De Eembode
F. A. T U L P
53ste JAARGANG NUMMER 44
REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
Ungegracht 28. Tel. - AMERSFOORT
Poetcheque- en Olrynummer 44234
Correspondentie-cores v. Bum: Kerkstr. 10.
Adverteotle-ndra Bum: NlaiwaCnat IS.
Uitgave N.V. Uitgever» I
WAARIN OPCENOMEN HET „WEEKBLAD VOOR BAARN"
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMEDE VOOR BAARN EO.
VRIJDAG 26 JANUARI 1940
DE STAAT ALS OPPERSTE DOEL
VOOR HET STANDBEELD VAN
NABUCHODONOSOR
OP 4 JANUARI 1040 verklaarde een
spreker in den Spoanschen senaat:
„Mijne Heerenl Het ls een vreeselljk
woord, maar wij aarzelen niet, vreese-
UJkc voorden uit te spreken, om de
waarheid tc zeggen: Het Is mot de vrij
heid gedaan. De vrijheid Is gestorven er
zU zal niet verrijzen. Noch na drlo da
gen, noch na drie Jaren en waarschijn
lijk nog niet na drie eeuwen. U 1» ont
steld over de huidige tyrannic. U Ir
ontsteld over een kleinigheid. U zult
nog heel andere dlngon zien. De wereld
gaat met reuzenschreden een despotis
me tegemoet, geweldiger en vreeselljker
dan de menschcn ooit hebben gezien.
Alles ls bereid voor een unlverseele en
onbegrensde tyrannle."
Wat nu geschiedt ls de vervulling van
de profetie van 1840. De absolute staat
grijpt, om met Plus XII ie spreken,
onverbiddelijke consequentie naar
onbeperkte souvcrclnltelt. d'e alleen
don Schepper toekomt. HU stelt ziet
zelf ln de plaats van den Almachtige.
De staat wordt God, God ln den zin var
het totalitaire pantheïsme. Politieke al-
goderlj, die bulten zichzelf
en niets duldt. Een staat,
goddelijke rechten en geen
rechten meer bestaan.
Di dit tragische uur nu doet de ency
cliek een beroep op het ccntge, wat de
catastrophe nog kan tegenhouden. Op
het geweten van de volken en de macht
hebbers. Het weer ontwaakte geweten
treedt met vlammend zwaard voor den
almachtlgcn staat en roept gebiedend:
Halt! GIJ zUt geen God. OU zUt niet
de Ecnc en de Eeiilgc. Er zijn goddclUke
rechten boven u. En menschenrcchtcn
Op het geweten, daar komt het nu op
aan. Opdat het als een
landen er. de volken vs
menschen opstaan, inun
en onvervaard. Ridders
ten. die de heilige gehoorzaamheid pre
diken. wanneer men van hen dingen
elscht. die met de wet van Slnat en met
den geest' van het Evangelie In strijd
DE encycliek Sumr.il Pontlflca-
tus roept het stantsabsolutlsme een
halt toe: Halt voor 't recht van God!
De Kerk erkent du souvcrclnltelt en on-
alhankelUkheld van den staat ln alles,
wat de aardsche welvaart betreft. De
Kerk houdt zich aan de leer van den
goddelUken Meester, die zelde: Oeeft
den Keizer wat den Keizer toekomt. De
Kerk wil zich geer. politieke macht toe
kennen. En dat geldt ten opzichte van
Iedere wettig bestaande regeering, on
verschillig welken staatsvorm het be
treft. republiek of monarchie, democra
tie. aristocratie of dictatuur.
En wanneer men vraagt: waarom?
dan geeft de Kerk ten antwoord: niet
om politieke, maar om godsdienstige re
denen! Omdat voor haar Iedere politieke
waarheid In den dlepsten grond ook een
theologische waarheid Is en ledore
staatspllcht een religieuze gewetens
plicht.
t rust op God. HU bestaat
storm over de
irt. En overal
r.m-dlg. oprecht
i wil. t
t DIJ t
ZUn v
ia wet, omdat
dat het wet is.. Zijn regeering Is regee
ring. omdat en ln zooverre Gud ln haar
regeert. ZUn recht ls recht, omdat en ln
zooverre het uitdrukking en- u ".vloelsol
is van goddelUk recht. De staat staat en
valt met God. omdat de staat er alleen
is omdat en voorzoover hU uit, door en
in God Is. Er ls geen staat zonder God.
omdat er geen gevolg ls zonder oorzaax.
De voornaamste politieke dwaling, de
vader van alle afdwalingen Is. zooals
de Paus het zegt, het geloof aan d(
onbeperkte souverelnltelt van den
staat. De slaat in plaats van den Al
machtige. De slaat met onbegrensde
oigcnwettelljkhefd en onbeperkte vrij
heid van handelen. De Staat als op
perste doel. Dc absolute staat, de hel-
densche staat, waar staatsrecht boven
cn tegenover alle goddelUk recht staar
Zoo ls de moderne menschheld weer
gekomen bij het standbeeld van Nabu-
chodonosor, den koning van Babyion,
waarvoor alles op den bulk ligt. En maar
weinigen zijn er. die steeds den moed
e zeggen: Gods
houdt op zelf te denken en zelf te wil
len. Er zUn geen persoonlUkhedcn meer.
Alleen nog slaven, rechtclooze slaven.
Dat ls de onontkoombare logica van
de absolutistische dwaling. Wan
neer er geen Godsrechlen meer bestaan
dan bestaan er ook weldra geen men-
schenrechten meer. Of om met Donoso
Cortts te spreken: De reltgleuse ther
mometer kan ln een land niet dalen,
zonder dat de thermometer van het
pulltleke geweld stUgt tot het despotis
me. d.w.z. tot den graad, dat er geen
vrijheid meer ls, om te doen, wat mer>
behoort te doen, wat men moet doen.
En nu. mUne Heeren, zegt Donoso
Cortès blUft ons nog slechte één al
ternatief. De religlcuse thermometer
daalt zoo mogelUk nog dieper. Wanneer
echter de reltgleuse macht geheel ver-
dwijnt. dan zal men genoeg despotisme
vinden! Of... er komt een rellgleusc
naarmate de reltgleuse thcr-
stUgt. zal men den politieke
zien dalen tot aan de
de vrUheld der volken be
gint te ademen.
Deze religieuze reactie verwachten we
iet de encycliek Summl Pontlflcatus.
WU zullen aan Christus den Koning de
kroon- en troonrechten. die Hem door
sociale atheïsme werden ontroofd,
weer teruggeven. En op dien dag zullen
menschenrechten weer te
rugontvangen. WU zullen er weer gaan
beseffen, dat ..de mensch door zUn na-
r vóór
Schepper eigen
kreeg, die de staat eerbiedigen en be-
De rechten van hét ge-
n zullen den staat .heilig en on-
.HU kan goed en bloed
schen. maar nimmer de door God ver
ste zielen." Nimmer het geweten.
Nooit het recht op persoonlijkheid.
Nooit het recht op mensch-zUn en
chrlsten-zljn.
POSITIE VAN HET GEMEENTE-
PERSONEEL.
7 1
4—< der
de gemeente-begrootlngen
ate Jaren eens naast elkaar
I hebben gelegd en dc bedragen hebben
ER WORDT 'N MEISJE VERMIST. STATUT»»»
dc conclusie, dat er met lofwaardlgen
Uvcr Is bezuinigd.
Dc geluiden ter raadszitting hebben
er ons -ok inderdaad van overtuigd, dat
een uiterst zuinig beheer Amersfoort
nog kan behoeden voor noodlUdendheld.
Trouwens, het feit dat we van de twee
de klas. gemecntefonclsbelasting over
gingen naar dc derde
twintig jaar oud.
it al weken door haar vader
gezocht.
Wie helpt haar terecht?
Zoo'n drama trekt de aandacht en
..dcreen, die meent eenlgszlns te kunnen
helpen, zal 't doen.
Welnu, 't ls veel erger nog.
En daar U 'n geloovig mensch bent.
zal ik 't U voorleggen.
Honderden en honderden vrouwen en
meisjes- in Nederland, die geen dak bo-
- in haar hoofd hebben-
Jaar in, Jaar uit.
•ne plaats naar de
gevaren daaraan
U wUst haar nl
zooals talloozen wel doen.
U weet. wat O. L. Heer tegen Maria
Magdalena gezegd heeft.
Ons aller Vader ln den hemel wacht
Iedere menschcnzlel.
En HU vraagt U mee te helpen zoeken.
Welnu, helpt mee!
In Utrecht staat 't eerste katholieke
nationale tehuis voor dakloozc vrouwen
a meisjes.
Dat hu!s heet ..Meisjesstad."
Iedereen, die daar aanbelt, ls welkom.
Nooit wordt er gevraagd: „Wat ls Je
verleden? wat ls Je godsdienstige ge
zindheid? wat kun Je betalen?"
Daar wordt gezorgd voor 'n warm
met ai i
den vinger n
Dat werk staat onder leiding van en
wordt verzorgd door de zusters Augus-
tlnessen van St. Monica,
't Apostolaatswerk van deze zusters Is
Ingesteld ook heel bUzonder op de mls-
sloneering ln ons eigen vaderland: de
vestiging en de verbreiding van geloofs
kennis en geloofsbeleving ln 't alge
meen, 't onderricht voor andersdenken
den. de hulpverleening aan huishoudens
"•aar moeder ziek ls.
ZU gaan-, zonder ooit te vragen of er
ts voor betaald kon worden, helpen
zooveel zij kunnen.
Nu hebben zU ook sinds ecnige maan
den „Meisjesstad" geopend.
Eenvoudig, mooi. warm ts t ingericht.
Van verschillende kanten ln 't land
)n ze al gekomen.
"n Man zonder dak boven 't hoofd ls
V 1 1
meisje,
deze
n het rt
er geen- heil mogelUk. wanneer er geen
nieuwe Danlëis komen, die geen knie
val doen voor 't gouden standbeeld van
DE ENCYCLIEK Summi Pontliicutus
roept hel staatsabsolutlsine nog een
ander halt toe: het halt voor het men-
Een staat, die geen goddelUk recht
meer boven zich erkent, erkent ook
geen mensehenrecht meer tegenover
zUn onderdanen. HIJ kan alles. hU mag
ajles. hU wil alles, hij doet alesl De
mensch houdt op nymsch te zUn; hil
comité gevormd, dat
eel wil helpen,
dat comité heelt 'n loterij opgezet.
Voor 'n kwartje hebt U 'n kans.
De hoofdprUs is 'n huls ter waarde
nn vUfduizend gulden.
't Is mijn bedoeling niet. op verschil
lende van de duizend prUzen in te gaar..
den weg voor de kans. die U
krijst, ln de bUlage, die U vandaag in
of emi dezer dagen viu-it
Ingesloten.
Ik mag U wel zeggen, 't
aard om er 'n paar Kansen op te zet
ten. En ik schrijf dit aanbevelend woord
graag, omdat 't werk van de Zusters
Augustlnessen van St. Monica 't volop
verdient.
Ik vraag U met heel m-n hart. kUk de
bUlage over: „Wat hoorde lk. over de
niogelUkheld van 'n- eigen huls" eens
heel goed ln en maak meteen uw kans
klaar.
FUn als u "t wint.
Fijn als u meehelpt om dc vermisten
brengen op 't pad naar ons aller Va-
er In on» aller Hemelhuis.
p. S. V. NU SN EN O.ESA.
Hebt U de advertenties
al gezien
'de "tafel" van het College werd
betoogd dwingende noodzaak.
Laat ons nu eens naast elkaar leggen
enkele getallen die betrekking hebben
op den dienst Openbare Werken. WU
zien dan het volgende:
1937
Werkzaamheden, verricht
voor de gemeente en hare
bcdrUven 583.396.63
Werkzaamheden, verricht
voor particulieren 47.942.79
Werkzaamheden, verricht
voor dc gemeente cn hare
bedrUven 372.09
Werkzaamheden verricht
voor particulieren 104.86
1939 begroot"
Werkzaamheden, verricht
voor dc gemeente cn hare
bedrUven 430.000.00
Werkzaamheden, verricht
voor particulieren 65.000.00
194 0 (begroot!
Werkzaamheden, verricht
1 voor dc gemeente en hare
bedrUven 315.000.00
Werkzaamheden, verricht
voor particulieren 83.000.00
378.000.00
Uit de totalen van elk jaar kan mer
zien. dat dit Jaar voor 117.000 of bUna
24 pet. minder zal worden verwerkt door
Openbare Werken dan in het vorig jaar.
en ƒ253.000 of ruim 40 pel. minder
den in 1937. Men moet cr bovendien nog
aftrekken de 20.000 waarmede de post
gemeente-gewoon werd verminderd er
de 33 000 waarmee dc post gemeente-
buitengewoon werd verminderd door
aanneming var een desbetreffend voor
stel ter begrootingszlttlng.
Deze laatste bedragen vallen echter
In het niet tegenover de 117.000 die al
reeds ln de ontwcrp-bcgrootlng minder
Er zullen er zUn. die die bezuinigingen
uitsluitend als lichtpunten zien,
ze hebben ook een schaduwzijde,
kunnen ons voorstellen dat er velen zUn
die zich afvragen: en hoe zullen deze
materialen zUn. Voor
moet er hout zijn, v<*
kalk en steenen. voor l...
keien. Van elk bedrag van Openbare
Werken zal e«
ken en ook een deel materialen-kosten.
Dus ook de ƒ117,000, die B. en W. la r
raamden zUn uit die factoren samenge
steld.
Tot welke maatregelen zouden deze
bezuinigingen dwingen? Tot ontslag van
gemeente-personeel? Tot het op wacht
geld stellen? Tot vervroegde pensionee
ring? WU zijt ervan overtuigd, dat een
antwoord van B. en W. te dezen aanzien
door een groot deel der bevolking op
hoogen prijs zou worden gesteld, metl
om elke gedachte aan onzekerheid L.
de positie van gemeente-personee! ln
vasten of lossen dienst weg te nemen,
KANTOORBOEKHANDEL
HET ULPENHUIS
Laiiiatr. 65 Lo. Kromme: tr. - Telrf. 48Z6
BRIEFORDNERS
AMERSFOORT ONDER DE SNEEUW
Een bijzonier fraaie opname van
onze stad, gezien vanaf den tUo van
ie firma o. Vollenhoven aan den
Koppel. Op den voorgrond de haven
mei de Koppclpoorl en op den ach
tergrond rijzen temidden van de be
sneeuwde daken de Lieve Vrouwe
toren rechtsl. de toren nan de St.
Joriskcrk flinks/ en het spitsje van
de kerk van O. L. Vr. Hemelvaart.
IFoto Weert)
ZOUDEN WE HET WAGEN?
Als alle Amersfoortsche katholieken ver
spreid woonden tusschen Leeuwarden en
ArnhemEn er waren slechts twee
Paters beschikbaar voor zielzorg
ZOU DAN EEN AUTO
NOODIG ZIJN
In den kop van dit artikel hebben
in vraag tot uitdrukking gebracht die
ich wel eenige nadere toelichting
hoeft.
Maar gelukkig wc
de Amersfoorters gezellig dicht bUeen
binnen de niet al te ruim getrokken-
hunner gemeente en gelukkig
:U vier parochies met hun Pas-
meerdere Kapelaans. Nog ge-
-ar.- de vele kloosters, gestichten
die elk over een rector be
schikken. Te klagen hebben wU dus niet.
Maar een der Priester-Zonen van
Amersfoort zou ons toch wel wat an
ders weten te vertellen: BU hem doet
zich inderdaad het feit voor, gelUk aan
dat, hetwelk we in den kop vermelden.
Aan zUn Pastoor schreef Pater de Wil
de P.B.. die te Bunla (Afrika) verbUJft,
„Gisteren heb ik nog weer een vc
tig volwassenen kunnen doopeiv
voor Kerstmis zullen we er hier
de missiepost nog een paar honderd
kunnen doopen. Als Ik lets had
waar lk mede op reis kon gaan. dan
zou ik er van rijd tot tUd nog wel
eens uit kunnen breken .ondanks al
les om in de ver afgelegen posten
de H. Mis te lezen, want de twee
Copieerinrichting VITESSE
Vakkundig onderhoud van schrijfmachines
LINTEN - STENCILS
SCHRIJFMACHINES
KONh.tllN WILHELMINASTRAAT 10
chen er nog steeds."
Nu wordt de zwik over 3 dago» verder h
hnndeld om ook den verbalisant te hoore
„Niks om aan te trekken".
Dc beheerder van een mode-atelier liii
,x stcae had twee Jeugdige modistes c
ouw. blijft u dan n
Paters die v
n 11000 Christe-
werk te doen zooals ze zouden wil
len. Ze vragen mU wel van rijd tot
tUd. maar dlkwUls moet ik thuis
blUven omdat lk... geen motor heb.
Nu zal motor rUden toch moellbk
gaan vanwege mUn knie. maar er
Is een ander middel en dat ts een
klein auto'tje op den kop te tikken,
tweedehands, om zoo van tUd tot
tUd op tournee te gaan. want de af
standen zUn groot. Het is tusschen
de 60 en 150 K.M., wat te voet niet
te doen Is en per fietst? Dat gaat
ook al moellUk. Ik ben enkele ma
len per flets uitgegaan, doch van
wege de heuvels ls dat ook haast
c doen. U begrijpt waarschijn
lijk al wel waar Ik heen wil.
Ik heb al naar huls geschreven, wat
te doen. En ziehier wat ze mij zon
den: de Kwartjesactie voor Pater
Gulkers!...
Tot zoover Pater de Wilde. Zouden we
i doof blUven voor deze vraag van
n anderen Amersfoortschon missio
naris, waar we voor den eenen een goed
bedrag bUeen zamelden? Wel niet het
bedrag dat we gehoopt hadden te krij
gen. maar dan toch een som die hem
vooruit kan helpen,
t. dat we een vorige maal ons
geheel bereikten, heeft ons da
vraag doen stellen: Zouden we
Maar de Pastoor gaf ons goeden moed.
Er zUn zoovele menschen, zelde hij,
die goed willen doen aan de Missie, maar
die geen vast omlijnd geval zien waar-
een Missionaris financieel zoo
goed van dienst kunnen zUn. Anderen
veer, echtparen met weinige of
ideren. wlen Onze Lieve Heer als
Ingal, zich hierdoor te bekom-
m een Jongen student die mls-
wll worden of om een doel als
dit, een reeds werkzomen missionaris.
U te staan.
We hebben tenslotte mqed geschept
.1 gezegd: komaan, we wagen
e t. We zullen ditmaal beginnen:
EEN DUBBELTJES-ACTIE
VOOR PATER DE WILDE.
En wU zullen wederom geregeld de
Ingekomen gitten voor dit prachtige
ln ons blad verantwoorden. Wla
kunnen we ook dezen Amersfoort-
Priesterzoon helpen den oogst bln-
c halen, die daar ln Afrika voor
den hemel staal te rUpen. Elk dubbel
tje voor dit doel gegeven, beteekent een
goed werk. Wie zal de lUst upenen?„„
WIE BECINT?
