen; de muziekvereeniging Harmo nium heeft instrumenten noodig, maar geld is er niet, enz. enz., zelfs prijzen te kunnen koopen voor nationaal hengelconcours houdt men een bazar." Dr. Gunning schrijft in Pniël, dat deze' ziekte Bazaritas, inderdaad een ziekte is. „En de manieren der im- pressaria's meestal zijn het toch impressaria's worden al „vrijer", zooals dat in den geesi onzes tijds ligt. Als ge 's Maandags een circulaire voor een bazar krijgt, komen ze Dins dags al „uw antwoord halen", om straks, als ge uw gave geofferd hebt, als de kermis klaar is, u te dringen toch vooral bij de opening met of zonder gebed, dat hangt van de Christelijkheid of neutraliteit der „be treffende" zaak af tegenwoordig te zijn. Dan moogt gij de spitsroede der charmante verkoopsters doorloopen, om straks met een zeerverlichte por- temonnaie en een niet altoos-gesticht hart weer huiswaarts te keeten. Maar vooral onderstreep ik nog eens, dat het toch de onbeschaamdheid ten top is, dat men de winkeliers eerst aan zegt dat men van plan is hun een niet-geringe concurrentie aan te gaan doen, door hun artikelen in zoo'n bazar te gaan verkoopen (waardoor men ze natuurlijk niet bij hen koopt) en hen dan te pressen hun artikelen gratis of met een ruime previsie af te staan „voor het goede doel". Maar dans le monde ou l'on s'ennuie wil men wel eens een pretje hebben, en het schijnt dat de bazars nog steeds bijzonder in den smaak vallen. Er komt gewoon lijk een aardig saldo en ook wel eens een huwelijkje van." POSTPAKKETTEN. Met ingang van 1 Juli a.s. wordt voor de onbestelbare binnenlandsche postpakketten een nieuwe regeling ingevoerd. Voortaan zullen dergelijke pakketten zonder voorafgaande kennisgeving en onder aanrekening der verschuldigde kosten aan de afzenders worden te ruggezonden, indien op de adreszijde der adreskaarren niet is aangegeven, hoe in geval van onbestelbaarheid moet worden gehandeld. KUNSTKRING. In Monopole hield de Amersfoortsche Kunstkring ledenvergadering. Jhr. A. W. den Beer Poortugael herdacht het over leden bestuurslid Just Havelaar. Have- laar is van de oprichting van den Kunstkring af in het bestuur geweest en heeft veel voor den Kunstkring gedaan. Bij bestuursverkiezing werden Jhr. A. W. den Beer Poortugael (aftr.), Dr. L. F. de Beaufort (aftr.) en Ir. C. B. van der Tak tot bestuurslid benoemd. De tentoonstellingen zullen aanvan gen met een expositie van de poppen van Harry van Tussenbroek. Als ex cursies staan op het programma October een excursie naar Delft en 't voorjaar bezichtiging van het Scheep vaarthuis te Amsterdam en van een boot van de Mij. Nederland. Over moderne Nederlandsche poëzie zal in October of November de dichter en criticus M. Nijhoff komen spreken, terwijl nog een voordrachtavond op het programma zal worden gebracht. De tooneelcommissie overweegt meer dere tooneel- en filmavonden. In de serie abonnements-concerten zullen een viertal concerten plaats vin den, n.l. 8 October de Engelsche pianis ten Ethel Bartlett en Robertson; 19 November het Hollandsche Strijkkwar tet; 14 Januari de Australische zangeres Dorothy Helmrich en 25 Februari een cello-recital van Paul Hermann met Geza Frid aan den vleugel. In de aanstaande vergadering van de Kamer van Koophandel komt aan de orde behandeling van het Praeadvies van de afd. Kleinbedrijf betreffende de vraag van de gasfabriek te Ede, welke regeling de Kamer het meest gewenscht acht t. a. v. den verkoop van gastoe- stellen door de fabriek en de instal lateurs. De afd. Kleinbedrijf acht het in'tal- gemeen niet juist, indien een gemeente gastoestellen verkoopt. Natuurlijk moet de gemeente gasfabriek er op uit zijn, haar product (het gas) kwijt te raken. Daartoe is noodig bekendheid met mogelijkheden van gasverbruik en ken nis van bestaande gastoestellen, maar ook behoorlijke installatie en kwaliteit der gekochte artikelen, Daartoe moet de gasfabriek als regel zich bepalen tot het tentoonstellen, wat er op dat terrein is, dus tot een „toonkamer". Daarin moeten staan alleen de prac- tisch bruikbaar gebleken artikelen. Nu is er een bijkomende moeilijkheid, dat er onder de installateurs zijn, die hun vak niet goed verstaan of slordig be handelen. Dan krijgen de afnemers last met hun toestellen en worden meestal afkeerig van het gebruik van gas, dus tot schade van de gasfabriek. Het kan daarom noodzaak worden, als uit zonderingstoestand, dat de gasfabriek zich mengt in den verkoop. Doch dan zoo correct en beperkt mogelijk. Bijv. een regeling, waarbij een winkelier zijn klant kan meenemen naar de toon kamer der gasfabriek en dn ar uit voor raad verkoopen, waarbij dan de winke lier de volle provisie van den verkoop ontvangt. Ook kan de gasfabriek ver koopen aan wie rechtstreeks daarheen gaat maar dan stort zij een vast te stellen deel der provisie in de kas der gezamenlijke installateurs; einde des jaars is die kas dan te verdeelen over alle installateurs naar verhouding van wat elk aan totaal omzet dat jaar had. Wat over Ede gezegd is, acht de afd. Kleinbedrijf in het algemeen ook toepasselijk voor de gemeente Amers foort. Dat de gasfabriek de controle krijgt over aldus geleverde aanleg is billijk. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort, Op Zondag 3 Augustus a.s. zal wederom een Concours Hippique ge houden worden op het Sportterrein Birkhoven. Het programma zal bestaan uit een Sringconcours 3e en 4e klasse en een Ren voor paarden toebehoorende aan officieren en heerrijders en bereden door officieren en heerrijders. Aan het programma zal worden toegevoegd een ren voor hitten, die in het bedrijf gebruikt worden en een samengestelde wedstrijd voor auto's, bestuurd door dames. Laatstgenoemde wedstrijd zal georganiseerd worden in samenwerking met de Kon. Ned. Automobiel Club en volgens de be palingen van deze Vereeniging. De plaatselijke commissie van toe zicht op het L.O. komt Donderdag a.s. des avonds te 8 uur ten stadhuize openbare vergadering bijeen. De agenda bevat o.m. bespreking van het vraagstuk over het voortgezet meisjes onderwijs. Voor het gehouden onderwijzers examen slaagden heden 7 van de 8 candidaten opgeleid aan de Chr. Nor- Maalschool alhier (Fr. van Blanken- heimstraat) n.l. H. v. Goor, Bunschoten; P. Sjaardema, BunschotenW. Hartog, Spakenburg; B. Hartog, alhier; A de Wilde, alhier; A. Wildeman, alhier en A. v. Holland alhier. Als naar gewoonte hield Woens dagavond het Kruisverbond zijn ver gadering, en ondanks de warmte was de opkomst schitterend. Onder de ingekomen stukken er een van Sobrietas die het meest de aandacht der vergadering trof, en wel het voornemen om op 15 Aug. a.s. een groote verg. te beleggen in Utrecht waar hoofdzakelijk aan de orde zal komen, hoe de achteruitgang van het ledenverlies te stuiten en hoe het weer vooruit te doen gaan. Door het Be stuur is besloten om aan deze verg. deel te nemen en 't roept leden en be- Aan de St. Agneskweekschool zijn geslaagd de dames D. Straatman te Wilp, A. Sluijmer te Enschedé, S. Thiadens te Stadskanaal; M. Vonk te Denekartip; G. Warmerdam te Vogel zang; L. Thien te ZenderenL. Welter te Ootmarsum. Burgerlijke Stand. 17 Juni. Geboren: Elisabeth, d. v. M. Verwoert en G. Jansen Pieter Marinus, z. v. C. v. 't Wel en T. van Mondfrans Johanna Henderina Louise, d. v. C. H. ter Wolbeek en J. Schievink. 18 Juni. Geboten: Johan Nicolaas Hendrik, z, v. W. van Hoeijen en G. van den Heuvel. GehuwdW. J. H. Knipmeijer en A. E. Geseli. 19 Juni. Geboren: Jannetta, d. v. H. van Nieuwenhuizen en W. v. Dijk huizen Johannes Cornell's Hermanus, z. v. A. J. C. Gaarenstroom en J. M. P. Berlips Pieter, z. v. B. Rijper en H. C. Schotten Theodorus Jo hannes. z. v. J. v. Pluuren en W. J. Tuithof. Ondertrouwd: B. H. Gijs- bertse en A. Hijwegen B. A. Schut en C. H. van Dummeien B. v. d. Berg en A. J. de Kruiff J. A. Kos ter en E. Langereis. Gehuwd: E. H. Gijtenbeek en C. B. van Huijzen. 21 Juni. GeborenPetronella Alida Maria. d. v. R. A. Keijzer en G. Ros. 23 Juni. Geboren: Catharina Mathilda Petronelia, d. v. F. C. Unger en H. A. J. Ruijs. Bertus Antonius, z, v. Th. J. v. Barlingen en B. v. d. Berg. Cornell's, z. v. A. J. Schut en G. d. Heuvel. Hendrik Johannes, z. v. F. J. Zwan en W. v. Es. Aartje, d. v. A. Brandsen en J. H. M. v. Wa- geningen. Wilhelmina, d. v. W. Mets en A. de jager. PUROL

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1