Taxidienst
Buitenritten6ct.perI.IH.
N.V. Middenstands-Bank
SGHRUFMACHINELiNTEN
Fa. H. Elzenaar
Bel dan op No. 42
kantoor en Drukkerij Langegracöt 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag
middag. De abonnementsprijs bedraagt één gulden
per drie maanden; bulten Amersfoort 11.10, franco per
1 Abonnementen kunnen eiken dag Ingaan.
Uitgave van de Katholieke Stichting De Eembode,
gevestigd te Amersfoort
De €embode
Dinsdag 4 Dec.. 1934
Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
ADVERTENTIÊN 25 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bQ geregeld adverteeren
AdvertentlCn moeten Dinsdag en Vrfdag vódr 8 uur
in den morgen z|n bezorgd. Telefoon 314
Het Is onmogelijk een diepzinniger
W uitspraak over het lijdensprobleem te
I doen dan dezehet lijden is daartoe in
■de wereld, opdat aan hem, die het te
I dragen heeft de werken Gods openbaar
1 worden."
Eensgezindheid.
I'rof. Mr. Aalberse heeft in
I Tweede Kanier op gewichtige gron-
I den moeien verklaren, dat de Katli.
I Staatsparty het beleid van het kabi
net in zeer gewichtige onderdeden
niet kan goedkeuren.
De nood is boog gestegen. Honderd-
duizenden Nederlanders zyn werk-
I) bezitloos. Onder hen, die nog
I hun brood verdienen met het werk
I hunner handen, zyn er evenwel wier
I lol niet beter is dan dut der wcrkloo-
I zen. De bedrijven, die anderen arbeid
moeten verschaffen, vcrkceren meest
al in groote zorg. De bronnen onzer
welvaart drogen uit. De regeering
slaat bij dit alles voor een bovcnuien-
schelijke laak.
Wanneer de Katliolieke Stautspar-
lij iu zulk een zorgolykcn tyd aan het
hard werkende kabinet als haar ince-
I niug kenbaar maakt, dal het tekort
s. biet in beleid, dun staat het vast, dat
de Katli. Staatsparty dit alleen doel
omdat zjj het een groote plicht acht
voor hel Nederlandsche Volk. Wan
neer onze party lot de regecring zegt,
dat thans hel uur is om te zorgen
voor een goede mautschappciyke
ordening in de toekomst, omdat an
ders ook die toekomst weer bedorven
zal zyn voor het leven van een massa
volks, wanneer zij het kabinet voor
houdt, dut wat voor de wcrkloozcn en
noodlijdenden geschiedt, in sommige
•liten niet voldoende is, dan kan
iedereen hegrijpen dat zoo iets ge-
I beurt op gewichtige gronden.
Elkeen in ons land kent de Katli.
Staatsparty.
Maar omdat men haar kent, mag
men niet spreke of schrijven dal zij
de regeering erii. -ert op vage gron
den of dat zij dwingt als een kind, dat
zij behoefte heeft om haar macht te
ili'iiionstrceren, dat zij stuurloos is en
zooveel meer, wat zy heeft moeten
hoorei), omdat prof. Aalberse ernstige
lefende op hel regeeringsbe-
leid.
Die In
Hiding legem
luidelijk, dat vv
Wij bestaan vc
i tel
Icfl of II
weinig
anderen niet,
s niet iioodig
Wij Katholieken
zijn in Nederland niet meer dan vv>
zijn door eigen kracht.
De belcekonis daarvan moeten wi
beseffen. De groote conclusie uit dat
feil is alweer dezelfde die allyd naar
voren dringt: dat wy één moeten zyn!
liet is best mogelijk, dat herhaalde
aanmaning tot eenheid begint Ie ver
velen. Maar men versla de leekenen
van den lijd. Niet om geringe rede
nen sporen onze Bisschoppen ons hij
herhaling aan. Niet voor niets doen
socialisten en liberalen en nutionaal-
socialistcn. helaas ook sommige
zer verblinde broeders zelve, een i
val op die eenheid, alsof er een natio-
De Amersfoortsche
Tabakscultuur in
de 17e Eeuw,
H. A. W. BEIJER.
8) De eerste poging Ud overheids-
hemoeiïng,in de tabakscultuur
vond plaats
Acht en Veertigste Jaargang - No. 71
KANTOORBOEKHANDEL
F. A. TULP
LAN6ÊSTRAAT 65 TeLCFOON 326
Vulpenhouders
Vulpotlooden
Luxe Postpapier
Losbladige notitieboekjes
Foto Albums
Matador Auto- en
V1 i e g t u i g-Bouwdoozen
NIC. BOVEE
Telef. 1093 Tel. 1830
Vraagt prlje voor onze
LUXE 6-PÈRS. AUTO'S
Hoofdkantoor: Kamp 49
Londen in het huwelyk getreden met
Prinses Marina van Griekenland.
.Het was niet slechts een koninklyk
huwelyk, doch een van de grootste
gebeurtenissen van dezen aard
Europa sinds vele jaren, een ge
beurtenis, die sinds vele weken het
onderwerp van gesprek in alle krin
gen heeft uitgemaakt.
in een schitterende omlysling van
pracht en schoonheid, waarin de ma
jestueuze plechtigheid van het reli
gieus ceremonieel op superbe wyze
was verbondeu aan de praal van den
Staat, had de huwelijksplechtigheid
plaats.
Nadat de bruid naast den hertog
van Kent voor het altaar had plaats
genomen, hield de deken van West
minster een korte toespraak, waarin
liy de betcekenis van dezen dag voor
Het Britsche volk uiteenzette en te
vens de verhevenheid schilderde van
het huwelyk, dat een afbeelding is
van de mystieke verbintenis lusschen
Christus en Zyn Kerk.
naai of maatschappelijk belang mee
gemoeid kan zijn, 0111 de katholieke
party, de hcehtstc op het landsbelang
gerichte eenheid, vaneen te scheuren.
De ernst van den tyd eischl voor
ons huid een katholieke eenheid. De
feiten die rondom ons gebeuren, bin-
en buiten onze grenzen, sehreeu-
lict ons toe. Het is nu zeker niet
de lijd voor katholieken om zich we
gens kleine dingen van die eenheid
verwjjderd te houden, die eenheid
zelfs legen Ie werken. Katholieken,
die daaraan bezig zijn, mogen hun
groote verantwoordelijkheid besef
fen. Luistert
tie i
Bisschoppen
keerd geweest. Het kan zijn, dat
iemand daarvoor een offer moet
brengen, maar een zelfoverwinning
maakt tien nicusch nooit kleiner.
De katholieke eenheid is een natio
naal belang. Wat bleef er hij tic ver-
splinteringsmiinie, die ons volk sinds
enige e
ïerkt.
n ge
ïnd politiek leven in Nederland nog
over als ook tie kalholiekcn aan die
verbrokkeling gingen doen?
De Katholieke eenheid is evenzeer
een katholiek belang. Wy, Katholie
ken, moeten ons inspannen 0111 de
plaats, die wc in Nederland heroverd
iiehhen, te handhaven. Dat kan in de
toekomst grootcn strijd kosten. En
deze vraagt eenheid op de eerste
plaats.
Hoe meer we geïsoleerd en op ons
zelf komen Ie slaan, hoe meer onze
eenheid noodzakelijk en onmisbaar
successen van 1636 lot 1637 meege
werkt aan het ontstaan van de ge
dachte, dat stedelyke bemoeiing op
dit gebied eveneens gunstig zou kun
nen werken. Zoowel de aanleiding
lot deze poging, als het mislukken
ervan, moet gezocht worden in lie
'ypiscli karakter van den Amers-
ui 1611. De regeering!foorlselien tabaksbouw: landbouw
■rsfoort eomitcerde de hce-1 door stedelingen. Het feit, dat de tu
ren .lolinii ('.arremans. Gcrril van haksplanters en arbeiders stadsbe-
Dompschicr en Jaeyues Lherniitc lol woners waren, was voor de stadsre-
het maken van een reglement op het geering een voldoende aauknuo-
phikkcn en winnen van tabak. Deze pingspuut, om tc trachten verorde-
rominissic moest zoo spoedig moge- ningon uit te vaardigen; hel land-
lyk een ontwerp uitwerken en in den bnuwkarakter heeft waarschijnlijk
raad brengen. Zoolang dat nog niet de totstandkoming
gebeurd was. verboden de regeer- (leningen lielet.
dors voorloopig aan een ieder Ia- Na 1611 heeft hot stadsbestuur
boksbladeren te plukken op boete geen poging meer gedaan.
Helaas willen veel katholieken dit
(ar niet beseffen. Wat moet er nog
gebeuren voor ze het zullen inzien!
Moeten dan eerst onherstelbare ver
liezen zijn geleden?
I-aten we daarom de Katholieke
Staatsparty verdedigen en versterken,
zooveel in ons vermogen is.
Op den laatstcn December a.s. wor
den weer haar ledenlijsten vastgesteld
met het oog op tie Staten- en Raads
verkiezingen in het eerste halfjaar
van 1635. Het ledental moeten
vóór dien datum hoog opvoeren. We
hebben daarvoor nog vijf weken. De
aansporing tot toetreding moeten
evenwel iu de eerste plaats richten tot
lien, die om vermeende of zelf:
ware grieven niet hebben willen toe-;
treden tot nu toe. Zij hooren by
en moeien vrij en frank binnen de
partij voor hun meaning uitkomen.
Zij zullen gehoord worden, war
meaning redelijk en te verwe
zenlijken is.
Het landsbelang en bet katliolieke
belang verlangen liet. dat onze party
>o slerk en krachtig mogelyk zij
li des te grooter invloed tc kunnen
Vorstelijke Bruiloft.
Op plechtige wyze en onder een
lorme belangstelling is Prins Geor
ge, de jongste zoon van het Engel-
sclie vorstenpaar, die den titel van
Herlog van Kent beeft gekregen, te
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange araefat no. 4 Telefoon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting bjj den un- en verkoop van Effecten
Verhuring van Ups Safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten In casseeringen
Spaar-deposito's rente 2 pet
Binnenland
VOORUITGANG.
Het boeklioudbureau der Zecuw-
sclie Landbouwmaatschappij publi
ceert de uitkomsten van 213 land
bouwbedrijven over het laatste boek
jaar (1933—1934) met een totaal op
pervlakte van 7600 H.A.
De netto-winst bedroeg 40.81 per
Jl.A., tegen een netto-verlies van
23.10 in het vorige boekjaar. In de
totale kosten is mede opgenomen de
rente van bet eigen kapitaal; voor den
arbeid van tien boer en zyn vrouw is
echter niets berekend.
De post arbeidsloon daalde van
110.19 per H.A. in bet vorig boek
jaar tot 99.14 in bet laatste boek
jaar. De gemiddelde pachtwaarde
verminderde eveneens van 85.07 tot
82.65 per H.A.
JACHTRENTE.
Door de Tweede Kamer werd aan
genomen een wetsontwerp tot verla
ging van de jaehtrente van ~Yi lot
6 - Voor lien, die de feitelijke be
tcekenis van het woord jaehtrente
niet begrijpen, beeft de Gooi- en Eein-
lander toegelicht, dat door het ver
vallen van het heerlyke jachtreclit,
tengevolge van de nieuwe Jachtwet,
aan de eigenaars van dit heerlyke
recht door de grondeigenaars een
hadeloosstelling moest worden ge
geven, waarvoor de grondeigenaars
ruil de beschikking over het jucht-
ht verkregen. Deze schadeloosstel
ling was ineens betaalbaar, doch kor
ook over 30 jaren worden verdeeld;
het jaarljjksch bedrag werd de jaeht
rente genoemd en was gesteld op
7Yz van het be Tag der schadeloos
stelling.
Iu 1931 verschenen de eerste aan
slagbiljetten in het jachtrecht. Uiter
aard voelden de boeren-grondeige-
naars, die toch al voor zeer hooge
lasten en geringe opbrengsten staan,
deze last dubbel zwaar.
Het verzet was gericht tegen de
onbillijke verdeeling van de op
brengst der jaehtrente over de in de
Heerlijkheid Soestdijk gelegen gron
den. By schatting zou de Heerlykheid
Soestdyk namelyk, in strijd met de
bedoeling van de betreffende wette
lijke bepalingen, zijn verdeeld in zes
districten, naar gelang van de ge
meenten, waaronder de met het jaent-
recht bezwaarde perceelen zyn gele
gen. Die commissie schatte de waar
de van liet jachtrecht onder Soest op
29.350, onder Baarn op 21.576,
onder Eemnes op f. 61.600, onder
Hoogland op 4008 en van de Leus-
densche bosschcn op 4306. Niet de
waarde als jachtterrein, doch de
grootte van de verschillende percee
len bepaalt het bedrag der verschul
digde schadeloosstelling. Derhalve
wordt met de waarde ais jachtgrond
geen rekening gehouden by de ver
deeling der lasten.
Vooral de gronden onder Eemnes,
die als jachtgrond weinig waarde
CARBON
Steeds het beste
Kantoorboek- en
Schrijfmachinehandel
Langestraat 84 - Telef. 528
.ouderdom ofte conditie die wes
.mogen, te comen ofte dimmen
„cenighc boomgaerden, hoov
„warmoes ofte tnhacxlandcn binnen
„ofte bujjten de stadt, aldaer eeni-
„ghc boomvruchten, aardt vruchten,
„off antler gewaseh te rooven", op
straffen van 50 gulden en meer. In
1666 trad men nog scherper op te
gen het stelen van tabak. Het stads
bestuur had bericht gekregen, dal
gestolen tabak in Amersfoort werd
opgekocht door „baadsoekende
mensehen". Daarom verbood men
aan alle opkoopers van tabak min
der hoeveelheden dan 100 pond te
knopen, terwijl de namen van per
sonen die minder hoeveelheden ten
verkoop aanboden „ter seeretarije"
opgeteokend moesten worden. Door
Hebt U eer
Taxi of auto noodig
Amersfoort
Bemoeiingen van eenige Kamerle
den leidden er toe, dat aangedrongen
is op een betere verdeeling van de
jaehtrente over de verschillende per
ceelen, waarbij rekening gehouden
ordt met de waarde als jachtterrein.
De regeering wil nog niet ingaan op
de bezwaren.
AMSTERDAMSCHE VERKEERS-
CUFERS.
Uit een telling blykt, dat het druk
ste punt van de stad Amsterdam bet
Leidseheboschje is. Hier circuleerden
in 12 uren niet minder dan 52.500
streken als bijvoorbeeld de Leusden-
sclie bosschcn, zijn door deze extra
belasting zwaar belast, tengevolge
van de splitsing in zes deelen. De
gronden in den Eeninesserpolder
moeten thans in de schadeloosstelling
niet minder dan 22 per H.A. bydra-
gen; een gelijkmatige verdceling over
liet geheel der gronden in de Heer
lijkheid Soestdyk zou dit bedrag tot
12 terugbrengen. Gekapitaliseerd is
het bedrag, dat de Eemnesser boe-
ren-grondeigenaars voor de ongeveer
2800 H.A. in 30 jaar moeten opbren
gen, liet renteverlies nog buiten be
schouwing gelaten, 168.000.
Alleen omdat de termijn van be
roep tegen de beslissing der betref
fende commissie was verstreken, wer
den in 1931 reclamanten in hun be
roep niet ontvankelijk verklaard.
de tramwagens, nog
'oertuigen.
Het personenverkeer is het d-ukst
in de Leidscheslraathier passeerden
90.000 personen of by na 2 per se
conde. Het Muntplein wordt alles te
zanten tot half zeven door 100.000
personen bezocht. Wanneer men deze
cijfers kent, leert men de beteekenis
van het Centraal Station schatten, in
dien men weet. dat door de gezamen
lijke in- en uitgangen in 12 uren
53.1/00 personen werden geteld.
MIJNHARDT's
Hoofdpljn-T abletten 60 ct.
Kiespijn-Tabletten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
Zenuw-Tabletten 75 ct.
Maag-Tabletten 75 ct.
Apoth. en Drogisten
stadsoverheid in dit conflict was dus
verheid de Amersfoortsche belan-
vnn3 gulden telkenmale, liet is cell- ordeningen voor Int produoticpro- do afzet van gestolen tabak te he
ler merkwaardig, dat liet resultant ces in de tabakscultuur te geven.iiiocilykcn. trachtte men dus liet
lenjen
de|
waardig, um mi imma»',", r.- - - - -
van de werkzaamheden van deze Wel hebben de regeerders voort-,stelen van tabak van de ton.
commissie nergens te vinden is. Ook durend getracht in velerlei andere tegen tc gaan. Ook in de 18e
het bericht van een mogelijk mis- opzichten den tabaksbouw te be- heeft dc stadsregcering me
lukken van deze poging, om oen re- schermen. Zoo werden omstreeks malen maatregelen getroffen legen
glemcnt samen tc stellen, gepaard hel midden der 17e eeuw. de Amers- diefstal van tabak uit de schuren
met de opheffing van liet plukvci- foorlsehe planters ernstig benadeeld en van dc velden,
bod, is onvindbaar! Na 1611 blijkt door het stelen van tabak vi
niets van liet beslaan van stedelijke landerijen. De stadsregcering
verordeningen betreffende liet win-'digde strenge bepalingen mt om tie
nen en lillikken van tubiik. Men kan j ze diefstallen lc_ verhinderen. Een
tins vrijwel zeker aannemen, «Int dit1 publicatie van 1650 zegt, dat er reeds
reglement niet Int stand is gi'ktinien.,..meiiiclivuldigc publikatien gedaan
In ieder geval beeft de stndregee-' „(zijn) jegens liet besteden endc be
ring gepoogd verordenend werk-1 „seiindiglien vanilc boomgaerden,
zanni te zyn in de tabakscultuur,1 „liooven. loebaex endo wariiioesiers
alsof deze een tak van stedelijke nij-„hinden." De regeerders verboden
verbeid was. Wellicht hebben de „allen en een ygelyck van wat
By een conflict tussclien de ver
voerders van mest naar dc tabaks-
landen en de tabaksplanters, koos
liet stadsbestuur partij voor de plan
ters. De houding van de stadsregce
ring was toen wel zeer merkwaar
dig.
Reeds in dc 17e eeuw was de be
hoefte non mest voor de tabakslan-
den zoo gestegen, dat de mest (vi
namelijk scliupeninest) met schepen
de Eeui uit andere plaatsen (o.a. stuuau.cmMu »u w,.....v. -- -- -
Zeeland) werd aangevoerd. Deze gericht tegen de gilden met liun be-gen verdedigd op een u yze die be-
aanvoer vond plaats in liet voorjaar, I palingen! De pogingen van het dra:wondering afdwmgt.
direct na de vorstperiode. In de gersgilde oni de lichterheaen by Toen b.v. de Staten vanHoUand
Amersfoortsche haven werd de mest zich in te lijven, werden in den kiemna 16-8 de mt voer an Anersf oort-
dan in z.g. lichters overgeladen en1 gesmoord. Duidelyk bleek, dat het seiie tabaksbladeren trachtten te be-
via de beken naar de plaats van be- stadsbestuur dit nevenbedryf van lemnieren d.m.v rechten e.a„ be
stemming gebracht. De planters wil- de tabakscultuur vrij van gilde-bc- reikten de protesten van bet stads-
den zoo vroeg mogelyk dc mest op'palingen wilde houden, tot voordeel bestuur meerdere malen de Staten
hun land hebben, zoodat er in de van de tabaksplanters. Vergeleken Generaal. En op cr Ueke mmeiOea
eerste vorstvrye weken een aan-1 met 1641 was dc houding van de ste- heeft de Amersfoortsclie stadsregee-
drang en drukte van belang ont- delyke overheid wel veranderd. ring zelfs getracht met ^Pe^dd
stond in de haven. In 1682 maakten De welwillende houding van het de dwarsdryvery van het machtige
de .Jichterluyden" hiervan gebruik.1 stadsbestuur tegenover den tabaks- jAmster«iam teiweentaan. In den be-
hoogere prijzen voor het vervoer bouw bleek opnieuw in 1698. Men langenstryd lusschen de Amster-
de niest tc bedingen. Blijkbaar overwoog toen de landen aan ween- damsche tabaksspinders (beu er-
had het dragersgilde de hand in het zijden van de Eem te koopen, of aan kers) en de Amersfoortsche plan-
spel. De stedelijke overheid verbood dc eigenaars verlof te vragen, om in ters, die duurde van 16-8 tot lbJ-,
toen aan de lichtcrliedcn de gemeen-het voorjaar met mest over hun land wist Amersfoort stand o^ n
schap met het dragersgilde. en om- te mogen ryden, uiterlyk t.e.ni. de tegenover de s,aten \an Holland en
gekeerd mocht het tlragersgildc zich maand Mei. Alles ten gerieve van de de stad Amsterdam, en metsuMCS
niet bemoeien met het vervoer van tabaksplanters. dc stetlelyke belangen te verdedi-
iiiest d.m.v. lichters. Bovendien I W« hebben reeds gezien, hoe de gen. hpt
niocliten de lichterlieden niet meer stadsregecring op gebied van pro- Herhaalde n»alen PO°8°e het
verstandhouding staan met per- vinciale belastingen de belangen Amersfoortsche sl
en die belang hadden bij het la- van de planters op uitnemende wy-menwerking metandereproducen
den en lossen der inest. By overtre-'ze heeft verdedigd. De heele 17c enten van uilandsche tabak als Rht-
ding van deze ordonnantie, bestond 18e eeuw heeft nuu deze houding nen, Arnhem en agenmgen nan
de straf voor leden van het dragers-1 gehandhaafd. En men beperkte zich j delspohüeke voordcelen tc behnlc
gilde uit ontgilding (rovceren als lidniet alleen lot de provinciale belas- j Het zou te ver voeren hier nadu op
van het gilde), en voor'de lichterlie-tingen. Telkenmale. l>y alle voorko-, in te gaan. Deze voortdurende be
den uit 25 gulden boete. Tenslotte mende gelegenheden, als de Amers- j hartigiug van_belangen
stelde liet stadsbestuur vast, dat de
lichterlieden voor het gebruik van
een lichter niet meer mochten
eischen dan 18 stuivers per dag. Te
vens werd bepaald, dat lichters met
mest geladen 's nachts niet in de stad
mochten hlyven. De houding van de
gelegenheden, ca
foorlsehe tabakscultuur op eeniger-delyke overheid, is ongetwyfeld een
lei wyze, direct of indirect bedreigd krachtige steun geweest voor de
werd, stond liet stadsbestuur op de Amersfoortsclie tabakscultuur, zoo
bres om de bedreigde belangen tel wel in tyden van bloei als in minder
verdedigen. Vooral waar het betrof gunstige perioden.
den handel en den afzet van Amers-
foorlsehe tabak, heeft de stedelyke|
