Katholiek
Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
CONKLIN
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prgs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10
De €embode
Advertentiën 36 cent per regd. Billijk* tarieven
voor handel en nyverheid by geregeld adver
teer en. Advertentiin moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen egn bezorgd.
Kantoor en Drukkerij Langegrichf 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Vier en veertigste Jaargang
Verschijnt alken Dinsdag- en Vrijdagmiddag Post-giro no. 44234
Dinsdag 10 Febr. 1931 - No. 90
Gaarne schenken wij onzen bijval aan
den kreet: Alles moet nieuw worden!
Dat ieder voor zich die leus tot de
zijne make en den innerlijken mensch
vernieuwe, dan is ook de vernieuwing
der wereld tot stand gekomen en wèl
op de heilzaamste wijze.
Apostolaat en
Stembillet.
Voor de leden der R. K. Kiesver-
eeniging te Soest hield de heer Mineur
een interessante lezing over Apostolaat
en stembillet.
Wij. geven uit die lezing het vol
gende weer:
Als heel liet leven van Christus een
openbare les geweest is voor de navol
ging die Hy eischt van alle stervelin
gen om het eeuwig leven te beërven,
dan is die navolging vastgelegd in het
antwoord dat wy geven op de vraag:
waartoe zyn wü op aarde? Om God
te dienen en daardoor in den hemel te
komen.
Welnu, dit is ons apostolaat in den
ruimsten zin des woords. Wy zyn op
aarde om God te dienen en daardoor
in den hemel te komen.
Wy gaan dit antwoord eerst ont
leden, om daarmee tevens aan te too-
nen welk een diepe wysheid in dit
oogcnschynlyk eenvoudige volzin
netje door de Heilige Kerk is neer
gelegd.
Wy zijn dat is de erkenning, dat
we maar niet onbewust voortleven en
niet alleen staan, want we zeggen niet
ik ben, maar wy zyn.
Wy stellen vast, dat we ons zelf
kennen als wezens met versland be
gaafd en we stellen vast, dat we een
doel hebben, dat we ergens tijdelijk
vertoeven, n.l. op de aarde, om na iets
gedaan te hebben, God dienen, ergens
anders heengaan, (den hemel)
Wij zyn redelijke wezens en zyn
voor ons bestaan door den wil van
den Schepper afhankelijk van men-
schen, die ons bestaan voorafgaan,
onze ouders, waarmee wy een zelf
standige maatschappij vormen, het
gezin. De verzameling van gezinnen
vormen gemeenschappen en evenals
de enkele mensch zichzelf by het stel
len van zyn daden moet laten leiden
door zijn verstand, zoo moet het ge
zin geleid worden door een hoofd en
evenzoo de gemeenschap weer.
De enkeling en de verzameling van
mensclien hebben dezelfde overeen
komst, de mensch moet besluiten
nemen, zich bepaalde beperkingen
opleggen, arbeid- verrichten, vreugd
beloven en verdriet kunnen onder
gaan. Hij moet arbeiden om te kun
nen leven en te eten, hy heeft rust en
ontspanning noodig, by moet zich
ontwikkelen, zyn levenskansen be
nutten, kortom hy moet alles doen
wat in zyn vermogen is om zyn ver
blijf °P <'e aarde zoo goed mogelijk
in te richten, om zoodoende zyn eind
doel na te kunnen streven.
Dal de gemeenschap dezelfde taak
heeft, behoeft wel geen nader beloog
en dat de gemeenschap de mogelijk
heid moet scheppen om den mensch
op dezen weg geen belemmering op
te leggen, volgt uit het einddoel der
gemeenschap zelf, want zy is slechts
middel en geen doel.
Wy zijn op aarde, maar wij zyn
er om God te dienen en wel in al onze
handelingen, iedere daad die wij stel
len in overeenstemming met den ge-
openbaarden wil Gods is dienst aan
God.
Godsdienst is derhalve niet uitslui-
lend Mis liooren met goede manieren,
maar het volledig onderhouden der
tien geboden Gods en de vjjf geboden
der heilige kerk.
Persoonlijkheid is noodig om God
te dienen en wordt gekweekt door
dien dienst.
Nu is het vooral de Kerk, die de
opdracht heeft om dien dienst te lee-
ren aan heel hel meuschelyk geslacht
en zoolang geheel dit geslacht dien
dienst nog niet kent, is haar taak niet
ten einde. De kinderen der kerk, allen
dus, die zich onder haar scliutse stel
len, hebben dien dienst naar best ver
mogen te verrichten, hebben den
plicht om naar de mate hunner gaven
mee te werken aan die zending. God
dienen is: zijn naaste beminnen als
zichzelf en God hoven alles en daar
toe behoort dus ook de taak die iedere
Katholiek kent: zijn beginsel beleven,
niet slechts in eigen familiekring,
maar ook duarbuilcn, ook in het leven
en het besturen eener gemeente.
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL. 1309
AMERSFOORT
Piano- en Orgclhandel
Wij leveren alle merken.
Wie in deze tekort schiet, heeft
n plicht verzuimd, die misschien
door geslachten niet is te herstellen.
Door wel te bidden, maar niet te
•erken, beoefent men slechts een deel
van de opdracht, die luidt: bidt en
werkt.
Zoolang wy immers in de wereld
zyn, moeten wy de werken doen van
Hem, die ons hierheen gezonden
heeft en moeten wy arbeiden zoolang
het dag is omdat er een tyd komt,
waarin niemand meer werken kan.
Als dit geldt voor het komende Gods-
ryk, waar zouden wy dan anders
moeten werken dan juist in onzen
proeftyd, tijdens ons leven op aarde?
Toegerust met de kennis van twin
tig eeuwen, hebben wy Katholieken
in het openbare leven dus wel een
boodschap te brengen, die de moeite
waard is om aangehoord en, waar
het op aankomt: uitgevoerd te wor
den indien we dit goed doordenken,
dan rust er op ons een geweldige
plicht, als wy menschen sturen naar
de openbare lichamen, die moeten
-raken over ons tijdelijk heil.
En nu kom ik tot het gebruik, dat
wy moeten maken van ons stembil
jet, omdat ook daarin ons apostolaat
•erborgen ligt.
In ons land bestaat nu eenmaal een
staatsparty, wier eeulieid door de
Kerkelijke Overheid in ons land ge-
wensclit wordt, een wenscli, die een
gevolg is van vooruitzien en rype er
varing en die tevens de stuwkracht
uitmaakt van ons apostolaat.
Deze eenheid is georganiseerd door
-u zelfgekozen leiding, die, eenmaal
gekozen, ook discipline eischt en te
bepulen heeft op \volke wijze de ver
tegenwoordigers in de openbare licha
men worden gebracht. Organisatie,
wil ze goed zyn, vraagt offers van
den mensch, die de belangen der ge
meenschap liooger moet aanslaan dau
persoonlijke belangen.
Want om ons beginsel tot gelding
te brengen, moet allereerst gelet woi-
den op het belang der zaak en mogen
de persoonlijke voordeeleu nooit mee
spreken.
Zy, die dus te kiezen hebben, mo
gen nooit iemand zenden, waarvan
zy weten, dat liy niet de zaak, maar
den zak dient.
Zij misdoen tegenover de zaak, in
dien zij iemand zenden, omdat ze
hem zoo'n aardigen of zoo'n handigen
au of sympathieke vrouw vinden.
Maar ook hy. die de plicht op zich
neemt om zich te geven voor het
openbare leven, moet zichzelf in ge
weten afvragen, of hy zyn apostolaat
wel begrijpt.
Dat het nalaten van dit gewetens
onderzoek ernstige gevolgen kan heb
ben, is meermalen gebleken.
Het zal uw opmerkzaamheid nooit
ontgaan zijn, dat andersdenkenden
alles, wat in het katholieke kamp
voorvalt, met ecne andere maat
meten, dan wanneer er iets, ja het
zelfde in hun eigen omgeving ge
schiedt. Daarvoor is een zeer goede
•crklaring te vinden, men
op ons, omdat men van o
verwacht, omdat men van
langt, dat wy het beter zullen doen
dan de rest, omdat wy een reputatie
hebben van eeuwen en ondanks alle
rerdoezeling en ondanks alle dood-
:wygpolitiek, toch wel iets beteeke-
Wat wy niet danken aan ons zelf,
maar wel aan de Kerk waartoe wy
behooren.
Nog slechts kort geleden sprak het
kerkgezag der Engelsch proteslant-
sche kerk zich uit over de geoorloofd
heid der kinderbeperking en waren
er op de Lambethconfercnties Angli-
caansche, dus protestantsche bis
schoppen, die onomwonden voorstan
ders waren van het N. M.
Nauwelijks was de opzienbaren
de encycliek van Z. H. den I'aus over
het huwelijk verschenen, of zy deed
dc buitenstaanders de haren ten berge
rijzen van ergernis en gramschap en
een voorstander van de grofste ban-
KANTOORBOEKHANDEL
m f. a tulp m
lingestr. 68 to. Kremmertr. TEL 51*
ENDURA
VULPENHOUDER
Onbeperkte en voortdurende garantie
deloosheid, de beruchte rechter Lind-
sey, propagandist voor het huwelyk
op proef, liet er zich in de meest on
gebonden taal over uit en spotte er
mee, maar met dat al nam de heele
niet-katholicke wereld er maar weer
notitie van. Dat doel ze niet als
de nieuwe wereldleeraar der theoso
fie boksles gaat nemen of een par
tijtje tennist met een van zyn man
nelijke of vrouwelijke apostelen.
De kerk staat immers nog altijd in
het centrum der belangstelling barer
bestrijders, omdat zy een prooi is,
die de moeite van het bevechten
waard is.
Dit als eenige bewijzen, dat de kerk
aar ook de katholiek, met andere
>gen worden bezien, dan welke in
stelling dan ook.
En dat komt ook wel door den
rechten weg, dien de kerk inslaat naar
den hemel en de manier, waarop zy
op haar doel afgaat, haar logisch pro
gram en haar taai vasthouden aan
wat zy, die de waarheid zelve is, als
•aarheid weet.
Omdat alleen de kerk de eenigste
is, die niet opziet tegen een nederlaag,
als zy door toestemming te geven in
ongeoorloofde zaken, winst zou kun
nen boeken.
Omdat de kerk het niet noodig
heeft om winst te nemen voor ver
lies, maar telkens blykt te zegepralen
op het oogenblik, dat anderen haar
ernieliging aankondigen.
Deze wetenschap, die volstrekt niet
nieuw is, en geen uitvinding van den
en of auderen scherpzinnige, brengt
erplichtingen mede, ook voor ons,
ook op een dorp.
Want nog altijd wil men aan de
•ruchten den boom kennen en dat is
olkomen verklaarbaar.
Wy katholieken dragen een ko
ninklijken titel en moeten goed besef
fen, dat adeldom verplicht.
Als een katholiek raadslid corrupt
m. a. w. omkoopbaai', mogen wij
hem niet op de ljjst brengen, laat
staan hem kiezen, op straffe, dat we
is aanzien verliezen by anderen, die
is wel altijd verdenken, maar dat
•engoed nooit van ons dulden of
verwachten.
Een der onzen mag het nooit ver
dragen, als in hel openbaar het geloof
of de zcdelcer wordt aangevallen, wie
in zulke gevallen niet in staat is zich
te verzetten, heeft kans den schjjn op
zich te laden, als zou hij met de be-
leediging instemmen.
En wie zich verontschuldigen
door te zeggen, dat hij het niet
ernstig ziet, die mist de gave
onderseheids en behoort niet me
regeeren.
Er dient voor gewaakt, dat de
raadsleden zich voor hun taak als
rcgcerend burger bekwamen en dat
bekwamen bestaat niet uit beloven,
uil het stellen van daden en het
spreken van een gepast woord, als
het belang der fractie dat meebrengt,
zooals zwygen soms nog zwaarder
plicht kan zyn.
Altyd maar kletsen en op alle slak
jes zout leggen, is vanzelfsprekend
uit den boozc, maar voortdurend
'ijgen is nog gevaarlijker, omdat
men dan de kans beloopt, voor een
jabroer of een nul tc worden aan
gezien.
Tact is een eigenschap, die zeer
zeker een raadslid niet kan missen en
gemis aan tact kan soms tot gevolg
hebben, dat men vooruitgang tegen
houdt, die zeker gekomen ware, in
dien de juiste man op de juiste plaats
geweest ware.
In de politiek volgt men dien weg
niet altijd, daar werken vaak andere
factoren en soms de meest dwaze,
zooals de redeneering: hy of zy loopt
al zooveel jaren mee, of we kunnen
hem niet goed voorbijgaan. Zulke
Ioverwegingen kunnen gelden voor
een sociëteit of een kaartclub.
Daarom dienen we goed te over
wegen by het stellen van candidaten,
of zy inderdaad voldoende bekwaam
heid bezitten, zonder onderscheid des
persoons.
Dat het in stryd is met de liefde
n de ongeschikter! te handhaven,
behoeft wel geen bewys, maar ten
overvloede kome er een.
Er komt een voorstel in den raad,
dat in stryd is met het algemeen
belang, maar voorgedragen door
iemand, die een uitstekend redenaar
i, dan is men er niet met tegen te
stemmen, maar men is genoodzaakt
het katholieke standpunt te verdedi
gen en goed te argumenteeren, hoe
menigmaal bleek dat reeds in de
Tweede Kamer, waar een katholiek
afgevaardigde een linksch voorstel
bestreed en daardoor onheilen heeft
voorkomen.
R. K. Spaarbank - Amersfoort
oadtr control» Centrals accoiatantsdieut Ned. Boereabond
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d. U Maart 1913, no. 68
De zittingen voor het Inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in net R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANQEORACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAOAVONDS van 7
(0t 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk Ingaande rente 36/,0 pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Kassier: Amsterdamsche Bank.
Onder wij s-
benoemingen.
De geloovige Protestanten en de
Katholieken zijn het er over eens, dat
onderwijs als wezenlijk deel der op
voeding niet neutraal kin zijn.
Daarom verlangen zij voor hunne
kinderen bijzondere scholen, waar vaste
beginselen richting geven voor de op
voeding, dus voor het leven.
Anderen stellen niet dien eisch.
Zij nemen genoegen met, geven zelfs
voorkeur aan de openbare school, waar
.neutraal" onderwijs wordt gegeven.
Neutraal dan in dezen zin, dat de
persoonlijke levensbeschouwing van
den onderwijzer niet ter zake doet,
mits het onderricht, dat hij aan de
kinderen verstrekt, niemand aanstoot
geeft.
Het spreekt vanzelf, dat allen, die
aan de eischen van art. 35 der L. O.-
wetvoldoen, van welke richting zij
ook mogen zijn, of aan welke kweek
school zij ook werden opgeleid, tot
onderwijzer benoembaar zijn aan een
openbare school. Vrijzinnigen, libera
len, socialisten, protestanten en katho
lieken geen enkele aktebezitler is.
uitgesloten van het recht tot zulk een
benoeming.
Vandaar dat het misplaatst is aan
merking te maken op de benoeming
van bekwame onderwijzers die socia
list zijn, mits het onderricht dat zij geven
niemand aanstoot geeft.
Maar aan den anderen kant past het
ook niet een katholiek eventueel uit te
sluiten van een benoeming bij het open
baar onderwijs.
Want vast staat dat:
le. Een Katholiek evenzeer als elk
ander benoembaar is aan een open
bare school. Wij mogen ons dat grond
wettig gewaarborgd recht niet laten
ontnemen.
2e. Een Katholiek kan evengoed
openbaar onderwijs geven als een
S.D.A.P'er en de Katholiek is moreel
verantwoord als hij optreedt aan een
openbare school, wijl de Nederland-
sche onderwijswet daar niets van hem
eischt wat hij niet zou mogen doen.
3e. Een Katholiek onderwijzer werk
zaam aan een openbare school heeft
evenals elk ander volkomen vrijheid
zijn eigen kinderen de opvoeding en
het onderwijs te geven, die hij voor
hen de besle acht.
Niemand heeft zich daarmee te be
moeien.
Maar ook als hij openbaar onder
wijzer is, rust op den Katholiek nog
de plicht zijn kinderen zoo mogelijk
godsdienstig onderwijs en een gods
dienstige opvoeding te geven.
T. G.
zonde verhoudingen in de natuurlijke
samenleving. Die geboden en verhou
dingen kan men in verschillende
graden van zuiverheid vinden bij de
heidenen. En inderdaad, de moraal van
de tien geboden vinden we min of
meer terug bij haast alle volkeneven
als de groote menschelijke instellingen
huisgezin, staat, eigendom.
Zeker: we vinden bij de heidenen
veel bederf, maar gewoonlijk verstikt
dat bederf den natuurlijken drang naar
het goede niet en als het christendom
zooveel zielen heeft kunnen trekken dan
komt dat juist daardoor, doordat die
heidensche zielen daarin die volmaakte
moraal zagen waarnaar zij in den grond
streefden;
Uit de studiën die Mgr. Baudrillart
schreef over het huisgezin in de oud
heid, blijkt dat men de heidenen onrecht
aandoet door ze te beschouwen als
menschen die in flagrante tegenstelling
leven met de natuurlijke strevingen
van den mensch.
De mensch streeft uit zijn natuur
naar 't geluk; dat geluk kan hij alleen
vinden in de orde; en die orde is
rechtevenredig met de evenwichtige
voldoening van onze natuurlijke stre
vingen. Het bovennatuurlijk leven geeft
daar een hooger en dieper geluk bij,
maar belemmert in 't geheel niet het
openbloeien van de natuur. Integendeel
d geeft daaraan nieuwe kracht.
Het ingaan tegen de natuurlijke orde
brengt verderf; zij die de verderfelijke
hartstochten van den mensch wekken
storten hem in het ongeluk; dat is een
vaste waarheid. De wet van Christus,
die wij aan de wereld brengen, is het
hoogtepunt van de menschelijke stre
vingen en draagt het geheim van het
geluk in zich.
En als er zijn die zich afscheiden
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestrut 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
gewettigd door de feiten, maar dat
beteekent niet, dat ieder mensch heilig
zou zijn van het oogenblik af, dat hij
christen wordt.
De katholieke leer blijkt dus in de
juiste verhouding tot de werkelijkheid
Ie staan. Hoe kan dat ook anders, daar
zij de goddelijke waarheid is? En de
katholieken hoeven bij de verdediging
van hun geloof nooit bang te zijn voor
een objectieve toetsing aan de werke
lijkheid. Geloofsverdediging aan de
waarheid getoetst, moet noodzakelijk
de overwinning brengen.
Iets over
Geloofsverdediging.
Hoe vatte Sint Paulus de prediking
in het christendom op?
We bezitten nog de kern van
zijner toespraken en wel zijn bekende
rede op den Areopaag te AtheneAthe-
ners, zoo sprak hij, ik zie dat gij in
alle opzichten meer godsdienstig zijt
dan andere volken...
Datgene wat gij aanbidt zonder het
te kennen, dat breng ik u.
Pauius wist heel goed, dat er geen
tegenspraak is tusschen natuur en open
baring en dat de mensch in zijn onder
bewustzijn streeft naar God.
Het christendom zet de kroon op de
natuur en vernietigt haamlet; het geeft
aan de geboden van de natuurlijke
moraal nieuwe kracht en sterkt de ge-
van het christendom, dan zullen zij
vroeg of Iaat terugkeeren, schreiend
van smart.
Het is dus foutief om maar dood
gewoon te zeggen dat het christendom
de hartstochten bestrijdt. Het bestrijdt
sommige hartstochten: de laag-bij-de-
grondsche. Andere hartstochten bevre
digt het, het vervult al de menschelijke
verlangens daar het al de gqeite«stre
vingen binnen de orde voldoet'. Alles
dient om aan de menschen te toonen
dat het christendom van alle leerstel
sels het eenige is, dat geluk kan ga
randeeren.
Overigens zou het verkeerd zijn om
in het socialisme, het communisme en
vroeger ook het liberalisme slechts een
speculatie op de laagste menschelijke
hartstochten te zien.
Die strevingen dragen alle een groot
stuk idealisme en hun succes hangt
grootendeels af van de geestdrift, die
zij in de volken weten te wekken voor
hun ideaal. Ook de katholieken hebben
vroeger het enthousiasme der volkeren
voor hun leer gekend.
En als we tegenwoordig de volkeren
niet meer zoo kunnen ontvlammen, ligt
dat dan aan het goddelijk ideaal, dat
wij-als apostelen moeten propageeren
aan zwakheid van onzen kant?
Na het voorafgaande gelezen te heb
ben kan de lezer de opwerping maken
Als het christendom de goddelijke waar
heid is, moet het onder de menschen
het rijk der deugd vestigen. En als dan
de christenen niet beter blijken dan de
heidenen, wat beteekent dan het chris
tendom?
Men onderscheide goed: Het chris
tendom bewerkt onbetwistbaar den
grootsten moreelen ommekeer en vormt
den machtigsten factor ter wereld in
den vooruitgang der moraal. Maar het
werkt niet met knal-effectenhet groeit,
zooals de Meester zelf gezegd heeft,
langzaam als een mosterdzaadje. Zijn
werking op de zielen is diep en blij
vend, maar langzaam. De Kerk eischt
de heiligheid als een van haar voor-
merkteekenendie eisch is
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
OVERZICHT
Amersfoc
zich aldaar beeft gevestigd, naar de
wijze van samenwoning, met indeeling
naar ambt, beroep of bedrijf.
Indeeling naar de wijze van samen
woning.
Aantal gezinnen met kinderen ves
tiging 338 vertrek 354.
Aantal gezinnen zonder kinderen
141 en 109.
Afzonderlijk levende personen en
dienstpersoneel 733 en 714.
Personen, opgenomen in of vertrokken
uit een alhier reeds gevestigd gezin
544 en 692.
Personen, opgenomen in of vertrokken
uit militaire gebouwen, gestichten en
inrichtingen van onderwijs 626 en 452.
Indeeling naar ambt, beroep of be
drijf.
Fabricage vestiging H 3, O 272 en
vertrek H 4, O 228.
Landbouw, Tuinbouw en veeteelt
1, O 41 en H 2, O 21.
Winkeliers en neringdoenden H 23,
O 54 en H 15. O 39.
Expeditie O 33 en O 22.
Logement- en kofhehuisbedrijf H 2,
O 40 en H 4, O 34.
Bouwvakken H 3,0 53 en H 5,0 54.
Bank- en verzekeringswezen H 2,
O 17 en H 1, O 8.
Vrije beroepen H 9, O 53 en H 14,
O 42.
H. beteekent werkzaam als hoofd
O.:, werkzaam als: ondergeschikte.
Koopliedenen handelsreizigers ves
tiging 44 en vertrek 38.
Verkeerswezen (spoor en tram) 96
i 87.
Werkzaam in verschillende bedrijven
40 en 51.
Huiselijke diensten 332 en 347.
In dienst van staat, provincie of
gemeenten 37 en 20.
Werkzaam bij het onderwijs 43 en 41
Militairen 84 en 80.
Gepensionneerden en renteniers 59
i 49.
