BEZOEKT
OPRUIMING
511
niet-Katholieken
aan,/
De Gruvter s
de Tentoonstelling van
de St. Vincentius-Loterij
Dinsdag 21 en Woensdag 22 Febr. a.s.
Vrij entrée Vrij entrée
Extra aanbieding
f43.00
W. van Bekkum, Kerkstraat 4=6, Tel. 976
Bekwame Winkeljuffrouw R. K.
P. Nierop, Langestr. 90-92
SCHOONMAAK.
BUNNIK ZONEN
HOUTHANDEL
J.A. KASPERS
AARDAPPELEN
L. C. Schoenmaker
ELCK WAT WILS
Soedkonpe Winkel
A.C.Beijer
G. Nieuwenburg
Prime Broodsoorten
G. M. BLANKE
A. Hogenboom
-Banketbakkerij
Conferentie
W/NHANDFi
~"e%)üf
de lijkkisten maken
in het gebouw van de R. K. Spaarbank, Breestraat
van half 10 v.m. tot half 5 n.m. en
Dinsdagavond van half 8 tot half 10
i Beddenmagazijn
Ook afzonderlijk verkrijgbaar
2 FAUTEUILS EN 4 STOELEN modern losi
met moquette cn uitschuiltafel, compleet
in het Meubel-
Gevraagd
Aanmelden met getuigschriften ALLEEN des
avonds na 8.30 uur.
HAWEKO - Utrecbtschestraat 8
HAARDEN
KACHELS e.a.
WINTERARTIKELEN
zeer verlaagde prijzen!
TELEFOON 288
Wat de huisvrouw niet meer kan gebruiken, is ons welkom
Dan is zij opgeruimd en zijn wij blij.
Stelt ons in staat, velen te helpen!
HET BROKKENHUIS, Appelmarkt.
SOESTERWEG 1 t/o HET OUDE STATION AMERSFOORT
ZAGERIJ. SCHAVERIJ «n TIMMERFABRIEK
Qroote voorraad hout ook ia triplex, scherp coocurreerend
Aannemer van
Begrafenissen
NIEUWSTRAAT 19
Telefoon 1357
H. N. DE HAAN
Makelaar in Assurantiën
Zuidsingel 47 Tel. 10 Amersfoort
Prima Blauwe en Blauwpitlen 30 cent 10 K.G.
Per 'It H.L. franco thuis f 1.05
Klei Bevelanders20 cent 10 K.G.
Per 'It H.L. franco thuis f0.75
SPRUITJES 4 pond 25 cent. BLOEMKOOL 10, 15 en 25 cent
stuk. - APPELS, BELLEFLEURS 25 cent per Kilo. - JONA
THANS 32 cent per Kilo. W1NESAPS 30 en 33 cent per Kilo.
MOESAPPELS 20 cent Kilo (mooie). CITROENEN 12 en
18 voor 25 cent. - JAFFA SINAASAPPELS 3, 4, 5, 6, 7 en 8
voor 25 cent. - HANDPEREN ANJOU'S 7 cent per stuk. - Zeer
groote lOcent per stuk. - 3 Blik VRUCHTEN (Abrikoos, Perzik
Ananas) f 1.-. Urns met KERSEN en AARDBEIEN 33 ct. p. Urn.
1 Liter SPERCIEBOONEN24 cent per bus
1 Liter SNIIBOONEN25 cent per bus
Zeer fijne SPERCIE- en SNIJBOONEN 34 cent 1 Liter bus
Krommestraat no. 64
Telefoon no. 794
Utr. chtschestraat 8
heeft voor U op Luxe- en
Huishoudelijk gebied een
uitgelezen collectie
S. J. ROSIER
Zuidsingel 58, nat hei Zlckenb'
toeren- en Militiiit klaeding n. min
Scherp concur, prijzen. Prima stoffen
Elegante coupe en afwerking
SPECIALITEIT IN RIJBROEKEN
Massa's Schilletje.
Krommestraat 58a
Telefoon 37C
Timmerman - Metselaar
Verbouwingen
gratis adviezen
W. J. Fijnenberg
Krommestraat 49
Huishoudelijke Artikelen
Aanleg van Qas- en Waterleiding
Lood- en Zinkwerk
Sanitaire Werken
Electrische-, lias- en Petroleumlampen
Laaf U bij ons KNIPPEN
SCHEEREN, U is dan tevreden
en levens vakkundig geholpen.
Hetrensilon en Prfumeiiewinkel
Adr, Verschuur
Krommestraat 52
Arnhemscheweg 104a A'foort
"F
IN PARAPLUIE'S EN
WANDELSTOKKEN
MET BESTE AORES
Dames- en 1
Puntenburgerl. 70 - Tel. 1402
Aparte Salons
Billijke prijzen Wr
Langestr. 29 Tel. 200
J. B. v. d. VAT
Utrecbtacheatraat 10 - Amersfoort
RUIME KEUZE in: Uames-en Kinder
kousen, Heerensokken, Manufacturen
Gemaakte goederen. Baby-artikelen
GROOTE SURTEERING in
het geheelc kleinvak, w.o.: garen, band,
Ireksluitings, enz. enz.
Rookt Krommestraatjes
Iets EXTRA FIJNS voor 5 cent
Alleen bij Siga enmagazijn
G. J. A.VERWEIJ
Krommestraat 27
Zesde en laatste
voor
door Pater Lector Winkel Dominicaan
in de Katholieke Kerk
Paulus Borstraat 41
Hedenavond om half 8
Onderwerp:
UW INQEZONDEN
BEZWAREN
Toegang vrij, ook voor Katholieken
Oude Oenever
Anno 1881
Bols
Hulstkamp
Fockink
Hasekamp
Katholieke Medeburgers
laat bij voorkomende gelegenheid
bij R Katholieke Patroons
Gelieve de Aamemer der Beg-afenis
daarop attent te maken. J> j>
Van Westrenen en het
omzetten van Amers
foort in 1579,
door A. F. Van Beurden.
De van Westrenens behooren lot de
oudste geslachten van Amersfoort, zij'
waren zeer geziene Roomsch Katho
lieken, die in de St. Joris hun graf
steden hadden, zooals |acob van Wesl-
renen gehuwd mei Wilhelmina Poeijl,
die daar 29 Nov. 1602 begraven werd,
wat de R K. bezitters van eigen graven
ook na 1579 nog om hun recht ge
oorloofd was. zooals dit ook met den
Roomsch geworden grooten bouw
meester Jacob van Campcn cn anderer.
geschied is. F.en tweede grafsteen
1653 1655 ligt er ook nog met het
wapen van Westrenen, zij voerden de
ivpische drie zwarte lelien en den
ouden veld. 2-1
Utrecht, om hiervan getuigenis af Ie j die in deze zaken, veel feller was dan
leggen. Maar het bekwam hen slecht, zijn broeder Willem van Oranje, moest
Men nam hen gevangen tegen alle recht hier den onwil der Amersfoorters bre-
gebruik in. De Raad, aan de deur ken. Dat het hem daarom te doen
Dev.
i Wet
van
een gvdeel e van Rei en afgeleid
zaïi u ai .au al 1441 15~'« in den Raad
der stad. In dat jaar hadden de sche
penen van Amersfoort nog geschreven
Ma de Staten van utrecht, dat zij naar
geweten en op verbeurte van hun eer
Ic bewaren, onder de gehoorzaamheid
van den Koning van Spanje wilden
blijver: en dus niet gehoor wilden ge
ven a40 de opstandige minderheid der
stad. die mei de Geuzen mede wilde.
Zij zonden vertrouwde gezanlen naar
gezet op 5 Jan. 1579 en vervangen,
liet het er niet bij zitten, maar protes
teerde daarlegenl bij den Prins als
Stadhouder des Konings. Maar deze
gaf geen beslissend oordeel en maakle
er zich van af, door Ie schrijven, dal
men de gevangenen los kon lafen legen
een borgstelling van f 10000. Waarom
omdat zij in de politiek anders dach
ten? Bij de pas gesloten Unie van
Utrecht op 29 Januari 1579 had men
toch bepaald, dal Amersfoort onbe
schadigd zou blijven aan lijf, goed en
privilegiën. Maar men liet Amersfoort
niet met rust en de cbroniek
Aegten zegt daarover;
1579 In dit jaar op St. Perpeluaeet
St. Felicitatis dach Zaterdags savonts
(9 Maart 1579) des avonts laat quanten
die van Utrecht met al haar magt, ende
belegerden dese stadt Amersfoort, ende
sij hielden! met de Prins tegen den
Coninck, 't welck sij wilden, dat Amers
foort dat ook souden doen, die niet en
wilden. Hieruit blijkt dat de meerder
heid in de stad Spaansch wilde blij-
dus het met met de Geuzen hield,
die met geweld ook de Hervorming
wilden invoeren en de Roomschen op
den achtergrond dringen.
blijkt ook uit de Chronyk, waar deze
verder spreekt over het dadelijk over
komen van Mr. Paulus Buys, rechter
hand van den Prins, Roomsch van ge-
boorle, maar sterk Geus. „Waar over
Mr. Paulus Buys in Amersfoort is ge
komen alsoo hij een borgers soon was.
Hij heeft een deel van ende synen ver
gadert, om deselve met schoone woor
den Ie brengen tot syn desseijn. Maar
hoewel sy hem wel toegedaan waren,
en dorsien het nogtans niet bestaan
ende als hij geen raadt cn wist, keerde
hij wederom".
De stad was nu overgegeven aan de
Utrcchlschen en deze deden den eed,
dat de Kerken zouden blijven, als ze
waren en de dienst zou als naar ge
woonte blijven. Maar aanstonds viel
men het klooster St. Aeglen aan, be
spotte d>' kerkelijke ceremonieënze
deden <!-■ Mis spottend na, waarover
:i; schreide nen verontwaardigd
waren.
Maar na deze gewelddadige inne
ming door Jan van Nassau, begon de
lijdensgeschiedenis voorde Roomschen.
Dc minderheid, geholpen door de bal
dadige Relorsijnen, maakte zich tot
bevelvoerende meerderheid, die dc
~1 mmstufr.wirjfM
>i «umijiviiu uuiigcii. ueveivuerenue mcerucnieiu. uie ue
Het doorzetten van Jan van Nassau, wettige stadsregeering er uit liet zetten
en de plaatsen innemen door prinsge
zinde personen.
„Die van de Roomsche religie zou
den behouden tot excercilie van deselve
haare religie de St. Joris kerk". Maar
dra ging het anders de altaren werden
overal vernield, de O. L. Vr. Kapel
aan de Roomschen ontnomen, terwijl
later allerlei maatregelen genomen wer
den, om de Roomschen achter uit te
zetten. Men onteigende alles, wat
Roomsch klooster, gesticht of stichting
was. De paters en nonnen werden met
een magere toelage en zoogenaamde
alimenlatiede wereld ingezonden, hunne
goederen onder gereformeerd beheer
gesteld en de Vicarie goederen ge
bruikt, om gereformeerde predikanten
cn schoolmeesters le betalen. Dil is
gebleven, met eenige verzachling, tof
den Franschcn lijd toe.
De Roomschen moesten zich in hun
t van verdrukten schikken, in geheime
kerkjes len slotlehun plichten waarne-
meu, vooral andersgezinden nielunder-
wijzen in den godsdienst, en zoo meer,
gemengde huwelijken vooral geen,
kinderen Roomsch laten doopeu.
Was het fe verwonderen, dal de beier
gesitueerde Roomschen uil Ameisfoort
vertrokken en zich in vrije streken
gingen vestigen, waar zij niet gehin
derd werden in hunne dierbaarste ge
voelens, en daar len minste niet als
paria's behandeld werden. En dat de
oud patricische Roomsche fainili
stad verlieten en huil kapitaal, verkre
gen uit den verkoop der eigendommen,
elders gebruikten om een nieuwen
eigendom te verwerven. Zelfs de do,
allerlei maatregelen gekwelde Roomsche
winkeliers, die op gereformeerde bid-
en vastendagen hun winkels niet open
mochten houden en ze op hun eigen
Heiligen dagen niet mochten sluiten,
de kooplieden die uilgesloten waren
van de mecsle officieele leveranties,
toen men op hel Havik een schuil-
kerkje leeghaalde en slool. Men zou
zoo kunnen doorgaan, maar wij laten
dien moeielijken tijd liever rusien. Wij
voeren dil alleen aan om Ie bewijzen
dat velen de stad verlieten, terwijl de
arnteren dikwijls door gebrek aan voor
lichting en gemis van priesterlijke hulp,
door onstandvastigheid, ook al dour
den drang, om te ontkomen aan de
straffen der drukkende plakkaten len
sloffe overgingen, waardoor zich in
dezelfde slad de families splitsten en
dc deelcn vreemd aan elkander werden
Door die verschillende oorzaken nam
de Roomsch Katholieke meerderheid
in Amersfoort vanaf 1579 in de XVI er
XVII eeuw af en waren de gein
omstandigheden levens oorzaak
hun welstand niet vooruitging.
■einde
hel bezetten van waardigheden in De voorgenoemde Amersloortsclic
raad, in gestichten, in weeshuizen enz., van Westrenens zijn |nfer ook uit
Amersfoort vertroken, hebben zich ten
Slotte in Belgie gevestigd, werden daar
in den adelsiand verheven als baron
van Westrenen van 'Heiland en zijn
daar uitgestorven. Of ze laier frouvv
gebleven zijn aan de oude tradities is
ons onbekend.
zij gingen naar andere oorden cn keer
den Amersfoort den rug toe.
En het ageeren der officieele kerk-
autoriteiten en voorgangers legcnal wal
Paapsch was nam geen einde. Zij trok
ken dikwijls naar den Raad en dienden
als in 1655 verzoekschriflen in, oi
cloppen- of kwezelsscholen waar de
Roomsche catechismus geleerd werd
op le ruimen; in 1661 verzochten zij
foe le zien op hel zonder consent der
regeering insluipen van priesters, papen
en Jczuiten, wat zich herhaalde in 1665,
