In een strafcel en in „Ezra's Toren"
Amerikanen racen
per uur
rnooAd
Radio-programma
CONFRONTATIE MET WERELDPROBLEMEN
Soepen uit
Oost-Europa
Aan Kerstman,
Sprookjesland
Ook Denemarken heeft een
nationalistisch probleem
D
onder getuige
Onze schilderijen
in de USA
2
Donderdag 12 December 1946
Arthur Koestier is in alle opzichten het product van een
chaotischen tijd. In 1905 te Boedapest geboren, in Weenen
opgevoed, had hij vóór zijn 21ste jaar al in Palestina en in
Cairo gewerkt. Vervolgens werd hij journalist in Duitschland en
nam deel aan de Noordpool-expecSitie van de ,,Graf Zeppelin".
In 1931 sloot hij zich aan bij de communisten, reisde door Midden-
Azië en bracht een jaar in de Sovjet-Unie door. In 1936 vinden
wij hem als oorlogscorrespondent van de News Chronicle in
Spanje, waar hij op beschuldiging van spionnage door Franco
ter dood veroordeeld wordt, maar tfenslotte tegen een anderen
gevangene uitgewisseld. Hij treedt uit de Communistische Partij
en geeft in Parijs een anti-communistisch en anti-fascistisch
weekblad uit. Als de tweede wereldoorlog uitbreekt, wordt hij
opnieuw gevangen genomen, maar op voorspraak van Engelsche
vrienden weer losgelaten, waarop hij dienst neemt in het Engel
sche leger. Op het oogenblik is hij 41 jaar oud en woont hij in
het Noorden van Wales.
X-J ET is stellig geen wonder dat
iemand, die zooveel doorge
maakt heeft, boeiende hoeken kan
schrijven! Toch is het niet aan de
weergave van zijn spannende
avonturen, dat Koestiers romans
hun waarde ontle-enen. Die waar
de is een gevolg van het feit, dat
hij zijn ervaringen niet alleen be
leefd heeft, maar ook doorleefd.
Op zijn zwerftochten is hij telkens
in aanraking gekomen met fun-
darncnteele problemen van onzen
tijd en blijkbaar heeft hij niet ge
rust voor hij tot dc kern daarvan
was doorgedrongen. Het was hem
niet te doen om het zien, maar
om het begrijpen. In de beide bo
vengenoemde boeken legt hij re
kenschap af van zijn confrontatie
met twe£ dezer problemen: den
Sovjet-stuat cn het Zionisme, ech
ter niet in den vorm van ccn be
toog, maar in die van een roman.
Niet van buiten-af- du^maar van
binnen-uit. In hoeverre zijn visie
volledig en juist is, kan ik niet
beoordeelen; in het verband van
zijn verhaal is zij echter volkomen
overtuigd, en daarop komt het bij
een roman toch in de eerste
plaats aan.
Nacht in den middag
M ACHT IN DEN MIDDAG
4 (een niet geheel bevredigen
de weergave van ..Darkness at
noon" uit 1910: er zijn trouwens
meer bezwaren tegen Koos
Schuurs vertaling) brengt ons in
aanraking rnet den psychologi-
schen achtergrond van de z.g.
Moskouschc sabotage-pröccssen.
Op de eerste bladzijde van het
boek wordt de hoofdpersoon Roe-
basjow, in zijn cel opgesloten: op
do laatste wordt hij in de kel
ders der gevangenis geëxecuteerd.
Daartusschcn in ligt de geschiede
nis van zijn gevangenschap, zijn
verhoeren en van de psychische
ontwikkeling die hem er toe
brengt niet-gepleegde misdaden te
bekennen en daarvan zelfs in een
openbare rechlszitting getuigenis
af te leggen. Met waar meester
schap wordt dezen zielcgang ons
gcteckend. Onontkoombaar, mee-
doogenloos. voltrekt zich de con
sequentie der geschiedenis en de
logica van hot Partijbeginsel aan
dezen man. die zelf ccn belang
rijk aandeel heeft gehad aan dc
overwinning der Russische revo
lutie. In de eenzaamheid van zijn
cel trekt het verleden aan hem
voorbij: hij wordt er zich van be
wust hoe hij zelf ook meedoogen-
loos het Partijbeginsel heeft toe
gepast en anderen daaraan ontr-
offerd. Zelfs zijn minnares Arlo-
wa moest onschuldig sterven, op
dat hij zijn werk voor de revolu
tie zou kunnen voortzetten.
Nu zit hij zelf gevangen als een
geval van ..politiek mecningsver-
schil". Dat hij doodgeschoten zal
worden, staat van te voren reeds
vast: wanneer zijn vriend Iwanow
die aanvankelijk het vjerhoor leidt
hem daarvoor tracht te behoeden,
veroorzaakt dit slechts diens eigen
executie. Het gaat er slechts om
of Roebasjow gerangschikt, moet
worden onder categorie A of cate
gorie O- A wil zeggen: admini
stratief geval, dat niet in de open*
Prof. dr. Vf. A. P. Smit
over Arthur Koestier
baarheid komt; O. daarentegen:
openbare rechtszaak, waarbij dc
beschuldigde voor het laatst nog
de Partij dient „als een waarschu
wend voorbeeld door aan de mas
sa te toonen, in eigen persoon
lijkheid, de gevolgen waartoe op
positie tegen de partij-politiek on
vermijdelijk voert."
Belemmende logica
DE koude, volstrekt onbarm
hartige logica, waarmee van
Roebajow geëicht wordt om ter
wille van de Partij aan zijn eigen
ondergang mede te werken,
van een adembenemende be
klemming. Prachtig wordt de
kern van de kwestie door Iwa
now geteckend .wanneer hij uit
eenzet: „Er zijn slechts twee be
grippen van menschelijke ethica
en die staan lijnrecht tegenover
elkaar. De ecne ervan is Chris
telijk cn menschelijk, verklaart
den individu voor heilig en be
weert dat de regels der reken
kunde niet mogen worden toege
past op menschelijkc eenheden.
De andore bouwt op het grond
beginsel dat ecn gemeenschap
pelijk doel alle middelen recht
vaardigt, en niet alleen toestaat
maar verlangt, da.t de individu op
iedere nijze' ondergeschikt is en
opgeofferd wordt voor de ge-
mecnchap die er over mag
beschikken als over een proef
konijn of ecn offerlam. De eerste
opvatting kan worden genoemd
anti vivisectie-moraal cn de
tweede vivisectie-moraal. Bedrie
gers en dilettanten hebben altijd
getracht beide opvattingen door
een te mengen; in dc practijk is
het onmogelijk".
Roebasjow eindigt met volle
dig Ie capitulecren. Hij aan
vaardt. de consequentie vuri het
beginsel dat hij zelf steeds heeft
toegepast. Maar cn dat wordt
voortreffelijk weergegeven in
liet aangezicht van den dood
gaat hij toch aan de juistheid
van dit beginsel twijfelen. Diep
in zijn ziel blijft er iets 'tegen
deze logica protesteeren. Toch
onderwerpt li j zich: als hij on
gelijk heeft gehad, wil lnj voor
zijn fouten betalen. En hij
schaart zich in dc rij van dc
„besten" onder de slachtoffers
sabolage-processo.n, die zich stil
hielden om do Partij een laat-
sten dienst te bewijzen maar
..de bosten hadden zelfs elk een
Arlowa op hun geweten".
De zeldzaam scherpe psycho
logische ontleding maakt „Nacht
in den middag" tot een fasci-
neerend boek, dat ons bovendien
meer van Sovjet-Rusland doet
begrijpen dan een heele reeks
theoretische uiteenzettingen.
Thieves in the night
HIEVES in the night.dat
-*■ eerst enkele maanden gele
den verschenen is, blijkt in vele
opzichten aan het vorige boek
verwant. Ook hier de scherpe
T/ OOR de huisvrouw dte eens
wat afwisseling wil brengen in
het dagelijksche menu geven wij
vandaag eemge recepten voor voed
zame soep, afkomstig uit Cost-
Europeesche landen
BORSCHTSCH
Oekrainische manier: Als U wat
beenen of een mergpijp van den
slager krijgt, neemt u er dan eens
zooveel soepvleesch bij als de bon.
nenvoorraad het toelaat en maakt
U dan deze soep. die door haar
voedzaamheid het hoofdbestanddeel
van den maaltijd kan vormen.
Doe de beenen en hef. vleesch in
de pan met zooveel water als voor
de soep noodig is, voeg er waf krui.
den bij zooals peterselie, selderie,
tijm, laurier, een gesneden ui en
twee aardappelsLaat alles onge
veer een uur op een klein vuur ko
ken, voeg er dan nog drie flinke
preien, drie wortelen, drie knolle
tjes, (Wee bieten en een kleine ivit/e
kool bij. Wanneer het vleesch zacht
is ivordt de soep afgemaakt met
een blikje tomatenpuree en drie a.
vier lepels azijnDe borschtsch is
het lekkerst wanneer ze ongeveer
vier uur op het vuur heeft gestaan,
Poolsche manierLaaf in een
flink stuk boter gaar smoren: twee
fijn gesneden bicten, twee preien,
een groen kooltje, een ui, wat pe
terselie en selderie. Voeg het be-
noodigde wafer toe, een kopje ge
raspte biet, waf kruiden en een
stuk soepvleesch. Laaf ijjt alles zoo
lang koken tof het vleesch en de
groenten gaar zijn. Voor het opdie
nen kan er nog wat geraspte biet en
gehakte peterselie aan toegevoegd
worden.
HONGAARSCHE KAASSOEP
Neem per persoon een eetlepel
bloem, roer dit op het vuur met een
stuk boter tot een papje, doe er
evenveel geraspte kaas bij. vervol
gens de noodige- vloeistof (wafer of
bouillon), eventueel vermengd met
melkAls dc soep goed kookt aan
kleine stukjes gebroken selderie
bijvoegen, en alles laten koken tot
het gaar is.
ZUURKOOLSOEP
Kook een half pond rookworst,
aan stukjes gesneden, en een half
pond zuurkool in het noodige soep
water gaar. Voeg vaar smaak zout
toe. Fruit een fijn gesneden ui in
vet lichtbruinvoeg per persoon een
eetlepel meel toe en laat dif mee-
fruiten. Roer het nat van de soep
hierbij en laat dit even doorkoken,
voeg wat peper of paprika toe.
Maak de soep af met de zuurkool
en worst,
teekening van tegengestelde
standpunten, ook hier de 'mce-
doogenloos getrokken conclusies,
ook hier de critiek van den
hoofdpersoon op zijn eigen over
tuigingen. Toch is „Thieves in
the night" minder tol ecn een
heid geworden dan „Darkness at
noon" waar alles geconcentreerd
is op enkele dagen uit het leven
van ecn hoofdpersoon. Hier krijgt
het verhaal ecn loseeren, soms
bijna journalistiekun bouw, waar
door het als roman minder be
vredigt. Wij zouden kunnen
spreken van drie concentrische
sferen, waarin wij vrijwel tege
lijkertijd worden binncngelëid:
oe Joodscho gemeenschap in Pa
lestina nis geheel, de Joodscho
kolonie van „Ezra's Toren" en
do ziel -van don half-Jood Jozef,
die zich na een anti-ecmitische
ondervinding bij het volk van
zijn vader heeft aangesloten.
Meesterlijk weet Koestier ove
rigens ook in dit boek zonder
veel woorden, eenvoudig door de
teekening van enkele typen en
de weergave van een gebeurte
nis of een gesprek, duidelijk te
maken wat er in Palestina gist
en waar het uiteindelijk om gaat.
Voor con oogenblik leven wij
mee in wat daar gebeurt. Wij ne
men deel aan de stichting van
de nieuwe kolonie Ezra's Toren
op een rotsigen. verwaarloosden
heuveltop aan de verdediging
daarvan in den eereten nacht te
gen ecn aanval van Arabische
nationalisten aan de moeilijk-
linden van den eersten tijd
aan den groei en den bloei van
deze volkomen communale ge
meenschap. Wij kcBicn in aan
raking met de mystiek-fanatieke
liefde der kolonisten voor het
land hunner vaderen zijn ge
tuige van de regeneratie derner-
vense verkommerde vluchtelin
gen uit Euopa (het hoek speelt
tusschen 1937 en 1939), die hier
hun zelfvertrouwen terugwinnen
en van „Joden" tot „Hebreeën"
worden maken de gevolgen
mee van beperking en stopzet
ting der immigratie. Maar nven-
zeer maken wij kennis met de
orthodoxe Joodeche groepen, die
het met de vrijzinnige kolonisten
allerminst eens zijn met de
Arabieren met de Engelschen.
(Dat ecn zoo onbewimpelde cri-
tiek-op de politiek der Engel
schen en hun bevoorrechting der
Arabieren mogelijk is in een te
Londen verschenen hoek. wordt
ccn onbedoeld eerbewijs voor de
Engelsche persvrijheid!).
Bij de terroristen
J-J ET terugkomen Op de Bal-
1 1 four-verklaring veroorzaakt
onder de'Joden 'n scherpe schei
ding. De meesten willen voor
hun zaak opkomen langs lega
ten weg; een kleine (maar steeds
groeiende) groep echter kiest
voor den actieven tegenstand de
terreur, als eenige mogelijkheid
om invloed te oefenen: „A na
tion of conscicntous objectors
can 't survive. We have to for
ce them to take us seriously,
hen they'll do business with us".
Jozef (on met hem blijkbaar
ook Koestier) aanvaardt tenslot
te dc juistheid van deze opvat
ting en hij sluit zich bij de ter-
reur-grocp aan. Evenals Roebas
jow trekt hij de consequenties
van het beginsel dat hij gekozen
heeft, al heeft hij nog veel meer
dan deze een open oog voor de
relativiteit daarvan. Als half-
TUINKALENDER
12 DECEMBER. In December of
in Januari kunnen voor vermeerde
ring van verschillende boomen en
heesters stekken worden gesneden
Hiervoor komen in aanmerking: de
Sneeuwbal. Vlier, Jasmijn, Deutzla,
Diervilla. Ribes. Aalbessen. Kruisbes
sen, Liguster, Wilg, Populier en nog
verschillende andere gewassen. In
een lengte van 25 a 30 centimeter
worden de stekken uif. éénjarige twij
gen gesneden. Daarna worden ze in
de aarde in den tuin ingekuild en In
Maart ter bestemder plaatse in den
grond gestoken.
M i N i i
li
Jood ziet hij scherp de fouten
van de Joden, („I do not even
love my people. I rather dislike
them. Self-hatred is the Jew's
patriotism") en voelt hij de
waanzinnige disharmonie van
ccn stad als Tel Aviv, die hun
groote trots is. Toch weet hij
zich voor goed met hen verbon
den en evenzeer al6 zij heeft hij
het Palestijnsche land liefgckro-
gen. Aan het einde van het boek
doet hij mee aan de clandestiene
stichting van weer een nieuwe
kolonie, tegen alle wetten en
reglementen in: „als dieven in
den nacht". De Joodsche drang
valt niet meer te stuiten.
LEEST men deze boeken nu in
de eerste plaats ah romans, of
als documentaires omtrent probic.
men waarbij wij allen ihdirect be
trokken zijn en die. daarom ome
intense blcangstelling hebben? Ik
durf hierop geen positief antwoord
geven. Maar in ieder'geval hangt
hun fasclncercndc werking ten
nauwste samen met den roman,
vorm. Want dat wij zoozeer ge
boeid worden, is een gevolg van
het feit, dat wij niet gesteld wor
den tegenover een theoretisch pro
bleem. maar tegenover levende
menschen in wie dat- probleem zich
pmctisch manifesteert. De roman
vorm is hier essentieel. Daarvoor
spreekt Koestier van hart tot hart.
ARTHUR KOESTLER, Nacht in
den mldrlag; verf. Koos Schuur (De
Bezige Bij, Amsterdam 1940).
ARTHUR KOESTIER Thieves in
the night. MacmillanLondon '46).
EEN speciale beambte van het
hoofdpostkantoor in Londen
is dezer dagen weer met zijn jaar-
lijksch weerkeerende taak voor
Kerstmis begor/ren. Hij beheert
de afdeeling onbestelbare brieven,
en in December ontvangt hij sta
pels brieven die op een of andere
wijze aan het kerstmannetje zij-n
geadresseerd. Zij vermelden op de
enveloppe: „Kerstman, Londen,
Engeland," „Kerstman p.a. Pos
terijen", of „Mijnheer Kerst
man".
Een brief was geadresseerd:
„Kerstman, p.a. Posterijen,
Sprookjesland", en luidde: „Lie
ve Kerstman Breng mij asje
blieft een autoped en een pren
tenboek. Moeder zegt dat ik niet
stout ben geweest."
De brieven worden door een
nauwgez.etten beambte zorgvuldig
gestempeld met „onvoldoende ge
adresseerd". Een brief met het
adres „Aan Kerstman. Noord
pool" werd officieel naar het bu
reau voor onbestelbare brieven
gezonden met het stempel „geen
bestelling"
Een meisje schreef: „Lieve
Kerstman Ik ben het heele
jaar zoet geweest. Ik weet dat
speelgoed schaarsch is, maar wilt
u uw best doen? Onze schoor
steen is erg nauw, maar ik zal
de keukendeur van de knip laten
cn mijn kous rechts van den
schoorsteen hangen. Ik zal een
stuk kerst-cake op de tafel neer
zetten".
De pianist Henk te Stroke,
die met Willem Noske meer. dan
100 concerten heeft gegeven in
Indië, is per vliegtuig iq Holland
teruggekeerd. Noske is. zooals
rq^ds gemeld, doorgegaan naar
Australië.
E oorlog heeft in allerlei landen sterke nationalistische
stroomingen in het leven geroepen, de oude verhoudingen
hebben overal ter wereld hun tijd gehad, allerwegen waar afhan
kelijkheid bestond probeert men tot onafhankelijkheid te gera
ken en er is vrijwel geen staat, die hiervan niet in den een of
anderen vorm den terugslag ondervindt.
Dat de vroegere koloniale landen, dat Engeland, dat Frank
rijk, dat de V.S., dat wij zelf niet te vergeten, met dit probleem
te worstelen hebben, is bekend genoeg. We zijn echter wel
eens geneigd te vergeten, dat ook Denemarken voor een derge
lijk vraagstuk is gesteld, dat dit land het te kwaad heeft met
de onafhankelijkheidsneigingcn van een deel der bevolking van
de Faroereilanden.
Deze eilanden, bewoond door
ccn bevolking van Scandinavi
sche afkomst, die leeft van
vischvangst en van schapenteelt
in de eerste plaats, maar omdat
zich er de laatste decenniën ook
ecn vrij belangrijke textielindus
trie heeft ontwikkeld, zijn zij ge
durende den oorlog, d.w.z. on
middellijk na den Duitschcn
overval op Denemarken, door de
Engelschen bezet; hun strategi
sche ligging voor de kust van
Schotland en in het algemeen in
het Noordon van den Atlanti-
schen oceaan gaf hier alle aan
leiding toe. Economisch is deze
bezetting voor de bevolking van
groote betcckenis geweest: niet
alleen hebben zij de opbrengst
van hun vischvangst en het
vleesch van hun schapen voor
goed geld kunnen verkoopen aan
de bezettingstroepen, maar bo
vendien raakten zij door het ge
scheiden zijn van Denemarken
heolemaal georiënteerd op de
Angelsaksische wereld, econo
misch, zoowel als politiek, ter
wijl zij cultureel eveneens sterk
op Engeland of op zichzelf aan-
I
DE Amerikanen willen trachten een nieuw wereld-
snelheidsrecord voor vliegtuigen te vestigen. Een
Republic YP-84 Thunderjet, één van de nieuwste jagers
van de Amerikaansche luchtmacht, heeft pas bij een
proefvlucht met een snelheid van 977 km. het Ameri
kaansche record verbeterd en wordt nu in gereedheid
gebracht voor een aanval op het wereldsnelheidsrecord,
dat op S September van dif jaar door een Britschen
Gloster Meteor van 970 op 985,6 km per uur is ge
bracht
Deze XP-84, die op verzoek van
de Amerikaansche militaire autori
teiten is ontworpen om proeven te
nemen met den nieuwsten en groot,
sten door de General Ellcctric ge
bouwden motor, de TG 189, berus
tend op het straalaandrijvingsprln.
cipo, is de opvolgster van do P-47
Thunderbolt, die in den oorlog veel
van zich heeft doen spreken en toen
ook veel boven ons land is' waarge
nomen. Dc Thunderjet is een mfd.
dendekker met can yleugclspanvvijd-
te van 11 .meter en een totale longte
van 11,4 meter. Do actieradius be
draagt 1900 km en dc hoogtegrens
ruim 12.000 meter.
liet kenmerkende verschil met an.
derc toestellen van dit soort is, dat
dc luclitv anger niet aan do zijkanten,
doch in den neus is gebouwd. Daar
door lijkt do Thunderjet op ecn
groote buis, waardoor de lucht on
der de cockpit door in den straal,
aandrijvingsmotor, die in het staart,
deel van don romp is ingebouwd,
blaast.
990 K.M. per uur
Met dit toestelletje nu, dat op éón
der proefvluchten^pen snelheid van
990 km heeft weten te behalen zal
nu getracht worden het wereldsnel
heidsrecord te verbeteren. Wil een
MS '9 H
i j i l-'.J "I
ui li m>:
jw&g&ÉÈaS
HUt' U
vU-fef •- :u O:
Deze foto toont, duidelijk aan, dat bij de XP84 de mdtor achterin zit. De
luehtvanger zit in den neus onder de cockpit.
De XP—84,
de Amerikaan
sche jager
waarmee de
poging om het
wereldrecord
te breken zal
worden ge-
daan, bij een
proefvlucht.
dergelijk record erkend worden, dan
moot het voldoen aan do door de
Fédération Aéronautique Internatio.
nale gestelde eischen.
Het vliegtuig,zal een drie km
lange baan moeten afWggen,
waarbij hef' viermaal het Iraject
aflegt, tweemaal met dei>. wind
in den rug cn tweemaal met te
genwind, op niet meer dan 75
meter hoogte.
De officiecle snelheid wordt ge
vormd door het gemiddeldo van de
openecnvolgcude vluchten, welke
snelheid electrisch wordt geregis.
treerd en in horizontale vlucht ge
maakt moet worden. Ter vergelijking
een lijstje met de snelheidsrecords
sind8 1922:
KM
1922: Ver. Staten, brig..gen.
Mitchell 356,75
1923: Ver. Staten, Luit. R. L.
Maughan, 378,53
1923: Ver. Staten, Lit. H. G.
Brow, 415,15
1923: Ver. Staten, Luit. A. J.
Williams 426,54
1924: Frankrijk, Serg. Bonnot 445,57
1928: Italië, Maj. Mario de
Bernardi. (met.
watervliegtuig) 509,798
1929: Engeland, A H Orlebar,
(watervliegtuig) 572,357
1931: Engeland, Luit, G. H.
Stainforth, (watervlieg
tuig) 651,195
1934: Italië, Francisco Agello,
(watervliegtuig) 705,089
1939: Duitschl.. Fritz Wcndel 750,752
1945: Engeland, Capt. H. J.
Wilson 970,008
1946: Engeland, Capt E. Do
naldson 985,6
Feuilleton
door Anthony Berkely 41
WAT denkt U van de zaak?"
vroeg mijnheer Chitterwick
belangstellend.
De ander lachte kort. „Ik weet
echt niet. wat ik er van denken moet.
Juffrouw Sinclair kennende moet ik
de mogelijkheid vten zelfmoord uit
sluiten; en toch Enfin, dat is
wat U zult moeten uitzoeken".
Het was nu mijnheer Chitterwick's
beurt om verrast te kijken. „Ja. Na
tuurlijk. Zonder twijfel zal ik mijn
uiterste best doen Maar de moeilijk
heid is Wel, ziet U. voor derge
lijk werk is een specialist noodig en
daf ben ik zeker niet".
„Is dat zoo9" vroeg de jonge man
met een veelbeteekenend lachje.
„Natuurlijk", antwoordde mijnheer
Chitterwick ernstig.
„En daf geval met de vergiftigde
chocolade dan, waarover de kranten
Indertijd schreven'" merkte Mouse op.
,.En?" zei mijnheer Chitterwick.
„Ik weet er alles van".
,.U weet er alles van? Maar hoe
dan?"
„De zoon van den hoofdcommissa
ris van politie js een kennis van me".
„Oh!" zei mijnheer Chitterwick.
,.Ik denk dus niet. dat we ons over
Uw capaciteiten bevreesd behoeven
te maken".
„Neen. neen", protesteerde mijn
heer Chitterwick en trachtte Mouse
er van te overtuigen, dat hij die zaak
in het geheel niet had opgelost, maar
dat de oplossing van zelf gekomen
was.
Mouse echter bleek mijnheer Chit
terwick wel wat al te bescheiden te
vinden en voordat deze eigenlijk be
sefte, wat er gebeurd was. werd hun
samenwerking met een handslag be
sloten, waarbij mijnheer Chitterwick
de rol van chef-detective toebedeeld
kreeg.
„Nu goed dan", zuchtte mijnheer
Chitterwick, het onvermijdelijke aan
vaardend. „U kunt mevrouw Sinclair
de verzekering geven, dat lk alles zal
doen. wat ik kan, hoe weinig dit ten
slotte ook zal blijken te zijn. mijn
heer Hef spijt me werkelijk, dat
ik Uw naam nog niet ken".
„Oh, noem me maar Mouse", zei
de jonge man, „iedereen doet dat"
Vervolgens gingen zij de heele
zaak nog eens na. Het was in het bij
zonder majoor Sinclair's alibi, dat
mijnheer Chiftrewick onder de nieu
we omstandigheden interesseerde. In
dien er bewezen kon worden, dat hij
het Piccadilly Hotel nict voor half
vier betreden kon hebben, zou de
onschuld van den maioor natuurlijk
vastgesteld zijn, hoe de ware toe
dracht van de zaak er dan verder ook
uit mochf zien. Helaas was hij niet
in staat geweest zijn alibi door een
getuige t<? doen bevestigen. Volgens
zijn eigen verklaring had de majoor
in zijn club de Rainbow in Picca
dilly geluncht. Omstreeks kwart
over twee. nadat hij juist klaar was
met eten, werd er voor hem opgebeld
en begaf hij zich naar de telefoon.
De man aan het andere einde van de
lijn maakte zichzelf bekend als
Eccles, een knaap, die samen met
den majoor in Oxford had"'' gestu
deerd. Majoor Sinclair was verrast,
want hoewel zij op hetzelfde college
waren geweest, konden zij nauwelijks
vrienden worden genoemd. Hun lief
hebberijen gingen geheel verschillen
de richtingen uit. Desondanks had de
majoor beleefd gevraagd, hoe het met
Eccles ging en wat hij van hem
wenschte. Eccles vertelde hem, dat
het verhaal te lang was om hef tele
fonisch af te doen, maar dat hij den
majoor gaarne persoonlijk wilde
spreken. Geheimzinnig voegde hij er
aan toe, dat het voor hen beiden om
de kans van hun leven ging en. dat
de majoor er spijt van zou hebben,
indien hij deze voorbij liet gaan. Ver
deren uitleg weigerde hij Indien de
majoor er meer over wilde hooren,
hoest hij hem maar in zijn Eccles'
kontoor bezoeken. Eigenlijk meer
ui* nieuwsgierigheid dan omdat hii
de zaak bijzonder «-erieus nam, haa
majoor Sinclair daarin toegestemd.
Eccles gaf hem het adres en zeidc er
bij. dat het kantoor op de bovenste
verdieping lag. Daar hij hef pas had
betrokken, was er nog geen naam
bord. Voor hpt geval hij nog niet
aanwezig mccht zijn hij moest nog
iemand spreken verzocht hij den
majoor om eenige minuten op hem
te willen wachten. Langer zou hij
zeker niet wegblijven.
(Wordt vervolgd
Ecn aantal NcderianJschc schil
derijen, waarbij zich 48 meesterwer
ken van 16e en 17e eeuwscho schil
ders bevinden, zullen achtereenvol
gens in veertien Amerikaansche
steden tentoongesteld worden. De
schilderijen zijn afkomstig uit par
ticulier bezit en vertegenwoordigen
een gezamenlijke waaide van een
millioen dollar, zoo wordt uit
Washington gemold.
De schildorijen, die door de na
zi's uit Nederland waren wegge
haald en door het. Amerikaansche
leger teruggevonden en geretour
neerd werden, zijn uit erkentelijk
heid naar de Vereenigde Staten ge
zonden.
De eerste tentoonstelling heeft
plaats in Washington
Artsen kregen 1076
nieuwe auto's
Aan artsen zijn tot 1 November
1076 nieuwe auto's verstrekt, d.i.
21,6 van alle door het ministerie
van Verkeer, gedistribueerde nieuwe
wagens. Volgens opgave van het
staatstoezicht op de volksgezondheid
zouden er op 1 November nog 552
artsen zc-ndcr vervoermiddel zijn.
Maatregelen zijn getroffen dat
behoudens stagnatie bij den import
ook deze groep binnen enkele
maanden van een auto wordt voor
zien.
In verband met de zeer groote ur
gentie werden de eerste 659 binnen
gekomen wagens voor artsen gere
serveerd. Aangezien deze wagens
vrijwel uitsluitend tot de lichte ty
pen behoorden en de behoefte van
de plattelandsartsen het grootst
was, is een betrekkelijk groot aan
tal kleine wagens aaa deze artsen
toegewezen.
HILVERSUM I 301.5 M. 7.00
Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 8.18
Operaprogramma. 9.30 Pianoconcert.
10.00 Morgenwijding 11.45 Familie
berichten uit Indonesië. 12.00 Brahros-
prögramma. 12.30 Sportagenda. 13.15
Concert door het Stafmuziekcorps
van de Amsterdamsche Politie. 14.00
Kookkun-t. 15.20 ..Paul Vlaanderen
griipt in". 17.30 Muzikaal babbeltje.
18.30 Strijdkrachten. 19.00 Denk om
de Bocht. 19.15 Nederlandschc com
ponisten 19.30 .,Ons Vrijzinnig Pro-
testantsch Geloof" 20.08 Sonate voor
twee piano's 21.30 Buitenlandsch
Weekoverzicht. 21 45 Omroep-Orkest,
22.15 Jazz-uitzending.
HILVERSUM II 415,5 M. 7.00
Nieuws. 9.50 Beroemde dirigenten
dirigeerèn 10.20 „Het eeuwige mas
ker". 11.45 Wiener Slngerknaben.
12 03 Viool-recital. 13.45 „Van man
tot man". 14.00 Rubaiyat fDie
Sprüche der Weisheit) van den Per-
zischen dichter Omar Khayyam. 14.30
„Uit het boek der boeken" 1G 00 Ne-
derlandrch kamerkoor. 16.45 „Drie
eeuwen Fransche balletmuziek'
18.15 ..Wat het buitenland leest
20.15 „Moord in dc pauze", luister
spel 20.55 Piano Trio Maurits Frank.
21.30 Moord in de pauze", luister-
spel.22.20 „Muziek uit Canada".
gewezen raakten. Het natuur
lijke gevolg van dit alles was,
dat de band met Denemarken
bijzohder dun werd en dat zich
dardelijk na den oorlog een ster
ke separatistische beweging on-
i.er de bevolking van de eilan
den, speciaal onder die van het
hoofdeiland StromÖ voordeed,
waarvan dc leider een zekere
Thorstein Petersen werd.
Autonomie
IN Kopenhagen begreep men
die ontwikkeling, welke de
eilanden tijdens den oorlog had
den doorgemaakt en de regee
ring was van den beginne af nan
bereid, om hieraan zooveel mo
gelijk tegemoet te komen, o.a.
door het verleenen vin een ver<
gaande autonomie. Van deze be
reidheid deed zij dan ook aan
stonds blijken, toen in Januari
van dit jaar een delegatie van
zeven man van dc Faroer in De
nemarken aankwam, om over
den tockomstigen status van de
eilanden te. onderhandelen. Des
alniettemin raakten die bespre
kingen al gauw op een dood
punt, want de delegatie, waarvan
er drie tot de separatistische be
weging behoorden, stolde eischen,
die den Denen tc ver gingen, o.a.
het recht voor den Landdag der
eilanden om belastingen op te
leggen, vervanging van den Deen-
schen gouverneur door een raad
van 5 leden, waarvan slechts
één de Deensche regeering zou
vertegenwoordigen en niet te
vergeten het recht voor de Fa-
roer, om zich te allen tijde vol
komen af te scheiden, zoodra de
'meerderheid der bevolking zulks
zou wenschen. Zoover wilde de
Decnscho regeering. die wij
herhalen het nict zuinig was
geweest met haar concessies,
echter niet gaan en het eind van
het lied was, dat de onderhande
lingen werden afgebroken.
Op de eilanden zelf was onder-
tusschen ook een actie tegen het
separatisme ontstaan, er was een
partij van do Eenheid gevormd.
Deze kreeg den steun van de So
cialisten en daar deze beide par
tijen in den Landdag over 12 van
do 23 zetels beschikten, wisten zij
door te drijven, dat de Deensche
voorstellen aan ecn referendum'
zouden worden onderworpen, een
referendum, dat overigens niet
beslissend, maar uitsluitend ad-
viseerend zou zijn. een soort van
opinieonderzoek dus.
De uilslag van dit referendum
was bepaald teleurstellend voor
de partijen, din het, hadden door
gedreven: de Deensche voorstel
len werden met ccn meerderheid
van 150 stemmen verworpen,
maar.meer dan 30 van de
kiezers bleef thuis, wat op zich'
zelf al merkwaardig moest hee-
ten.
Afscheiding
T) E separatisten, die uit dezen
uitslag' moed hadden geput
om verder te gaan, dienden nu
in den Landdag oen voorstel tot
volledige afscheiding in cn dit
werd op 24, Sept. met 1211
stemmen aangenomen, dank zij
het feit, dat één socialist de zijde
der scparisten koos. De af
scheiding werd afgekondigd en
een commissie benoemd voor het
maken van een grondwet.
De Deensche regeering echter
legde zich bierbij niet neer. De
Koning ontbond den Landdag;
verkiezingen voor een nieuwen
werden op korten termijn uitge
schreven. Een Deensche-delega
tie onder leiding van den minis
ter, van justitie, Elmquist, ver
trek naar de eilanden, een
Deensch oorlogsschip, dc Thetis,
werd naar wateren in de buurt
ervan gedirigeerd.
ïntusschen hadden dc separa
tisten op het hoofdeiland Stromö
de markt maar vast in banden
genomen. Hun leider Petersen
had zich door een voor dit doel
uitgezochten en bijeengeroepen
landdag zeer groote, practisch
wel dictatoriale volmachten la
ten geven. De interne spanningen
op de eilanden werden er maar
des te heviger door.
Begin November zijn nu de
verkiezingen voor den nieuwen
Landdag gehouden. Het aantal
zetels hierin was om redenen
van technischon en administra
tieven aard teruggebracht tot
20 Hiervan hebben do separatis
ten 8 zetels gekregen, de beide
oudere partijen hebben ieder hun
6 zetels behouden. Dit beteekent
dus. dat in den nieuwen Land
dag een behoorlijke meerderheid
van 12 tegen 8 stemmen tegen
de afscheiding is. De vraag is
nu 'natuurlijk maar. of dictator
tic Petersen cn de zijnen zich bij
dif resultaat zullen neerleggen.
Ecn andere vraag ik ook, of
Engeland en de V. S. zich nog
u)i eenigerlei wijze zullen gaan
bemoeien met dit alles. In het
verdedigingssysteem van het
Noorden van den Atlantischen
oceaan, zooals de Amerikaansche
militairen dit voor zich zien,
zouden de Farócr ecn belangrijke
plaats kunnen innemen.
Dr. C. D. J. BRANDT,
