Katholiek
Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10
De €embode
Advertentièn 26 cent per regel. Bttlijke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adver
teer en. Advertentièn mc^en Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen t$n beeorgd.
Kantoor en Drokkerl] Langegracht 28 te Amersfoort
Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag Post-giro no. 44234
Telefoon 314
Vijf en veertigste Jaargang
Dinsdag 3 Nov. 1931 - No. 62
Wat heden groot Is, is morgen wel
licht klein. Wat heden klein is, is
morgen wellicht groot.
Binnenland
VOORBEREIDEND ONDERWIJS.
Van de bizondere scholen voor voor
bereidend onderwijs hier te lande wor
den 63'lt pCt. gesubsidieerd door ge
meentebesturen.
De wijze waarop verschilt zóó, dat
het niet mogelijk is die statistisch lot
uiting te brengen.
't uaat per locaal, per school, per
leerling, per leerkracht, met allerlei
variaties.
Eind 1929 was van het totaal aantal
scholen 21.58 pCt. voor openbaar on
derwijs bestemd en 78.42 pCt. voor
bizonder voorbereidend onderwijs.
Van het totaal aantal voorbereidende
scholen was 51.73 pCt. katholiek.
In de provincie Utrecht liep het
aantal leerlingen der voorbereidende
scholen sinds 1925 terug van 8120
tot 7488 leerlingen.
Zulks kwam doordat de stad Utrecht
het openbaar voorbereidend onderwijs
moest opheffen uit geldgebrek. De ge
meente besteedde daarvoor per jaar
f532.000.
Opmerking verdient dat 60 pCt. der
leerkrachten aan de katholieke voor
bereidende scholen gratis werkt.
Uit den Omtrek
Baarn
LEZING PATER MAAS, S.J.
Op uitnoodiging van het bestuur
van de R. K. Drankbestrijding kwam
de groote Vlaamsche redenaar Pater
Maas, die in Twente een ware zege
tocht maakte en daar voor stampvolle
zalen optrad, Donderdagavond in het
Sint Nicolaasgebouw spreken over de
nieuwe richting in „Sobriëtas".
In groote drommenoch neen,
dat schijnt in Baarn niet te kunnen
bestaan, als er een lezing over de
matigheid wordt gehouden. Maar die
er wèl waren, en dat zijn er gelukkig
nog zeer velen, hebben er geen spijt
van, integendeel, ze hebben genoten
dat een propaganda-avpnd
brietas" heelemaal niet saai is, en dat
hel doel en streven „Sobriëtas" ook
hier in Baarn veel meer waardeering
en medewerking verdient.
Na een kort welkomstwoord van de
pres. mej. Vermeulen, leidde de Wel-
eerw. adviseur der vereeniging, kap.
Dooper, den spreker van dezen avond
in, waarna door alle aanwezigen het
„Sobriëtaslied" werd gezongen.
Pater Maas betreedt nu het sprekers
gestoelte.
indrukwekkend, gelijk een. tweede
Ariëns, zoo staat hij daar, zijn groote
magere gestalte een toonbeeld van ver
sterving, zijn sympathiek gelaat, een
weerspiegeling van zijn zonneziel
geheel doordrongen van de kwalen
van onzen tijd: de genotzucht, de
plezierkoorts, waaraan hetmenschdom
ten onder dreigt te gaan.
Daartegen verheft hij zijn stem, zoo
krachtig en overtuigend, en op zoo'n
onderhoudende wijze, doortinteld van
Vlaamsche humór, dat allen hierdoor
geboeid worden, hem a. h. w. aan de
lippen hangen.
Dan spreekt hij over de eenvoud in
voeding, de dans- en modezucht, de
sportwoede en vooral ook het Bios
coopgevaar; een cinema-looper wordt
oppervlakkig en onverschillig voor het
goede. Ook het genever- en bieralco-
hoiisme is niet verdwenen. Dat het in
Holland niet zoo erg is als in Frankrijk
België, heeft het te danken aan
.Sobriëtas".
Waakt op uw zaak, in den geest
i Franciscus volhouden in de reuzen-
worsteling, strijden tegen de slavernij
der plezierkoorts, de genotzucht die
den wil verslapt en voet geeft aan het
Nw. Malthusianisme."
Verschillende brochures en boeken
werden onder de pauze aangeboden
en vonden vele koopers. Het lied van
de Vlaamsche Leeuw werd hierna door
alle aanwezigen gezongen met bege
leiding van het muziek-ensemble,| dat
den avond opluisterde.
Na de pauze declameerde Pater Maas
enkele Vlaamsche gedichten, gedeelten
uit „Lieske Voore" en van de Familie
Snoeks, welk laatste vooral herhaal
delijk daverend gelach uit de zaal
deed opstijgen.
Na een dankbaar applaus voor de
lezing en declamatie, werd de avond
gesloten met gebed en den christelijken
groet. Eén ding was jammer
de zaal niet stampvol was.
13 De Spoorwegdlefst-I.
Hij keek verward rond, en vroeg
„Wie zijt gij? Waar ben ik? Mijn hoofd".
„Kom, praat nu niet, neem als een
goede jongen dit drankje en ga dan
slapen."
Met kinderlijke gehoorzaamheid slikte
hij het drankje in en gevoelde er
spoedig den invloed van op zijn zinnen
en viel in slaap. De weduwe bleef kalm
naast hem zitten, totdat de opium zijn
volle uitwerking had. Onder het ge
zegde „Voor vier-en-twintig uur ben
je daar veilig", ging ze naar de waar
zegsterskamer, hem in een vaste slaap
en onbewust van zijn omgeving achter
latende.
TIENDE HOOFDSTUK.
Op wacht.
Sam Slade en Chip waren reeds
ruim twee jaar wapenbroeders. Als ze
voor kracht hadden moeten zwichten,
hadden de waaghalzen list te baat ge
nomen en waren door halsbrekende
toeren weder in veiligheid geraakt.
Sam ging spoedig naar zijne kamer,
nu hij wist, dat Chip In gevaar ver
keerde, misschien minder om zijn leven
dan toch zijne vrijheid Ie verliezen
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL, 1309
AMERSFOORT
Piano's - Orgels - Radio
uitgegeven.
Met ondersteuning aan behoeftigen
en werkloozen is ongeveer f200.000
gemoeid. De gemeentereinging kost
bijna f127.000; de brandweer f 18.500,
volkshuisvesting ongeveer f90.000.
Het totaal der inkomsten beloopt
f3.971.761.05. Voor onvoorziene uit
gaven is ruim f26.000 uitgetrokken.
Aan belasting moet worden opge
bracht ruim een millioen gulden.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
RECOLLECTIE.
Vrijdag a.s., 's avonds half 8, in de
kerk van O. L. Vrouw Hemelvaart,
Recollectie voor oud-retraitanten en
leden van Retraitepenning-vereenigin-
gen.
GEMEENTEZAKEN.
Het kan zijn nut hebben eens te laten
zien wat er met het besturen van een
gemeente als Amersfoort gemoeid is.
Er worden tegenwoordig sommen
besteed voor allerlei zaken van alge
meen belang, waaraan men jaren terug
niet durfde denken.
Zoo vergt straatverlichting en politie
ior het komende jaar de som van
bijna f296.000.
Het openb. lager onderwijs 129.765.85
fulden en het bizonder lager onderwijs
153.938.48. De handelsschool f26.000
en het gymnasium f73.900. Voor Nij
verheids-onderwijs wordt ruim f50.000
VULPENHOUDERS
MET EEUWIGDURENDE GARANTIE
(GRATI8 REPARATIES)
VAN f 10.50 AF
ALLEENVERKOOP
KANTOORBOEKHANDEL
«F.A.TULPRR
Unjustr. S3 te. Krommattr. TEL 526
Dat de Sociaal-Democraten meteen
fractie van zeven leden, thans ook een
vertegenwoordiger voor het dagelijksch
bestuur afstonden, stemde algemeen tot
tevredenheid, waaraan door den heer
Spiekermann uiting werd gegeven.
Door verschillende leden werd de
aandacht gevestigd op de publicatie
van diverse stukken in de plaatselijke
pers, waarin het gemeente-beleid werd
afgekeurd en hevig werd geklaagd over
de hier geheven wordende belastingen.
Er waren er die den ondergang van
Amersfoort zoo ongeveer in 't verschiet
zagen en een algemeene roep om be
zuiniging weerklonk.1
In den Raad was men 't hiermede
niet eens. Mr. Stadig wees erop,
het gevoerde financieel beleid allerminst
aanleiding kon geven tot klagen. Over
hel begrip „bezuinigen" is men het
veelal niet eens. Wat eenerzijds als
luxe wordt aangemerkt, wordt ander
zijds ais onmisbaar beschouwd.
Na afkondiging der wet regelende de
financieele verhouding tusschen Rijk
en gemeente, was het mogelijk ver
mindering van belastingdruk te krijgen.
De in de gemeente Amersfoort ge
troffen regelingen, brachten in totaal
een verlaging van 11 pet., maar be
oogden vooral verlaging der lasten voor
de minst draagkrachtigen. Zoo kwam
het tot een opzet, tengevolge waarvan
de inkomsten uit zuiver vermogen in
verschillende gevallen iels zwaarder
werden getroffen, terwijl daartegenover
alle inkomsten uit arbeid in den ruim-
sten zin des woords, werden ontlast.
In sommige gevallen kwam het tot 20
procent reductie.
Nu wordt-geklaagd, dat Amersfoort 80
opcenten is gaan heffen op de aansla
gen in de gemeente-fondsbelasting,
terwijl andere gemeenten zulks niet
deden.
De Wethouder van Financiën merkte
in dit verband bij de behandeling der
begrootingop.dat iedere gemeente de
heffing naar eigen opvatting en be
hoefte moet regelen Een gemeente
heeft nu eenmaal niet de kans haar
inwoners te kiezen uit de meest kapi
taalkrachtige kringen.
Er zijn gemeenten die bij den opzet
van het nieuwe belastingstelsel bedui
dend hebben misgerekend. Ze begon
nen met een klein getal [opcenten en
werden daarom als voorbeeld gesteld.
Maar nu blijkt schier overal, dat men
dz belasting moet gaan verhoogenom
te komen, fn Haarlem is het zelfs
r, dat men begint met de reserve
fondsen der bedrijven aan te tasten.
Hier in Amersfoort was geen reden
of aanleiding voor belastingverhooging.
Met de beschikbare middelen kan men
't redden en daarbij alle aandacht wij
den aan werken van min of meer be-
teekenis, door de ontwikkeling der
gemeente noodig geworden.
In de laatste jaren is de financieele
positie der gemeente-bedrijven door
ruime afschrijvingen danig versterkt.
De reserve-fondsen hebben het vast
gestelde maximum bereikt, terwijl het
indertijd gevormde fonds voor speciale
doeleinden, in raadskringen „het potje"
gdnoemd, spoedig een kapitaal van
ongeveer vier ton zal bezitten.
Ook verdient nog opmerking dat
hier in Amersfoort de bijdrage voor
den gewonen dienst uit de gemeente
bedrijven wordt genoten van de reeds
in een vorig dienstjaar gemaakte winst.
Elders wordt geraamd een bijdrage
t de nog te maken winst. De hier
gevolgde methode is stellig te prefe-
reeren. Zij geeft zekerheid van inkom
sten. Daaraan is in onze dagen juist
behoefte.
Waar de zaken zóó staan, was het
volkomen gerechtvaardigd dat èn raads
leden uit alle partijgroepen èn het col
lege van B. en W. de ach en wee
hij spoedig zijn gewoon aanzien terug.
De geelachtige Ier, Sam Slade, was
niet te herkennen in het jonge mensch,
dat u met zijn grijze oogen door een
gouden bril aankeek.
Aldus stapte het jonge mensch be
daard de ontbijtkamer binnen en be
antwoordde beleefd de begroeting van
de vrouw des huizes.
Op zijn kamer gekomen, begon hij
een rapport op te stellen van de voor
vallen. Nadat zijn rapport afwas,trok
hij zijn kleeren weer uit en trok in
plaats van zijn eenvoudige grijze jas
een opzichtiger costuum aan van een
stedeling en ging nu voor den spiegel
staan, om zijn gezicht in orde te maken.
Geen acteur kan zich behendiger ver
mommen dan Sam die spoedig in een
zwierbol herschapen was.
De straten waren vol en Sam keek
toen hij uitging, goed uit, iederen man,
die hem tegenkwam aandachtig doch
voorzichtig opnemende.
Toen hij de steeg 's morgens ver
laten had, had hij de ligging goed op
genomen, zoodat hij geen moeite had
om die terug te vinden.
Zijn hoed stond op zijn linkeroor,
toen hij de steeg in drentelde en er
een bierknijp binnenging. Gelukkig
met behulp van zeep en water kreeg waren er geen bezoekers tegenwoordig
en kon Sam dadelijk een gesprek met
den kastelein aanknoopen. Met behen
dig te vragen en af en toe de dranken
te prijzen, was Sam spoedig op de
hoogte van de bewoners der plaats.
Het was tegen de deur naast de
bierknijp, dat Sam dien nacht in de
eenzaamheid gewaakt had, zoodat het
zoowat op deze hoogte was, dat Chip
door zijn bewakers gebracht was.
De zaal was een goede observatie
post voor Sam, die er dan ook plaats
nam, on* er zoo noodig den geheelen
dag te blijven.
Hij had daar omstreeks een uur op
zijn post gezeten, nu eens een sigaar
rookend, dan wat bier gebruikend, ter
wijl de kastelein niet vroeg, wat hi
daar deed of wie hij was, zoolang hi
betaalde wat hij verteerde en zich or
delijk gedroeg, toen er zich op den
drempel van het huis, dat hij zoo
nauwlettend bespiedde, een lange vrouw
met een donker uitzicht vertoonde. Met
schitterende oogen loerde ze rond,
daar de bierknijp in de schaduw lag,
kon zij Sam niet zien, die daarentegen
al hare bewegingen op kon merken.
Na rechts en links te hebben gekeken,
sloeg de vrouw een om haar hoofd en
liep de straat in.
De kastelein, die achter Sam stond,
R. K. Spaarbank - Amersfoort
older coitrele Centrale accoiatantadienet Ned. Boerenbond
Ooedgekeurd bij Kontnktijk Besluit dul. M Muit 1913, oo. 68
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tol 1 uurWOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur.
Dadelijk ingaande rente 3*/,0 pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Kassier: Amsterdamsche Bank.
en terecht hun optreden schadelijk voor
de belangen onzer gemeente noemden.
RIOLEERING.
De gemeenteraad heeft met alge
meene stemmen besloten te aanvaarden
de ingediende rioleeringsplannen met
de uitvoering waarvan bijna f700.000
is gemoeid.
De uitvoering der plannen wordt
over eenige jaren verdeeld.
In 1932 wordt aangevangen met
rioleering van het Bergkwartier. In dat
aar wordt besteed een bedrag van
110.000.
Aan de Nijverheidsstraat tegenover
de terreinen der gemeente-reiniging
wordt een zuiver-inrichting gebouwd.
Alle rioolstoffen passeeren deze inrich
ting. Het Eemwater wordt dus niet
meer verontreinigd door afvalstoffen.
Ook de Singel-grachten zullen niet
langer als afvoerkanalen voor de riolen
worden gebezigd.
NAAR WIJK BIJ DUURSTEDE.
Ingaande 1 Nov. vertrekken van hier
bussen naar Wijk-bij -Duurstede om
9 uur, 10.20, 12.30, 2.00, 4.15, 5.30,
6.30, 8.15.
Alleen op Zondag gaan bussen om
9.45, 11.15, 2,45. 5.30, 7.30 en 9.""
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wij vestigen de aandacht op de in
dit nummer voorkomende advertentie
betreffende de verkiezing van leden
voor de Kamer van Koophandel en
Fabrieken De Geldersche Vallei.
POSTERIJEN.
Onze stadgenooten, de heeren J. O.
de Jager Jr. en M. G. H. Bosman,
slaagden te 'sGravenhage voor het
tweede gedeelte van het ontwikkelings
examen voor Commies der P. T. en T.
en hebben hiermede aan het geheele
examen voldaan.
PERSONALIA.
Arts Kolk is benoemd tot tweede
fondsgeneesheer aan de wagenwerk
plaats der spoorwegen alhier.
Tot assistent-bevolkingsagent en con
troleur der vermakelijkheidsbelasting
is aangesteld de heer Hulst.
BRAND.
In den nacht werd de brandweer
gealarmeerd voor brand aan den Bis-
schopsweg in een schuur! achter de
bakkerij van den heer v. d. Heuvel.
Eenig houtskool, nog niet gedoofd,
was daar neergezet, en tengevolge
daarvan waren takkebossen in brand
geraakt. Omdat de schuur vrij stond
toen de vrouw voorbij ging, zei met
minachting: „Zonderling oud wijf
dat."
„Geen vriendin dus van u?" vroeg
de detective.
.,Neen, ik heb niets met haar uitte
staan, noch zij met mij, het moet een
soort van waarzegster zijn."
„Ik zou wel willen weten of ze mij
ook zou kunnen voorspellen."
„Als je geld heb kan je alles van
haar te weten komen."
Uit vrees dat de kastelein hem
gaan verdenken, als hij nog langer
dit onderwerp door sprak, vroeg hi
om een andere sigaar en een spe
kaarten nemende, dat daar op tafel lag,
stelde hij voor eene partij te jassen,
waarop de kastelein met zijn rug naar
het raam ging zitten, zoo dat Sam zijn
waakpost behouden kon.
Het speljwas nauwelijks begonnen
of de waarzegster kwam met een fleschje,
vermoedelijk met medicijn terug en
ging weder in huis.
De belangstelling in het spel
flauwde spoedig bij Sam en daar er
meer bezoekers kwamen, hernam de
kastelein zijne plaats achter de toon
bank. De kamer begon zich langzamer
hand te vullen en gebruik makende
van eenig gedrang bij de deur, slipte
vo.,KANTOORMEUBELEN
SCRHIJFMACHINES
hebben wij boven onze zaak
SPECIALE TOONKAMERS
Fa. H. ELZEI7AAR
LANGE5TR8AT 84 TEL. 928
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
woonhuis is alles goed afge-
loopen.
WERELDSPAARDAG.
De resultaten van den Wereldspaar-
dag, ter eere waarvan de Nutsspaarbank
Vrijdag den geheelen dag onafgebroken
geopend was, leveren een duidelijk
bewijs dat een gepaste reclame steeds
doel treft, zelfs ook wanneer zooals
de langzamerhand geijkte term luidt
de tijdsomstandigheden er niet naar zijn.
Ingelegd werd f32 895.63, het kan
toor werd in totaal door 566 personen
bezocht, terwijl 58 nieuwe inleggers
werden ingeschreven.
Blijven deze cijfers eenigszins ten
achter bij die van het vorig jaar, ze
overtreffen daarentegen nog het in 1929
behaalde succes.
Als herinnering wordt ook nu weer
jor iedere op den Wereldspaardag
te Amersfoort geborene een spaarbank
boekje met een inleg van tien gulden
beschikbaar gesteld. De Spaarbank
houdt zich voor opgave van de namen
adressen'der gelukkigen aanbevolen.
GEVESTIGDE PERSONEN.
Galesloct, R.K., St. Bonif.str. 16,
2e mort.
Geertruida Rouwhorst, R.K., Reigerstr.
14, winkel.
Wed. Theodora Hurk, R.K., Langestr.
30, dienstb.
J. Bredeveld, R.K., Slationstr. 57, reizig.
El sa Gartner, D.E., 'I Laantje 5, dienstb.
G. Prins, N.H., Werwedeslr., wagenm.
E. Prins, N.H., Werwedestr., wagenm.
J.v. Prinsen, N.H.,Merwedestr., wagenm.
Aaltje Reinders.N.H., Merwedeslr.,huish
Guittart geb. Theysse, D., |avastr. I.
L. Damsteek, N.H., Mesdagstr. 8, kant.b.
Arler, E.L., Rozenslr. 22, los arb.
Wiedenbrugee, R.K., Hof 35.
Ihristina Kat, Kon.Wilh.str. 3, onderw.
A. Stoof, G.K., Arnh.str. 16, bloemist.
E. Volkwein, D.E., Woest.weg 119,
timmerm.
Martje Schut, D.E., Gasl. 5, dienstb.
C. Honig, D., v. Perseynstr. 27, arts.
Aleida v. d. Sluis, N.H., Kreupelstr. 10.
Frieda Glatzer, E.L., Laan 1914 no. 5,
dienstb.
H. Lindeman, E.L., Hobbemastr. 23,
winkel.
J. Boshuizen v. Asselt, N.H., Hooge-
weg 275.
M. Marchand, Zuidsingel 10, leerbew.
Sytske Wijbenga, N.H., Bernulf.str. 14.
de Weerth geb. v. Bommel, D.,
Timorstr. 38, slager.
O. |anz, Seringstr. 38, slager.
B.v.Wessum, R.K., Narcisstr. 23, kant.b.
Sam er vlug uit en liep regelrecht naar
de deur van de waarzegster.
Toen hij binnenkwam was de tweede
deur ook open en verscheen de don
kere vrouw zelf.
Zich in haar volle lengte oprichtende,
vroeg ze met een plechtige stem„Wat
voert je hierheen?"
„Ik ben niet gelukkig geweest,
Witte Olifant ben ik uitgekleed en
kom hier vragen ot ik op betere kans
mag hopen."
Hare oogen keken begeering
_jn vijfdollarstuk, dat hij haar aanbood,
ze deed de deur nu wijd open en ver
zocht hem binnen te komen.
Nance bood hem een stoel aan en
onder de mededeeling dat het toover-
middel niet werken zou als hij eer
woord sprak, verdween zij achter het
gordijn.
De waarzegster thans met haar too-
vermiddel gereed, nam een amulet, dat
in gewaste taf genaaid was, uit eene
lade en gat dit aan den detective.
„Neem dit, mijn zoon, de sterren
zijn u gunstig, ze zullen je geluk en
fortuin aanbrengen, vertrek nu in vrede,
ik ben moede en verlang naar rust."
Een toiletgeheim.
Men behoeft niet te zien, dat U crème gebruikt.
Want, in tegenstelling met alle andere ciême»,
die min ot meer op de huid blijven liggen,
wordt .Zij' -crême er geheel in opgenomen.
Men ziet dus niet, dat U bet gebruikt, terwgl
de huid er toch zacht en soepel van wordt
fraai van teint
zijde.
Nance sprong woedend op en gilde
hem toe: „Ga den anderen kant uil,
of ik zal het hart uit je lijf scheuren!"
Zonder op haar te letten liep de
detective door en smeet de deur open,
die naar de bovenverdieping voerde.
Dadelijk was hij boven en trad een
kamer aan zijn rechterhand binnen.
Zijne verwondering was groot, toen
hij de bijna vorstelijke meubileering
gewaar werd, die zoo sterk afstak tegen
de armoede daar beneden.
Een gil van woede en angst achter
hem, waarschuwde hem en zich om-
keerend werd hij Nance gewaar, die
met een glinsterende dolk in hare hand,
<ereed stond op hem los te springen,
loch toen Sam oogenblikkelijk een
revolver te voorschijn bracht en haar
voor hield, liet ze den dolk uit haar
virigers glijden, viel op een stoel neer
en riep angstig uit: Niet schieten!
Niet schieten! Je ziet wel, dat ik geen
kwaad wou doenl"
Sam pakte haar pols beet, drukte zijn
revolver tegen haar hoofd en zeide met
een stem, waaruit op te maken was, dat
hij in vollen ernst sprak: „Wat heb je
Tot antwoord sprong hij eensklaps met den man uitgevoerd, dien ze hier
op, streek een lucifer af. stak het gas- hebben gebracht?"
licht aan en schoot de gordijnen op| (Wordt vervolgd.)
