Burgemeester Molendijk belicht
toekomst van Amersfoort
Rede ter gelegenheid
van installatie
In een moeilijke periode
aanvaardt gij het
bestuur
Burgerzin en
democratie
Strenge maatregelen tegen
deviezensmokkelaars
Wie waren er in Amersfoort
vroeger burgemeester?
Dinsdag 5 November 1946
3
Burgemeester H. Molendijk zooals
onze fotograaf hem snapte toen
hij voor de eerste maal het Amers.
foortsche stadhuis betradm
DE heer H. Molendijk heeft hedenmiddag bij zijn installatie
als burgemeester van de gemeente Amersfoort ten stadhuize
de volgende rede uitgesproken:
Mijnheer de wnd. Burgemeester, Heeren Wethouders,
Leden van den Raad, mijnheer de Secretaris,
Dames en Heeren,
Laat mij mogen beginnen met het traditioneele dankwoord aan
Hare Majesteit de Koningin voor het in mij gestelde vertrouwen.
Ik mag dan in dien dank wel betrekken degenen, die Haar bij
deze benoeming van advies hebben gediend:
den heer minister van binnenlandsche zaken, Zijne Excellentie
dr. Beel; den toenmaligeh wnd. commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht, den heer Wijkamp; verder zijn ambtgenoot in
de provincie Gromngen, den heer Ebels en den heer burgemeester
van Groningen, mr.'Cort van der Linden.
bevolkingsadministratie, politie
en een beperkte zorg voor het on
derwijs.
Daarna de periode, omtrent de
eeuwswisseling, waarin aan de
gemeenten de beheerstaak over de
openbare nutsbedrijven ten deel
viel: water, gas en clectriciteit.
"LJ ET verheugt me buitenge-
-*■ -*■ woon. dat de heer Wijkamp
met zijn echtgcnoote en de heer
Cort van der Linden bij wien
ik sinds 1935 „tc roer heb ge
staan" aan deze installatie
plechtigheid luister bij zetten door
hun aanwezigheid.
U, mijnheer de wnd. burgemees
ter, mijn dank voor Uw hartelijk
welkomstwoord. De geest, die uit
Uw woorden spreekt, is dezelfde
als heerschte in de eerste bijeen
komsten, die ik met U, heeren
wethouders, en den secretaris
mocht hebben. Wij zullen elkaar
wel vinden!
Mijnheer de wnd. Burgemeester,
Ontegenzeglijk zit er in het
leven en «Ie ontwikkeling der ver
schillende gemeenten \eel over
eenkomstigs. Toch beeft elke stad
haar eigen wezen, haar eigen ka
rakter. haar eigen problematiek
Nauwelijks inwoner van de stad
Amersfoort lijkt het mij wat prae.
matuur om me te uiten over (le
diverse vraagstukken, die daar
hangende zijn. zelfs om ze in ex-
tenso aan te duiden.
Problemen
Dat er tal van problemen op te
lossen zijn speurt ieder, die er
een paar dagen vertoeft: in de
oude stad, met de schilderachtige,
deels keurig-gerestaureerde Muur
huizen, de eerbiedwaardige poor
ten. de stille grachten en singels,
rond den ouden toren hangt een
traditie, die wij hoog moeten
houden.
Dc prachtige ruime woonstad
met haar frissche middenstands-
en arbeiderswoningen vestigt dc
aandacht op den snellen qroei van
dc stad en de eigenaardige moei
lijkheden, die danr mee gepaard
gaan, en op het netelige woning-
probleem; terwijl in het Noorden
van de stad de vele jonge in
dustrieën den stadsbestuurder
manen zich te bezinnen op het
probleem rler industrialisatie.
Wie als automobilist het knoop
punt van wegen, Amersfoort, on
gedeerd gepasseerd is. weet. dat er
zonder twijfel nog een vraagstuk
om oplossing vraagt: dat van het
verkeer.
Maar ik zou immers de proble
matiek van Amersfoort laten rus
ten. Laat mij er alleen nog van
zeggen, dat ik er na eerste kennis
making met een zeker optimisme
tegenover sta. F.- is hier m i. veel
te werken, maar deze energieke
stad. gelegen in dit prachtige land.
zal haar bestuurderen altijd weer
opnieuw inspireeren het uiterste
van hun krachten te geven.
Daaromtrent heb ik geen be
kommernis.
Bezorgdheid
Mijn bezorgdheid gaat uit naai
de gemeenten in het algemeen.
Naar de Nederlandsche gemeen
ten in het komende, nieuwe tijd
vak.
Zullen wij in staat zijn de ge
meenten levend te houden of zul
len zij verworden tot rijkskantoren
met een beperkte administratieve
taak?
Ik doel hier niet op de finan-
oieelo onmacht, waarin vele ge
meenten verkeeren. Die is funest
voor de gemeentelijke zelfstan
digheid. In een gemeente, waar
op elke uitgave toestemming ge
vraagd moet worden van gedepu
teerde staten on de interdeparte
mentale commissie, wordt alle ini
tiatief gedood.
En dit is toch in negen van de
tien Nederlandsche gemeenten het
geval. Amersfoort behoort geluk
kig tot de gemeenten, die nog niet
noodlijdend zijn. Laten wij hopen,
dat de algemeene verlichting van
lasten, die de commissie-Oud den
Nederlandschen geriieentcn zal
brengen, spoedig in zicht tal ko
men. Zij zou de dragers der ge
meentelijke werkzaamheden nieu
wen moed en de zoo noodige be
zieling geven.
Heuvels en dalen, zij zijn er ook
in den ontwikkelingsgang der ge
meenten.
Prof. van Poelje, een van de bes
te kenners van ons gemeentewe
zen, heeft onlangs in een vergade
ring van de vereeniging van Ne
derlandsche gemeenten betoogd,
dat er nog andere tendenzen zijn,
die de gemeente als levend orga
nisme bedreigen. Hii schetste de
beperkte taak van de gemeente in
het Thorbeckiaansche tijdvak:
Collectieve behoeften
We kennen schier allen uit eigen
ervaring liet tijdvak van do ge
meente, als „centraal orgaan ter
voorziening in de collectieve be
hoeften". zooals Wibaut de groote
voorvechter van de socialistische
gemeentepolitiek, het noemde.
De gemeente-gasfabriek, de ge
meente-waterleiding, het gemeen
telijk electriciteitsbedrijf, de ge
meente-reiniging. het gemeentelij
ke bad- en washuis, dc gemeente
lijke technische dienst, het ge
meente-bad, de gemeente-tram, de
gemeentelijke arbeidsbeurs, de ge-
meente-politie, de gemeentelijke
woningbouw, de gemeentelijke
brandweer, de gemeentelijke ge
neeskundige dienst, enz., enz.
Wat een veelzijdige gemeentelij
ke bemoeienis!
Wat een krachtbron voor dc in
woners onzpr kleinste staatkundi
ge eenheid!
In die ontwikkeling is een ster
ke kentering gekomen.
Verschillende taken eijn den ge
meenten ontvallen cn meerdere
zullen volgen. Daarvoor zijn twee
oorzaken aan tc wijzen, beiden
van structurcelorï aard. In de bc-
stuurstcchnick is na den oorlog
een sterke centralistische tendenz
te bespeuren, ten deele een erfe
nis van den bezetter.
De wederopbouw cn woningbouw
wordt centraal geleid, dc gem. ar
beidsbeurzen worden rijksbureaux.
politic cn brandweer voor dc klei
nere gemeenten zijn opgenomen
111 een rijksorganisatie.
Ik laat in het midden of deze
ontwikkeling onvermijdelijk was.
De tweede oor/aak is van zuiver
technischen aard. Op het gebied
der openbare nutsbedrijven zien
we een vergrooting van de verzor
gingsgebieden intreden. Amers
foort is voor stroomverziening al
tijd opgenomen geweest in zoo'n
grooter verband. Andere steden
zien hun eigen bedrijven er door
opgeslokt.
Provinciale waterleidingbedrij
ven zijn in vele provincies ge
sticht.
Intercommunale gasfabrieken
zijn allerwegen in wording.
Hoe lang zal het nog duren of
de Nederlandsche gemeenten wor
den door eenige groote krachtsta
tions bediend van electriciteit,
door de prov. waterleidingbedrij
ven van water en door de pijplei
dingen vanuit de mijnstreek en
IJmuiden van ver warm ingsgas?
Nieuwe taken
Beteekent dit een aftakeling
der gemeenten als levensgemeen
schappen?
Van Poelje ziet deze ontwikke
ling blijkbaar als onvermijdelijk
en hij' spoort aan om nieuwe
taken te zoeken, waartoe dc ge
meente krachtens haar wezen
voorbeschikt is.
Hij vestigt onze aandacht op
den mensch.
Op den modernen mensch, die
nagenoeg zonder bindingen, er
gens in een stadswijk woont. Die
den anderen mensch, eenige hui
zen verder in dezelfde straat, niet
of nauwelijks kent, die zich zijn
persoonlijkheid niet meer bewust
is en wegzakt in de groote, grau
we, amorphe massa, die geen deel
heeft aan de publieke zaak, of er
slechts een negatief-gerichte be
langstelling voor heeft en er zich
niet mede-verantwoordelijk voor
voelt.
Levende democratie
Den massa-mensch moet opnieuw
ingeschakeld worden.
Hij moet opgevoed worden tot
gemeenschapsmensch.
Zijn zelfwerkzaamheid moet ge
prikkeld worden.
Zijn burgerzin moet opgewekt
worden; hij moet weer aandacht
krijgen voor liet gemeonebest. Hij
moet weer met belangstelling de
daden gadeslaan van het mede
door hem gekozen gemeentebe
stuur.
Hij moet zich mede verantwoor
delijk weten voor een frisschen,
actieven plaatselijken geest!
Mijnheer de wnd. burgemees
ter, ik ben van oordeel, dat een
een cn ander voorwaarde is om
te komen tot een levende demo
cratie en tot een inhoudsvol,
kleurig en fleurig volksleven.
Democratie is meer dan een ra
tioneel verkiezingssysteem. I-Ict is
mede een levenshouding, terwijl
de democratie het sterkst leeft als
zii verankerd ligt. in oude demo
cratische instituten, bijv. het ver-
eenigingsleven, de waterschappen
en de gemeenten.
Deze institutaire democratie
leeft, neen kan het sterkst leven
in dc gemeente, het oudste der or
ganen van zelfbepaling, van zelf
regeering in ons vaderland, de
vroedschap.
Zal de gemeente dus een sociaal
paedagogische taak ter hand moe
ten nemen?
Ja cn neen!
Neen in dien zin. dat de ge
meente niet direct, niet zelf deze
taken ter hand behoort te nemen.
Opvoeding, ook volksopvoeding,
veronderstelt een geestelijken
grondslag cn dient heeft dc ge
meente als collectiviteit niet. Het
werk moet geschieden op de -basis
der geestelijke verscheidenheid,
die behoort bij het Nederlandsche
geesteswerk.
Het particuliere initiatief in casu,
het vrij verenigingsleven moet
het werk. zoo mogelijk gecoördi
neerd ter hand nemen.
Ja, in dien zin, dat het gemeen
tebestuur initiatieven kan nemen,
aanmoedigend en stimuleerend
kan optreden en de apparatuur
kan verschaffen.
De toekomst
Zoo zie ik het Amersfoort dei
toekomst voor me, rijk voorzien
van allerlei sociale instellingen:
buurthuizen in enkele stadswij
ken, met badinrichtingen voor
jong en oud;
waschhuizcn, waar de wasch
voor de huisvrouw in enkele uren
machinaal wordt beredderd;
leeszaal en uitlecnbibliotheeken
cn een complex van zalen, waar
het rijke vcroenigingsleven van de
wijk zich kan afspelen.
Voorts denk ik aan talrijke sport
velden, die in oppervlakte in rede
lijke verhouding staan tot het in
wonertal onzer gemeente* Aan
doelmatig ingerichte tehuizen,
waar dc jeugd vorecnigingen, ieder
in eigen sfeer, hun leven kunnen
leiden «?n instellingen, die de „nn-
gr pbare jeugd" weten te pakken
cn tot activiteit weten te Wekken
en eindelijk aan een sluitend net
van speeltuinen en groote com
plexen volkstuinen in de rand dei'
stad.
Cultureel centrum
Ik zie Amersfoort voor me nog
sterker een cultureel centrum dan
liet reeds is. dordat aan het volk
een ruimer plaats is ingeruimd
aan de culturecle dis.
Het moet mogelijk zijn in sa
menwerking met de leiders der
grote bedrijven en der vakver-
eenigingen op bet gebied van
concert-, toonecl-, film- cn ten-
toonstellingsbezoek dingen te or-
ganiscercn, die een verheffende
invloed op de mensch uitoefenen.
Zijn dit gedachten, die stammen
uit Utopia?
Dat hangt af van onze eigen
instelling, aan de waarde, die we
sociale en cultureele zaken toe
kennen in dc geestelijke crisis,
die wij in Europa doorleven.
Ik ben van oordeel, dat een en
ander, naast een diepgaande ver
andering in de economische struc
tuur, noodzakelijk is om onze
levensvormen, om onze Europee-
sche beschaving, om onze Christe
lijke en humanistische levens
waarden ongeschonden door de
branding van dezen tijd lieen te
loodsen.
Wie dat beseft, is geen offer te
zwaar.
Het zal van de bevolking van
Amersfoort, van U, leden van
den gemeenteraad afhangen of w ij
dezen weg met de noodige vast
beradenheid inslaan.
Ik mag dit gedeelte van mijn
toespraak wel besluiten met een
citaat van Prof. van Poolje, dat
zoo van harte mijn instemming
heeft:
„De gemeenten moeten voorgaan
in de strijd voor een nieuwe sa
menleving of ze zullen worden
weggedrongen en zelfs in dc ach
terste gelederen geen plaats meer
vin den."
Gedachtig aan liet woord van
Joost van den Vondel in „Salo-
r-.on":
„Het past geen vreemdeling, de
burgerij te plagen.
En d'ingeborenen te tergen met
een smet van nieuwigheden"
doe ik cr dan vorder liet zwijgen
toe, want voorloopig ben ik voor
velen van U nog een vreemdeling.
Socialist
Moge ik dan eindigen niet een
paar opmerkingen van persoon
lijken aard:
Amersfoort krijgt een socialis-
lischcn burgemeester.
Ik stel er prijs op. dat in deze
buitengewone zitting van den raad
duidelijk te verklaren. Mijn socia
listische overtuiging zal mij ook
moeten schragen in het ambt, dat
ik heden aanvaard. Het hebben
van een vaste levensovertuiging
is echter geen beletsel, ik zou
veeleer zoggen een noodzakelijke
voorwaarde om tc komen tot een
prettige samenwerking met an
deren.
In mijn vorig ambt heb ik met
menschen van verschillend geloof
en levensopvatting van llerlei rang
en stand, op de aangenaamste
wijze mogen samenwerken, waar
het ging om practtischcn, vormge
vende arbeid op sociaal en cultu
reel gebied. Ik vertrouw, dat dat
in Amersfoort eveneens liet geval
zal zijn.
In dit verband waag ik het een
beroep tc doen op dc vertegen
woordigers der verschillende ker
kelijke gezindten, die hier aanwe
zig zijn:
geeft. Uw morcelen cn daadwer-
kelijken steun aan dit werk der
volksopvoeding. Ik verzeker L"
van mijn kant, dat Uw „souverei-
nitcit in eigen kling" gerespec
teerd zal worden.
Ik ben me ervan bewust, dat de
burgemeester In de allereerste
plaats de exponent moet zijn van
le gehecle burgerij en, zooals de
heer Spiekerniann het uitdrukte,
het samenbindend element moet-
zijn.
In de tweede plaats zijn mijn
vrouw en ik er buitengewoon
dankbaar voor, dat mijn vader en
beide schoonouders dit keerpunt
in ons beider leven hebben mogen
beleven.
Voorts zijn we dankbaar ge
stemd, dat mijn doorluchle ambts
voorganger, graaf van Randwijck.
en de burgemeester van Utrecht
en de collega's uit de aangrenzen-
Ie gemeenten ter begroeting cn
kennismaking aanwezig zijn.
Mijn vrouw cn ik hopen vurig,
dat ons gezin spoedig in Amers
foort zal kunnen vestigen, zoodat
wij deel kunnen hebben aan het
stedelijke leven in al zijn vormen.
Dan zullen we den raad kunnen
volgen van een oud vriend, die
dezer dagen onder zijn afscheids
brief schreef:
Prediker 10, eerste gedeelte,
„Doe al wat Uwr hand te doen
vindt,
wat binnen Uwe macht is."
Leden van don raad ik doe een
beroep op Uw medewerking. La
ten we Amersfoort maken tot een
stuk levende democratie!
Ambtenaron, van hoog tot laag,
latten wij voreen hechte ei k-
gemeenschap. tintelend van leven.
GEEN VACANTIE-REISJES MEER
NAAR HET BUITENLAND?
Eigen berichtgeving
REIZIGERS zonder deviezentoewijzing zullen, indien de
plannen die te bevoegder plaatse in overweging zijn vaste
vorm aannemen, in de naaste toekomst in het bezit moeten zijn
van een uitreisvergunning om het land te kunnen verlaten. Deze
uitreisvergunningen zouden dan niet voor plezierreisjes worden
uitgegeven, want het zijn juist de toeristen die door deviezen-
smokkel enkele millioenen guldens aan ons land onttrekken om
hun verblijf in het buitenland te bekostigen.
De Nederlandsche Bank afdeeling
Deviezenvei gunningen, steunt het
plan krachtig. Als het dooi gaat zul
len de uitreisvergunningen door de
deviezenbank worden uitgegeven,
omdat men daar het beste vertrouwd
is met de aan te leggen, zeer strenge,
maatstaven. Alleen zij die een door
den consul gelegaliseerde uitnoodi-
ging uit het buitenland hebben zullen
nog een kans maken om vergunning
voor een plezierreis te krijgen.
Strafvervolging
Men overweegt nog een tweeden
maatregel om den deviezen-
smokkel tegen te gaan: wie be.
trapt wordt zou het paspoort
worden afgenomen. Tot dusver
bestond alleen de mogelijkheid
om in ernstige gevallen aan de
viezensmokkelaars het verblijf in
de grenszone te ontzeggen. Men
stelt zich nu voor dat de douane
den smokkelaar den pas zal af
nemen en voor een proces ver.
baal naar do Nederlandsche
Bank opzenden.
De Bank heeft strafrechtelijke be
voegdheid. Zware gc-vallen zullen
naar den economischen politierechter
worden verwezen; voor lichte geval,
len is transactie mogelijk. Verder kan
Je Bank de in beslag genomen de
viezen verbeurd verklaren en een
boete opleggen. Men streeft er ove.
rigens naar ernstige zaken zooveel
mogelijk over te hevelen naar den
politierechter cn eventueel naar de
rechtbank.
Ik wil het woord van den Pre
diker als motto in mijn burge
meestersambt aanvaarden.
Ik zal doen wat binnen menschee
lijk vermogen is om het geestelijk
en stoffelijk welzijn onzer stadge-
nooten te bevorderen.
Ik heb gezegd.
Italië maakt bezwaar
tegen vredesverdrag
De Italiaansche regeering heeft
den vier ministers van Buitenland,
schc Zaken te New York een nota
gezonden, waarin zij protesteert te
gen het feit dat het ontwerp.vredes
verdrag niet in overeenstemming is
met het, Atlantische Handvest, en
geen aandacht schenkt aan Italië'?
oorlogsinspanning «lan de zijde der
geallieerden en dc vaststelling van
dc grenzen mot Frankrijk cn Italië
tegen de aspiraties van de bevolking
itulruischcn en geen garantie bieden
voor de rechten der minderheden.
De regeering dringt cr in de nota
op aan dat het Joegoslavische prin.
eipc om de grens met rle ethnologi-
sche lijn to laten samenvallen zal
worden gecombineerd met een ple
bisciet. De militaire clausules bcroo.
\cn het land van zijn verdediging en
de herstelbetalingen gaan iedere re.
(lelijke grens te boven en zouden een
ineenstorting van de Italiaansche
economie tengevolge kunnen hebben.
5500 noodboerderijen
reeds gebouwd
Sinds de bevrijding zijn, ter
vervanging van de duizenden,
in den oorlog vernielde boerde,
rijen, ongeveer 5500 noodboene-
rijen gebouwd.
Ook zijn ongeveer 4500 noodstal,
len opgericht, terwijl men nog beztg
is een groot aantal noodstallen op
te trekken met behulp van pakken
geperst stroo.
Jo Vincent die op eenige con
certen in Engeland zou optreden
heeft een koude gevat, welke haar
noodzaakte per vliegtuig naar Ne
derland terug te keeren.
Wethouder Spiekerniann:
WETHOUDER A. J. Spieker,
mann heeft voor hij burge
meester Molendijk de ambtsketen
omhing, hem als volgt toegesproken;
Mijnheer de Burgemeester,
Het heeft H.M. de Koningin be
haagd U, mijnheer Molendijk, te b8
noemen tot burgemeester der ge
meente Amersfoort.
Van harte wensch ik U geluk met
deze onderscheiding en heet U har
telijk welkom in onze gemeente.
Amersfoort is lang verweesd ge.
bleven. Nadat wij gedurende de oor
logsjaron met een stiefvader in dun
slechten zin zijn gozogond geweest en
onze hooggeachte burgervader Graaf
van Randwijck nu een jaar geleden
afscheid van ons nam, zijn (lo lieer
Noordewicr en ondergetcekcnde als
pleegvader opgetreden, maar wij
prijzen ons gelukig nu weer een ech
ten burgervader te hebben gekregen
Van Randwijck
Het zou te veel van Uw fantasie
vragen om U het Amersfoort van
voor ongeveer 80 jaar voor den
geest te brengen toen burgemeester
van Randwijck zijn intrede deed in
Amersfoort. Het doodc, stille, verge
ten provinciestadje met zijn onge
veer 150 slecht geplaveide straten
en wogen, zijn stoepen en open ri
olen, zijn krotwoningen van 50 h 00
cent huur per week met zijn tekort
aan sociale en cultureele instellin
gen, futloos en zonder eenig perspec.
tief.
Het is burgemeester van Hand'
wijck geweest, die nieuw leven "t
onze oude stail heeft gebracht. Zijn
stuw- cn daadkracht heeft Amers
foort bekend gemaakt, door het ge-
heele. land en ver daarbuiten als de
ideale woonstad, als het. unique in
dustriecentrum; hij heeft, het ver-
cenigingsleven gestimuleerd, hef on
derwijs op honger peil gebracht.
Kortom Amersfoort geheven uit zijn
isolement en het tot een voor een
burgemeester begeerenswanrd ige
plaats gemaakt. Amersfoort is buT-
gemorster van Hand wijck, den grljo
ren magistraat, dan ook groote.n
dank verschuldigd.
Wij twijfelen er niet aan of de be
voegde instanties hebben, na rijp be.
raad, in U den besten candidaat, den
besten opvolger voor dit ambt ge
vonden.
Zware taak
In een moeilijke periode aanvaardt
gij het hesturu. Vele na-oorlogsehe
problemen vragen een spoedige op
lossing, want al heeft Amersfoort,
God zij dank niet zoo ernstig van
de verwoesting gelodon door dun
oorlog als andere plaatsen, het wo
ningvraagstuk bijv. is cr zeker niet
minder door. liet uitbreidingsplan
vraagt een snello afdoening, terwijl
ook op onderwijsgebied expansie
noodzakelijk is, ik denk bijv. aan een
nieuwe handelsschool, een school
voor buitengewoon lager onderwijs,
het kleuteronderwijs. Ook 't gewoon
lager onderwijs, zoowel oponbaar als
bijzonder, vraagt meer schoolruimte.
In de sportwereld verwacht men van
de overheid meer steun en medele
ven. Voor do volksgezondheid heb.
ben wij wijkgebouwen en badhuien
Burgemeesters van Amersfoort
Straatnamen bewaren
de herinnering
I-JET woord „burgemeester" do-
■*- mlneert de laatste dagen in
onze stad. Over onzen nieuwen
burgervader, den lieer II. Molen
dijk. weten wc nu al veel. maar
welke Amersfoorter (ras of im
port) weet voor liet vuistje weg
zijn voorgangers te noemen? Ge
lukkig, (lat een aantal straatna
men ons dagelijks aan Amers-
foorts Vroegere magistraten her
innert. Gelukkig Zouden we
de plank ver mis slaan niet de be
wering. dat dc meeste bewoners
van de bewuste straten niet we
ten, data zij in een „burgemees
ters" straat wonen?
Het begon in 1824 met die bur
gemeesters. Voordien kende men
een ander bestuursstclsel. Een
varieerend aantal burgemeesters
(vijf of minder) met een president-
burgemeester was toen met liet
stadsbestuur belast. Nadien ken
de men één kapitein op liet scbin.
Het was Otto van Scheltus van
Leusden die in 1824.den scepter
zwaaide. Hij hield liet dertien
jaar vol tol 1837. Zijn opvolger,
burgemeester W. van Assenraad,
bekleedde tot 1858 hot ambt en
bleef dus twee jaar bij zijn voor
ganger ten achter.
Vier jaar duurde de ambtsperio
de van burgemeester A. D. Met
horst, die in 1S52 wcrrl opgevolgd
door mr. A. G. Weijers. Met diens
bonoeming werd voor Amersfoort
het tijdperk van de advocaten-,
jonkheeren-. cn graven-burger
vaders ingeluid. Mr. Weijers hield
een 1-wart eeuw de teugels in han
den. voorwaar een knappe presta
tie. In 1S77 troonde mr. T. H. van
Perscijn in liet gemeentehuis. Zijn
..regime" duurde zes jaar. Met
zijn opvolger jlir. mr. T. A van
Ascli van Wijck. die van 1883 tot
1801 de ambtsketen droeg, gebeur
de nog een bijzonderheid, want in
het jaar 1900 hanteerde hij op
nieuw den \oorz.hamer in den
gemeenteraad. Mr. F. D Graaf
Schimmelpenninck nam van 1891
lot 1899 de leiding van het stads
bestuur over. Na hem kwam het
..intermezzo" cn in 1901 kreeg
jhr. J. W. A. Barchman Wuytiers
de touwtjes in handen tot 1912.
Deze droeg de ambtsketen over
aan den voorganger van den heer
II. Molendijk, den krachtigen en
energieken stadsbestuurder mr. J.
C. Graaf van Randwijck. Onder
zijn beleid vooral kwam Amers
foort tot grooten bloei. IIij sloeg
alle a'mbtsperiode-reaords, bleef
ononderbroken 28 jaar burge
meester en ging op waardige wijze
heen toen do Duitschers en hun
handlangers ons land in hun
creep kregen. Jaartallen wegden
ken kunnen wij niet en alvorens
wij den krachtigen figuur van
loco-burgemeester B. Noordewier
noemen, roepen wij nog even in
herinnering bet miezerig manne
tje mr. J. G. L. Harloff, den
hielenlikker van den bezetter,
wiens komst met een hier niet
nader te omschrijven woord werd
aangekondigd. Niet veel tamtam
hier gekomen, trok hij met stille
trom op Dolle Dinsdag af.
Direct na de bevrijding nam mr
J. C. Graaf van Randwijck do lei
ding weer in handen en deed ten
slotte in November 1915 afstand
van zijn geliefd ambt. De leemten
werden behalve van Dolle
Dinsdag tot de bevrijding op
voortreffelijke wijze gevuld door
het krachtige beleid van den in
Amersfoort zeer gezienen heer B.
Noordewier.
Zoo heeft dit burgemeesters-
praatje twee kanten. U weet wat
meer over de mannen clio onze
stad in de loop der jaren bestuur
den en U weet nu ook dat de
Barchman Wuytjprslaan cn al die
andere burgemees tei*sst raten de
herinnering aan deze Nederlan
ders en bovenal belangrijke
Amersfoorter6 levendig houden.
noodig. De gasvoorziening is in een
niéuw stadium gekomen. Onze dienst
voor sociale zaken is zijn tehuis ont
groeit. Verdere doorvoering van ie-
mechanisntie van onzen reinigings
dienst is gewenscht. do rioolwater
zuivering en het vuilverwijderings-
vraagstuk zullen l w aandacht vra
gen. De uithouw van Amersfoort ia
juist in een nieuw* stadium gekomen.
Amersfoort gaat een geheel eigen
plaats onder do Nederlandsche ge-
ineenten innemen. Op nieuwe uitleg
gaat nieuwe mogelijkheden oponcn,
nieuwe ideeën breken zich baan op
het gebied van volkshuisvesting,
van groot- en klein-ini'lusttie in den
tuinbouw, cn Amersfoort biedt voor
dit alles ruimschoots gelegenheid.
Ons zich uitbreidende garnizoen zal
andere cischon stellen aan het ver
keer, aan oefenterreinen, aan ont
spanning, enz. Gij hebt, mogelijk een
andere visie op organisatie van
diensten on na deze reeks van wen-
schcn en problemen, (lie ik nog met
vele zou kunnen aanvullen, wil ik
als laatst en zeker niet de minste
noemen, dat het U in Uw ambtspa»
riode gegeven mogo zijn oen nieuw
raadhuis stichten, onze stad waar
dig.
Idealisme
Gij ziit naar Amersfoort gekomen
met schoone idealen, anders zoudt
gy uw oude omgeving, wear gij U
zooveel vertrouwde vrienden en
kennissen hebt verworven, niet heb.
hrn verlaten. Gij zijt gekomen om
onze stad te besturen niet om te
hcerschen. maar om haar te leiden,
te beschermen, te bewaren, haar tot
groei en bloei te brengen. Ilaar te
besuren op democratische wijze,
dat wil niet «zeggen volgens de helft
plus ën nl moet er uiteindelijk ge
stemd worden, maar om do gemeen
tenaren zoo dicht mogelijk to nade
ren. tc vereenigen cn samen te voe-
gen.
Veelzijdig ambt
Hop veelzijdic is liot bVicmees-
torsamht, het plaatst u midden in
lie volle leven. niet. alleen in het
ideëele, maar ook in de harde reali.
teit. Het brengt u in nauw contact
met personen van allo rangen cn
sanden en levensrichting, met yer-
conigingcn cn instellingen op sociaal
economisch en cultureel gebied. De
burgemeester moet zijn bet middel,
punt het bindend deinen. In Uw
hand moeten uiteindelijk samenko
men of van U uitgaan ajle draden,
die het geheel moeten samenbinden
toteèn centraal geheel. Hot. vraagt,
fijne tact en mensehenkennis om
mede te leven met do vrengde -on
het leed van allen, die tot U zullen
komen om raad en steun;'om steeds
het juiste wóórd te vinden, nu eens
voor een jeugdigen, overmoedigen,
pedaalridder, die gloriöercnd uit den
wedstrijd treedt, dan weer voor een
diamanten echtpaar in zijn levens
avond. Het vraagt, begrip en belang
stelling voor de zienswijze van ieders
mooning on overtuiging. Wanneer
men bijv. met bewondering opziet
naar den O.L. Vrouwe-tóren heeft de
een alleen oog voor den rijkdom, de
schoonheid, de historie van dit ma
jestueuze bouwwerk, terwijl de an.
dor slechts gevoel heeft voor de wij
ding, die er van uitstraalt als uiting
van geloof, vertrouwen en dankbaar
heid. Uw belangstelling wordt ge
vraagd voor alles wat er in onze ge
meente leeft en werkt en streeft.
W[j zijn cr nog niet in geslaagd
voor U een woning to vinden, maar
gij gaat betrekken het glazen huisje,
waarin ieder woont, die in over
heidsdienst is gesteld. Men zal din
gen naar de gunst van den eersten
burger onze stad eerlijk en met de
beste bedoelingen, maar ook krui
pend en vleiend, cn men eischt, dat
U onbevangen, ver boven dit alles
staat.
Medewerking
Grqofsch cn schoon is do taak,
die gij heden op U neemt, maar ook
verantwoordelijk, zwaar en moeilijk.
Ik kan l_J echter de verzekering ge
ven. dat U hier alle medewerking
zult vindon. Niet alleen van dezen
nieuwen, pas opgetreden raad. maar
ook van den gemeente-secretaris,
die door zijn gedegen kennis en
plaatselijke bekendheid een goede
raadsman is. Het is overbodig U te
zeggen dat U kunt rekenen op den
steun van de hoofden van takken
van dienst, de chefs van do afdce.
bngen en het geheelc corps van
ambtenaren en werklieden, waarin
gelukkig oen gezonde geest heerscht;
dat. U van hoog tot laag kunt bou
wen op ons politiecorps, dat op hoo»-
peil staat.
Mag ik van deze gelegenheid ge
bruik maken allen hartelijk -dank te
zeggen voor de hulp en de wijze,
waarop zij mijn taak hebben verlicht
gedurende de waarneming van het
burgemeestersambt.
Tenslotte, mijnheer de burgemees
ter, hoop cn vertrouw ik, dat de
prettige ik mag wel zeggen vriend
schappelijke verhouding in het colle.
ge van burgemeester en wethouders
zal blijven voortbestaan.
Ik heb U dan, mijnheer de burge
meester, eenige facetten mogen be
lichten van de kostbare diamant, die
U heden wordt toevertrouwd, die U
steeds weer nieuwe kleuren cn licht
stralen zal toonen en die U immer
dierbaarder zal worden.
Moge dan onder Gods onmis'naren
zegen IJ de kracht, de fierheid en de
energie worden gegeven om met toe-
wijing en hartelijke menseheliikheu!
dit mooie ambt te hekleedcn. dat bij
ons in hooge eere staat, tot heil van
onze dierbare stad Amersfoort, tot
U*.v eigen voldoening, en moge heiu
I' en de Uwen eon reeks van geluk
kige. jaren brengen
Aanvaardt dan deze keten, net
toeken Uwer waardigheid, een ge
schenk van onze gemeente aan Uw
ambtsvoorganger hij zijn l2l/«>-jarig'
jubileum cn die door hem steeds met
zooveel waardigheid is gedragen.
