Katholiek Orgaan
voor
Amersfoort en Omstreken
N.V. Middenstands-Bank
Studieboeken
Fa. li. Elzenaar
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen élke week ingaandoch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1,10
De Cembode
AdvertenUèn 26 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bii geregeld adver-
teeren. Advertentün moeien Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen tg
Kuitoor on Drokkorll Lingegncht 28 to Amorafoort - Tololoon 514
Vijf en veertigste Jaargang
V«rachl|nl alken Dinsdag* an Vrl|dagmlddag Post-giro no. 44234
Dinsdag 4 Aug. 1931 - No. 36.
Het Is ziekelijk indien men voorziet
in de behoeften van anderen, waarin
dezen zeiven kunnen voorzien. Men
ontneemt hun dan het kostbare begrip
van het help U zelf!" ledereen moet
zich bij de vervulling zijner behoeften
zooveel mogelijk zelf helpen-, maar waar
hij dat niet kan, moeten anderen hem
helpen. Dat Is de ware liefdadigheid.
Niet-hulpbehoevenden helpen iszlekelijke
philanthropic.
Overproductie.
In de „Kroniek" van de „Groene
Amsterdammer" schrijft F(rans) (Coe-
nen) weemoedig over de weinig gun
stige perspectieven betreffende een
bestaansmogelijkheid voor hen, die de
eindexamens middelbaar onderwijs
met goed gevolg hebben afgelegd:
„Men kan wel op school gaan en
vijf, zes jaar lang opgeleid worden
voor een aantal zeer honorabele vak
ken, maar daarom is het heden ten
dage nog allerminst zeker, dat men in
dat vak een plaats en door dat vak
een broodwinning zal krijgen. Eerder
is zoo langzamerhand het tegendeel te
verwachten. De maatschappij is com
pleet en ongeveer alle posten zijn be
zet. Alleen zij die over buitengewone
bekwaamheden of kruiwagens beschik
ken, komen binnen een redelijk*tijds-
verloop onder dak, de overigen blijven
hunkeren buiten de hekken, putten geld,
geduld en moed uit sollicitaties, schik
ken zich tenslotte in minderwaardige
of te min betaalde betrekkingen of
blijven ten iaste van ouders of ver
wanten. Sommigen geven ook alle
moeilijk verkregen bekwaamheid op en
trachten onder te komen in een of
anderen twijfelachtigen baan van beurs,
handel of industrie, waarin alleen de
uiterst gewieksten kans van slagen
hebben.
En intusschen worden elk jaar weer
met gelijkmoedigheid nieuwe scharen
van aspiranten ter markt gebracht en
heerscht hier dezelfde overproductie
die ook in de nijverheid en landbouw,
onder den naam van malaise, ons het
leven bitter benauwd maakt. Dat schijnt
zoo het systeem mee te brengen, dat
de rechte verhouding tusschen aanbod
en vraag nooit preventief voorzien maar
altijd eerst naderhand repressief her
steld wordt. Wat de ellende en onder
gang van duizenden beteekent.
En het verder algemeen resultaat,
speciaal in de onderwijs-„branche" is
een al wijder verspreide, „al giftiger
en gloeiender ontevredenheid en wrok"
bij de menigte min of meer geschoolde
jonge menschen, voor wie de maat
schappij vrijwel gesloten bleek. De
„revolutionnaire intellegentie" heet dat,
geloof ik, in Duitschland; en zij zijn
het, die de rangen der nationaalso-
cialisten en communisten helpen zul
len. Want zij hebben niets te verliezen,
doch misschien nog iets te winnen bij
een wereldkatastroof".
Sport.
Dezer dagen heeft Kardinaal von
Faulhaber te München een redevoering
gehouden over „Turnen en Sport".
Het turnen en de sport aldus de
kardinaal is niet los te maken van
de algemeen geldende regels
raai en godsdienst. Records mogen
mooi zijn, doch zij mogen niet behaald
worden ten koste van de lichamelijke
en zedelijke gezondheidvan den mcnsch.
Een overdreven sportbeoefening is on
natuurlijk en dus schadelijk. Onver
standig is ook de openbare turn-ver-
tooningen van vrouwen en meisjes op
de wedstrijden. Dit is niet het werk
voor de zwakke vrouw. Waar mannen
en vrouwen, de mannelijke en vrouwe
lijke jeugd zich in onderlingen kamp
meten, krijgt men of aan de eene zijde
man-vrouwen of aan de andere zijde
vrouw-mannen, maar altijd krijgt men
in ieder geval te zien onnatuur en ont
aarding. Het kan in de familie voor
komen dat een zuster de eerzucht heeft
een ouderen broer op de knie te dwin
gen. Men zal echter niet kunnen be
weren, dat zooiets in grooten getale
voor de openbare sporttribune opge
voerd, een waardig beeld zou opleve
ren. Vrouwen kunnen nu eenmaal niet
alle turnoefeningen van de mannen
overnemen, vooral geldt dat voortoe-
stelturnen en wedstrijd-zwemmen.
Zelfs in den klassieken tijd, waaraan
wij de namen Stadion en Olympische
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL, 1309
AMERSFOORT
Piano's - Orgels - Radio
Onze Orgola en Plano'i zl|n Julat leta
Spelen ontleenen, was de vrouw niet
toegelaten tot de wedstrijden,
openbaar turnen door vrouwen is
afval van de klassieke vorm
sportbeoefening.
In naam van de winst.
In een Nieuwe Eeuw-artikel merkte
een schrijver op, dat hij de drijfkrachten
van het moderne, maatschappelijke
leven niet alleen gezocht wil zien in
economische factoren. Hij vraagt zich
afMoet er niet iets meer zijn dan de
uiterlijk waarneembare krachten. Zijn
er geen groepen, die belang, geldelijk
belang denken te hebben bij een in
eenstorting?
Men kan zeggenzoo slecht zijn de
menschen niet. Maar dat moet men niet
te gauw zeggen. Er is en er wordt in
naam van de geldverdienerij ontzettend
veel smerigs vertoond in onze dagen.
In naam van de winst wordt de actie
voor ontwapening tegengewerkt, wor
den nationalistische reacties kunstmatig
gevoed.
In naam van de winst wordt opium
verbouwd en verhandeld langs slink-
sche wegen, hoewel daardoor tallooze
levens aan lichamelijke en moreele
verwoestingen ten prooi vallen.
In naam van de winst wordt de af
schuwelijke meisjeshandel, ondanks de
scherpste internationale politiemaat
regelen, voortdurend bedreven.
In naam van de winst worden er
geneesmiddelen in den handel gebracht,
die niet anders zijn dan gemeen vergif.
In naam van de winst golft iederen
dag weer een stroom van Schund
lectuur en film over de wereld.
In naam van de winst verkwanselen
velen voortdurend hun ziel en hun
zaligheid.
En zouden we ons dan aan mis-
plaatsten argwaan schuldig maken, zoo
we achter dit dramatische spel met
zijn geheimzinnige aspecten méér zoch
ten dan de werking van louter-econo-
mische factoren?"
De streektalen en
spreekwoorden,
door A. F. VAN BEURDEN.
De taal, niet de al 250 jaar ge
schaafde, gepolijste officieete taal, maar
de door het volk en de jeugd ge
sproken streektaal geeft het best de
weerspiegeling van het volkskarakter.
Daarin legt het volk zijne eigen
aardige klanken, verlengt en verkort
ze, naar gelang het dat fraaier of ge
makkelijker vindt. Het gebruikt de oude
woordvormen nog en heeft vaste uit-
drukswijzen. Die taal heeft ongeschreven
regels met bijzondere uitdrukkingen
voor vreugde, smart, verbazing en is
bovendien nog rijk aan spreekwoorden.
In sommige deelen van ons vaderland
hebben de streektalen nog een gezond,
krachtig leven. Wij herinneren aan het
Friesch, het Limburgsch, Geldersch en
Zceuwsch. Zelfs bestaan voor iedere
groep dorpen, voor iedere stad weer
afzonderlijke idiomen en kan iemand,
die in die provincies veel met de be
volking overal in aanraking kwam en
één streektaal kent, op den man af
zeggen, als hij iemand hoort spreken,
waar deze thuis behoort.
Hel Amersfoortsch bestaat ook nog
en verschilt heel wat van de officieele
taal door het meerendeel der stede
lingen in het openbare omgangsleven
gesproken. Maar men hoort het toch
nog onvervalscht door de Amersfoor-
ters en Amersfoorteressen in verschil
lende buurten zeer glad en gesmijdig
spreken. Het klinkt vrij wat klank
voller dan het Hooghollandsch en de
jeugd doet er gewoonlijk met haar
langgerekten aaiklanken nog een fat
soenlijk schepje boven op. 't ls precies
of de hoogere standen zich voor het
spreken der streektaal schamen. Het
echte onvervalschte Amersfoortsch is
tenminste karaktervoller dan het na
gemaakte Nederlandsch, waarmede mer
nog al eens op vergaderingen, en bij
KANTOORBOEKHANDEL
F. ft TULP
L«ng«itr. «5 to. Krommntr. TtL 324
Wij leveren U:
Studieboeken, Cahiers, Tee-
kenbenoodigdheden enz. voor
alle inrichtingen van onderwijs
te dezer stede.
komt.
fn de spreektaal zijn niet alleen hier,
maar ook elders, heel wat meer spreek
woorden in gebruik dan in de hoofd
taal.
Het volk heeft behoefte om zijne
redeneeringen met spreekwoorden te
staven en te steunen en door kern
achtige uitdrukkingen kracht bij te
zetten. Dat is niet alleen in ons Neder
land het geval, maar door geheel de
wereld, yanaf Spitsbergen en Alaska
tot in de equatoriale wereld en de
barre landen van den Erebos.
Deze spreekwoorden zijn ontstaan
t en aangepast aan de levensomstan
digheden der volkeren en gesproten
uit hun aard en wijze van leven. Waar
het volk de ruwheden van het klimaat
te dragen heeft, zijn ze ook ruw en
krachtig. Waar de lijfstraffen nog re
geren, spreekt men van de zweep.
)e boer haalt er zijn ploeg en zijn
paard bij, de koopman zijn handel.
De Nederlandsche spreekwoorden in
de boekentaal kent een ieder; men
heeft ze op school geleerd, gebruikt
ze zelf en hoort ze. Wij zullen ze niet
herhalen. Wel willen wij hier een kleine
verzameling spreekwoorden uit vreemde
landen laten volgen, waarin men weer
andere klanken opvangt, dan in de
onze vooreerst eenige Engelsche, Rus
sische, Oostersche, Japansche, Chi-
neesche spreekwoorden, dierenspreek-
woorden uit vreemde landen, om dan
te sluiten met Veluwsche en Betuw-
sche en een goed deel Limburgsche
spreekwoorden en gezegden.
Hier en daar vindt men bij de ver
schillende volkeren dezelfde beelden,
in een ander kleedje gestoken terug.
Binnenland
KANKERBESTRIJDING.
Uit Engeland wordt gemeld, dat er
in Zeist een dokter woont, die merk
waardige onderzoekingen verrichtte op
het gebied van de kankerdiagnose en
die een belangrijken stap in de richting
van vroegtijdige herkenning der kwaal
-nu hebben gedaan.
Zijn collega's hebben de schouders
opgehaald over deze proeven. Het
Nederlandsch Kankerinstituut deed niet
anders dan een boekje bestudeeren,
dat Dr. Bendien heeft uitgegeven. De
Gezondheidsraad zal nu met den dokter
gaan confereeren.
Maar intusschen gaf men hem in
Engeland al gelegenheid om dooreen
proef de deugdelijkheid zijner methode
te bewijzen.
Een leek kan natuurlijk niet beoor-
deelen, of de proeven van Dr. Bendien
inderdaad het belang hebben, dat hij
er zelf aan hecht.
Maar de leek vindt toch wel, dat
men in ons land van deskundige zijde
op z'n minst eens het onderzoek had
kunnen instellen, dat men in Engeland
is begonnen.
De „Avondpost" die deze handel
wijze sterk laakte, noemt het intusschen
in 't geheel niet verwonderlijk, dat de
Regeering niets deed. O.m. schrijft het
blad:
Nog
door particulieren in
poging aangewend om te komen tot
een vereeniging ter bestrijding der
kankerziekte, welke ook in Inditi onder
blank en bruin, in steeds sterker mate
slachtoffers maakt. Die particulieren,
wijl het gouvernement niets deed,
namen het initiatief en brachten eenige
tienduizenden bij elkaar. En wat deden
de Regeerings-organen? Niets. Minder
dan dat. Zij deden eerder de promotors
der bewegingtegenwerken, zij het
niet officieel, ls het wonder, wanneer
wij ons er nu niet over verbazen, dat
de Regeering zich tof dusverre afzijdig
hield?
Erger, veel erger is de houding van
jubilea welstaanshalve voor den dag de Nederlandsche medische wereld.
Die niets deed en juist door dat niets
doen bijdroeg om de waarde der ge
dane ontdekking-te verkleinen. Nu zal
ze misschien in het geweer komen,
nu Engeland is voorgegaan. Maar nu
is ze een slag achter. De British Empire
Cancer Compaign heeft Dr. Bendien
9te»n toegezegd voor de voortzetting
van zijn werk.
Het is beschamend voor Nederland,
dat die steun van vreemde zijde is ge
komen, waarNederland in gebrekebleef.
De echt-Hollandsche kat-uit-den-
boomkijkerij heeft ons hier weer parten
gespeeld.
DE WEG NAAR UTRECHT.
Minister Paul Reijmer heeft mede-
ideeld
1. De slechte toestand, waarin des
tijds verkeerde de verharding van de
rijbaan en het onmiddellijk daarlangs
elegen rijwielpad van den Rijksweg
ftrecht (de Bilt)—Amersfoort, eischte
verbetering; zoodra de noodige mid
delen door de Wegenbelastingwet be
schikbaar waren, is dan ook tot die
verbetering overgegaan, waarbij onder
meer voorzien was de aanleg van een
afzonderlijk rijwielpad.
Voor zoover betrof het gedeelte Huis
ter Heide—Amersfoort kon die verbe
tering, mede omdat de benoodigde
terreinen nagenoeg geheel in der minne
konden worden aangekocht, spoedig
tot stand komenvoor het deel de Bilt
(Vollenhove)—Huis ter Heide was de
oplossing, welke gepaard moest gaan
met een wijziging van het tracé, niet
zoo eenvoudig.
2. In afwachting van de verbetering
van het deel de Bilt (Vollenhove)—
Huis ter Heide zijn aan de verharding
daarvan geen groote kosten besteed.
Dat de toestand van die verharding
voor vrijwel alle gebruikers van dezen
weg gevaren zou doen ontstaan, kan
niet worden toegegeven.
3. Nadat verschillende plannen zijn
onderzocht en daarover de onderschei
den adviezen waren uitgebracht, is
onlangs een plan vastgesteld, terwijl
bij de wet van 28 Mei 1931 (Staatsblad
no. 207) het algemeen nut is verklaard
van de eigendommen, noodig voor de
verbetering van den weg, zoodat eer
lang het werk voortgang kan hebben.
Het ligt intusschen in het voornemen
spoedig aan de verharding die verbe
teringen aan te brengen, welke geen
langer uitstel gedoogen.
HET HOF.
een verblijf in Tirol is de Ko
ninklijke familie op Soestdijk gekomen.
De „Reichspost" bericht over het
verblijf van de Koningin in Tirol, dat
zij het land eenige malen den hoogsten
lof heeft toegezwaaid en verzekerd,
dat zij er aangename uren heeft door
gebracht. Een aardige attractie vormde
een bergvuur, dat ter eere der gasten
ontstoken werd. De Dolomieten straal
den in een rooden gloed. Bij het vertrek
der hooge gasten deed de bevolking
hen op feestelijke wijze uitgeleide.
Kinderen overhandigden aan de Konin
gin en de Prinses Edelweisz en andere
Alpenbloemen.
BERICHTEN
UIT
1 AMERSFOORT
De
R. K. VROUWENBOND.
van den
publiceerde het
R. K. Vi
volg(
"eptember." Openingsavond,
van Jackie Coogan in „De Valk'
Ook toegankelijk voor Dames en Hee
niet-leden f 0.50.
I September. Excursie naar Leer
dam ter bezichtiging der Glasblazerij.
October. Lezing in de R. K. Spaar
bank wordt nader bekend gemaakt door
convocatie.
22 October. 'sNamiddags half-3uur
Causerie door de N.V. Handelsmaat
schappij „Het Indanthren-Huis" in de
Valk.
November. Lezing van den WelEerw.
heer Kapl. Tervoert uit Utrecht in de
R. K. Spaarbank.
November. Demonstratiemiddag door
de Margarinefabriek in „De Valk".
8 Dec. 's Morgens 8 uur H. Mis
met Alg. H. Communie voor de leden.
'sAvonds 8 uur Feestve w
zing met lichtbeelden, afgewisseld door
muziek en zang. Ook toegankelijk voor
niet-leden f0.25.
Januari. Triduum te geven door Pa
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting bg den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips Safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelacredieten Incaaseeringen
Spaar-deposito'a rente S'/i pet.
ter Eijkelmans C.B.S.R. in St. Jozef.
5 Januari. Optreden van het Nederl.
Fabrikatenhuis.
Januari. Opvoering van „De Biblio
thecaris" Blijspel in 4 bedrijven door
leden der Burger-Jongeling-vereeniging
18 Maart. Lezing met lichtbeelden
over de H. Catharlna van Slëna door
Pater Bender O.P. Ook toegankelijk
voor Heeren en niet-leden 10.25.
April. Kindermiddag.
Het bestuur van den R. K. Vrouwen
bond is thans samengesteld als volgt:
Mevr. Rosier, Schimmelp.kade.
Mevr. Timmer, Schimmelp.kade.
Mej. de Kooy van Zuidewijn, Kon.
Wilhelminastr. 40.
Mevr. Viester.
VEILIO VERKEER.
De Vereeniging voor Veilig Verkeer
vergaderde onder Voorzitterschap
hartelijk welkomen sprak zijn vreugde
uit over de groote opkomst. Spr. meent
daaruit te mogen concludeeren dat
allen willen medewerken het verkeer
veilig te maken. Het doel van V.V.V.V.
is propaganda te maken voor veilig
verkeer door filmvoorstellingen, lezin
gen, sprekers, en het geven van aan
schouwelijke voorstellingen. Er zijn tal
n bepalingen het verkeer betreffende
niet ieder weet en de bedoeling
is dan ook deze in de toekomst op
vergaderingen te behandelen. Spr. is
van meening dat de Amersfoorters het
verkeer en verkeersbepalingen aardig
wel naleven. In 1930 hadden in Amers
foort 144 aanrijdingen plaats, Alkmaar,
212, Breda 458, Bussum 139, Delft 428,
Enschede 602. Uit deze gegevens blijkt
dat Amersfoort niet achteraan komt,
wat Spr. verheugt voor de Amersfoor
ters. Door in groote getale lid te wor
den van de Vereeniging komt men nog
heden op de hoogte met verkeersbe-
veiliging. Spr. noemde vervolgens de
uitslagen van de gehouden tellingen
van gepasseerde motorrijtuigen en rij
wielen aan de Utrechestr. Motorrijtui
gen Zaterdag 2921, Zondag 2310 en
Voensdag op de Varkensmarkt 3367.
Rijwielen Maandag 11000 en Dinsdag
bijna 11000. De allereerste vereischte
van de weggebruiker is de veiligheid
van anderen te verzekeren, waardoor
men ook zich zeiven beveiligd.
Vervolgens werden de Statuten vast
gesteld als voorgesteld. Het huishou
delijk reglement kon niet worden
vastgesteld daar dit niet was ontvan-
zoodra da boakonlljst In Uw bezit U
Bestelt ze bij onsl
Langestraat 34 - Tal af. 528
;en van Amsterdam. Het voorloopig
jestuur werd in zijn geheel gekozen,
bestaande uit de heeren G. Goorhuis,
D. P. v. Rooyen, Jhr. A. M. C. Mol-
lerus, Vollenhoven, A. H. Martens en
R. Ch. Hendriks en uitgebreid met de
heeren P. Kortland, J. G. Geelmuiden
en F, Boomsma, De Vereeniging telt
momenteel 90 leden. Een aparte F
commissie werd benoemd. Uit de
houden rondvraag bleek dat het
stuur moeite genoeg zal hebben de
taak van Veilig Verkeer gescheiden
te houden van de bestaande Verkeers-
Cominissle.
CIRCUS GLEICH.
Het circus Gleich gaat van 3—6
Aug. naar Apeldoorn en komt dan
7—9 Aug. in Amersfoort.
Er zijn in dit circus paarden van het
zware Belgische ras tot den kleinsten
Shettlandponny. En olifanten, leder
circus heeft zijn olifanten, maar het
komt op de grootte, de hoedanigheid
en het kunnen aan. Bij Gleich kunnen
de olifanten allerlei kunstjes en zij be-
hooren tot de beste werkers. Gleich's
dierenpark toont ons verder: kamBelen,
hebt U een
Taxi of auio noodig
Amersfoort
drommedarissen, zebra's, zeeleeuwen, hennen ontvreemd.
heilige Indische runderen en Macedo
nische stieren, marabu, buffel, ijsberen,
lama's, apen, leeuwen, tijgers, luipaar
den, hyena's, beren en nog vele andere
kleine en groote dieren. Ook een nl|l-
>aard bezit het circus. De circuskoning
leeft van alles in zijn dier-vcrzamellng
opgenomen.
Zondagavond 1.1. vierden in Sint
Aechten het meisjespatronaat St. Lucia
de Zita-vcrccnlglng het jaarfeest.
i zijn openingswoord liet de Eerw.
Directeur doorschemeren, dat bij enkele
afdeelingen er nog al iets ontbrak aan
den waren geest.
Het tooneelstuk, ingestudeerd onder
zeer bekwame leiding van mej. van 't
Wel, viel bijzonder goed In den smaak
een woord van bijzonderen lof komt
zeker ook toe aan alle jeugdige actrices.
Pastoor Hartman, bracht als Herder
der parochie, hartelijk dank aan alle
leidsters van St. Lucia en Zlta, voor
het groote werk, dat zij met zooveel
toewijding en liefde, daar verrichten.
Een feestavond in alle opzichten zeer
>ed geslaagd.
In September zal getracht worden te
komen tot oprichting van de K. J. V.
en de K. J. M„ de nieuwe meisjes
organisatie volgens de bi
bepalingen; een drietal l
den daartoe reeds een cursus in het
bekende Bouvigne te Ginnikcn.
Ten overstaan van Notaris te Leuken
werden geveild: Perc. 1 woonhuis met
zaal Kruiskamp 140 opgch. (12.900;
perceel 2 winkelhuis annex bakkerij
Soesterweg 91, opgehouden f9600.
't Was dezer dagen 25 jaar geleden
dat voor de stichting der St. Henricus-
kerkeen bouwcommissie werd benoemd
en een terrein werd aangekocht nabij
Puntenburg.
De reserve-ritmeester Labouchire,
gedurende de laatste 25 jaar een be
kende persoonlijkheid op onze con-
cours-hippique's en die ook ons land
op hippisch gebied vele malen in het
buitenland met succes heeft vertegen
woordigd, gaat de paardensport vaar
wel zeggen. Zijn laatste paard Frangin.
waarmede hij nog in het concours-
hipplque te Winterswijk een fraai suc
ces behaalde is naar Engeland ver
kocht, terwijl ritmeester Labouchère,
naar het „Vad." verneemt, van plan is
geen ander paard meer aan te schallen.
Na een langdurige ziekte Is op 47-
jarigen leeftijd overleden de heer T.
Beverloo, hoofd der openbare lagere
school voor het centrale 7e en 8c leer
jaar in deze gemeente.
De heer Beverloo was een verdlenst-
vol onderwijsman.
Van een landbouwer onder de ge
meente Leusden, werden 200 jonge
