Echt Amerikaansch
Stad van tegenstellingen
Onze zeestrijdkraeliteii
Thans nog 82
intemeerings-
kampen
Doodencel 601
ingewijd
- ar.ja is dood
Radio-programma
ULC1NJ, de merkwaardigste
stad van Europa
Wijziging in den
treinenloop
Biografie van Luther
Splintertje vertelt uit zijn jeugd'
Geen woeimg? Dam scheiden...
Onze „vloot" op
1 Juli 1946
eer de Redacteur
Maandag 7 October 1946
3
DAAR, waar het bergland van Dalmatië, dat gelijk een machtig
bolwerk van rotsen het achterland tegen de zee beschermt, in
het Zuiden in lieflijk heuvellandschap verandert, om tenslotte geheel
over te gaan in de moerassige vlakte van de Boejana, daar ligt Ul-
cinj, het vroegere Dulcigno, de merkwaardigste star van Europa
Merkwaardig, omdat hier twee werelden vreedzaam naast elkander
leven: het Avondland en het Morgenland Het Morgenland schijnt
in het v/esten ten onder te gaan Weliswaar steekt in het rotsachtige
heuvellandschap naar de zee toe nog de oude Turksche vesting van
Ulcinj tenen den hemel af. maar beneden in de stad. waar een mo
dern badhotel is gebouwd, aanvaardt Europa de erfenis van het
oude Morgenland. De Albaneesche grens is niet ver.
Twee werelden leven
vreedzaam naast
elkander
ONDER Kemal Ataturk werd
Turkije gemoderniseerd. In
Ulcinj. waar het wemelt van Mo
hammedanen. valt niet veel meer
te „moderniseeren" aan de Tur
ken. Ze zijn oud en vermoeid: zo
zullen hier uitsterven met hun
zeden en gewoonten, welke in
Turkije zijn verboden en afge
schaft en door de afstammelingen
der oude Turken in Ulcinj ook
niet meer worden nageleefd. In
Turkije wordt geen sluier meer
voor het gezicht gedragen: in Ul
cinj bestaat dit nog. Maar wan
neer de muezzin van de minaret
af de geloovigen tot het gebed op
roept, dan geven alleen de oude
vrome Turken hieraan gevolg; de
jongeren voelen niets voor het
gebed.
Zeerooversnest
Ulcinj was in vroegere tijden
een berucht zeerooversnest. Hier
werden nog blanke slavinnen
verkocht voor de harems Boven,
in het gebied van de vestin
waart nog de geest rond van de
Turksche veroveraars, die hun
bolwerk met afwisselend krijgs
geluk verdedigden. Thans
heerscht in de vestingstad de
rust van het graf De huizen lig
gen verlaten, uitgestorven. Weer
en wind knagen aan de oude mu
ren. aan de eeuwenoude wallen,
torens, bolwerken, welke den
stormloop der Turken weerston
den.
Jaar in. jaar uit brokkelen de
muren af. nu staan alleen nog
maar de gmndvesten er Enkele
huizen aan den ouden weg naar
de nieuwe stad Ulcinj zijn nog be
woond. Kinderen, schilderachtig
in hun lompen, spelen voor de
deuren. Nu en dan. als emi geest,
sluipt een zwaargesluierde vrou
wengestalte door de smalle straat.
In het nieuwe Ulcini heerscht
weliswaar bedrijvigheid, maar
ook dat bezit een eigenaardig,
vreemdsoortig rhvtme. De afstam
melingen der vroegere wereldver
overaars zijn oude mannen met
witte baarden, die voor hun wo
ningen of voor een café zitten en
met. elkander zwijgen. Zelfs het
leven en de kleur, welke de boe
rinnen aan bet strnattooneel ver-
leenen, de manden op hun hoof
den, terwiil de muildieren naast
hen voortstappen draagt geen
Europeesch karakter. Ouderge
woontp wordt iedere tran^actip
zonder haast, zonder onrust, afge
sloten- iedereen bepft hier tiid
Evenals in de Grient is niets hie1
aan tijd gebonden.
Haremvensters
Door de oude straten van de
stad wandelend, vallen de getra
liede haremvensters op Turksche
vrouwen, gekleed in grijze zak-
achtige. in plooien vallende gewa
den, zwarte sluiers voor het ge
laat, komen met hun talrijk
kroost uit hun woning. Zij hege
ven zich naar beneden, naar het
strand dat werkelijk idvllisch
en vrij van steenen één dc
mooiste plekjes is van Dalmatië.
Dicht gesluierd, een paraplu bo
ven zich. zitten de vrouwen daar
en bewaken het vrooliike spel van
hun kinderen aan het kalme wa-
Met ingang van 7 October zijn
in de dienstregeling van de Ncd.
Spoorwegen verschillende verbe
teringen aangebracht. Aan de ver
bindingen met bet Noorden is we
derom een sneltreinpaar toege
voegd, waarmee de verbinding
tusschen Holland en het Noorden
via Zwolle wordt gebracht op zes
treinenparen op werkdagen en
vier op Zondagen. Ingelegd wor
den op werkdagen een trein
Amersfoort (v. 15.43)—Rotterdam
Den Haag; Den HaagRotter
damUtrecht (a. 10.36) dagelijks
en op werkdagen Utrecht (v.
16.12)Den HaagRotterdam;
Utrecht (v. 15.12)Den Haag (a.
16.41)—Rotterdam (a. 16.23) en
eveneens dagelijks Den Haag-
Rotterdam— Utrecht )a. 20.06)
Amsterdam (v. 17.55)—Arnhem
wordt versneld waardoor de trein
hoewel hij 20 min. later uit Am
sterdam vertrekt, 43 minuten eer
der te Arnhem aankomt.
De trein, welke uit Utrecht ver
trekt om 15.44. krijgt in Assen
aansluiting naar Groningen. De
trein Utrecht (v 10.44)—Apel
doorn gaat dagelijks rijden, de
trein Utrecht (v. 21.49)—Hilver
sum wordt gewijzigd in Utrecht
(v 22.19), ten einde in Utrecht
aansluitingen te kunnen overne
men.
Italië moet 225 millioen
dollar betalen
Italië zal 225 millioen dollar aan
herstelbetalingen moeten opbrengen,
zoo heeft de subcommissie van de
conference te Parijs gisteren beslist.
Ethiopië krijgt 25 millioen, Grieken
land en Joegoslavië beide 100 mil
lioen.
ter van de Adriatische Zee.
De eenige concessie, welke deze
vrouwen doen aan den modernen
tijd en aan de hvgiène bestaat
hierin, dat zij hun schoenen en
kousen uittrekken en angst
vallig lettend op hun gezichts
sluiers pootje baden
liet Oostersche hart van Ul
cini slaat nog. Wie de Oriënt
zoekt, vindt deze niet in Ankara,
maar wel in Ulcinj. De oude Tur-
wittken. de celeerde hod ia'-
eebte Wijzen uit bet Morgenland
zij zitten altijd maar met bun
witte tulbanden en witte baarden
voor de café's en zwijgen, tot aan
hun dood toe Zji zitten daar in
afwachting van den oproep tot
het gebed, welke de muezzin van
de minaret laat schallen. Eigen
lijk zijn zij al gestorven deze
ouden uit bet Morgenland Nie
mand beeft liet bun misschien
ooit nog verteld, orn bet snrook;e
niet te verstoren dat het Morgen
land in Ulcini den bezoeker uit
bet Avondland \erhanlt
(Universum Press.)
De Amerikaansche bases
in den Stillen Oceaan
President Truman beeft tic vlei
voornaamste punten van de Ame-
"ikaansche politiek t.a.v militaire
jasos in den Stillen Oceaan be
kend gemaakt. Deze zijn: 1) De
gebieden van Gocam en Saipan
vormen de kern van de Ameri
kaansche verdediging in het wes
telijk deel van den Stillen Oceaan;
2 Secundaire bases zullen op
Okinawa. Truk, Eniwetok en
Kwadjelinn aangelegd worden:
3) Dc president en de admiraals
Towers en Parnell hebben nog
geen beslissing genomen over
Amerikaansche bases en de Phi-
lippijnen; 4) De V S. zijn van plan
dc Australische basis Manus ge
deeltelijk prijs te geven; 5) In het
noordelijk deel van den Stillen
Oceaan zullen de V.S. hechte bas
ses op Kodiak vestigen.
De Nachtwacht gerestaureerd
In maandenlange afzondering heeft
de restaurateur van het Rijksmu
seum de Nachtwacht aan een
schoonmaak onderworpen. Hij heefi
de vernislaag die steeds ondoorzich
tiger werd en den bruinen toon aan
het werk gaf voor een groot deel
verwijderd en de Nachtwacht is.
zooals een der persvertegenwoordi
gers die gelegenheid kregen het
werk te zien, het uitdrukt vol dag
licht gekomen.
Het lijkt een volkomen nieuw
schilderij. De kapitein tot nog toe
in goudgeel gekleed is nu roomwit,
evenals het meisje, terwijl achter
haar een tweede meisie in 't blauw
duidelijk zichtbaar is. De détails
spreken veel levendiger en de figu
ren staan veel meer los van elkaar
Van de zijde van het Directoraat-
Generaal voor Bijzondere Rechtsple
ging wordt het volgende overzicht
verstrekt van de kampen, die In het
tijdvak van 1 October 1945 tot 1 Oc
tober 1946 werden opgeheven. Het
totale aantal opgeheven kampen be
draagt 48. terwijl het aantal van thans
nog in gebruikzijnde kampen 82 is.
Hieronder bevinden zich een 7-tal
kampen in Zuid-Limburg, die zullen
worden opgehevèn zoodra de nieuwe
mijnwer.eeiskampen klaar zijn geko
men. Verder ligt het in de bedoeling
om nog een 20 a 25-tal kampen bin
nen afzienbaren tijd te liquideeren.
Een aantal daarvan is inmiddels per
1 October 1946 in liquidatie gegaan.
Het aantal kampen heeft nooit hoo-
ger gelegen dan 100
De kampen, die werden opgeheven
waren voor een groot deel kazernes,
die terugegc ven moet: en worden aan
het M n sif-rie van Oorlog en die per
kazerne gemiddeld ruimte boden aan
1000 2000 man. Hiervoor in de
plaats zijn door het Ministerie van
Oorlog in ruil gegeven een aantal for
ten, die gemiddeld slechts ruimte bie
den voor 200 300 man per fort.
Hieronder vallen o.a.: de Van Heutz-
kazerne te Kampen, de Harskamp,
de v. Nassau-kazerne te Harderwijk.
Een aantal kampen werd terugge
geven aan den oorspionkelijken eige
naar.
I}e voor tuchtscholen en dergelijke
gingen weer over in handen van de
gewone Justitie, terwijl scholen, nood
ziekenhuizen enz hun oorspronkelijke
bestemming terugkregen.
In de afgeloopen maanden werden
de volgende kampen opgeheven:
Juli 1946: Jeugdgevangenis te Zut-
phen; Tuchtschool Berg en Dalsche-
weg te Nijmegen; Loodsen KNSM
Levantkade te Amsterdam; .,De Beer"
te Rozenburg (15 Aug '46 weder in
gebruik genomen voor vreemdelingen
die ten spoedigste aan den Vreemdelin
gendienst worden overgegeven;ULO
school te Middelburg.
Augustus 1946- Harskamp; Kazerne
Koudenhorn te Haarlem; Noodzieken
huis, Bankastraat te Rotterdam.
September 1946; Laan 1914 te
Amersfoort; Westerweg te Alkmaar;
„De Kruisberg" te Doetinchem; Stads
park te Groningen; Vliegveld Twen-
the, Enschede; Barak D. Bergweg,
Rotterdam; Steyl.
Hedenmorgen is de doodencel 601,
blijvend monument ter nagedachte
nis van allen, die in bezettingstijd
hun leven gaven voor den vrijheids
strijd, onder groote belangstelling
van autoriteiten en nabestaanden
van hen die vielen, ingewijd. De mi
nisters Beel en Van Maarseveen en
de particuliere secretaresse van
H.M. de Koningin, mej. Geldens,
woonden de plechtigheid bij.
De oud-gevangenispredikant ds.
G. Bos, die zoovelen in hun moei
lijkste uren heeft bijgestaan, her
dacht de slachtoffers van het Geu
zenproces, „Vrij Nederland", de
„Oranjewacht", den Ordedienst, in
lichtingendienst, de z.g. Stjjkelorga
nisatie en de onnoembaar vele an
deren, die achter de open luikjes
het uur van hun executie afwacht
ten. „Zij hebben de Duitschers nooit
gehaat, met de N.S.B.-ers hadden
zij medelijden. Hun strijd ging te
gen dictatuur, knechting en tyran-
nie".
„Dat is alles wat wjj nog voor
hen kunnen doen: hen door onze
liefde en onze gedachten voor altijd
aan de vergetelheid ontrukken n
trachten, hun prachtige voorbeeld
te volgen," zei mevrouw B. Boon
v. d Starre, die de inwijdingsrede
hield. Daarna opende mevrouw A.
M. C. Baronnesse van Lynden
v. d. Bosch, wier vader ook ten )f-
fer viel aan den overweldiger, de
deur van cel 601. „De Postfanfare
en „Die Haghe Sanghers" speelden
en zongen treurmuziek.
De Amsterdamsche hoogleeraar
prof. d r. W. J. Kooiman, be.
kend als predikant van de Maarten
Lutherkerk in Amsterdam heeft een
biografie, gewijd aan Maarten
L u t h e r. Doctor der Heilige Schrift
en Reformator der Kerk. welke ver
schenen is bij de Uitgeverij W. ten
Have N.V. te Amsterdam. Ei be
stond op dat gebied in ons land wei
nig bruikbaars of het was uitver
kocht
De schrijver heeft bij zijn arbeid
ooral aan jonge menschen gedacht
het boek bestond uit de stof. wel
ke hij op zi.jn catechisatie behandel
de maar ook anderen zullen het
graag lezen en gebruiken. Het is po-
nulair in den goeden zin van het
woord, geeft niet te veel franje, en
leert den grooten hervormer ook uit
ijn eigen werk on brieven kennen.
Laat boeken uw vrienden zijn
I S een boek niet te immers geen tooneel Gedeeltelijk werden
vergelijken met een en film, behalve dan ze in eigen gebouw,
goeden vriend? Ja, datgene, wat door de achter slot en grendel,
ongetwijfeld, en ve- bezettende macht was bewaard, gedeeltelijk
len hebben inderdaad goedgekeurd, doch waren ze ondorgedo-
loor weinig menschen ken. Helaa* ging ook
reapprecieerd werd. een aantal aan den
bezetter verloren.
Was het dan een
onder, dal velen zich Nu de bevrijding is
wendden tot de Open- gekomen, is de Lees
bare Leeszaal cn Bi- zaa] Weer vrij in haar
door
W MeuMijk
160. Ik werd eerst warm en toen koud van schrik!
Knars was niet zoo dom als ik dacht, hij had de
auto, die steeds volgde, opgemerkt en wilde nu zien
of dat toevallig was of ntctKnots kreeg bevel
hard te rijden en Knars hield de zwarte auto in het
oog. In snelle vaart vloog de auto over den weg en
ik voelde mijn hart rikketikken en durfde niet om
zien. ..Wat een onzin", zei ik: ..Wie zou ons nu in
Amerika achtervolgen, niemand kent ons hier!"
Maar Knars luisterde met
„Wat doettie?" vroeg Knots, over het stuur ge
bogen. ,,Die kar volgt ons!" gromde Knars. „Hij
rijdt nu ook hard, dat is verdacht. We moeten dien
achtervolger kwijt raken, ik vertrouw hem niet Rij
straks 's van het pad af. Knots. We zullen hem
voorbij laten rijden, daar voorbij die bocht
opgelet'" Knots gaf vol gas en slingerde plotseling
het stuurrad om zoodat wc van den weg zwenkten
en stilstonden met een ruk in het bosch. Knots zette
den motor af en toen hoorden we het gezoem in
de verte al van de zwarte auto. De auto waar Bob-
belman en baron Adriaan in zaten
Amersfoortsche jongen in Londen (slot)
Veel belangstelling
voor Holland
j^ONDEN is een stad van tegen-
E DG WARE ROAD,
vormt de grens tusschen de
boeken tot hun vrien
den gemaakt.
In de oorlogsjaren
werd er zelfs méér ge
lezen dan ooit te vo
ren. Moeilijkheden ge
durende dezen tijd in
werk en huisèUjke bliotheek. Muurhuizen boekenkeuze. Een deel
omstandigheden ver
oorzaakten een vlucht
uit het dagelijksche
leven en de behoefte
zich in een andere
geestelijke wereld te
vergeten. Op cultureel
gebied was er weinig,
9? Neen immers, daar Van de nieuw aange-
was voor ieder nog lec- -0chte boeken zijn «He,
tuur te verkrijgen, welke betrekking heb-
hoewel vele bekende ben op den oorlogs
boeken uit de circu- un bezettingstijd, Im-
latie werden genomen. rners, rjeze tijd mag
Wat gebeurde er en zal niet vergeten
met deze werken? worden.
Vele Amerikanen hebben ge
amuseerd en geïnteresseerd
de berichten gevolgd over het op-
treden der squatters in Londen.
Dat in Engeland deelen der be
volking zichzelf hielpen aan een
oplossing uit den woningnood,
vmden de Amerikanen uiterst
belangwekkend, al zullen zij er
niet over denken dit voorbeeld te
volgen. Hiervoor is men in dit
land. dat zich zoozeer op zijn de
mocratische vrijheid voorstaat, te
zeer getrouw aan de wet. Spon
tane of zelfs revolutionnaire be
wegingen ziet men hier liever er
gens anders. Men leest er graag
over. maar is ten opzichte van de
overheid te gehoorzaam, om iets
dergelijks ook maar in overwe
ging te nemen.
De Amerikaansche woningnood
is ten hemel schreiend. De orga
nisaties van veteranen loopen
storm tegen het parlement en de
burgemeesters het helpt alle
maal niets. Millioenen, letterlijk
millioenen menschen zijn zonder
woning. Wat doen de Amerikanen
Jan als zij niet in opstand ko
men? Hoe uit dit volk zich, als
het ziet. dat zijn frontstrijders on
rechtvaardig worden behandeld,
als het lijdt op sociaal gebied,
diep geschokt is, omdat zoovelen
geen dak boven het hoofd heb
ben?
Om te beginnen meldde het
„Federal Security Agency", da>
in 1945 in Amerika 502.000 huwe
lijken ontbonden zijn. Dat is 25
meer dan in 1944. Op iedere drie
huwelijken in Amerika viel in
1945 één echtscheiding. Dat is
zelfs in het land van de vele echt
scheidingen nog niet voorgeko
men. Letterlijk duizenden solda-
tenhuwelijken zijn tengevolge van
den woningnood verbroken. De
deskundigen geven de schuld
hiervan aan het samenleven met
schoonouders, het verspreid le
ven van huisgezinnen of ook wel
het teveel op elkaar leven in
noodwoningen. Waar de En-
gelschman zijn recht, dat hem
wordt onthouden, langs illegalen
weg zoekt, daar verbreekt de
Amerikaan de huwelijksbanden,
als hij geen menschwaardig be
staan kan leiden. Of
Enkele dagen geleden was in
ac drukste verkeersstraten van
Amerika en misschien wel ter we
reld, tusschen de Fifth Avenue
en de 42nd Street, een paartje te
zien, dat met het mooiste weer
onder twee geweldige paraplu's
liep te wandelen. Op deze para
plu's stond te lezen; „Dit is het
eenige dak. dat wij hebben" en
„Hoe lang moeten wij nog onder
een paraplu leven?" en „Veteraan
cn echtgenoote zoeken dringend
onderkomen". Deze twee bewezen
echte Amerikanen te zijn en be
reikten datgene, wat ze wilden.
Ze verschenen niet meer met hun
paraplu's.
Want dc „New York Herald Tri
bune' bevatte dezer dagen een ad
vertentie, die als volgt luidde:
„Een der beknedstc firma's van
Amerika nas ondoordacht genoeg
mij als haar vertegenwoordiger naar
New York te zenden. Ik wil geen
onfatsoenlijk leven leiden. Ik ben
ren gentleman van de oude school,
volgens oude tradities opgevoed
heb dertig jaar hard gewerkt en me
altijd voorgesteld hierdoor een ge
zellig tehuis, hier en daar een goede
borrel en nu en /Ion een behoorlijke,
biefstuk f.e Verdienenalsmede het
recht bij gelegenheid naar den
schouwburg, de rennen of een sport
wedstrijd te gaan. Nu ben ik in Ne.w
Natuurlijk kunnen niet alle
Amerikanen zonder woning gaan
scheiden, want dit kost geld.
Ook zijn ze niet allemaal in staat
om „stunts" te bedenken, die uit
komst brengen. Ad verteeren? Ad
vertenties zijn uit den tijd, nie
mand gelooft meer in een goed re
sultaat van een advertentie voor
woonruimte.
Niemand? Ook dat is niet waar.
York, heb kind noch kraai en ik wil,
als het moet, van al mijn levenswen-
schen afzien, maar ik zou wel vier
muien willen hebben, die ik mijn
eigen kan noemen, gemeubileerd of
ongemeubileerd, ergens een plekje
voor mezelf.
Weel U er een?"
Ziedaar de tekst van een ad
vertentie om een woning anno
1946 in Amerika
(Universum Press).
stellingen. Men ziet er de praeh
tigste paleizen en de armoedigste
krotten soms vlak bij elkaar. Men
rijdt er in moderne bussen, maar
ook in hopeloos ouderwetse taxi's
en trams. Men heef. er gas-, maar
ook electrische verlichting
bijvoorbeeld.
e-
raeente Paddinglon. de Borough of
Paddihglon en de Forougli of Ma-
rylebone. Het eene gedeelte der
straat is gemeente Paddington. het
andere gemeente Marvlebone. Pad
dington stelt zich tevreden met gas.
lantaarns en Marvlebone heeft elec.
trisehe straatverlichting, zoo'lat het
eene trottoir met gas en het andere
met elektriciteit wordt verlicht.
Men ziet er blank en bruin in bon-
wafreling door de hoofdstraten
flaneeren. Arabieren en Britsch-In-
diërs in nationale kleederdracht ver.
bazen den Engelschman evenmin als
het grappige schnenpoetsertje in
Oxforistreet, dat vijftig cent rekent
voor een mooi glansje op de schoe
nen.
Nog altijd zijn er in Engeland
veel vreemdelingen van allerlei na
ties. Zij genieten ook nu nog de gast
vrijheid van het Engclsche volk.
Maar geen enkele buitenlander is er
zoo geliefd als de Dutchman, de Hol
lander. Vraag het aan dc menschen
in Richmond en vraag t' aan de in
woners van Brentwood, waar de
Hollandsche kazernes zijn. Zij zullen
u uitnoodigen eens op een avond
langs te komen. Tien togen een. dat
er dan een Hollandsche soldaat bij
het Engelsche gezin is. die vertelt
van dat mooie land waar hij van
laan komt.
Hollandsche soldaten
De Hollandsche soldaten in Enge
land zitten krap in hun geld, maar
veel wordt hun vergoed door de gast
vrijheid en de hartelijkheid van het
Engelsche gezin. Wij. Amersfoort,
sche jongens en meisjes die als lid
van de zwemclub „Neptunus" te gast
waren bij leden vaai de Willesden
Swimming Club, stonden 's avonds
niet zwemmen van het vele eten. dat
men voor ons opgespaard had. Wij.
hadden maar een kik te geven, of
alles stond voor ons klaar. Wanneer
er onder de onzen waren, die geen
geld hadden we mochten maar
één Pond Sterling mee naar Enge
land nemen, dan werd er op een of
andere manier geld gekregen. Wij
hebben daar in Engeland niet gesla
pen in luxueuze hotels met roltrap
pen en liften en badkamers cn we
reden er niet rond in prachtige au.
tn's. integendeel wij logeerden bij
doodgewone burgemcnschen. die
net zooveel zorgen hadden als onze
vaders en moeders. We moesten
vaak slapen in een stoel of in een
kermisbed op den grond, maar we
hebben meer plezier in de trip ge
had, dan iemand anders mogelijker
wijs kan hebben
Arnhem-herdenking
Nu moet gezegd worden lat Hol
land in het middelpunt der belang
stelling smid Londen was in de da
gen dat wij er waren, vol met mili
tairen en oud.militairen, die bij Arn.
hem gevochten hadden en naar Lon
den waren gekomen om daar de her
denking van dit drama mede te ma
ken. De kranten stonden vol met
["Feuilleton
Êen verhaal uit het iaar I94i
31 door Frank Ander*
J\/ï ijn jasje heb ik met nieer aange-
-LV-L trokken Ik stak het opgerold
'.n mijn broekriem op mijn rug. zoo
dat ik er bij het voortkruipen geen
hinder van had. De grond was al zoo
nat geworden, dat wij er al gauw on
toonbaar uitzagen, met modderspat
ten in het gezicht en vette aarde kle
vend tusschen onze vingers.
Het was verbazingwekkend zoo ge
makkelijk het ging en de gedachte,
dat wij op weg waren naar veiligheid
en rust was op zichzelf reeds een be
vrijding Ik vroeg mij ook af, waarom
wij Met eerder tot den terugtocht be
sloten hadden Berend was er mis
schien nog goed door gekomen.
Wij zagen verscheidene menschen,
die wij niet kenden, maar die bij de
begrafenis geweest waren Zij zaten
als angstige vogels tegen de zerken
aangedrukt, enkele samen, anderen
alleen. En er waren die ineenkrom
pen, wanneer wij om den hoek kwa
men Niemand maakte zelfs maar een
beweging om ons te volgen, zoo ver
lamd van schrik schenen zij Ook de
drip doodgravers zagen wij. Zij hurk
ten op een, met kettingen omspannen
steen, wellicht meenen, aan die ket
tingen een versperring te hebben,
waardoor geen onverlaat hen kon na
deren Toch stak de langste van de
drie zijn handen op. toen Ruurd na
derbij kwam de revolver nog steeds
in zijn rechterhand houdend.
„Niet schieten!" jammerde hij
„denk aan mijn viouw en Kinderen"
Een van zijn collega's snauwde nem
af:
„Jan, schei uit. je ziei toch. dat het
geen mof is".
Maar toen zag hij de revolver on
vercchrtkt gingen ook zijn handen
omhoog
„Heeremetije". stotterde hij nog,
maar wij waren al voorbij. Wij door
kruisten dezen hoek van Je begraaf
plaats in hoogstens vijf minuten Maar
toen wij aan het einde gekomen
waren wachtte ons een verrassing
Wij lagen nu tegenover den muur.
die de achterzijde van het terrein om
ringde. Onder den muur waren geen
graven meer; wel was er een pad,
ongeveer twee possen breed, dat naar
den achteruitgang van de begraaf
plaats leidde.Wij konden, liggend tus.
schen de laatste zerken, juist de poort
zien. En wat wij daar zagen, was met
opwekkend Er lagen drie S. S.-ers in
stelling. Tegen eiken pilaar één ge
hurkt, met het geweer in aanslag op
d0 knieën De derde lag achter een
licht machinegeweer, waarmee hij
juist ons pad bestreek
Het was duidelijk, dat de heele
hoek, waarin wij waren, goed was af
gezet. Ik dacht erover mijn pistool
weg te werpen beter nog het te
begraven en dan rusl'.g naar voien
te komen, de handen omhoog Ten
slotte waren de meeste belangstellen
den voor Maria's begrafenis volko
men arcelnozen. Maar ik verwierp
aanstonds dit plan, de man, die mij in
m us bn- v Hen schieten daar
van was ik nu wel overtuigd - zou
mU in pik geval verraden Ik wr-'
n'e of Ruurd oök dergelijke overv
gingen had, maar te velen waren er
van getuiae gewee-t, da» hij den oTfi.
cier dooddoes. Hii moest in elk geval
weg En het besluit dat hii inmiddels
genomen had. wees er op dat hij er
ook zoo>over dacht Fluisterend zettn
h'i uiteen, dat wij de wacht aan de
poort buiten geveeht moesten s'e"rn
en dan meteen over den muu' -
pen, wat met een 'linken nanlm-> v
moeiliik zou zijn Wjf ineen nu no-
ver van de drie S S ers af en kronpn
daarom naderbij Wij hadder een
breede zerk voor ons, waarin geb«'-
teld was:
„Quo usque tandem" tot hoelang
nog.
Ik kon mij niei meer herinneren
welke van Cicero*' redevoeringen te
gen den rebel Catalina mei deze zelf- i
de drie woorden begonnen en vroeg
mij af of deze symboliek nu wel spe
ciaal voor ons op di? oogenbl'k was
uitgezocht.
Ruurd stootte mii aan: .Laat mij je
pistool eens zien".
Ik gaf het hem
(Wordt vervolgd)
verhalen over Arnhem cn Holland en
in ie voorprogramma's van de bios.
conen werden tal van films over Hol
land gedraaid Alles in de geest van
Marken en Volendam overigens,
boertjes op klompen en ophaalbrug
getjes. Zelfs in Den Haag liet men
Zeeuwen wonen!
Voor de film „Theirs is the Glo-
rv", het relaas van den slag om
Arnhem, bestond veel belangstelling.
Voornamelijk Airbornetroopen en
Hollanders vormden in 'ie eerste da
gen liet bioscooppubliek en elke keer
als de verpleegster tusschen al het.
Engclsch door zei „Dokter, mag ik
nog een spuitje geven" klonken
echt Hollandsche opmerkingen door
de donkere zaal!
Over Engeland en over Londen
zou ik nog veel kunnen vertellen,
bijvoorbeeld over de eigenaardige
make.up der vrouwen, over t' meis
ie. dat in den ondergrondschen trein
haar beenen poederde, over de
prachtige „help your self" restau
rants enzoovoort, maar dat zou te
ver voeren. Wij zullen onze trip naar
Engeland niet spoedig vergeten en
wij hopen allemaal, dat wij eens de
gelegenheid krijgen Londen nog be.
ter te leeren kennen.
DINSDAG
HILVERSUM I. 301 5 M.8.15
Van Alkmaar begon de victorie! 9.00
Carillonmuziek; 9.15 Morgenwijding;
10.35 Fluitrecital; 11.30 Operettemu
ziek (gr.); 11.45 Familiebericht uit
Indië; 12.00 Dc feestelijke herdenking
te Alkmaar. 13.15 De gioote Bloemen
tentoonstelling te Utrecht: 13.20 Vau
deville-orkest; 14.20 Pauline Marcelle
piano; 15.15 15 Minuien Hawaiian-
klankcn; 15.30 Werken v.Ravel. 16,30
Vroohjke marschen (gr.); 17 00 Ne-
derlandsch beste pianisten spreken en
spelen voor de jeugd; 17.30 „Dc Sky-
masters"; 18.15 „The Skymasters";
18.30 Pogr voor de Ned. Strijdkrach-
;en; 19.05 Zdzislas Ladomirsk"., piano;
20.15 A V.R.O.'s bonte Dinsdagavond
trein. 21.30 „Dc kleine Misdaad" 23.15
24.00 ,,De camera loopt".
HILVERSUM II. 415.5 M. 8.15
„Pluk den dag" (gr.); 9.05 „Pluk den
dag" (verv) (gr.); 11.00 Pianorecital;
12.30 Lunchconcert; 13.15 Lunchcon
cert door het pianoduo André da
RaaffJacques Schutte; 14.00 Hart-
velt-kwartet; 1-1 30 Scarlatiana. 15.00
Vioolrecital; 16 45 Hedendaagsche Nc_
derlandsch© Kamermuziek; 17.15 „Uit
Nederlandsch Glorietijdperk"; 17.45
Dinermuziek 18.30 Dinermuziek (ver
volg). 20.15 Omroepkamerorkest 21.00
Omroepkamerorkest (vervolg); 21.30
Koninklijke Zangvereeniging „Venlo-
na", 22.50 Myra Hess. piano; 23.00
Lichte orkestmuziek (gr.)
Bijzondere correspondentie
f?EN escortevliegdckschip,, twee kruisers twee in aanbouw), zes torpe-
Es dobootjagers, acht kanonneerbootcn en escortcurs (een wordt in ge
reedheid gebracht), negen onderzeebooten, dertig mijnenvegers, zes hulp-
mijnenvegers en escortcursdrie mijnenvegers, twee mot or-tor pc do-
booten. zes patrouillebooten, een en vijftig hulpvaartuigen, drie
opnemingsvaartuigen en tien depótschepen: ziedaar een samen
vatting van onze zeesr,lijd krachten op 1 Juli 1940. waarbij de 14000
ton metende „Karei Doorman'', gebouwd in 1913, als „zwaarge-
wichtfungeert en dus boven aan de lijst, staat. Een bemanning van 730
koppen, tuce kanonnen van 10,2 c.mzestien mitrailleurs van 40 en cverl
veel mitrailleurs van 20 m.m., alsmede twintig „Fireflg"-vliegtuigen vor
men de bewapening van de „Doorman"De snelheid is zeventien mijl!
oudste „beestje". Dc kleinste
Onmiddellijk daarop volgen de
twee lichte kruisers „Tromp"
en „Jacob van Hcemskerck",
elk 3350 ton metend. De eerste
18 thans negen jaar oud, de
tweede zeven jaar. Het aantal
„koppen" bedraagt reep. 360 en
376, de beewa pening van de
„Tromp" bestaat uit: 6 kanonnen
van 15 cm., 4 van 7,5 cm., 6 mi
trailleurs van 20 mm en 6 torpe-
dolanreerbnizen van 533 mnj Van
de „Heemskerck" is dit: 10 kanon
nen van 10,2 cm. 8 mitrailleurs
van 40 mm en 8 van 20 mm. De
snelheid vin de beide kruisers is
32 mijl. bijna het dubbele van de
„Doorman".
Lang zullen deze lichte kruisers
niet meer op de tweede en derde
plaats prijken, want in aanbouw
zijn „Do Zeven Provinciën" en de
Eendracht" (e\-„Kijkduin"). elk
S350 ton metend.
De torpedoboot jagersTwee,
de „Banckci 1" (1725 ton) en de
„Van Galen' (1750 ton) zijn in
1041, do vier anderen, de „Evert-
sen" (1706 ton). „Piet Hein" (1796
tuu). „Tjerk Hiddes" (1750 ton) on
„Kortonaer"' (1796 ton) in 1042
gebouwd. Hun snelheid is maar
een kwart mijl minder dan die
dei lichte kruisers In totaal be
vinden zich 1340 „kop,pen" aan
boord van deze „jagers", waar
van do bewapening uit 4 of 6 ka
nonnen van 12.7 cm uit mil rail
lours van 10 en 20 m.m. cn uit
of 10 torpodolanceerbuizon be
staat
Wat de kanonneerboritcn be
treft de oudste is de „Gruno"
(533 ton), die in 1013 is gebouwd
on die du« twee wereldoorlogen
l.pcft meegemaakt Neon, de
Gruno" nog niet eens de klein
ste van dc vloot van acht' dat is'
ie .Oneen Wilhelmina" (ge-,
iiV r» in 1942* die 325 ton meet,
maar die elf mijl sneller is dan 't
echter 29 jaar jonger. Ook do
„Soernba" en „Flores", beide ge
bouwd in 1025. behooren nog tot
1c in dienst zijnde kanonneerboo-
len. Zij meten elk 1457 ton, maar
hun snelheid bedraagt slechte» 15
mijl. De bewapening van deze
((oudjes" loopt niet ver uiteen. De
„Jan van Brakel", dateerend uit
1936, is evenmin snel te noemen
met haar 15 mijl. Gelukkig houdt
op in 1039 van stapel geloopen
„Van Kinsbergen" de eer tegen
over de kleinste op: ook deze ze
ven jaar oude kanonneerboot
haalt 25 mijl. Tenslotte bezitten
we nog de in 1941 gebouwde „Van
Speyk" en de „Joh an Maurite",
dc jongste, die thans drie jaar
telt. Daarnaast is de in Delfzijl
gezonken K2 hiertoe te rekenen.
Onderzeebooten
Van de negen onderzeebooten
/ijn de „Tijgcrhaai" on „Zwaard-
visch", die beide 1170 ton water-
verplaatsing hebben, het grootst.
Zij liepen in 1943 en 1944 van sta
pel, doch zijn met hun 15J/£
mijl minder snel dan de 937 ton
metende 021, 22. 23, 24 en 27, die
19 mijl halen en in de jaren '40
'41 van stapel liepen. De „Dol
fijn" (632 ton), eveneens in 1041
gebouwd, haalt „slechts" 11 yz
nii.il, zoodat de K XIV en K NV,
natoerend uit 1932, met 17 mijl
hierbij nog een goed figuur ma
ken.
Zeer snel zijn de twee motor-
to'-pedobooten MTB 229 en 433,
waarvan de laatste ook nog met
twee dieptebommen is uitgerust.
Deze loopeii beide 42 mijl. De pa-
Irouillebooten (S 3 t/m S 6) halen
36 mijl. de &7 en S8 30 mijl.
Ziehier een opsovnming van on
ze „vloot", zooals deze thans is sa
mengesteld. Het zou in dit bestek
te ver voeren om ook de „lichtere"
onderdcelen van dn marine Ie be
spreken; voldoende is de weten-
welke deel uitmaken van onze
schap dat op dc 30 mijnenvegers,
zeestrijdkrachten een kleine 1000
man dienst doen.
(VI IJ Til
V"rd e'ing van textiel
Deze- lagen !.i.- 'k iu de krant,
lat er weer tex iHpunten zullen
ivonlen aangewezen en ook dat
ii t er me' de textiel nog niet roos-
■I maar weinig te verdoelen is en als
lal weinige nu maar op oeg hclioor-
i.ike wijze vvleHd werd zou ieder
wat krijgen Dit buit h pr zeer veel
te wensHien over. Dooi de radio
rd gezegd: Als iets op texiiel-
gebiej wil hphben iun>>l je er als de
kippen bij zijn Ik woon op een dorp
en ver van de winkels. Is er in de
stad of op hei dorp iets te koop.
dan kom »k altijd 'e laat. Het gevolg
is, dat mijn inan cn ik al onze punten
nog hebben en wij hebben evenals
ieder ander wel aan een en ander
gebrek. Als straks de nieuwe textiel*
punten er zijn grijpen wij er weer
naast Die er als de kippen bij kun
nen zijn (familie vrienden of ken
nissen van textielhandelaren weten
het logischerwijze het eerst) komen
opnieuw aan de beurt. Moest dat nu
voo! kunnen komen bij een zoo groo
te tcxtielschaarsehtc? Dp schoenen
distributie waar het voorheen ook
treil'ig mee gesteld was loopt nu op
lolletjes cn is een eerlijke verdee
ling Zou er nu niet iemand te vin
den zijn. die zoo geniaal is een eer
lijke textieldistributie te ontwerpen.
Mevr. R.—R.
