De Eembode
F. A. T U L P
52ste JAARGANG NUMMER 32
»CJSfcfc,_._
A DM 11*18TTc AT IE
N.V. Uit»wm MIJ. NwrUndl*.
WAARIN OPGENOMEN HET .WEEKBLAD VOOR B A A R N
KATHOLIEK NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSfOORT, ALSMEDE VOOR BAARN EO.
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1938
KATHOLIEKEN EN LEESZALEN
Het onderzoek naar de
negatieve zijde
Moreel-*chadeiykc lectuur
wy vervolgen de Interessante uitkom
eten van het onderzoek bij de gemeen-
lelijke openbare leeszalen, Ingesteld ln
opdracht van 't comité van actie „Voor
Ood". 1)
Hoewel de katholieken-kwetsende en
de moreel-schadelijke lectuur niet altijd
te schelden zijn, daar zij ofwel door
Immoraliteit de katholieken stoot ofwel
naast lmmoreele ook afzonderlijke di
rect kwoteende elementen bevat, wordt
hier slechte het lmmoreele deel bespro
ken, terwijl zoo noodlg bij de bespre
king der kwetsende lectuur dezelfde ge
schriften van anderen kant zullen wor
den bezien, daar zij dan om dubbele
reden afwijsbaar moeten worden ge
acht.
Voor een veroordeeling wegens Immo
raliteit elscht de Jurisprudentie dat deze
geschriften ln zichzelf aanstootelljk
moeten zijn; het ls dan niet voldoende
dat er een zinnelijke strekking aan kan
wntden toegekend. (Zie aflev. Congres
K. K. Gemeenteraadsleden: „De Ge
meenteraad", Mei 1938, Oe Jg. nr. 9,
blz. 105).
Welnu, het weekblad Hef tenen
kan ln moreel opzicht den toets der
crltlek niet doorstaan. Kr is van wel
denkende zijde reeds meermalen tegen
geageerd, zoodat het bijna onbegrijpe
lijk Is dat talrijke sigarenwinkeliers te
Amsterdam b.v., het met zUn telkens
herhaalde foto's van lmmoreele of mis
dadige huwelijken en met «Jn uiterst
zinnelijke filmpagina's als veclame-lok-
mlddel tegen hun winkelruiten mogen
plakken. In 0 leeszalen Is het aangetrof
fen: Alkmaar, Gouda, Rotterdam (blij
kens gedrukte catalogus), Zeist, Mid
delburg, Weesp.
Het weekblad De Vrijdenker, met
zijn openlijke sympathie ten opzichte
van den Neo-Malthuslaanschen Bond,
met een geregelde en uitgebreide aan
prijzing van de praktijken van dien
Bond, wiens Koninklijke goedkeuring
destijds automatisch vervallen ls wegens
handhaving van geweigerde statuten
wijziging. Dit weekblad met zijn ver
dediging van homosexualiteit en met
zUn schamperen toon tegen leder die
opkomt voor de christelijke opvatting
van huwelijk en omgang der sexen, ls
reeds ln vele plaatsen van de leestafels
verdwenen. Het ls echter nog ln niet
minder dan 11 plaatsen te vinden, met
name: Alkmrar, AMERSFOORT, Am
sterdam, Delft, Enschede, Franeker,
Haarlem, Hilversum, Laren N.-H., Rot
terdam, Sneek.
Op weekbladen als Vu (communis
tisch) cn het socialistisch 'zusterblad
Wi), zouden wc, wanneer de hand werd
gehouden aan het noodlge toezicht, niet
veel bezwaar kunnen maken. Volwas
senen zullen er wel niet veel goeds op
doen, daar de mentaliteit van deze
bladen over het algemeen vrij lichtzin
nig ls. Maar wij achten het volkomen
verkeerd dat te Amsterdam de Jeugd
elkaar bijna aflost bij Vu. Het is niet
ln meer plaatsen aanwezig. Wij. met een
zelfde vrije (ongebonden) levenshouding
vindt men ln Gouda, 's-Gravenhage,
Haarlem, Schiedam.
Immoreel ls ook het communistische
Volksdagblad met zijn verderfelijke ge
neeskundige rubriek, waar openlUk het
N. M. wordt aangeprezen en waar men
vraagstellers geregeld verwijst naar
N.M.-consultatle-bureaux en klinieken.
Terecht ls dit blad (waarschijnlijk meer
om andero redenen) bijna overal ge
weerd. Toch hebben we persoonlijk ge
constateerd dat het te Haarlem een
offlciëele plaats heeft op de kranten-
rekken.
Ook Het Volk (8DA.P.) kent dezelfde
rubrieken en 1s daarom zeker niet zon
der streng voorbehoud te aanvaarden.
Toch komt het voor ln niet minder dan
39 plaatsen,
CONCLUSIE.
Op grond van Immoraliteit wordt ge
vraagd:
I. Verwijdering van Het Leven, De Vrij
denker. Het Volksdagblad,
t. Verscherpt toezicht op Vu en Wij en
Het Volk.
Wat de katholieken moet
kwetsen
Het aantal tijdschriften dat regelma
tig Invectieven tegen het katholicisme
bevat, voortkomend uit een mentaliteit
welke bewust en met opzet kwetsend wil
wezen, ls vrij groot. Van de meeste ls de
openlijke antl-katholleke geest algemeen
bekend, zoodat we hier sober kunnen
zijn ln ons commentaar. Het gaat hier
niet om de eerlijke uiting van anders
denkenden, die het goed recht hebben
ook hun stem te doen hooren ln do
algemeenheid. ZIJ zijn werkelijk Inge
geven door een geest, die het niet ver
bergt rechtstreeks tegen katholicisme
en katholieken te strijden.
Opvallend ls, dat van de zijde waar
van de meeste vijandigheid zou worden
verwacht, er niet veel aanwezig ls, al
thans niet rechtstreeks. Het Volksdag
blad, dat slechte te Haarlem aanwezig
ls, heeft slechts een enkele maal een
kwetsende toon jegens het katholicisme
als zoodanig. Tijdschriften oer commu
nisten zijn er matig aanwezig, we zullen
se hierna afzonderlijk bezien, en om hun
propaganda voor da Sovjet-Unie zijn
dus Indirect ook van groot gevaar voor
het katholicisme. Maar wt)
niet, of slechts by uitzondering te mogen
rekenen onder direct kwetsende bladen
en geschriften, Voor de direct anti
godsdienstige bladen heeft men b
andere bladen tot zijn beschikking,
het ls vooral „De Vrye Gedachte" die
de laatste Jaren op opvallende wijze ls
komen aanvullen, wat stelselmatig uit
de communistische geschriften zelf ver
dween.
De Vrijdenker ls voortdurend ln hooge
mate kwetsend tegenover het katholieke
geloot en de katholieke levensbeschou
wing. Toch komt dit blad, zooals w<
boven aangaven, ln 11 plaatozn nog ge
regeld op de leestafels.
Dr. Vrije Socialist met vaak zeer gods
lasterlijke artikelen, welke enkele malen
tot Inbeslagname gelela hebben, ls des
ondanks nog ln 5 plaatsen aanwezig:
Amsterdam. Enschede, Haarlem, Den
Helder en Zaandam.
De Syndicalist (Ned. Synd. Vakver
bond) verdedigt openiyk de Marxisti
sche godshaat. Het ls nog aanwezig te
Haarlem en Rotterdam.
De Nieuwe Fakkel RevSocialisten)
ls wat betreft den godsdienst gesteld op
eenzelfde standpunt. Het bevindt zich
te Delft en te Haarlem.
De onverdraagzame toon van
NS3. vooral tegenover de kerkeUJke
hiërarchie ls voldoende bekend om hier
zonder meer te kunnen volstaan met
te noemen welke plaatsen nog de bladen
van die beweging op de leestafels toe
voor te
TO Rijs
wijk.
Volk en Vaderland ln de 15 volgende
plaatsen: Alkmaar Almelo, AMERS
FOORT, Apeldoorn, 's-Gravenhage,
Haarlem, Den Helder, Hilversum, Laren
N.-H., Middelburg, Rotterdam, Ryswyk,
Schiedam, Sneek en VIaardingen.
De Getuigen van Jehova, van de
Wachttoren, met een eigen Bybelver-
klarlng, welke zich fel keeren tegen
lederen godsdienst die geheel (Protes
tantisme) of gedeeltelijk (Katholicisme)
steunt op den Bybel, slaan tegen deze
godsdiensten voortdurend een uiterst
belccdlgenden toon aan. Hun bladen:
De Wachttoren en De Vertroosting, her
haalde malen in beslag genomen, zijn
alleen nog te Haarlem te vinden.
Van Protestantsche zijde ls vrywel
algemeen de toon ten opzichte van het
katholicisme als die van eerUJk anders
denkenden. Slechts de Evangellstlsche
Maatschappy, onder leiding van ds.
Hoogenhuyzen, ls ln haar orgaan De
Protestant absoluut beleedtgend voor
katholieken. Het ls waarschyniyk de
struggle for life welke hem naar het
laatste wapen van beschimping en
schelden heeft doen gTypen; de onver
draagzaamheid ls ln leder geval zeer
groot, en leidt meermalen tot grove be-
leedlglngen. In 16 plaatsen ls de Protes-
nog vryelijk ter inzage: Alkmaar,
Almelo, AMERSFOORT, Delft, Gouda,
De man uit één
stuk!
de nieuwste modellen
BUREAUX EN JALOUZIEKASTIN
tXAMKMi
s«kV- m
Weifelen of twijfelen kende by niet.
Due niet alleen de gebbden: Oe z
mensch sis uzelf om God. Maar ook: d«
rohnaakste atlfrerioochenlng, de kulsch.
held en de armoede.
Franclscu» schrok niet terug. Hel
moeat. en het kon! Want de Meester wil
de het zoo. De Meester sou helpen.
Is één konsekwenle
's-Gravenhage, Haarlem, Heerenveen,
Den Helder, Hilversum, Leeuwarden,
Rotterdam, Sneek, Voorburg, Zaandam
Van eenzelfde geest ls tenslotte de
redactie van het blad: De Oud-Katholiek
vervuld. Waarschijnlijk ls het eenzelfde
soort geesteiyke broodnyd, welke hen
meermalen op ongemotiveerde wijze ver
bitterd en hateiyk doet zijn. Aanwezig
ln 13 plaatsen: Alkmaar, AMERSFOORT.
Arnhem, Delft, Enschede, Gouda, 's-Gra
venhage, Groningen, Haarlem, Leeuwar
den, Rotterdam, Schiedam, Zeist.
Hier volgt tenslotte een overzicht naar
het aantal katholieken-kwetsende bla
den ln verschillende plaatsen: Amster
dam 2, Alkmaar 4, Almelo 2, AMERS
FOORT 4, Apeldoorn 2, Arnhem 1, Delft
4, Enschede 3, Franeker 1, Gouda 2,
's-Gravenhage 3, Groningen 1, Haarlem
10, Heerenveen 1, Den Helder 3, Hilver
sum 4, Laren N.-H. 1, Leeuwarden 2,
Middelburg 1, Rotterdam 5, Ryswyk 2.
„Nordisch" doopsel ia
Duitschlaod
meen radicale. HU hield de leiding!
Al door werd de kring van volgeltn
KAMTOORBOKKHANDKL
HET VULPENHUIS'w»^
Lua-L es to. Krommestr. - Tekf. Xte TfcmleUwln.g-
AGENDA'S
VOOR 1939
groeiend over de wereld.
die ééne gestadige strevingwas da
groote hervormer van zijn tUd.
Groote redevoeringen hail hij
gehouden, massabetooglngen had hl
groote figuur,
had de groote daad gesteld: de ra-
beleving van het Evangelie.
8neek 4, Schiedam 2, Vlaardlngen 1,
Voorburg 1, Zaandam 2, Zeist 1, Zut-
phen 1.
Conclusie: Op grond van kwetsing det
gevoelens van andersdenkenden wordt Hét aedelUk en godsdienstig peil van'
gevraagd: Verwydering van: Het Volks
dagblad, De Vrydenker, De Vrije Socia
list, De Syndicalist, De Nieuwe Fakkel,
Het Nationale Dagblad, De Wachttoren, 1 Het christendom heelt ook nu nc
De Vertroosting, De Protestant, De Oud- tracht om de wereld te heroveren; i
Katholiek. j rileen als het beleefd wordt zonder
Het wekeiyksch bulletin van het bis
dom Berlijn geelt een verslag van eer
..Nordisch" doopsel, zooals dit onlangs
door een van de leiders der „Nordlsrhe"
geloofsbeweging. Dr. W. Kusseror
Na verschillende gezangen en
toespraak, gaat de vader zelf over tot
het toedienen van het doopsel. HU
biedt zyn zoon een urn aan, gevuld met
aarde van den geboortegrond. Het kind
steekt de hand ln de urn, terwijl do
vader zegt: „Betast deze aarde mUn
kind, zU ls eeuwig, zy ls voedend; dat
de kracht van haar ln u overga."
De vader heft vervolgens een
met water omhoog, eveneens var
land. en spreekt deze woorden u:
„Voel de aanraking met dit water,
mijn kind. waaruit het leven ontspringt.
Het sap stroomt ln de planten en ln de
boomen. het bloed stroomt ln de dieren
en ln de menschen. het meest levend-
sap des levens ls de zon en het bloed.
Vervolgens zegt de vader, terwyi hy
het kind wyst op een vlammend vut—
„Zie dit vuur. myn kind. deze vlam
schoon, zy ls warm. Het leven Is mac.
lig en brandend; dat uw lot vreugdevol
fier zy."
Op het einde van deze ceremonie leidt
j vader het kind binnen in „den i
in het Nordisch geloof" en ln de ge
meenschap van het ras en van het volk
~an de stam. terwyi hU het de
geeft van Wilhelm, Karl, Kusserow.
(La Crolx)
MORGEN!
houdt Katholiek Amersfoort een „Voor God" Zondag, dat wil zeg
gen, dat alle katholieken van Amersfoort zullen worden opgewekt
om, bU den tegenwoordlgen strijd legen God en godsdienst, tegen
recht en liefde, tegen zedelijkheid en zlele-oultnur, zich openlUk cn
bewust te verklaren VOOR God en gmamenlljk een sterke macht te
vormen om den vloed van godloosheid te keeren en zoo mogelijk
MORGEN zullen vier eminente predikanten onder alle H.H. Missen,
aan Amersfoort» katholieken aantoonen, waarom ln onzen tUd een
gemeenschappelijke actie „Voor God" noodzakelijk is; xU zullen
hun uitleggen wat deze actie beoogt en hoe zl] haar doel tracht te
bereiken en vervolgens zullen ztj aangeven op welke wljns Iedere
katholiek xUn steun aan dit mooie werk kan verleenen.
MORGEN Is het voor de katholieken van Amersfoort de dag, om
eens goed na te denken over de verantwoordelijkheid die zij dragen
ten opzichte van hun andersdenkende medeburgers; zich af te
vragen of zU allen wel werkelijke voorbeelden zijn van Godsver-
eering en of het niet mede aan hun schuld te wijten is, dat xoovelen
aan God den rug hebben toegekeerd.
MORGEN moeten de 16000 katholieken van Amersfoort het voorne
men maken om gezamenlijk den strijd aan te binden tegen alles wat
Gods Eer te na komt; tegen laksheid en halfheid ln eigen kamp en
legen de openlijke en brutale ontkenning daarbuiten.
MORGEN gaan alle overtuigde katholieken, die eenlgszlns kunnen,
de H. Communie opdragen tot Eerherstel aan God en om zegen te
vragen over de aotle, welke ernaar streeft om het Godsgeloof te
plaatsen ln het middelpunt van het leven.
VERGROVING VAN
MANIEREN
„Noem' hij deez aard een Hof van Oku
.Die altUd mocht op rozen gaan,
„Ik wensch geen stap tenig te treken
„Op d'afgelegde levensbaan."
Zoo dichtte eens naar lk meen -J
de Qeneetet, maar nu heb lk dan toe»
iemand ontmoet, die lijnrecht tegen»
de meening van den dichter alond f
pater met het ulterlUk van een
die echter heelemaal nlett
HU houdt zich op <K
hoogte van alle nooden en elschea dl»
het leven van arbeiders, boeren en
middenstanders raken. HU heeft een
open oog voor de groote wereldproble
men en de machtsverschuivingen In d
wereldgeschiedenis en wanneer lk te
genover hem zit in de klooster-spreek*
kamer, zegt hl]: .Dit la een groote tl»
om ln te leven! Ik wilde dat lk nog
laar of twintig, dertig was!.,^.
,Dlt la een groote tijd om ln te leven r
Maar een gevaarlijke tyd dan toehl
Behalve de opschuiving van machten
vrij de verschuiving van metho*
levensopvattingen mede. KUken
op internationaal terrein dan
we hoe de oude school der diplo
matie het mort afleggen tegen den gro
en de dreiging niet geweld,
radiorede heeft gehoord.
/OORDEN KANTONRECHTER
Ik zeg maar zoo: voor één Flesch
per Dag strijkt de Dokter
de Vlag!
Het was een oud beverig manneke. d&C
uil Hoevelaken was gekomen en naar
z'n daden of te leggen.
„U heeft 's avonds te veel gebruikt"
dc kantonrechter.
.Dat zal lk u nou eens eerlijk zegf
begon het manneke en hij leunde verl
wolljfc over het hekje. ,Jk was onder
ters handen en hij had me een drankje ge
geven Toen kwam lk een kennis tegen
dlo zei: „je moet een kruldenblttertje
:t het drankje ge-
,En wat ls
beurd?" vroet
wijl hy z'n hart vasthield voor het lot der
offldeelc wetenschap.
.Dat Bieb ik opgedronken", stelde het
manneke hem gerust.
„En wat kwam er toen ln het fleschje
van den dokter te ritten?"
,De kennis heeft me meegenomen en me
twee krulenhlttertjes gegeven Dat helpt veel
beter dan die heele dokter, zelt-le."
„Nou, u Is er geloof lk wel aardig van op-
„Jazeker, lk ben se heel aardig van opge-
p straat aan...."
,Dat ls heel niet ln orde!
et baasje. Jk heb toen heel geen politie
zoodat de Soestenaars ln hun nachtelijke
soezerljen teerden gestoord. Br waren „ver
zachtende omstandigheden"! Ze gingen "»«-
1 en één was er Jarig. Die
Maar de Jeugdtgaard kon
want tegenover de poUUe
had hij verklaard: Ja. lk heb toch eigen
lijk te veel alcohol gedronken." De politie
had dit naarstig opgeteekend en de kanton
rechter las het voor. Acht gulden of vier
En dan was er nog een meneer ge
die aan Bacchus had geofferd, mat
verschenen Wél de getuige, ei
heb met u nleta te maken," vertelde de
beider - telegrafist
Deze taxeerde de schade voor de ipoorwe-
gen op ongeveer 300 gulden De menee
klaarblijkelijk meer geestrijk vocht
had dan goed voor hem was. had verteld
dat hij de epooi
dew uitgesproken,
:en. herin
deze re
de achterliet. Schreeuwen, dreigen en
verguizen.
Kort daarop volgde een andere redf
over de Engelsche zenders. Een kor»
woord, bezadigd, vrij van pathos, rede-
het OU, mr. Louét Fels-
Julat mijn konijntjes te
r toen ze me een briefje kwam
Ambtenaar was door het heele v
niet te verteederen en elschte f 6
3 dagen
„Och, lk
netje die alleen ln een klein buisje
,4a. Ik ook", vertrouwde de kantonrechter
hem toe. „Vyf gulden of twee dagen.'
En zoo ging de patient, die een voste
klant van den kantonrechter bleek
n half
Op den Hor ln Amersfoort.
„Hoe kwam u daar nou toe?" vroeg de
ui tonrechter die zag dat hier bekeering
nog mogelijk was, vaderlijk,
„Dc was pas voor herhaling onder dienst
geweest. En t had zéé gespannen.
„Wat u dan op 15 October nog aan uw
ontspanning bezig? WIJ waren er hier op
1 October al overheen."
Dc Ambtenaar elschte f 0 of 3 dagen.
De kantonrechter speurde ijverig naar
verzachtende omstandigheden en overwoog
„eerste bevrtj-
„Wanneer was
Hier stond een
kwart over 12 's nachts met vrienden la-
langs den openbaren weg
Elsch en uitspraak waren f 30 of 10 dagen.
„Een peluwtje van mollig mos,
Een kussentje van va-ren!
t vier uur 's morgens.
..Dan waren jullie al vroeg op ln den
morgenstond."
Ja En ze waren konijnen gaan van
blijkbaar met veel succes want zooals I
de behandeling bleek, zouden ze een
i 23 stuks hebben bemachtigd.
Wc verwachtten, dat die zorgzame Rljks-
ddwachter ze netjes had gepoetst, maar
IJ had ze alleen maar opgemeten om te
kyken of ze overeenkwamen met de sporen
op de verboden grond. En 't klopte. Op dit
bewijs .hingen" de slaper»: ze kregen 16
1 'en of 8 dagen elk.
Was andere een geraffineerd stelletje I
Terwyi de boschwachters zich aan weers
kanten van de verboden
i by h
de de boachwachtor.
HJk en met begrip
moelUJkheden.
Henleln. de wan van Sudetenland,
had een arrestatiebevel opgeloopen. HU
verschool zich en vertoonde zich alleen
daar, waar hl! zich veilig waande.
Schusechnlgg, de man van het onaf-
hankeiyke OostenrUk, die niet wilde
vluchten, hoewel hem de gelegenheid
werd geboden, bleef ln Weenen toen de
overweldiger binnentrok.
Henleln, de vluchteling, beïet de
hoogste post in Sudetenland.
Schuschnlgg. de karaktervolle, werd
belasterd en zal voor een rechtbank
worden gedaagd, die geen rechtbank 1)
de uitspraak al kent en de
zitting een der vele bedrijven zal rijn
In een tooneelstuk. geregisseerd door
den Führer.
De oude ridderlijkheid heeft afgedaan. -
Het slaan van een verslagene
middel."
Een volksstemming, een verkiezing,
ls geen verkiezing meer, omdat door
enkele demagogen het stemvee te hoop
wordt gedreven dat voor de verelschte
51 procent zorgt, als het nog geen 99,1
procent behoeft te zyn...,M
De wereld laboreert aan een vergro
ving van manieren, die de goede trouw
de oude hoffeUJkheld en de ridderlijk
heid, het respecteeren van elkander» op
vattingen dreigen teniet te doen.
Niet alleen ln de wereldpolitiek.
De schreeuwtoon, de groote mond.
heeft helaas, bewezen ln de practyk dea
levens het grootste effect te hebben.
aar men op het groote schouwtoo-
neel der wereld deze gevolgen waar
neemt, daar la men al te veel geneigd
dit succestnlddel ln den eigen omgang,
ln het vereenlgliigrieven te gaan toe-
n. Er dreigt gevaar dat de Inter
nationale grove toon doordringt tot ffl
de vezelen van het nationale leven.
WU dienen er voor te waken, dat la
aze kringen niet de vergroving van
manieren zich elleboogduwend naar vo
ren dringt om de welwillendheid, het
aanvoelen van elkanders moelUJkheden
de hoffeiykheld en de rldderlUkheld
naar den achtergrond te werken.
ln de samenleving der kleine
Wachten duurtkort
mèt 'n OKIDO
Hriiha'i-llct Oml mkj»»ln«
