ïsa -
Maar voor een
Goede Vulpenhouder
F. A. TULP
Ryd Veilig
Nic. Bovee
N.V. Middenstands-Bank
H. Elzenaar
Bel dan op No. 42
mlddtoM^Dj(J'rïch|],>l eiken Dinsdag- en VrVdae-
W d* maanden taltenïni !fdriWBt één Ru'den
flevesögd te Amersfoort
De Gembode
Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 5 Nov. 1935
ADVERTENTIÊN 29 cent per regel. .Blllflke tarieven
voor handel en ^verheid b» geregeld adverteeren
Advertenttën moeten Dinsdag en yH|dag vóór 8 uur
In den morgen z|n bezorgd. Telefoon 314
J, TT
m rnnZJ
m Om r,n
en toertwat duurzaam- Is
üJZL T dtn mensch- heef' de
Het erfdeel der
vaderen.
voS, !eh0u?e1 d00r Dr- de Boer,
SorelauT. K" 0udersvereen.
i». S?. gon met de vraagZijn
kos'elHkhvM voldoende bewust van de
koj'eHjkhe'd van dat Erfdeel der Va-
aeren, dat ons ten deel is eevalien-
ons Katholiek Oeloof? 8
h„Pr:,w.aa V0J'g jaar in Westwoud en
da?,r hel gra' van Noyens, van
den man, die als historicus onschat-
u2L f"8!.en verwierf voor Katho-
hek Nederland. Hij was 't, die voor 't
eerst weer geopenbaard heeft, dat
achter t witsel van de Protestanlsche
kerken nog het katholieke verleden
schuilde. Hij was 't, die aan de katho
Heken duidelijk maakte, wat de Paus
sprak bij 'I Herstel van de Bisschop
pelijke Hiërarchie in Nederland In 1853:
De katholieken van Nederland zijn niet
van vandaag of gisteren. Hij, en anderen
met hem, waren er weer trots op, dat
ze Katholiek waren. Dat is nu 100 jaar
geleden, En die 100 jaar zijn voor de
kath. geweest een tijd van strijd.
Die strijd ligt nog zoo kort achter
ons. Pas ongeveer midden vorige eeuw
kregen we ons eerste kath. dagblad
De Tijd. in diezelfde tijd onder Koning
Willem II 't herstel der vrijheid van
Orden en Congregaties. Onze trots, de
eigen katholieke school, door de over
heid bekostigd, dateert pas van de
laatste 10-tallen jaren. En hoe is 't nu?
Reeds steken ons de broodkruimels.
Velen zijn vergeten, wat er gestreden
is door menschen als Nuyens.
Nog in 1777 schreef Van de Spieghel
in allen ernst, dat !n de mogelijkheid
voorzien moest worden, om zich van
de katholieken als van gevaarlijke in
gezetenen te ondoen. De katholieken
hadden geen politieke rechten. Neder
land was een missieland, de kath. een
vertrapt en uitgezogen volk. En nu
we kunnen er zijn. Zelfs een spelling
strijd kan in Nederland niet meer uit
gevochten worden zonder ons, merkte
spr. geestig op. De Franciscaan Qer-
lach Royen en de jezuiet v. Oinniken
moeten eraan te pas komen. En een
minister, die deze twee bij elkaar krijgt,
wordt zelf ook katholiek!
Nu zijn we iets. Onze lagere school
heeft de openbare overvleugeld, ons
middelbaar onderwijs kan de vergelij
king met de rest doorstaan en in onze
Alma Mater te Nijmegen is 't katholieke
licht geplaatst op de katheder der
hoogleeraren.
Maar onze overwinning is geen over
winning alleen van leiders en groote
mannen. Zeker, we zijn trots op die
mannen, zooals een Alberdingk Thijm,
mgr. Smits, dr. Schaepman en zooveel
anderen, zij waren de oversten van het
leger, zij wekten de moed en de geest
drift; het leger zelf, dat was 't Room-
sche volk, de kleine luyden, die hun
centen en dubbeltjes offerden, maar
vooral hun gebed, de honderdduizen
den die geleefd hebben in verdrukking
en armoede, maar ondanks alles hun
geloof hebben bewaard.
We zijn gegroeid wat betreft invloed,
we groeien ook in aantal. Om ons heen
is langzamerhand afgestorven, door
eeuwen Reformatie, wat er nog leefde
aan Christelijke ideeën, aan eerbied
voor de Godheid, voor het leven en
voor het kind. Spr. toont met voor
beelden aan, dat het Katholieke volks
deel procentsgewijze snel toeneemt.
Dorpen in Noord-Holland, waar vroeger
de protestanten ver in de meerderheid
waren, zijn nu overwegend katholiek.
in 1930 waren 33 pet. der Neder-
landers 54 tol 64 |a«r kalBoM
maar van de kinderen van 4 ot 14 jaar
;:„'«™42P5i.k»ihoii«k.»op»4i
Negen en Veertigste Jaargang - No. 63
kantoorboekmahdelI
UngMtr, M lo. Krommntr. TEL. SM
Grootste collectie
Eer.lg vakkundig adres
oogenblik zijn van de kinderen van 1
tot 7 jaar 48 pet. katholiek.
Nederland wordt katholiek. Rondom
is sterven uit socialisme, liberalisme,
protestantisme. Spr. zegt, dat dit feit
ons niet mag verheugen, want het is
te duur betaaldmet stelselmatige zon
den tegen de natuur, bedreven op ont
zaglijke schaal in 't niet katholieke
gedeelte van Nederland. Men heeft
stelselmatig afgerekend met de zegen
•"in het leven.
De regeeringen in Duilschland, En
geland, Zweden, Italië, Frankrijk zien
dit als een groot gevaar. Economen
zien erin een der groote oorzaken van
de crisis.
Men houdt alleen nog rekening met
't persoonlijk belang van ieder mensch.
Spr. zegt, dat hij hier vanavond niet
gekomen is om 't Neo-Malthusianisme
te bestrijden, maar wel zou hij erop
willen aandringen te strijden tegen een
in deze tijd ook in onze kringen 'op
tredend gebrek aan eerbied, aan kies
heid ten opzichte van kinderzegen, ten
opzichte van het groote gezin.
't Echtelijke leven heeft een drempel,
die niemand 't recht heeft te over
schrijden, ook de armbezoeker niet.
Spr. toont met voorbeelden aan, dat
deze laatste toevoeging reden heeft.
We moeten ook geen verkeerd mede
lijden hebben met een groot gezin.
Niemand kent de toekomst. Lindberg
had één kind en wist niet wat het te
wachten stond, evenmin als een arme
huisvader het weet van zijn negen of
tien.
Het leven is waard geleefd te wor
den voor iedereen. Maar wij katholie
ken weten bovendien, dat dit leven
slechts een sprong is naar de eeuwig
heid.
Het is nu voor velen een moeilijke
tijd. En we leven te midden van het
kwaad. Van het kwaad, dat de rijken
der oudheid de ondergang heeft ge
bracht: Egypte, Athene, Rome; dat
Frankrijk aan den rand van den afgrond
heeft gebracht.
Men kan moede worden, zich mee
laten gaan met de stroom van het
kwaad, maar men kan ook: grijpen
naar de middelen, die in ons weer
vertrouwen aankweeken in een betere
toekomst. Menschelijke middelen, zoo
als katholieke organisatie, waar we
elkaar tot steun zijn, maar vooral:
bovennatuurlijke middelen, de beleving
van ons Geloof, 't dikwijls ontvangen
der H.H. Sacramenten, Christus' Bloed
laten stroomen over onze zielen.
En leg dan uw oor te luisteren op
den grond, zegt spr., en ge zult hooren
de trippelende tred van scharen Room-
sche kindertjes, en de dreunende schre
den van legers van Roomsche mannen
en vrouwen in de toekomst.
'IBIJTl li
l[VtN
1210
OPBtUEN
VOOR
Hervormingsdag.
In de geschiedenisboekjes leerden
we 't: „Aan den vooravond van Aller
heiligen plakte Luther aan de deur der
slotkerk te Wittenberg zijn 95 stellin
gen aan". En ieder jaar zien we het
ook in ons land op dien vooravond
gebeuren, d3t onze Protestantsche broe
ders bizondere kerkdiensten houden,
om de breuk van den grooten Her
vormer met Rome te vieren in eerbied
en dankbaarheid.
De gewetens verlost, het Evangelie
gezuiverd, het oorspronkelijke Christen
dom teruggewonnen uit de Papistische
overwoekeringen, zie, zoo stellen onze
Protestantsche broeders zich dat voor.
Helaas, wij moeten dat anders zien.
De verloste gewetens staan nu voor
de keuze van een radelooze veelheid
van sectes als gevolg van de Kerk
hervorming: binnen het Protestantisme,
ja zelfs binnen de eigen Hervormde
Kerk in o-.s land leven er.
die het Evangelie „zuiverden" van zijn
goddelijk kenmerk en den Christus,
Die zichzelf herhaaldel'jktotZonnGods
uitriep, degradeerden tot een verheven
mensch, slechts een plaats waardig
en goedkoop
Telef. 1830 Tel. 1093
STADSRITTEN minimum IS cenl
Buitenrltten 5 ct. per K.M.
Ook 'a nacht» geopend
KantoorKamp 41
Telef. 1093 Tel. 1830
Standplaat» naast Hotel Monopole, Statlonspl.
naast Plato, Boeddha, Seneca en Mo-
hamed. Wat er bij al deze versplinte
ringen van het „oorspronkelijk Chris
tendom" overblijft, het depositum fidel,
ons door de Openbaring Gods ver
strekt, zullen we maar niet diep onder
zoeken.
Doch de verjaardag van deze droe
vige gebeurtenis moet ons meer zijn
dan een gedenkdag aan de kortzichtig
heid, het misverstand van de Kerk
hervormers.
Tevens dient gedacht te worden aan
de groote schuld van geloofsgenooten
uit vroeger eeuwen, die op Christus'
erfdeel het onkruid van misbruiken en
wereldschheid weelderig hadden laten
opgroeien.
hn dat roept ons tevens op tot over
peinzingen omtrent de juiste beteeke-
nis van Christus' belofte inzake bijstand
aan Zijn Kerk door alle eeuwen heen.
Deze belofte garandeert niet den on-
gerepten bloei, de door niets te rem
men uitbreiding van het geloof over
heel de wereld, ongeacht de mate onzer
medewerking.
Slechts mogen we ervan verzekerd
zijn, dat altijd de groote geloofschat
ongerept zal worden gedragen door
alle eeuwen, dat er altijd een instantie
is, die ons de zuivere waarheid leert,
maar niet dat zwakke, erfzondige men
schen, lidmaten van het lichaam, niets
kunnen bederven en verknoeien, nim
mer de gewetens in verwarring bren
gen en de dwaling een schijn van
gelijk geven.
Het tekort, dat zich in de dagen
voor en tijdens de Kerkhervorming
bizonder opmerkelijk manifesteerde, is
iets van alle tijden geweest en zal ook
in de toekomst steeds min of meer
tot uitdrukking komen.
Het is nu eenmaal zóó, dat we hier
op aarde een strijdende Kerk vormen.
Deze strijd kent geen wapenstilstanden
of vredesonderhandelingen. Altijd is er
de booze begeerlijkheid, de hoogmoed,
die individu en kerkelijke gemeenschap
belaagt. Nooit mogen we ons wiegen
in den waan, dat we er zijn, want al
tijd blijft het Rijk Gods op deze aarde
onvoltooid.
Binnenland
R. K. Vredesbond in Nederland.
Bij een herdenking.
Menschen, die eerlijk en zonderbij
bedoelingen voor het principe ijveren
In plaats van bloedig wapengeweld,
de zedelijke Rechtspraak, bij landen-
conflicten, werken toch voor een goede,
Gode-welgevallige zaak.
De eenige bedoeling dezer menschen
is, dat men ophoudt met den wreeden,
dommen oorlog, met het barbaarsche
geweld, dat nooit rechtvaardigheid
waarborgt. Dit geweld, dat niet meer
thuis hoortjn onzen tijd, zal moe.en
verdwijnen, evenals vroeger de lijf
straffen, de oorlogen tusschen steden
en gemeenten, de slavernij, enz.
Het is voor velen moeilijk aan dit
ideaal te gelooven, bij al het gecom
pliceerde en tegenstrijdige, dat leeft
in de wereld, ook bij het huidige
oorlogsgedoe. Het featst genoemde
bedroevende feit moet helaas weer
worden geconstateerd.
Maar zie, bij al dit droevige, doet
zich iets nieuws en goed belovends
voor. De verschillende staatslieden uit
vele landen hebben er met nadruk op
gewezen, dat er thans van een geheel
nieuwen weg in de wereldhistorie
sprake iseen collectieve actie, neer
komende op gezamenlijke maatregelen
tegen een land, dat zich niet hield
aan de Volkenbondsafspraken, dat toch
ten strijde trok en als de aanvallende
partij werd aangewezen.
Voor den eersten keer wordt dus
een ernstige poging aangewend van
internationale samenwerking en be
scherming, waardoor men wil trachten
de wereld te redden van een zekeren
ondergang. Of die poging slagen zal,
lullen we moeten afwachten. Ze is
echter zeer goed bedoeld en heeft de
Instemming van verreweg de meeste
menschen. Zij die dit eerlijk pogen
verdacht maken of tegenwerken han
delen o.i. verkeerd. We moeten het
Ïeunen. Er is volgens vele staatslieden
:en andere weg meer mogelijk,
j De verschillende vredesvereenigln-
En in alle landen, die te dikwijls niet
idoende worden begrepen, mogen
«vreden zijn over den gang van zaken,
(ie een weinig licht aan den donkeren
jorizon brengt, een schuchter begin,
jat dankbaar moet worden aanvaard,
lij zien hun gestadig werken daarmede
beloond.
Tot die vredesvereeniglngen behoort
ook de Katholieke Vredesbond in Ne-
frland, die op 10 November a.s. in
n Bosch zijn tien-jarig bestaan op
isllge wijze hoopt te herdenken, te
opginnen met een H. Mis om half-12
itt de St. jan, te beëindigen met een
propaganda-vergaderlng om drie uur
in het Casino.
Het zij ons, van Redactiewege, hier
vtrgund, allen, die met den Vredes-
arbeld instemmen, daartoe uit te noo-
dlgen. Zij ook de nlet-katholieken
zijn van harte welkom.
Namens den R. K. Vredesbond
in Nederland,
KO DE HAAN,
Actie-secretaris.
N. S. B.
De nationaal-socialistische beweging
is noch nationaal, noch socialistisch
maakt alleen beweging.
Mr. Marchant.
De Spoorwegen.
Enorm is er door de Spoorwegen
de laatste jaren bezuinigd. Tusschen
1921 en 1934 daalden de exploitatie
kosten van 194 tot 104 millioen, dat
met 90 millioen of ongeveer de
helft. Het personeelsaantal liep in die
jaren van 51.000 man terug op 35.000
man, terwijl ook het wagenpark en de
locomotieven-voorraad sterk werden
uitgedund.
Regeeringsplannen.
Een voorstel tot verhooging vai
voor het werkfonds uitgetrokken bedrag
zal worden ingediend.
Grootere bedragen voor werkverrui
ming ter verbetering van den toestand
in het bedrijfsleven in verband met de
voorgenomen bevordering der industria
lisatie zullen beschikbaar worden ge
steld.
De regeering is voornemens kracht-
dadigen steun te verleenen aan uit te
zenden particuliere handelsmissies.
Van een verdere behandeling van
het wetsontwerp tot het heffen van
een crisisinkomstenbelasting heeft de
regeering afgezien.
Een voorstel tot een vrijgezellenbe
lasting of een verhooging van bestaan
de belastingen voor vrijgezellen ligt
niet in het voornemen der regeering.
Omtrent den vorm van een belasting
op buitenlandsche pleizierreisjes heeft
de regeering zich thans een concreet
goed overwogen denkbeeld gevormd.
De regeering heeft besloten voor
stellen tot verbetering van 's Lands-
defensie aanhangig te maken.
Een voorontwerp van een wettelijke
regeling, welke beoogt ter verruiming
van de werkgelegenheid voor manne
lijke arbeiders eenige beperkende be
palingen vast te stellen ten aanzien van
het verrichten van arbeid door vrouwe
lijke arbeidskrachten is aanhangig ge
maakt.
Amersfoort
De Gemeentebegrooting.
Uit het verslag van de afdeelings-
vergaderingen van den gemeenteraad
blijkt, dat door een brief van den
Minister van Binnenl. Zaken, welke is
binnengekomen een maand nè den
datum, voor welken B en W. de be
grooting moeten indienen, de gemeente
wederom in moeilijke Bnancleele om
standigheden zal geraken. Immers, deze
brief bevat uitsluitend mededeelingen
ten behoeve van de raming van de
gewone bijdrage uit het werkloosheids-
subsidiefonds op de begrooting voor
1936, welke begrooting reeds een
maand geleden was opgemaakt en
ingediend 1
En deze mededeelingen beduiden dat
de geraamde ontvangsten voor 1936
met f29.635.20 verlaagd moeten wor
den I Om deze vermindering van In
komsten op te vangen willen B. en
W. middelen zoeken, doch tevens
willen zij tegemoet komen aan het
verzoek van de Hotel-, Café en Restau
ranthouders om hun perceelen voor de
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telethon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting bij den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips Safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incaaaeeringen
Spaar-deposito's rente 3 pet.
personeele belasting gelijk te stellen
met winkels, waarmede een bedrag
van rond f7000 gemoeid is, zoodat
dekking gezocht moet worden voor
136.635.20. B. en W. hebben f5000
gevonden door een salarisherziening,
welke nader in het georganiseerd over
leg zal worden behandeld. Voorlskan
nog verminderd worden de post van
onderhoud van straten en pleinen met
(4000, onderhoud plantsoenen met
f 800, onderhoud schoolgebouwen mei
f 1200, bezuiniging op de handels
school en den handelsavondcursus met
ongeveer (2000, terwijl de post der
wachtgelders Phoenix Brouwerij ad
f 1300 geheel kan worden ingetrokken.
Er blijft dan nog een tekort over van
f22.397.86. Om dit tekort te overbrut
gen ziet het college van B. en v
geen anderen uitweg dan verhooging
van de opcenten op de hoofdsom uc-
personeele belasting door versterking
van de bestaande progressie en wel
zoodanig, dat tenslotte op de hoogste
raamt de opbrengst hiervan op f22.500.
Op het Vondelplein bemerkte iemand
dat in zijn woning tijdens zijn afwezig
heid was ingebroken. Een aantal zil
veren voorwerpen zijn ontvreemd.
Kamer van Koophandel-
In verband met het feit, dat in de
Kamer van Koophandel en Fabrieken
geen vertegenwoordiger zit van de
bouwbedrijven, hebben bouwpatroons-
vereenigingen besloten voor de komende
verkiezing van leden der Kamer van
Koophandel voor de afdeeling Klein
bedrijf als candidaat te stellen W. v.
Gent.
R. K. Vrouwenbond.
Donderdag 7 November zal Mevr.
Steyger—Asperslag te 8 uur in St.
Aecbten een lezing met lichtbeelden
houden over de H, Elisabeth van Hon
garije in verband met de Christelijke
.haritas.
Op Dinsdag 12 November geeft de
Droste's Cacao- en Chocoladetabrieken
N.V. te Haarlem een filmvoorstelling
te 2.30 uur in het Grand Theatre aan
de Snouckaertlaan.
Dinsdag 19 November zal Mevr. v.
Wageningen—Salemons te half 3 in
het gebouw van de R. K. Spaarbank
aan de Breestraat een lezing houden
over „De invloed van lectuur op het
leven der vrouw".
R. K. Spaarbank.
Overzicht October 1935.
Inlagen (4437.55.
Aantal posten van Inlagen 104.
Terugbetalingen f9408.29.
Aantal posten van terugbet. 63.
Nieuwe boekjes 2.
Afbetaalde boekjes 1.
Amersfoort I—Olympia 1 1—2.
Direct na aftrap werd een vlugge
partij voetbal ten beste gegeven met
aanvallen aan weerskanten. Na 20 min.
geeft Bogers prachtig voor en W. de
Graaf is er bij om deze kans te be-
mtten (1—0). Enkele aanvallen van
beide kanten liepen op niets uit en
rust kwam met stand 1—0.
Na rust was 'I direct te bemerken
dat de toestand scherp stond en 't
was scheidsrechter Luylen die door
beslissingen deze toestand nog ver
scherpte. 't Was dan ook al en toe
geen voetballen meer en meerdere
spelers hadden 't veld uitgezonden
moeten worden, zoowel van Amersfoort
als van Olympla. Olympia wist twee
maal het Amcrsfoortsche doel te vin
en eind kwam met een 2—1 over
winning van Olympia. 't Was geen
aangenamen en sportleven wedstrijd.
Zaterdag 9 November a.s. wordt
eCgecollecteerdt en bate van de Amers-
loortsche Llghallen.
Wij hebben alles, wat
U voor uw kantoor
noodig hebt
Kantoorboekhandel
Langestraat 101
Telefoon 528
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Wiener Süngerknaben.
Door radio, gramofoon en wereld
pers is de faam der Wiener Sacngcr-
knaben met breeden vleugelslag over
de wereld verbreid. Geen wonder, dat
bij hun optreden alhier het Orand
Theatre nagenoeg uitverkocht was. En
dat ook hier het publiek zich gaarne
en voetstoots gewonnen gaf, behoeft
feitelijk geen vermelding. Men kent
dit koortje even goed als z'n eigen
kerkkoor. Toch is het merkwaardig
zoo'n concert tl| te wonen, eens de
werkelijkheid tc hooren naast de tech
nische weergave, cn om eens kennis
te nemen van de verrichtingen van den
leider, die een kinderkoor tot een zóó
wereldvermaard en tot in de finesses
geperfectioneerd Instituut heelt weten
te maken. En degene, die, zooals wij,
uit directe nabijheid weet wat er ge-
ëischt wordt om een jongenskoor op
te leiden, zal verbaasd gestaan hebben
over de meer dan sobere directie van
Leopold Emmer. Alleen hieruit zou
men kunnen vermoeden, wat cr ge
presteerd moet worden door degenen,
die zich met de ontwikkeling van deze
begaafde zangertjes bezig houden.
Dat deze kinderen ook het normale
lager onderwijs genieten naast hun
muzikale eruditie, wordt veelal ver
geten.
Anderzijds was de reactie van het
publiek op de geestelijke zangen een
zeer merkwaardige belevenisbeter
gezegd: er was bijna geen reactie,
wat toch erg beschamend isniet voor
voor de Saengerknaben zij gaven een
zang die engelachtig was, al kan men
over stijlopvatting nog van meening
verschillen, maar beschamend voor het
publiek, dat deze kunst uit het gouden
tijdperk der kerkmuziek (O. de Lasso,
Vittoria, Gallus) niet genoeg weet te
waardeeren.
„Herr und Madame Denis" de snaak-
sclie operette van Offenbach ging er
in als koek. En terecht. De jongens
brengen dit luchtig niemendalletje op
de planken met ccn entrain en frlssche
schalksheid, ccn volleerd operagezel
schap waardig.
Een scène als b.v. hel drinkgelag
zal niemand spoedig vergeten: het
was Af In alle opzichten.
De volksliedjes vormden wederom
dc clux van den avondhet is onver
schillig wat ze zingen, alles is vol
maakt van samenzang, van een geraf
fineerdheid en oorspronkelijkheid, die
steeds opnieuw boeit en verrukt. Zij
blijken ook onvermoeibaar, want iederen
avond opnieuw hetzelfde, of nagenoeg
hetzelfde zingen, brengt zoo gauw
sleur en slordigheid mede, maar men
bespeurt cr niets van.
Een ovatie aan de bus deed zien,
dat ook hier de Wiener Saengerknaben
aller harten hebben gewonnen 1 Het
was inderdaad een avond van zeld
zame schoonheid. O. J.