Dc Eembode I STUDIEBOEKEN R. K. Spaarbank - Amersfoort T School- en Teekenbehoeften Fa. h. Elzenaar Bel dan op No. 42 Kantoor en Drukkerij Langegracht 28, Amersfoort DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag middag. De abonnementsprijs bedraagt één gulden per drie maanden; buiten Amersfoort f 1.10, franco per post. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan. Uitgave van de Katholieke Stichting De Eembode, gevestigd te Amersfoort Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 6 Sept. 1932 ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Billljlm tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren Advertentfën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Telefoon 314 Zes en Veertigste Jaargang - No. 44 Dat huisgezin zal gelukkig zijn, waar de verstandhouding der verschillende leden het resultaat is van karakter, genomen in de hoogste beteekenis; het huisgezin, waar het huwelijk van vader en moeder gesloten werd door overeen stemmenden zin, waar het niet ontstaan is door verwarde begrippen, of door een mengeling van beweegredenen, waar voor men niet durft uitkomen. Kloosters en Beschnvlntf. Ten tijde toen de Zuiderzee zich vormde, doordien de Noordzee de dui nenreeks der Waddeneilanden verbrak, begon de Middel- of Boornzee, die als een zeer groote inham Friesland in liep zóó ver, dat Sneek en Ijlst nog zeeplaatsen waren, zich te vullen met de kostbaarste zeeklei en slibde in een betrekkelijk kort tijdstip geheel dicht. Het is rondom dat tijdstip, dat de bloeiperiode der kloosters in Fries land aanving. De kloosters stonden, zooals ook nu nog, overal rechtstreeks onder hunne paters-provinciaal en onder hunne pa- ters-generaal, terwijl aan het hoofd der kloosters in Friesland stonden prelaten of abten. De kloosters in Friesland behoorden in hoofdzaak echter slechts tot twee orden, (Leeuwarden kreeg later een klooster van Dominicanen) namelijk tot de orde der Cisterstiensers en tot de orde van Premonstreit. Opvallend is in de geschiedenis der Friesche kloosters het feit. dat bij voort during aan het hoofd dier kloosters stonden buitengewoon bekwame man nen niet alleen, maar ook practische mannen. Deze ver vooruitziende abten of prelaten waren het, die de leiding der waler-keeringswerken op zich namen bij het dichtslibben der Middelzee en de zeedijken in het aanzijn riepen vooral in de gemeenten Ferwerderadeel en het Bilt (het z.g. Monnikenbilt was geheel hel werk der Hallummer monni ken etc.) Zij waren de mannen, die het eerst den stoot gaven aan de sluis- werken, het graven van kanalen, het instellen van poldergemalen, het maken van wegen, de invoering en het prac- tisch toepassen van de zuivelbereiding, want tot op dien tijd was de zuivel bereiding hier onbekend en bestond de veeteelt hoofdzakelijk in het vet mesten. De monniken waren ook de bouwmeesters der meeste parochieker ken die althans hoofdzakelijk doorhunne geldmiddelen gebouwd werden. Vandaar dan ook die eigenaardige, steeds weder- keerende bouwtrant van kerken en to rens. Reist men met den Noord-Frie- schen Locaal-Spoorweg van Dokkum naar Leeuwarden, dan ziet men te Ternaard, Holwerd, Blija, Mar rum, Wester-Nijkerk, Finkum, llijum etc. steeds hetzelfde model torens en kerken. De torens kolossale gevaarten met hooge brandmuren, gedekt door een gewoon huisdak; de kerken zeiven zeer groot en ruim in Gothische bouw orde, alle met ronde koorsluiting. Al deze bouwwerken werden opge richt door de Hallummer monniken en de teekeningen etc. werden opgemaakt in de kloosters. Zeker eigenaardig is het dat men nergens anders zulke torens en kerken aantreft, dan alleen hier op het platteland in Denemarken. De overeenkomst is vrij wel te verklaren het waren in Denemarken dezelfde kloosterorden als die welke hier Friesland voor het grootste {deel de Parochiekerken gebouwd hebben. KANTOORBOEKHANDEL A. TULPH Langestr. 65 t.o. Krommestr. TEL 326 Binnenland voerde, was een besproken wagen ge vuld met een troep feestgangers of potverteerders en er werd gedurende deheelereis weer geducht ge-kovacs- lajosd. „Heel Nederland is voor een tijdje laten we hopen, dat de deun den weg van alle deunen volgt en dus vóór 1933 in het „nevelzwart verleden" ver dwijnt muzikaal vergiftigd door dien nonsensikalen deun. „Aan wien de schuld? „Wij aarzelen geen oogenblik in ons antwoord aan het Nederlandsche volk, aan zijn aanbidding van het vreemde, zijn minachting van het eigene, zijn vooroordeel, dat wat van buiten komt vanzelf beter, mooier, voornamer moet zijn dan wat de landgenoot voort brengt op nijverheids-, wetenschappe lijk- of kunstgebied. „Want er was eens een Nederlandsch toonkunstenaar, die Louis Schmidt heette en meende de gaven te bezitten om zich als componist en dirigent een zekere beroemdheid, althans populairl- teit te kunnen verwerven en wel langs radiografischen weg, en de invloedrijke A.V.R.O. gal hem gaarne een kans. Maar haar leiders en hij zelf zijn men- schenkenners, althans kenners van het zwak der Nederlanders, dat we boven reeds hebben gegispt. Zij herinnerden zich hoe het gros der bewoners van de lage landen bij de zee had gedweept met jazz-koningen als Paul Whiteman, Jack Hylton en Dajos Bela. En dc Nederlandsche musicus besloot zijn naam in het Hongaarsch te vertalen diende zich bij het publiek aan als Kovacs, dat smid beteekent. En daar de Hongaren hun voornaam veelal achter hun „van" plaatsen, heette hij voortaan Kovacs Lajos, voor het oog en voor het oor een naam om van te smullen, geknipt om er een voor het vreemde zoo licht in geestdrift ont vlammend publiek vlot te laten in vliegen. De vreemde ster aan den mu- zikalen Nederlandschen hemel werd met gejuich ingehaald, kwam, zag overwon, trok volle zalen en zijn na was en is nog op ieders lippen, sedert hij de handigheid had zijn schuilnaam op muziek te zetten, een deun, die in sloeg, hoe zin- en zielloos dc woorden ook mogen zijn. Zin en ziel zijn trou- eer vijanden aan populariteit. In Volksliederen zijn nog wel andere oorbeelden te vinden. Men denke alleen maar aan Eikenhout is eikenhout, een axioma, dat de echte Limburgers toch nimmer moe worden In koor te 'erkondigen. Maar daar is tenminste geen woordHongaarsch bij. „Geef zoo'n heer Schmidt eens on gelijk als hij over Budapest in Hilver sum lot aanzien kan komen, dat hij het niet met een buurtverkeertje doet. De kortste weg is nu eenmaal niet altijd dc beste en een volk heeft de toon dichters, die het verdient. „Aanbidders van het vreemde ver dienen, dat ze bij den neus genomen worden. Dat veel „Engelsche schoenen" In de Langestraat gemaakt worden is van algemeene bekendheid cn er is een tijd geweest, dat ze eerst een tochtje over zee heen en weer moesten maken om bedrieglijk met vreemd merk als buitcnlandsch goed te worden ingevoerd En wij hebben ons laten vertellen, dat nog altijd in Nederlandsche textielfa brieken vervaardigde stoffen voor hee- renpakken eerst de Noordzee overgaan om als echte Engelsche stoffen meer aftrek te kunnen vinden cn het Neder landsch heerendom in den waan te brengen, dat ze sjieker gekleed gaan dan de burgerman, die zich met Til- burgsch of Twenlsch goed tevreden stelt. „Met vruchtengelei gaat het niet zoo bedrieglijk, maar er zijn nog altijd zoo genaamde fijnproevers, die beweren dat Engelsche jams zooveel meer hun ver wende tongen streelden dan die uit het eigen vruchtbaar land, die naar daar als inlandsch wordt verkocht Nederlandsche bezoekers, die zoo'n lap als reisherinnering meenemen. Ook Indië moet in dezen atnemer zijn. „De voorzitter van een Nederlandsche reisvereeniging deelde ons mede, dat Nederlandsche reizigers in Bern een boeketje edelweisse in een zeer be klant winkeltje koopen als herinnering aan de Zwitsersche bergen cn misschien thuis wel vertellen, dat ze dit Alpen bloempje met levensgevaar hebben ge plukt, terwijl in werkelijkheid werd ge kweekt inBoskoop. De wereld wil nu eenmaal bedro gen zijn." Dienstplichtigen-Retraite te Amersfoort. Dienstplichtigen-Retraites zijn lang zamerhand al iets gewoons geworden. Ze keeren jaarlijks terug tegen den tijd, dat een nieuwe lichting moet opkomen. Al onze Retraitenhuizen zien dan groe pen van onze aspirant-recruten binnen hunne muren, waar ze zich door gebed en geestelijk onderricht op hun dienst tijd voorbereiden. Prachtwerk! Een werkdringend door.-l onze Bisschoppen aanbevolen. Een jongeman, die vóór zijn kazernetijd 'n goede Dienstplich tigen-Retraite meemaakt, weet wat hem wacht, weel hoe hij ook als militair goed en flink katholiek kan zijn, en gaat met vertrouwen naar de kazerne. Z'n ouders kunnen op hem rekenen. Hun zoon kan als 'n betere katholiek naar huis terugkeeren. Jongelui, die aan de Retraite te Amers foort wenschen deel te nemen, gelieven zich spoedig op te geven bij de Directie van het Retraitenhuis te Amersfoort, of bij den ZeerEerw. Heer Aalmoezenier i Straelen. Zand 31, Amersfoort. De vereering van het vreemde. In „Neerlandia" vertelt V. S. „Dezer dagen verliet ik mijn woning om mij naar den trein te begeven. Op mijn weg daarheen kwam ik langs een pleintje waarop een troepje vacantie- kinderen aan het spelen was. „Zij maakten een rondedansje en zongen geen Nederlandsche school versjes, geen Nederlandsche kinder deuntjes, zelfs geen Nederlandschstraat- lied, maar ze dreunden eentonig: O Kovacs, o, Lajos, en het scheen of de onverstaanbaarheid van die klanken, dus het vreemde, een bijzondere be koring voor hen had. Dat ze Hongaarsch zongen, waren ze zich niet bewust, evenmin de beteekenis. „Een straat verder onthaalden straat-1 smaak de mededinging kunnen door muzikanten de bewoners van den om-1 staan. trek en de voorbijgangers op een hunner„Met gedrukte katoentjes is het weer populairste nummertjes en weer schet-leen ander geval. Wij hebben onseens terde het legen de huizengevelslopin Twente laten vertellen, dat vandaar O, Kovacs, o, Lajos! I dat goed naar de Noordkust van Afrika '„ln den trein, die mij naar het Haagje! wordt verscheept (op bestelling) en Van een oud-stadgenoot. In zijn reisbrieven In dc Maasbode hreef P. H. H. o.m. over ,Een model Missionaris" het volgende over onzen oud-stadge- jot Pastor Boekenoogen. Op een der eerste dagen, dat ik de eer had met Bisschop Brems door Kopenhagen te gaan, ontmoetten wij vlak voor het belangrijke kwartier.dat den Hollanders als verblijf was toege wezen, een jongen slanken priester, die ons werd voorgesteld als Pastor Boekenoogen. Pastor Boekenoogen, missionaris op de Faëro-eilanden. Lezers, kijkt 't eens na op de land kaart en gij zult bevinden, dat Pastor Boekenoogen werkzaam is meest Noordelijke gedeelte Deensche missie. op den meest eenzamen post. Als één in deze dagen de sym pathie heeft verworven van iedereen, die het voorrecht heeft met hem kennis te maken, dan is dit Pastor Boeken oogen geweest. Een blijmoedig optimist, een edel idealist, een gelukkig mensch, een heilig priester, een bewonderens waardige held, een man, wien de deugd en het Godsvertrouwen uit de eerlijke, open oogen straalt. Een model missionaris. Niet zonder ontroering en stijgende bewondering hebben wij zijn levens verhaal aangehoord, het levensverhaal van een amper dertigjarig pas twee jaar priester is. Hij was een jonkman van twintig ar en in den handel werkzaam, waar- >or hij zelfs Noorwegen bezocht. Daar op zijn eenzame reizen rijpte bij hem de gedachte om missionaris te worden Een late roeping met al de moeilijk heden daaraan verbonden. Jong als hij was, was hij toch te oud om nog humaniora te gaan slu- deeren op een klein-Sfmiiiarie. Van Amersfoort waar hij woonde, bekend met Mgr. Olav. Smit, die onderwijl Vicaris Apostolicus van Noorwegen was geworden, trok hij met dezen in 1922 naar Oslo waar hij naarstig Latijn ging studeeren bij Pastor Ugen, en G ieksche les nam bij den Domi nicaner Pater Tyar, terwijl hij tegelijk het voordeel had om terdege thuis te raken in 't Noorsch. Hij verbleef in Oslo tot het voor jaar 1924, onderwijl hij nog aldaar een ernstige operatie had te ondergaan en hij de eenige Katholieke patiënt was het Katholieke ziekenhuis te Oslo. Toen ging Pastor Boekenoogen zijn theologische studiën maken aan de Propaganda te Rome. In 1930 werd hij te Rome tot priester gewijd. In overleg met den Prefect der Propaganda, Kardinaal van Rossum, BECHSTEIN PIANO'S Hei ideaal van den muziekliefhebber De vertegenwoordiger: Fi.R.VAN OEN BtlRfi-tMEOSFOORT besloot hij een verkenningstocht te maken naar dc Faëro-eilanden met het gevolg dat hij besloot zich daar als missionaris te vestigen. Korten tijd verbleef hij nog in De nemarken om zich ook in het Deensch tc bekwamen. In 1870 was korten tijd een Katho- iek priester, Pastor Bender op de Faëro-eilanden werkzaam geweest, de bedoelde missie behoorde toen nog onder de Noordpool-missie. De weinige parochianen, die Pastor Bender tot zijn kleine gemeente mocht rekenen, emigreerden in den loop der jaren, het kerkje werd verkocht, de missie opgeheven. Pastor Boekenoogen kon, toen hij in 1931 op de Faëro-eilanden kwam, weer geheel opnieuw beginnen, de eenige Katholieke, die hij er nog aan trof. was een stokoude vrouw, die zich log maar weinig herinnerde. Een paar eerwaarde Zusters verge zelden Pastor Boekenoogen naar zijn eenzamen post, en daar was hij ge lukkig mee, want de Zusters zijn altijd de trouwe helpsters in de missie, en 't was de fout van Pastor Bauer ge weest, dal hij in zijn tijd niet over Zusters had kunnen beschikken. In Mei 1931 vestigde Pastor Boe kenoogen zich dan in de hoofdplaats der Faëro-eilanden, Törshavn. Torshavn heeft weinig overeenkomst met het schitterende Kopenhagen. De bewoners zijn voornamelijk op heel dit eiland is geen boom te bekennen aangewezen op de vischvangst, en het grootbedrijf is de klipvisch. een andere soort bereiding van de stok- ischen gedroogde gezouten kabeljauw. Wat ook Pastor Boekenoogen's da delijks voedsel is. Pastor Boekenoogen heeft een huisje gehuurd, dat als kerkje moest dienen- Heel veel keus had hij niet. Voor het venster plakte hij een biljet met de aankondiging „des Zondags Hoogmis omdes middags om Lof met predikatie. En van den eersten dag af kwamen de eilanders nieuwsgierig opzetten. In een van de kamertjes van de woning heeft hij het altaar opgesteld, in het daaraangrenzende mogen de belangstellenden samenkomen, in het nauwe gangetje iet of wat achter de deur staan de Zusters met het harmo nium opgesteld om met haar zang de H. Mis of het Lof te begeleiden, iel of wat verdekt anders wordt de aandacht der nieuwsgierigen te veel afgeleid. Na den Zondag worden altaar en harmonium weer uit de kamers weg geruimd, want de overige dagen moe ten de kamers weer dienst doen als school. Eerst is Pastor Boekenoogen met een soort van kindertuin begonnen, waar hij de kinderen van het eiland bezig hield met spelen. Uit dezen kindertuin is toen de school gegroeid. Voor de meer opgeschoten jongens is hij een patronaat begonnen, en heeft zelfs met hen een voetbalclub opge richt. Maar men moet wel begrijpen, dat dit allen Protestantsche jongens zijn, tot zelfs zijn misdienaars toe zijn Protestant. Met Kerstmis kwamen de ouden van dagen hem vragen, of de Pastoor ook geen Kerstfeest gafwant dat deden het Leger des Heils en de predikant ook. En te zamen met de Zusters organiseerde Pastor Boekenoogen eer Kerstfeest met een versierden Kerst boom, en de Zusters hadden lekkere taarten gebakken, en het gerucht ging over heel het eiland, dat het feest van den Katholieken Pastor het schoonste was geweest van allemaal. Trouwens de Zusters staan bij de eilandbewoners in goeden faam, vooral bij de visschers, die de Zusters ken nen van het Hospitaal op IJsland. De Pastor zelf moet door het pri vaatlessen in Fransch, üuitsch en Italiaansch in zijn dagelijksch onder houd voorzien, waarvan nogal gebruik gemaakt wordt, omdat deze kennis van buitenlandsche talen velen te pas komt bij hun handel in de klipvisch. Bij de opheffing van de eerste missiestatie op de Faëro-eilanden was een Mariabeeld van Törshavn over gebracht naar Kopenhagen, vandaar onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond Goedgekeurd bl| Koninklijk Bctlull d.d. 14 Maart 1913, no. 68 De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAG AVONDS van 7 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3%, pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kannier: Amnterdamnche Baak. L. Vrouw van Törshavn, in de toekomst veel zegen verwacht. Twee jaren zit Pastor Boekenoogen i op zijn Faëro-eilanden, groten deels van het jaar in de kou en in het donker bij zijn eenzame petroleumlamp, die hem tegelijk licht en warmte moet geven. En zoowaar de energieke en won derbaar op God vertrouwende mis sionaris koestert alweer groote plannen. Hij heeft zijn teekening al klaar voor n kerk, een jongens- en een meisjes school, een ziekenhuis en een huis voor de Zusters. „En dat alles komt er", zegt hij met dien wonderen overmoed van den op God levenden missionaris. Maar voorloopig zou hij al erg ge lukkig zijn, als iemand in Holland hem verraste met de „His Master's Voice" gramofoonplaten met de gezongen Mis der Paters Benedictijnen van Solesmes Dat zou in den aanstaanden Kerst nacht ongewonen luister bijzetten aan zijn Kerstviering in zijn houten huisje Törshavn. Aan den heer L. A. Galis werd op den dag, waarop hij voor 25 jaar in dienst trad bij de Spoorwegen, door Amerstoortsch Mannenkoor, waarvan jubilaris lid is, een serenade ge bracht door het zingen vanhetToast- lied van Van Poppel, om te eindigen Das hat Muslk getan'" R. K. Spaarbank. Verslag over de maand Augustus '32. Totaal verschuldigd a 31 juli Ingelegd Augustus 1 later weer naar IJsland gegaan, nu heeft Pastor Boekenoogen het beeld weer teruggekregen voor zijn eigen kerkje, en dat wordt nu de historische Langestraat 84 Telef. 528 Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort inleggers op f 333.855.48 f 1.971.45 Terugbetaald Augustus Verschuldigd 31 Aug. '32 1327.672.26 Totaal afgegeven 2882 boekjes, waar van in omloop 2062. Het Bestuur. Door de coöperatieve vereeniging „Gemeenschappelijk Belang" is op den Ouden Soesterweg een pand gehuurd met het doel daarin een coöperatieve kruidenierswinkel te vestigen. In voor bereiding zijn plannen tot stichting eener coöperatieve bakkerij. Op 14 en 15 September a.s. houdt de Vereeniging van oud-leerlingen van Tuinbou wcursussen in café Het Boompje aan den Heiligenbergerweg een onder linge Dahlia-tentoonstelling. Onteigeningen. Bij Kon. besluit is goedgekeurd een besluit van den raad der gemeente Amersfoort van 24 November 1931, tot onteigening, ingevolge art. 77, 4', der onteigeningswet, ten name van die ge meente; ten behoeve van den bouw van volkswoningen, van perceelen in het complex grond, gelegen Ie Amers foort, tusschen Coninckstraat, het plant soen Noord en Zogstraat. Eveneens is goedgekeurd een besluit van den raad der gemeente Amersfoort van 23 Februari 1932, tot onteigening ingevolge art. 77, 4°, der onteigenings wet, ten name van de gemeente van de bij dat besluit aangewezen per ceelen ten behoeve van den aanleg van den Woestijgerweg en den Everard Meysterweg. Ter gelegenheid van het 15-jarig beslaan der gymnastiekver. „Excelsior" werd een rondgang ondernomen, waarbij voor het gemeentehuis een legpenning voor het archief van de gemeente den burgervader werd aangeboden. Met hartelijke woorden dankte de burgemeester namens het gemeente bestuur. De aannemer van de nieuwe be werking der gemeente. De gemeente had hem een bedrag van f2°68.89 toegekend. Een arbitrage-commissie heeft thans in deze zaak uitspraak gedaan en bepaald, dat de aannemer Roos een bedrag van 12539.90 zal moeten worden betaald, terwijl deze f 1000 zal moeten betalen voor abritrage- kosten en de gemeente f250. De aan nemer krijgt dus ruim f700 minder dan hij aanvankelijk van de gemeente had kunnen krijgen. Voor den stads architect is deze uitslag mede een 1-succes. In hel jaarverslag van de Nulsspaar bank wordf melding gemaakt, dat hef ingelegde kapitaal lot boven de vijf millioen is gestegen. De toename van het tegoed was 13 procent, die van het aantal inleg gers 12 procent (van 12974 tot 14475). Op het einde des jaars waren er 1307 spaarbusjes in omloop. De bruto winst bedroeg f77.720.39, waarvan na aftrek van de bedrijfson- koslen en de gebruikelijke afschrijvin gen overblijft f 41.733.39 netto (vorig jaar f 40.340.03). Het pensioenfonds werd evenals vorige jaren verhoogd met f4000 en 4 pet. rente over het vorig saldo, zijnde f835.95. Aan renle werd in het afgeloopen jaar uitgekeerd f 151.175.82 tegen f 121.245.30 in het jaar 1930. Het verkeer. In verband met de asphalteering der Utrechtschestraat zullen met ingang van Maandag 5 September 1932 de autobussen AmersfoortUtrecht Amers foort— Nunspeet, Amersfoort—Barne- veld (via Achterveld). Amersfoort Scherpenzeel, Amersfoort—Barneveld (via Terschuur), Amersfoort— .Vijk bij Duurstede, komende vantif de Varkens- markt, in plaats van de Utrechtschestr. rijden langs Weslsingel—AchterDavids- hof—Plantsoen—Utrechtsche weg, ter wijl genoemde autobussen, komende vanaf het station, de volgende route zullen nemen: Stationsstraat-Vlasak- kerweg Bergstraat lulianaplein— Arnhemscheweg—Arnhemschestraat. Het verkeer naar Amsterdam en Utrecht wordt eveneens geleid over den Weslsingel, terwijl het verkeer, komende vanaf het Station, geleid zal worden via het Laantje en Arnh.straat. De uilvoering van het loodgieters- werk aan de 52 woningen der bouw- vereeniging St. Bonifacius is gegund aan de firma Steenbeek. Ten bate van hel Jeugdwerk In de arochie van St. Ansfridus (Kath. Jonge Meisjes, Kath. Verkenners, Jonge Werk man) wordt eene verloting gehouden. De prijs per lot is 25 ct. Er worden wk fraaie prijzen beschikbaar gesteld, ln ereplaats'R'üVlhof'had "tegen" de gè-|t>et laatst van November heeft de meente een vordering van f 14.131.72 trekking plaats, ingesteld, wegens niet voldoende mede-1 ooo—

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1932 | | pagina 1