Jan Zwart
F. A. TULP
Taxidienst
Laat in 1935
1935 weg crisis II
Opruiming bij
Kantoorboeken
Fa. H. Elzenaar
Drukkerij Langeyracht 28, Amersfoort
DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag
middag. De abonnementsprijs bedraagt één gulden
per drie maanden; bulten Amersfoort f 1.10, franco per
post. Abonnementen kunnen eiken dag Ingaan.
Uitgave van de Katholieke Stichting De Eembode,
gevestigd te Amersfoort
De €embode
Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Vrijdag 18 Jan. 1935
Kont ge eens op den bodem van uw
hart zien, ge zoudt u zelf vreemd voor-
kamen, zooveel onbekends zou u te
gemoet komen.
ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Bilt? tarieven
voor handel en nQverheld bQ geregeld erteeren
Advertentlën moeten Dinsdag en Vrjfdag ^r 8 uur
In den morgen zQn bezorgd. Telefoon 314
Achten Veertigste Jaargang - No. 84
De Boerenstand.
Van ongeveer 18!H) tot 1»M ging
es voorwaarts. Ook in den oorlog
ging het den boeren goed. lin daar
in tot 1029 werd er eveneens mei
'oordeel geboerd.
Toen was liet uit; de crisis kwam
Dit hebben de boeren en tuinders
net zichzelf aangedaan; zjj zijn
slachtoffers geworden
gingen in liet buitenland. Kn omdat
buitenland niet
mandceren hebben, zitten
Tol 19211
keer
i dat verket
zeer uitgebreid deel. Op dal vei
ook onze geforceerde prod
gebaseerd, liet buitenland kon.
als 't heette, alles gebruiken. Zelfs
ren alle gedachten zóó op lie
tenlaml gespitst, dat de binnen
landsche markt min of meer wen
Xii tracht men dezt
uarkl Ie herwinnen.
In alle landen, waarheen we ex-
irtecrden, is de agrarische produe
uitgebreid; men heeft ons daar
cl meer noodig.
Zoo werden wc geïsoleerd en zijn
a lengh
bi;
:ul liet
I der de oogen zien. Wie 'li
verhoogde prijzen, vergist
is toch bekend, dat als de u
I met één cent per liter stijgt
J blik kei ij Ie de omzet onder d
king daalt.
7aa ijj, js ,|t, «J islriht
prjjsverhoo
Zot
I kaï
ismiddelcn die van de l.oor-
iiit de tuinderij komen,
wordt er tegenwoordig
i gegeten? Omdol ze goed-
nakl
Iks {hooi kaas. Ill I
rd-llollundschc Edammer.
-Jan. 1921. deed op
irkl per KMI pond 71.89;
doet de 1ste kwaliteit 11 ii
cn. de toonaangevende
r volvette boerenkaas
iiari 193(1 op f 54» per 1(M
1935 op 19 2(1 pei
lonil 7 Ja;
oud;X Ju
Mn dat zijn de prij;
crsIe kwaliteit. l)è meeste boeren
lijven er nog een 3 a I gulden oii-
uiterste in de laat-
öfi c
I per
l 1935.
iet i
193(1.
Voor de boter zouden we eei
soortgelijke rekening kunnen opniu
ken. 1(1 Januari 193(1 stond de I.ecu
warder boternoteering op 1.92
thans wordt er genoteerd O.til
per K.ti.
Maar intiisschen is het boterver
bruik in ons land afgenomen.
In totaal worden de land- en tuin
bouwproducten - - de Inndhouv
meer dan de tuinbouw - gesteund
met 20(1 niilliocn. liet wordt op
gebracht hoofdzakelijk door de con
sumenten, feilel\jk is 'I een vorm
van belasting, een crisis-belasting
lin nu ligt 't voor de hand, dat deze
accijns niet bij voortduring kan ge
lieven worden, omdat onze samen
leving in il haar lagen en grocpet
Hij 1063 organen der openbare ar
bcidshcniiddcling stonden op 8 De
ceniber in totaal 1018(11) werkzoe
kenden ingeschreven, waaronder
381237 mannen. Hiervan werkloos
3882(18 personen, waaronder 368215
mannen.
Aannemende, dat deze gehuwd
zijn en gemiddeld 3 kinderen heb
ben, volgt hieruit dat 1811075 men-
sehen, klein en groot op steun zijn
aangewezen. Hel totaal der bevol
king stellende op 8 millioen moe
bijna een kwart van ons volk ge
steund worden. In Botterdam be
hoort inderdaad reeds één vierdt
KANTOORBOEKHANDEL
Liniaitr. 65 t.o. Krommcttr. - TeL 526
Schrijfmachines
Duplicators
Stencil-duizendstempels
der bevolking lot de steuntrekken-
den. Dat zijn nog heel andere toe
standen dan in den landbouw.
Kn nu spreken we nog niet
over de breede lagen van den i
dcnslaud; daar njjpt liet ook al niet
minder.
Het vaststellen van hooger prij
zen heeft geen zin; dan wordt er
eenvoudig niet gekocht. Dat zou uil-
loopen op een aanslag op de voe
ding van ons volk, wat tot beroering
leiden. Daartoe zal de regeering
ook nooit overgaan,
el eerst noodigc is de pachters
e hyputhcekhocren te ontlasten,
lasten, waaronder de bedrijven
gebukt gaan, correspondeeren hee-
lemaal niet meer met de opbreng
sten van den bodem.
Op 't oogenblik is de toestand zoo.
I zoo goed als alles, wat de hoc-
n en tuinders aan steun onlvan-
'11, zoo vlug mogelijk naar dell ver
ity pnthecklioudcr
NIC. BOVEE
Telef. 1093 Tel. 1830
Buitenritten 6 ct. per K.M
Vraagt prijs voor onze
LUXE rt-PËRS. AUTO'S
Hoofdkantoor: Kamp 49
maal zoo groot geworden, waarvan de
laatste 30 jaren het grootste aandeel
hebben.
Amersfoort had in de jaren 1847—
1858 gemiddeld een garnizoen van
344 manschappen.
Omtrent de Reboorte licht de schrijver
ook in en boekte het volgende
1847 333; 1848 337; 1849 409;
1850 430; 1851475; 1852 408;
1853 413; 1854 401 1855 390;
1856 409; 1857 443; 1858 420;
gemiddeld 405 per jaar.
In 1927 geboren 767; 1928 756;
1929 768; gemiddeld 763.
Dr. de Rooij zegt, dat de bodem
van Amersfoort droog en zanderig is
moerassiger zijn weinig klei
gronden in de omgeving. Op minder I
dan een hal'
uw Schilderwerk
eens uitvoeren door
Huis- en Reclame
schilder, Behanger
Hessenstr.10, Hoogewe^ 36
Telefoon 1451
en IJ zult tevreden zijn
de stemming over de candidaten, voor
komende op de lijsten voor de ver
kiezing van de leden der Provinciale
Siaten van Gelderland, zal plaats heb
ben op Vrijdag den 26 April 1935.
BevrachtingscommtMie.
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Gooiland, Hilversum,
Melkpad 26, gezien het K. B. van 26
- October 1934, Nr. 21 waarbij aan haar
voet diepte, heelt men is opgedragen de benoeming
onlt
iclll.
schrikkelijke!
cdrijf gezel Ie wol
wordt lijj met ri
want lijj kan
al vastheid voor ophoren. De lucht-
strooming is nergens belemmerd, hare
zuiverheid nimmer betwist. Het drink
water is overal in overvloed aanwezig.
Maar het wonen in 1847 is duurhet
brood hoog in prijs.
Er worden in de slad weinig sloppen
en nauwe stegen gevonden. Ophooping
van gezinnen onder hetzelfde dak vindt
Hij klaagt ook over den ondrageiijken
stank der grachten in den zomer, dringt
prolctuar, want hij kan nergens aan op toezicht op den afval der slach
terijen en wil den atvoer van faecaliën
in de grachten totaal verbieden ter
voorkoming van zieklen.
IfDAAil rAriJCTC ia 0t- van Roo'i sle" dan de verwoes-
i\WWL/M bJ-iCnClv '7.J^T tende gevolgen van het gebruik van
verdrijven kou en pijn s,<£k?"hd!.ank If" "JÏÏYm.
Het bedrag der stedelijke accijnsen
t Deo,12 KROONTJES 50ct over zes jaar wijst het volgende ge-
bTk.a™ ?ediHeJle5rd
In 1853 f1536076 accijns betaald.
In 1854 f 14934.06
In 1855 f 16508.18
In 1856 f 15308.89
In 1857 f 19289.47
in 1858 t 19442.31
zijnde 126.696 kannen sterken drank
per jaar of een bedrag van f95022.—,
een enorme som, dit is gedronken door
3394 mannen.
Vergelijkt men daarmede de armen-
bedeeiing in die zes jaar, dan ziet men
In 1853 4318 bedeelden
In 1854 4036
In 1855 4081
In 1856 3887
In 1857 3837
In 1858 3662
Deze oude statistieken kunnen, ver
geleken met die der tegenwoordige,
zeer leerzaam zijn voor het nagaan
an den vooruitgang der stad.
Ook heelt Dr. de Rooij onderzocht
hoeveel tweelinggeboorten er in die
12 jaar geweest zijn. Er waren er in
Amersfoort juist 50 geboren, dus 1 op
de 97 geboorten
Het aantal levenloos aangegevenen
was door de minder goede hulp veel
grooter dan tegenwoordig.
Van 1847 1858 waren er 238 aan
gegeven, van welke 129 jongens en
109 meisjes, op de 26 geboorten dus
één. In onzen tijd is daar veel verbe
tering ingekomen. In 1926 waren er 32,
1927 26, in 1928 41, in 1929 23.
Het aanta! huwelijken dat van 1847
tot 1858 gesloten werd bedroeg samen
1151 of gemiddeld 96 per jaar.
In 1926 werden er 207 huwelijken
gesloten, in 1977 229, in 1928 266, in
1929 268 per jaar, alzoo een slerke
vooruitgang, gelijken tred houdende
met de toename der bevolking.
tweede Bevrachlingscommissie voor de
binnenscheepvaart in haar district, be
sluit
de bij haar besluit van 29 Juli
1983 benoemde Commissie te ont
heffen van hare bevoegdheid, voor
zoover betreft de gemeenten Baarn,
Bunschoten en Eemnes.
in te stellen een Bevrachtings-
ssie voor de Gemeenten Baarn
Bunschoten en Eemnes en daarvoor
ie benoemen de leden, plaatsvervangen
de leden en Secretaris van de Be
vrachtingscommissie te Amersfoort.
3e. te bepalen dat de zetel der Com
missie zal gevestigd zijn te Amersfoort.
Ben Amersloortsche
Statistiek.
Naar A. F. van Beurden.
In het stadsarchief is een merkwaar
dig handschrift, samengesteld in 1859
door den oud-medicus dr. H. J. de Rooij.
liet is getiteld „De bevolking van
Amersfoort statistisch en hygiënisch
beschouwd",
Dr. de Rooij was in 1857 hier komen
onen. Hij stelde veel belang in het
welvaren der slad en kwam daardoor
het opstellen van dit geschrift. Hij
bood dit aan het Gemeentebestuur aan,
dat het met dank aanvaardde. Het loopt
over het tijdperk van 1847—1858.
Dr. de Rooij stelde zich voor een
'erzicht te geven van den bloei der
stad, van de vermeerdering der bevol
king. van haar zedelijken en stoffelijken
litgang Hij wilde daartoe statis
tieken samen brengen.
Deze gegevens zijn belangrijk, omdat
daardoor vergelijking mogelijk is met
den tegenwoordigen toestand.
in zijne eindbeschouwingen roert hij
enkele bezuinigingen aan, van zaken
nen nu als noodzakelijke behoef
ten heeft leeren kennen.
Allereerst de bevolking.
In 1847 bedraagt
zij 12.124 zielen.
1848
12.171
1849
12.163
1850
„12 307
1851
12.357
- 1852
12.154
1853
12 360
- 1854
12 346
1855
12.282
1856
12507
1857
12.596
1858
12621
gemiddeld 12.332 zielen.
In 1849 en in 1855 hecrschte er een
besmettelijke ziekte.
Het cijfer is in die jaren in Amers
foort onvoldoende gestegen, zelfs in
1847, 1848, 1849 en 1855 achteruit
gegaan. Er schijnen nadeelige invloe
den gewerkt te hebben en er was ook
groote kindersterfte, die echter in de
jaren 1853 1858 afnam.
De bevolking van Amersfoort telde
in 1748: 7550 zielen; 1811:8680
1822 9395; 1840: 12660; 1847
12124; 1858: 12621; 1870: 13560
1880: 13565; 1891: 16049; 1899
18092 1918: 28777; 1928: 36637
1929: 37162.
Geen bezuiniging
of besparing
tenzij ge Uw copieerwerk
LIEDEREN, BESTEKKEN,
AGENDA'#, RECLAME, BRIEVEN
laat uitvoeren door
VITESSE
KON. WILHELMINASTRAAT 10
Een der gewichtigste statistieken bij
de beoordeeling van het welvaren eener
bevolking is de sterfte. Daarvan geefi
Dr. de Rooij het volgende overzicht:
1847 363 1851 270 1855 424
1843 339 1852 347 1856 363
1849 510 1853 326 1857 374
1850 266 1854 355 1858 39'
Binnenland
Provinciale Staten.
De stemming voor de Provinciale
Staten van Utrecht zal plaats hebben
op Woensdag 17 April a.s.
De Gedepuleerde Staten der pro-
Kerknieuws
De Missie van Steyl.
De Siichter der wereld-missie van
Steyl: Arnold Janssen werd 5 Nov.
1837 te Goch (Duiischland) uit een
voudige, maar diepgodsdienstige ouders
geboren. Hij bezocht allereerst het bis
schoppelijk gymnasium Ie Gaesdonk
en studeerde vervolgens in Munster en
Bonn philosophie, theologie, wis- en
natuurkunde. Hier verwierf hij de staats-
bevoegdheid tot het uitoefenen van het
leeraarsambt voor hooger onderwijs.
Arnoldus Janssen streefde echter naar
een hooger en heiliger ideaal en volgde
de roepstem zijns harten naar het pries
terschap. 15 Aug. 1861 ontving hij te
Munster de heilige priesterwijding en
was vervolgens 12 jaar werkzaam als
leeraar aan het progymnasium te Bo-
cholt. In 1873 werd hij benoemd tot
rector van het klooster der Ursulinen
te Kempen, waar hij zich bijzonder
toelegde op de verspreiding van het
„Apostolaat des Gebeds". Bij dit ver
dienstelijk werk rijpte bij hem het plan
tot de oprichting van een missiehuis.
Na rijp beraad en na lang en vurig te
hebben gebeden, geheel vertrouwende
op den bijstand Gods toog hij aan het
werk, en stichtte op 8 September 1875
in een armoedige herberg te Steyl het
missiehuis St. Michaël. Onder Gods
rijksten zegen en onder de omzichtige
leiding van pater Janssen, als eersten
superior-generaal bloeide de jeugdige
stichting, ondanks armoede en groote
moeilijkheden krachtig op. Vanuit hel
moederhuis te Steyl stichtte pater Jans
sen in den loop der jaren vier andere
missiehuizen in Europa, terwijl hij ook
den grondslag legde voor het eerste
missiehuis in Amerika.
In 1889 slichtte pater Janssen de
twee Missie-Congregaties der Zusters
Dienaiessen van den H. Geest te Steyl,
die tot taak hebben het werk der mis
sionarissen in de heidensche missie
landen te steunen door voortdurend
gebed voor het Allerheiligste en door
daadwerkelijken medearbeid in scholen,
wees- en ziekenhuizen in de missiën.
Buitengewoon veel goeds heelt pater
WILLEM GROENHUIZEN
Langestrftat 43 Amersfoort
Groote partij Diamantwerken tevens een partij Klokken,
Alpacca artikelen en Gouden en Zilverwerken
ND koopen Is geld beleggen
opgevatte bevordering der goede pers,
door krachtigen steun en nieuwe be
zieling te geven aan het retraitewerk
voor alle standen en vooral ook door
zijn eenvoudige en stichtende levens
wijze.
Na 33 jaar lang met energie en vol
harding te hebben gewerkt en gebeden
voor zijn dierbare missie-stichtingen,
oveileed Pater Arnoldus Janssen in het
missiehuis te Steyl op 15 Januari 1909.
In een kleine stemmingsvolle graf
kapel op het kloosterkerkhof te Steyl
rusten thans de eerbiedwaardige over
blijfselen van den grooten missie-apos
tel, te midden zijner stichtingen. De
stille rustplaats van den grooten doode
wordt niet alleen bezocht door zijn
geestelijke zonen en dochters en de
duizenden vreemdelingen die geduren
de zomermaanden Steyl bezoeken, maar
ook de bewoners van Steyl—Tegelen
en omgeving gaan vaak bidden op het
graf van dezen heiligen priester. Tal
rijk zijn ook de gebedsverhooringen,
die op de voorspraak van Pater Jans
sen reeds zijn verkregen.
Bij den dood van den Stichter in
19C9 telde de Missie-Congregatie van
Steyl: 1 bisschop, 2 Apost. prefecten.
338 priesters en 700 broeders. Daar
van waren in de missie werkzaam 117
paters en 40 broeders en in Noord
en Zuid-Amerika 127 paters en 82
broeders.
Januari 1934, dus 25 jaar later, telde
de Congregatie: 8 bisschoppen (thans
10), 2 Apost. prefecten, 1 apost. ad
ministrator, 1270 priesters, 880 theo
loganten en novicen, 1420 broeders,
374 broeders-novicen en 3900 studen
ten. In de missie zijn werkzaam 470
paters, 172 broeders; in Noord-en Zuid-
Amerika 302 paters en 274 broeders.
De missie-zusters Dienaressen van
den H. Geest, de tweede stichting van
pater Janssen, telden |anuari 1934:
2632 zusters, incl. 140 postulanten.
Daarvan zijn 537 zusters in de heiden
sche missies werkzaam en 799 in Noord
en Zuid-Amerika.
De dienaressen van den H. Geest
van de Eeuwigdurende Aanbidding
(Slotzusters), telt 330 leden, verdeeld
over 4 kloosters in Europa, 2 in Noord-
Amerika, 2 op de Philippijnen en 1
China.
A in elke gewenschte
Liniateur
Kantoorboek- en
Schrijlmachinehandel
Langestraat 84 TeleL 528
Mi)n
mogelijk maken op de groote verkeers
wegen in voldoende mate te laten sur-
veilleeren".
Ongeveer 5 pet. van alle opgegeven
verkeersongevallen zijn niet in de sta
tistiek opgenomen, omdat deze geen
ol uiterst geringe gevolgen hadden. Uit
de statistiek blijkt verder, dat in de
maanden juli, Augustus en September
de meeste ongevallen voorkomen, daar
na het 4e kwartaal, dan het 2e en
vervolgens het le.
Parochie St. Ansfrldus.
Naar wij vernemen, zullen gedurende
den Vastentijd in de parochie van St.
Ansfridus (Berg- en Leusderkwartier)
wederom parochie- retraiten worden ge
geven.
Ook in 1923 werden met veel vrucht
zulke oefeningen daar gehouden.
Nadere bizonderheden zullen te ge
legener tijd aan de Parochianen wor
den bekend gemaakt.
Sparen.
in den pas verschenen Spaarbank-
gids van den Nederlandschen Spaar-
bankbond, waarvan het hoofdkantoor
te Amersfoort is gevestigd, staan over
de R. K. Spaarbank te dezer stede de
volgende gegevens vermeld
Bedrag aan inleggers ver
schuldigd f268 111.71
Bedrag der reserves - 22.062 77
Overige crediteuren - 15.442.14
Verhouding van de reserve's tot het
bedrag aan inleggers verschuldigd
8.22 procent.
Aantal inleggers 2089.
Aantal posten van inleg 940.
Bedrag van den inleg f 110.042.20.
Aantal posten van terugbetaling 687.
Bedrag v.d. terugbetalingf 155.327.98.
Tegenover het inleggerskapitaal, de
reserve's en de overige crediteuren
staan de volgende posten:
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
In 180 jaar is Amersfoort bijna 5 vincie Gelderland hebben bepaald, dat I Am. janssen gedaan door een breed-
Het Verkeer.
De heer N. J. Zijlstra, blijkbaar groot
voorstander van Veilig Verkeer, dringt
in een ingezonden stuk aan op het
voorschrijven van één-richtingsverkeer
onze hoofd-winkelstraten.
Hij is van meening.dat het algemeen
belang zulks vordert en dat particu
liere belangen daaraan ondergeschikt
zijn en niet mogen weerhouden het
nemen van maatregelen, die voor veilig
verkeer in onze binnenstad noodig zijn.
overzicht worden de volgende
cijfers gegeven over 1933:
Aantal verkeersongevallen tengevolge
waarvan
Personen zijn gedood
Idem gewond
Materieele schade ontslaan
Uitsluitend materieele schade
Aantal bij verkeersongevallen
Gedoode personen
Gewonde idem
„De vermeerdering van het aantal
verkeersongevallen in de gemeente
Amersfoort wordt toegeschreven aan
het steeds drukker wordend verkeer
cenerzijds en de te geringe sterkte der
plaatselijke politie anderzijds. De laatst
genoemde omstandigheid zou het on-
Effecten
Hypotheken
Voorschotten
Vaste goederen voor
eigen gebruik
Kas
Loopende rente
Meubilairen spaarbusjes -
I 96.399.76
- 173.611
- 9.415.55
K. R. O.
Algemeene Ledenvergadering Don
derdag 24 januari kwart over 8 in „St.
Jozef", Lieve Vrouwestraat.
De agenda vermeldt onder meer:
Verslag Secretaris en Penningmeester.
Voorstel tot opheffing van de afdee-
ling in verband met nieuwe organisatie
vorm van de K. R. O.
Woensdag had in „Amicitia" de
jaarvergadering plaats van de aldeeling
Amersfoort v«n den Prot. Chr. Bond
van Spoor- en Tramwegpersoneel.
Het gouden eere-insigne werd uit
gereikt aan de heeren Onder de Linden
en Boender, die 25 jaar onafgebroken
lid van de Christelijke vakbeweging zijn.
De heer Venings sprak namens „St.
iphaCI". Hij deed een beroep op den
C.B., die geleid wordt door dezelfde
beginselen, om in de toekomst krachtig
met St. Raphael te blijven samenwer
ken in het belang van het spoorweg
personeel. De heer Venings herinnerde
voorts aan de slechte toestanden, die
veertig jaar geleden bij „den spoor
wegen" bestonden.
De bijeenkomst werd opgeluisterd
door muziek.
