Maarvoor een Goede Vulpenhouder F. A. TULP Ryd Veilig Nic. Bovee Fa. H. Elzenaar mid^igMnS'3f^">cll1n'e"fen Dinsdag- en Vtfldag- SS, SSJtgfïïgX* A ttdtt, Dn E»bod,, gevestigd te Amersfoort De €embode Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Vrijdag 27 Sept. 1935 ADVERTENT1ÊN 25 cent per regel. Blliflke tarieven voor handel en nijverheid bQ geregeld adveifteren Advertentiën moeten Dinsdag en Vrfdag vóór 8 uur In den morgen i|Jn bezorgd. Telefoon 314 Negen en Veertigste Jaargang - No. 52 Zij. die vertrouwen, dat zij kunnen overwinnen, kunnen het ook. Esperanto en Kerkelijke Overheid. III. In dit artikeltje willen we trachten aan te toonen, de houding die door de Kerkelijke Overheid ten opzichte van ae Esperanto-beweglng wordt inge nomen. 6 We zullen spoedig bemerken, dat deze een zeer gunstige is, Zie slechts! Kardinaal Piffl, die het internationale, katholieke Espcranto-congres in Wcc- nen met Zijn hooge tegenwoordigheid vereerde, was vol lol over het geziene en gehoorde. Toen hij zoo'n prachtige eenheid, niet alleen van geest, maar óók van taal zag, kon hij niet nalaten uit te roepen: „Wat zou hel schoon rijn, als Esperanto, In dienst van de radio cn ons Heilig (kloof, liet moge lijk maakte, dat bij gelegenheden als een Internationaal Eucharistisch Con gres, de landgrenzen wegvielen, en volken van alle nationaliteiten een stemmig den Eucharistlschen Christus looiden!" Deze kardinaalNdie zich door deze woorden voor heel de wereld vóór het Esperanto verklaarde, bewees levens een scherpe visie te hebben van de geweldige mogelijkheden, dlc het Es peranto voor ons katholieken, cn ver der voor heel de wereld in zich bergt. De bij zijn verscheiden zoo diep betreurde Ncderlandschc Kardinaal van Rossum, legde van het Esperanto let terlijk deze getuigenis al„Het Espe ranto is geroepen aan de Kerk groote diensten te bewijzen". Kardinaal Innitzer uit Wcenen ver wacht zooveel van het Esperanto, dat Hij het invoerde op het Bisschoppelijk seminarie. Z. H. Exc. Mgr. Etschker, Bisschop van Praag, is zeil president van den katholieken Esperantisten-bond inTsje- cho5lovakijc. En dan mogen we zeker en niet in het minst wel wijzen op onzen Ncderlandschen Bisschop Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van den Bosch, die vanaf het begin van den Ned. Kalli. Espcrantistcn-bond dus reeds 25 jaar lid daarvan is en zoodoende zijn Itoogc waardecring voor deze be weging bewijst- We herinneren aan de woorden, die raden: laat uw jongens en meisjes Esperanto leerendit is eeneischvan dezen tijd! En, indien mogelijk, leert zeil Esperanto! Het wordt U tegen woordig gemakkelijk genoeg gemaakt, in schriftelijke cursussen en door mon deling onderricht in clubverband. v, O. H. Exc. sprak bij het 25-jarig be staan van „Nedcrlanda Katholiko" d.i. dus de Katholieke Esperantisten- bond in Nederland over dc Espe- ranto-beweging, waardoor hij getuigde van Zijn liefde voor deze internationale hulptaal, maar ook dc katholieke Es perantisten heelt bevestigd en verste vigd in hun overtuiging, dat het Esperanto onmisbaar is voor een be paald gebied van gcloofsvcrspreiding. We kunnen niet alles herhalen, wat Z. H. Exc. zei Maar toch willen we (•en gedeelte hier weergeven, omdat het een Bisschoppelijk woord is, dat werd gesproken na rijpe overweging en met bescl van dc groote gewichtig heid er van voor de katholieken in 't algemeen, en voor de katholieke Es perantisten in 't bijzonder. Z.H Exc. zei het volgende: „In de volgende 25 jaren zult gij apostelen moeten zijn om onder uw mede-katho lieken te verbreiden, dat ze goed doen Esperanto te leeren en te steunen voor hooger doel". Thans stellen we dc vraag, ol na de woorden van Mgr. Diepen, na het noemen van de talrijke Kardinalen en Bisschoppen, die zich vóór het Espe ranlo hebben verklaard, na hieraan toegevoegd te hebben, dat zoowel Pi us X en Benedictus XV, als PiusXI, dc tegenwoordig roemvol regeerende M »°e f» g™ een audiëntie verleende aan de Kalli. Esperantisten in Rome in een wereld congres bijeen, Hun zegen aan de Esperanto-beweging hebben gegeven, de Kerkelijke Overheid voor ol legen d"CctbaSordl5i's zoowel duidelijk als tïfeSSJSKjï maar steunt haar bij alle gelegenheden. F,I zou Zich nu één Katholiek tegen N" 2 dc,« artikelljcs. velen kcrnuM" "ÏLr"i|J „p J, Kalli. icn SlniQ.bcw,Ring Hebben gekrCRen Esperanto R en dc groole a&fi.«'.r b"" «3™ 'oud™ kantoorboekhandelII Ungutr, «6 to. Kromm.str.TfL S2«|| Grootste collectie Eenig vakkundig adres Op Unlveraltelts- Zondag. Wie in het zo juist verschenen Jaar boek 1935 der SI. Radboudslichting de rcsultalen beziet van de jaarlijkse inzameling, kan vast stellen, dat deze nog steeds teruglopen. Wat bij de stichting als minimum aan jaarop brengst verondersteld werd, wilde men na 25 jaren tenminste op de meest bescheiden wijze één van de beide verder vereiste Faculteite:; kunnen op richten, wordt bij lange niet meer ge haald. Bij de groei der bevolking in veertien jaren is de bijdrage geslonken tot vijf cent per katholiek, terwijl als volstrekt minimum op tien cent werd ge.ekend. Nu zullen velen de verkla ring onmiddellijk bij de hand hebben: dc algemene financiële nood. 't Spreekt vanzelt, dat deze een grote rol speelt; ware daarmee ook dc volledige ver klaring gegeven, dan paste slechts een onderworpen berusting, al zouden we dan toch de les van Pius X aan den Kardinaal-Aartsbisschop van Parijs voor ogen hebben te houden „wat gij ook moet opofferen om de tijdsomstandig heden, uw universiteit mag niet ge rekend worden onder de dingen, die in geval van nood zouden kunnen warden prijs gegeven. Die behoort tot de dingen, welke tot iedere prijs moeten worden gehandhaafd." Waar echter gedaan wordt wat nog mogelijk is, daar is het hoogste bereikt, wat het resultaat op zich ook moge zijn. Maar zo staan de zaken niet. Mgr. de Aartsbisschop heeft het verleden jaar vrijmoedig gezegd op de mooie propagandavergadering te Utrecht. Voorop moge staan, dat er zeer veel parochies zijn waar op voorbeeldige wijze alle krachten worden ingespan nen; niet weinige, waar hard v.ordt gewerkt, weten zelfs geheel op peil te blijven. Ons katholieke voüc de eigen universiteit is immers zijn zaak kan niet dankbaar genoeg zijn voor die trouwe toewijding in arbeid en geldelijk otter; het Hoogwaardig Epis copaat liet geen gelegenheid voorbij gaan om van die dank te getuigen. Maar daarnaast vraagt de eerlijkheid ook ronduit te erkennen, dat er in menige parochie wat hapert aan de universiteitsactie; er is hier en daar louter een schijncoinité, er wordt niet de minste werkzaamheid ontplooid; de „crisis" schijnt dan een gemakkelijk excuus voor alle gebrek aan inspanning. Waar de zaken aldus staan mag klaar blijkelijk niet alles op de rug van dc malaise worden geschoven. De toe stand anders zien en bij de pakken neer gaan zitten, zou eenvoudig nood lottig kunnen worden voor het grote apostolische werk, dat onze eigen universiteit is. Er is maar één houding, die ons redden kan, en ook redden zal, dat is, dat de moeilijke tijdsom standigheden ons prikkelen tot ver dubbelde werkzaamheid. De liefde lot Christus, die ook de ziel is van dit ijveren voor de voltooiing van onze emancipatie, moet ons dringen tot uiterste krachtsinspanning. Ons allen; en ieder naar de plaals, die hij in deze actie heeft. Te zeer in details treden wat mis toestanden betreft, schijnt ongewenst. We willen toch wijzen op enkele dingen. Er zijn voorbeelden van plaat sen, waar de actie geheel versloft werd, door wiens schuld blijve daargelaten, en de opbrengst bleef beneden die welke men verwachten mocht van één enkele welgestelde parochiaan, indien hij persoonlijk was bezocht. Er zijn gevallen, waarin de resultaten, ondanks en goedkoop Telef. 1630 Tel. 1093 STADSRITTEN minimum IB cent maximum 25 cent Buitenritten S cf. per K.M. Ook '8 nachts geopend KantoorKamp 41 Telef. 1093 Tel. 1830 I Hotel Monopole,Stallonspl. toenemende malaise, verdrievoudigd werden, nadat iemand „met belang stelling" voor de zaak een niet-belang- 8tellende had vervangen Er is één opwerping, die nog al eens vernomen wordt, n.l. „men voelt er niets voor". Dat brengt de zaak in een eigenaardige impasse. Eigenlijk wordt daar een sprekend bewijs geleverd voor de biltere noodzakelijkheid der eigen universiteit, 't Zien van de nood zakelijkheid en de betekenis van .een" universiteit eist ongetwijfeld een zekere gecstesvormlng, 't zien van de nood zaak van een .eigen" universiteit ver onderstelt een gevormde katholieke mentaliteit, een oog voor het alles beheersende van een eigen hogere kuituur, 't Ontbreken van het juiste besef in dezen, 't zij naar de éne, 't zij naar de andere, misschien naar beide zijden, bewijst, dat er in onze kringen nog iets ontbreekt aan de waardering van 't hogere beschavings leven en van de eigen roeping der Katholieke Kerk in deze wereld ook op dat gebied. Hoe uit deze impasse te geraken? De enige weg schijnt, dat zij, wier ontwikkeling en stand behoorden mee te brengen, dat zij inzicht bezaten, dat zij, die toch verondersteld mogen worden tot begrip rijp te zijn, zich willen indenken in de enorme belangen, die voor Kerk en Vaderland op het spel staan met die volledige kulturele uitgroei. Voelen zij het pijnlijk gemis gelijkwaardigheid, het vernederende kulturele minderwaardigheid en het steeds dreigende, werkelijke enorme gevaar van een ontkerstende kuituur (wie is zo blind dit in 't hedendaags tijdsgewricht niet te zien?) dan zijn ook de krachten aanwezig die de massa behoorlijk kunnen voorlichten bezielen. Blijven zij evenwel achter, dan schijnt er geen opgang mogelijk, dan rijst de vraag der H. Schrift„als het zout verschaalt, waarmee zal men het zouten Over gebrek aan pogingen tot voor lichting mag niemand klagen. Bisschop pelijke brieven en opwekkingen, bro chures, propaganda-vergaderingen met bekwame sprekers van gezag, jaarlijkse populaire strooibiljetten en zooveel meer, trachten alle lagen der bevolking te bereiken. Maar wat te doen, als de leiders de gratis-lectuur zelfs wensen te bestellen, laat staan haar inzien? Wat te doen, als men de gaderingen onbezocht laat? Spreekt tot de massa toch ook al niet als een ge- zagsargument.dat de Paus en het Hoog waardig Episcopaat tot een algemeen ed oproepen voor onze universiteit hebben dr. Kuyper en de zijnen dan hun „kleine luiden" niet welen te door dringen van de overtuiging, dat het hier gaat om een „geloofsstuk'? Ik geloof, dat de opwerping of de ver ontschuldiging „men voelt er hier niets of „men behrijpt het belang veeleer terugvalt op hen, die uiten. Een afdoende weerlegging kan trouwens met de feiten worden gege ven, men kan aantonen hoe hier en ginds, waar geen bevolking van hoger beschavingspeil woont, wél rijkelijk steun wordt geboden. Een enkel voorbeeld uit de verslagen van dit jaar. Parochie A. bestaat uit eenvoudige middenstand, boeren, die slechte lijden doormaken en werkne- mende bevolking, goed-gesitueerden zijn er nagenoeg niet. Er is echter een actief comité, het verspreidt lectuur en na een hartelijke opwekking van de preekstoel op universiteits-Zondag, trekken de leden in Ootober uit voor de jaarinzameling. De opbrengst blijft op peil en bedraagt ongeveer 15 cent per parochiaan. Parochie B. verkeert in wat gunstiger conditie; er gebeurt echter niets; in „December" wordt een „kerkcollecte" aangekondigd op meest gewone manier; de opbrengst is ongeveer één cent per Katholiek, in totaal een bedrag, dat men van enkele inwoners zou mogen verwachten. Wie niet geven of werken wil, heeft altijd motieven. We spreken dus maar niet over „persoonlijke" excuses, die dikwijls herinneren aan de fabel van de wolf en het lam. A. vindt, dat men die of die beter tot professor had kun ne^ benoemenB. heeft gehoord, dat een student zich misdragen heeft; C. zou, vóór hij zijn dubbeltje geelt wel eens eerst rekening en verantwoording willen van het Episcopaat, mogelijk wordt zijn dubbeltje niet volgens zijn inzicht beheerdD. vindt, dat een co mité-lid ook niet bij hem in de winkel komt en zo in het eindeloze. Zoals gezegd, op dergelijke uitvluchten kan niet worden gelet. Als ze er zijn Is dit echter een gunstig teken, want er blijkt uit, dat er moeite wordt besteed aan de inzameling. Maar erger is de dikwijls gehoorde klacht: „o, ik zou wel iets bijdragen, maar ik ben nog noo:t gevraagd". Nog erger: „ik heb een jaarbijdrage toegezegd, maar sinds jaren wordt ze niet meer opgehaald". Maar we zullen onze jeremiade maar staken. De voormelde toestanden heeft het centraal comité doen zinnen op mid delen lot verbetering. Er is aan het Bestuur der Sint Radboud een voor stel gedaan om een bescheiden cen traal bureau op Ie richten. Zonder grootse papieren opzet zou dit Bureau zijn werkzaamheden beginnen met een poging om een overzicht te krijgen van de toestand, om dan tot een oor deel te kunnen komen omtrent ge wenste verbeteringen en middelen, die daartoe kunnen worden aangewend. Voorlopig kan dit geschieden zonder noemenswaardige kosten. Nijmegen zal de zetel zijn van dit bureau en een of ander lokaal der Universiteit zal voor de werkzaamheid worden beschik baar gesteld. Het zou natuurlijk vol komen gemis aan mensenkennis ver raden, als men van dit bureau in korte tijd een algehele verbetering zou ver wachten, maar de hoop wordt gekoes terd, dat op den duur onder Gods Zegen tenminste één reden van achter uitgang wordt weggenomen, n.l. het op meerdire plaatsen heersende volslagen ge'-rek aan activiteit voor instandhou ding en uitbouw onzer eigen univer siteit, Onder goedkeuring van het Be stuur zal in de naaste toekomst een begin worden gemaakt met de werk zaamheden van dit Centraal Bureau. Er zal zeker enige verbetering zijn te bereiken, want in onze vaderlandse Kerk zijn er Goddank nog zeer velen, wie het wèl belang inboezemt of het Rijk Gods „vooruit en opwaarts dan wel achteruit of bergafwaarts gaat" J. HOOGVELD. In 1932 bracht de collecte op f.174.274.53, tegen f 160.40356 in 1933 en f158.613 20 in 1934. De K. R. O. viert feest. De herdenking van het tienjarig be staan van de K.R.O. wordt ingezet op Zondag 6 October wanneer a. In alle parochiekerken gehele land een H. Mis van dankbaar heid zal worden opgedragen tot intentie van de K.R.O. b. Op diezelfde Zondag des middags om 1 uur de voorzitter van de K.R.O. een korte toespraak zal houden voor de microfoon en Ka'.holiek Nederland opwekken zijn feestgave te brengen. Op dit gewichtig ogenblik moetaller- wege een geldelijk offer in het daar voor bestemde zakje gedaan worden, waarna dit wordt gesloten. Onmiddellijk zal de voorzitter de gulle gevers dank zeggen voor hun sympathie, die zich in. deze offerdaad uitte. c. Des avonds een keurig feestpro- gram wordt uitgezonden, w.o. d< Jubileum-Revue. Zondag 13 October zal een waardig stot van onze jubiieum-viering worden a des morgens te 10 30 uur zal te Utrecht in de St. Dominicuskerk, het Centrum van ons land, een plechtige Hoogmis worden opgedragen, waar onder Prof. B. Molkenboer O.P. de feestpredicatie zal houden. Vanzelf sprekend zal deze kerkelijke viering worden uitgezonden om geheel Katho- iek Nederland deze gedenkwaardige lag te laten meeleven en meevieren; b. des middags van 1.30 tot 2,30 uur zal het bestuur van de K.R.O. reci piëren in het gebouw „Tivoll". Kruis straat 1, Utrecht.; c. om 3 uur vindt die middag, even- jens in het gebouw „Tivoli", te Utrecht de leest-vergadering plaats, waar de voorzitter van het Nationaal Comité van Aanbeveling voor de K.R.O.Z. Exc. Ihr. Mr. Ch. J. M. Ruys de Beeren- >rouck, Minister van Staat, namens Katholiek Nederland en andere belang stellenden de feestgave aan de K.R.O. zat aanbieden. Tijdens deze bijeenkomst zal door het versterkt K.R.O. Symphonie-Orkest .U.S.O.) en het K.R.O. Koor een ge combineerd programma worden uit gevoerd, dat deels door Henri Hermans, deels door Hubert Cuypers zal worden geleid. Ook deze feestvergadering zal worden uitgezonden. Door onze grooto sorteering Vulpennen vind U bij ons altijd DE PEN welke het ineest geschikt is voor uw hand en in de prijs zooals U die zich gedacht hebt KANTOORBOEKHANDEL Lingestraat 101 Telef. 528 SPOEO-COPIEERWERK? VITESSE helpt U billijk en vlug VRAAGT PRIJS 't Valt altijd mee KON. WILHELMINASTRAAT 10 de noodzakelijkheid van een keuze betoogdeen anderen weg zag hij niet. Dr. Colljn maakte heden onomwonden duidelijk, dal hij dit inzicht onjuist en verwarring slichtend acht. De huidige onzekerheid houdt het land in onrust, houdt het geld, dat de Regeering noodig heeft, terug, maakt consolidatie van de vlottende schuld moeilijk, zoo zei de minister-president, die vervolgde: De Regeering weet met stellige zeker heid, wat zg wil, Zij wilt de muntpa- riteit handhaven cn het bedrijfsleven aanpassen, Tusschen Kabinet en Kamer mag geen toestand van gewapenden vrede bestaan, ook is klaarheid ge- het zijne doen om vruchtbare samen werking te bevorden, het wil de r~ Binnenland De nieuwe Pauselijk internuntius bij iet Nederlandsche Hof, Mgr. Paolo Oiobbe is te 'sHage aangekomen. Uit Den Haag. Het vernieuwde ministerie en de Tweede Kamer hebben Dinsdag ken nis gemaakt. Voortgezet werd de onlangs afge broken behandeling der bezuinlgings- wetten. Mr. Aalberse verduidelijkte het stand punt en de opvattingen van de Katho lieke Kamerfractie. Minister Colljn betoogdelo. Dat hij niet bedoeld heeft, elke critiek te willen smoren, maar integendeel met de critiek der Katholieke fractie ten aanzien van de handelspolitiek, de industrialisatie en de verlaging der woninghuren rekening te hebben ge houden en niet uit wispelturigheid te zijn veranderd op deze punten, naar omdat de feiten wisselden. 2o. Dat het Kabinet ten aar de industrialisatie niet stil wil staan, maar integendeel krachtig doorzetten, hetgeen wel blijkt uit de benoeming van prof. Geiissen en de komende wettelijke regeling van de industrie financiering. Weliswaar meent het Ka binet te moeten wijzen op de moei lijkheden, die de industrialisatie schept ten aanzien van financiering, van ren tabiliteit, van export, van invloed op de bestaande industrieën en van het gevaar, dat aanzwengeling binnenlandsche conjunctuur zonder ex port spoedig gebrek aan grondstoffen brengen kan, maar een afwijzende houding is er niet. 3o. Dat het Kabinet ook wel huur- verlaging wilde, maar dat het ging om de wijze waarop en dat zij mis schien al meer kwaad dan goed deed door haar vaste lasten-ontwerp, waar wij de behandeling nog niet dade lijk zien komen. Wat prof. Aalberse's klacht over on voldoende antwoord betreft op de vraag of het Kabinet, onvoorziene omstandig heden daargelaten, overtuigd was de valuatie te kunnen voorkomen na de aanvaarding van het bezuinigingsont- werp, dr. Colijn erkende, dat hij de strekking der vraag niet begrepen had. Nu echler zeide de minister ongeveer woordelijk„Devaluatie is, ondanks den vasten wil der regeering om de muntpariteit te handhaven zoo lang dit maar mogelijk is, moeilijk Ie voor komen, indien het Nederlandsche pu bliek gaat vluchten in buitenlandsche valuta's. Gebeurt dit niet, blijft men ook onder politieke moeilijkheden rus tig, dan zal devaluatie, niet te voor ziene omstandigheden uitgesloten, kun nen uitblijven." Dat men thans wat dichter bij el kaar is komen te staan mag worden aangenomen; de oppositie weet nu dingen, welke haar in Juli nog onbe kend warend En de Regeering doet het uiterste om tegemoetkomend te kunnen zijn. Doch omtrent één punt hangt nog min of meer dichte nevel, namelijk aangaande de tegenstelling: consequente deflatie devaluatie. Naar men weet, heelt Prof. Aalberse 1 biddend opzien tot God, het Amersfoort Waarom? Een belangstellend lezer vroeg waar om bij de Wethouderskeuze, onlangs gehouden, wèl 'n Sociaal Democraat door Rechtsch werd aanvaard, terwijl nog in geen enkel ministerie ooit een Sociaal Democraat zitting nam. Als antwoord moge dienen dat men wèl moet onderscheiden de volksver tegenwoordiging die ais Tweede Kamer wordt aangeduid en de volksvertegen woordiging die gemeenteraad heel. De plaatselijke volksvertegenwoor diging, die gemeenteraad heel, neemi een heel andere positie in dan de volksvertegenwoordiging als Tweede en Eerste Kamer. De gemeenteraad is zélf het besturend college en de wethouders zijn zijn mandatarissen. Men kan het verschil trouwens ook opmerken in het feit, dat in verschillende gemeenten reeds sociaal-democraten aan hei bestuurs- roer hebben gezeten, terwijl dit in de iandsregeering nog nimmer het geval is geweest. Er is een strooming geweest om al wat met de sociaal-democratieeenigs- zins verband hield op een groote vuilnishoop van Marxisme en bonzen- corruptie te gooien. Maar wie de sociaal-democratie goed bestudeert en haar voormannen objectief beoordeelt, weet wel, dat dit harde en generali- seerende vonnis geenszins beantwoordt aan de werkelijkheid. Ook ai houdt men de principieele scheidslijnen met de ideeën dezer groote volksgroep strak (en dat moet altijd goed worden begrepen en onthou den) dan nog kan men erkennen, dat ze niet alleen verfoeilijke dingen voor staat, doch dat in haar ideeën en haar programs ook verschillende elementen zitten, welke een samenwerken in een college als de Gemeenteraad en het daaruit resulteerende wethouderscollege mogelijk maken. Die samenwerking is in het verleden niet altijd even goed gelukt. Men heeft den sociaal democraten wel eens terecht „vlucht uit de verantwoorde lijkheid" kunnen verwijten. Nu echter bleek, dat ze zelfs in deze allermoeilijkste tijden bestuursverant- woordelijkheid wilden aanvaarden, is er o.i. geen steekhoudende reden, om hen uit te sluiten. Zoo Is het ook in de meeste daar voor in aanmerking komende gemeen ten begrepen. Ds. J. Visser, hoofd-directeur van het Rijksopvoedingsgesticht, heeft om redenen van gezondheid ontslag ge- als lid van het College van Curatoren van het Van Oldenbarnevelt- Gymnasium. Op de begrooting van het Staats bedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie voor 1936, wordt f219.000 aangevraagd voor 'Ibreiding en ver nieuwing der centrale telefooninrich ting te Amersfoort. Het nieuwe gebouw zal worden ge sticht op een terrein aan den Utrecht- schenweg.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1935 | | pagina 1