DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Verscheidene artikelen zullen
goedkooper worden
Byrnes geeft de cijfers
van bezettingstroepen
Hooger accijns voor jenever
in voorbereiding?
Hollandsche Schouwburg zij
geen piaats van vermaak
Tegenstand van
den handel
N ederland onthield
zich van stemming
Recept verkeerd
klaar gemaakt
Handel met de Anglo-Amerikaansche
zóne van Düitschland?
Bonriehdiefstal en
gros berecht
Prof. dr. J. Walch
overleden
Parade van
de week
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
of 4.~ per kwartaal Losse nummers 10 cL
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
•Zaterdag 14 December 1946 Nr. 520 6e Jaarg.'
Red. en Adm.: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Dlrectcur-Hoofdrcdactexin TJ. DE BOORDER
HANDELSMARGES VERLAAGD
In overeenstemming met de regeeringsverktaring over loonen.
en prijzen zijn alle handelsmarges aan een grondige herziening
onderworpenDit is geschied na overleg met dg betrokken wak-
groepen, waarbij in enkele gevallen wel, doch in de meeste ge
vallen geen overeenstemming werd bereikt. De noodzaak bij deze
herziening spoed te betrachten, heeft het onvermijdelijk gemaakt
op een gegeven moment de besprekingen te beëindigen en een
beslissing te treffen.
in prijs dalen. Waarschijnlijk wor
de?/ in den loop van deze maand
consume n ten prijzen vastgesteld.
Voor eenige verzinkte huishoude
lijke en z.g. dra ad artikel en, zooals
afdruiprekken en zeepkloppers is
dit reeds geschied. Door' verlaging
der marges zijn dejte prijzen met
ongeveer 10 pet gedaald.
Hoewol voor verschillende arïi
kelen, het overleg voortduurt kun.
nen thans voor het meerendeel dor
industrieele gebruiksartikelen de
resultaten hekend worden gemaakt.
De marges voor textielpro
ducten zijn voor den grossier
en voor den detailist, zoodanig
verlaagd, dat de prijzen, be.
bdudens evcntueelè stijgingen
van de internationale grond-
stoffenprijzen, met ongeveer 10
pet. naar beneden gaan.
De metalen huishoudelijke artike
len zijn verlaagd niet 10 tot 12 pet.
voorzoover hot artikelen betreft,
die beschouwd moeten wórden als
van primair belang voor huishoude
lijk gebruik. Daarnaast is voor een
aantal artikelen de oude marge
gehandhaafd, zooals voor verwar
mingsapparaten, gasfornuizen en
waschmachines.
De prijzen van electroteehnischo
huishoudelijke artikelen zijn ver.
langd met rond 0 pet. Bovendien
moet de producent in- do artike
len den prijs stempelen, zoodat het
publiek dezen kan controleercn.
Op lampekappcn is een prijsver
laging toegepast van rond 15 pet.
Don fabrikanten is een calculatie-
schema voorgeschreven en de ver.
plichting opgelegd, hun producten
var: een codenummer te voorzien
zocdat do fabrikant terug is te vin
don. Hierdoor hehooren, naar ver
wacht wordt de ongeoorloofde hoo
ge prijzen in deze branche spoedig
tot het verleden.
Op houten huishoudelijke ar
tikelen is een prijsverlaging
verkregen van rond 15 pet
Papierwaren
yoor papierwaren en kantoorbe
hoeften is een detailhandelsmargo-
beschikking gemaakt, welke in een
groote leemte voorziet, omdat deze
handel tot nü -toe feitelijk niet be
hoorlijk geregeld was.»
Op stofzuigers beteekent de han.
delsmargewijziging een prijsverla
ging van rond 15 pet.
'Op glas- en aardewerk is een
raargeverlaginq alleen toegepast op
die artikelen die in een utility-sg-
stecm worden ondergebracht. Deze
artikelen, waaronder de voornaam
ste gebruiksartikelen vallen, zullen
door de herziening van de handels,
marges eenveneens vrij belangrijk
Illegale actie tegen
„Linggadjati"?
Lu it.-generaal b. d. jhr. W Rocll,
•die voor do radio zich fel keerde
tegen aanvaarding «van het aceoord
van Linggadjati, eindigde zijn
speech met de volgende woorden:
„Aan de volksvertegenwoordiging
in beide kamers herinner ik®er aan,
dat een instemming met hert ac
coord van Cheribon, tt i en schel ijk er-
wijs gesproken een daartoe strek
kende grondwetsherziening met ka
merontbinding, niet zal overleven.
Allen goeden vaderlanders roep
ik toe: houdt tot het uiterste stand
tegen deze plannen, thans boven,
gronds, uiaar als de gevaren voor
het vaderland die van 19401945
zouden evenaren of overtreffen, als
het moet. ook ondergronds".
Volgens de verslagen van de As
semblee-zitting van Donderdag in
buitenlandsehe bladen behoorde ook
Nederland tot de dertien landen die
zich by de Franco-resolutie van
stemming onthielden.
Als de leden der UNO hun diplo
matieke vertegenwoordigers uit
Madrid hebben teruggetrokken, zul
len er waarschijnlijk slechts vier
hooge buitenlandsehe diplomaten in
Madrid overblijven, nl de apostoli
sche nuntius, de Portugeesche am
bassadeur en de gezanten van Ter-
land en Zwitserland. Ofschoon de
door de UNO gedane aanbeveling
niet dwingend is, verwacht men toch
dat alle leden er gevolg aan zullen
geven.
In welingelichte kringen verluidt,
dat ook^ Italië, hoewel geen lid der
UNO zijn ambassadeur zal terug
roepen.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de
Britsche ambassade elk oogenblik
een instructie uit Londen verwacht.
Bijna alle diplomatieke missies in
Madrid van de leden der UNO wa
ren reeds in handen van zaakgelas
tigden. Nederland en Turkije hebben
daar nog gezanten, resp. dr D. P. E
Teppema en M. E. Atuner.
Aanhangers van Franco verklaar
den te Madrid ten aanzien van de
beslissing der UNO: „Het kon nog
slechter". Gematigde critici beschou
wen het als „een stap voorwaarts",
terwijl de linkervleugel het besluit
„uiterst Meurstellend" noemt.
Utility-systeem
Voor houten en andere dan de
hierboven genoemde metalen huis
houdelijke artikelen is de invoering
van een utility-systeem ook nood
zakelijk.
De handelsmarges op schoenen en
meubelen zijn in de laatste versche
nen beschikkingen reeds aanzienlijk
verlaagd. Voor srhoenen beteekemle
de op 26 uni 1946 gepubliceerde
beschikking gemiddeld een prysver-
aging van 7 pet, terwijl de meubel
beschikking, welke op 2 Juli is ver
schenen een prijsverlaging van 8J4
pet beteekende.
Het onderzoek naar de mogelijk,
heid tot herziening van de handels
marges wordt, verder voortgezet.
Ook de tarieven van diensten van
diversen aard worden daarin be
trokken. Zoo zijn de tarieven van-
de chemische wasscherijen op 25
September met rond 15 pet ver
laagd Er zij intusschen met nadruk
de aandacht op gevestigd, dat deze
prijsmaatregelen op zichzelf' de
voorziening niet kunnen verbete
ren. Vele der hierboven genoemde
artikelen zullen voorloopig in be
perkte mate verkrijgbaar zijn.
Politieke commissie
is gereed
De politieke commis'sie van de
Algemeene Vergadering der UNO
heeft met algemeene stemmen
een resolutie aangenomen inzake
regeling en vermindering der be*
wapening. In de resolutie worden
de principes vastgesteld voor de
vermindering der bewapening en
de controle op de voorschriften
oor alle wapenen, de atoombom
inbegrepen.
Ten aanzien van de nieuwe re
solutie over de troepentclling. die
den dag tevoren door de subconr
missie werd aangenomen en waar
in den Veiligheidsraad wotdt ver
zocht zoo spoedig mogelijk te be
palen welke inlichtingen men van
de leden der UNO zal vragen, be
reikte de politieke commissie geen
overeenstemming. Deze zal thans,
met'het oorspronkelijke Britsche
voorsteh teruggaan naar de Alge
meene Vergadering.
Met de belangrijke resolutie
over de beperking der bewapening
die'nu verder in de Algemeene
Vergadering zal worden behan
deld, heeft de politieke commissie
haar werk voltooid. Zij heeft ge
durende twee maanden vergaderd
In die periode deed de commissie
het voorbereidende werk -inzake
het recht van veto der vier groote
mogendheden, de ontwapenings
voorstellen, de telling der gealli
eerde troepen in vreemde landen
en het Spaansche probleem-
Wehrmachtsaannemer
verdiende f 931.000
Voor het Bijzonder Gerechtshof te
's Hertogenbosch stond terecht de
39-jarige aannemer J. Slingerland
uit Eindhoven, die in bezettingstyd
belangrijke werkzaamhéden hééft
verricht aan de vliegvelden Eindho
ven. Venlo en Vol kei verder. Voorts
bouwde hij tallooze bunkers langs'de
kust.
Het totale bedrag van zijn
„omzet" bedroeg tien millioen
gulden, waarbij 931.000 winst
werd gemaakt. Privé streek
Slingerland 750.000 op.
De advocaat-fiscaal eischte tegen
dezen Wehrmachts-aannemet tien
jaar gevangenisstraf, ontzetting uit
de kiesrechten en uit het recht een
functie in het grond- en bouwbedrijf
in den ruiifisten zin des woord uit
te oefenen.
Welke prijzen gaan
omlaag
Ten gevolge van de verlaging
der handelsmarges zullen de vol
gende artikelen goedkooper wor
den:
Textiel 10%:
metalen huishoudelijke artike
len 10—12%;
electrische huishoudelijke arti
kelen 9
lampekappcn. houten huishou
delijke artikelen en stofzui
gers 15
verzinkte huishoudelijke artike
len 10%.
Voor schoenen en meubelen zijn
reeds ingevoerd prijsverlagingen
van resp 7 en 8Vt terwijl de
tarieven van de chemische was
scherijen met 15 rj, zijn verlaagd
Artikelen van glas en aarde
werk zullen zoo veel mogelijk ge
produceerd worden volgens het
utility-systeem. waardoor ook de
prijzen van deze verbruiksgoede-
ren omlaag gaan.
Voor de rechtbank te Rotterdam
heeft terechtgestaan een 20-jarige
leerling apothekersassistente, we
gens het veroorzaken van dood
door schuld. Zij maakte op-»29 Mei
een recept gereed, afgegeven door
dr. Jungerius. dat bestemd was voor
don drie-jarigen A -1 P Vonk. In
plaats van de voorgeschreven hoe
veelheid santoninum leverde zij af
een hoeveelheid Sulfas atropini,
een zwaar vergif, tertgevolge waar
van het knaapje dien zelfden .lag,
na één poeder te hebben ingenomen,
overleed.
De verdachte kon geen verklaring
geven van het feit hoe de vergis
sing. die zulk een noodlottig gevolg
heef gehad, had plaats gevonden.
De officier van Justitie eischte,
maanden hechtenis.
Bewakingstroepen
naar Düitschland
De minster van Oorlog heeft
een bewakingsdetachement-Duitsch-
land ingesteld. Het zal onder de
bevelen staan van den hoofdverbin
dingsofficier in de Britsche zone
van Je Nederlandsche militaire mis
sie .bij den 'Geallieerden bestuurs
raad in Düitschland en 72 soldaten
en een aantal meerderen sterk zijn.
De opricthing van dit detachement
heeft niets uitstaande met bezet
tingstroepen, maar dient uitsluitend
ter bewaking van Nederlandsche
eigendommen in de Rijnstreek, in
hoofdzaak voorraden, bestemd voor
Nederlandsche schippers en te ope
nen Nederlandsche zaken.
Goudriaan en Dresden
naar Curacao
Aan boord van de KLM-Constel-
lation „Arnhem", die Donderdag
naar Curasao vertrok, bevonden zich
o.a. prof dr ir J Goudriaan <en prof
ir D Dresden. Zij zij-n uitgenoodigd
door de stichting „Welvaartsplan
Nederlandsche Antillen 1946"
zullen ongeveer een maand in Cura
sao verblijven, teneinde een voorloo
pig rapport voor de stichting op te
stellen. De kosten worden bestreden
uit een studiefonds dat bijeenge
bracht is door het gouvernement van
Curasao en enkele particulieren.
Onze export stijgt
Volgens door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek samenge
stelde voorloopige cijfers bedroeg
de uitvoer iu November 616.812 ton
(vm. 4S3.815) tegen een waarde van
123 millioen gulden (vm. 109 mil
lioen gulden).
In het uitvoerbedrag van Novem
ber waren begrepen 20.9 millioen
voor aardappelen, 5.1 millioen voor
cacao en chocolade. 4,6 millioen
voor vruchtenpülp, 4,2 millioen
voor radio-artikelen. 3,4 millioen
voor gecondeuseeide melk, 3 mil
lioen voor bloembollen. 3 millioen
voor kunstzijden garens, 2,6 mil
lioen voor versche vruchten, 2,7
millioen voor versche groenten en
2.3 millioen voor kaas.
Volgende maand zullen er
onderhandelingen worden ge
voerd om tot een handelsver
drag te komen tusschen Neder
land en de kort geleden ontstane
BritschAmerikaansche zone
van het bezette Düitschland.
Nederland zal worden ingescha
keld bij ,de geallieerde goederen-
credi et verleening. De vorm van
deze goed%rencredietverleening is
nog: niet bepaald, maar wellicht
zullen grondstoffen en halffabri
katen naar Düitschland worden
gezonden voor afwerking.
Voorbereidende besprekingen
voor de hierboven vermelde con
ferentie fijn thans gaande tus
schen Den Haag en Londen, in
verband met het feit dat de on
derhandelingen aanvankelijk zou
den plaats hebben tusschen Ne
derland en de Britsche zone.
Washington zou evenwel op de
hoogte worden gehouden.
De Nederlandsche regeering zal
het voorstel doen. dat in het be
gin de transacties onder leiding
van het gecomhineerde bureau
voor export'en import (geprojec
teerd in de Anglo-Amerikaansche
overeenkomst inzake Düitsch
land) en van de Nederlandsche
Trustmaatschappij- zullen plaats
hebben (de laatste is oen door dc
regeering gesteunde organisatie
van particuliere ondernemingen).
Men neemt echter aan. dat de
Nederlandsche regeering zoo
spoedig mogelijk den particulie
ren handel met Düitschland her
steld wil zien.
kèlhandel e.n het clandestien ver
vaardigen van gedistilleerd zal doen
toenemen.
Ook de minister van Landbouw
hecht aan dit gevaar groote betee-
kenis, omdat de clandestiene stoke
rijen veelal graan als grondstof ge
bruiken, hetwelk zij aan de voedsel
voorziening onttrekken, terwyl de
acciins betalende stokerijen groo-
tendeels niet voor menschelyke con
sumptie geschikte grondstoffen ge
bruiken.
Koning Giistaaf van Zweden heeft in de concertzaal (e Stockholm de prijzen
uitgereikt aan de NobelprijswinnaarsDe laureaten zijn vaii links nhar
rechts: dr. Wandell Meredith Stanley, dr, John Howard Norfhoop en dr,
James Sumner.
Vragen van Nederhorst
beantwoord
De ministers van Economische
Zaken; van Landbouw, Visscherij en
Voedselvoorziening en van Finan
ciën hebben op de vragen van drs.
Nederhorst over den prijs van jene
ver. het volgende geantwoord:
Uit de prijspolitiek van de regee
ring vloeit voort, dat alle prijzen
die voor verlaging in aanmerking ko
men, zoo spoedig mogelyk worden
verlaagd. Dit geldt ook voor dran
ken, 'waarvoor in de café's onlangs
?en algemeene prijsregeling is ge
troffen, waarby de prijzen van en
kele volksdranken, zooals koffie,
thee en limonade, zijn verlaagd, ter
wijl de prijzen voor andere, zooals
melk, karnemelk, yoghurt, chocola
demelk fosco, bouillon en soep, aan
maximum prijzen zijn gebonden,
hetgean in de practijk een aanzien
lijke v^laging beteekent.
Voor jenever is geen uitzondering
gemaakt. Deze prijsverlaging kan
niet onmiddellijk worden opgevan
gen door een accijnsverhooging, om
dat daartoe een wetswijziging noo-
dig is.
Bij handhaving van de oude
pry zen zou den caféhouders een
belangrijke extra-winst in den
schoot worden geworpen f het
geen ontoelaatbaar wordt ge
acht. s
De verhooging van den melkprijs
is noodzakelijk geweest ter verlich
ting van de lasten van de schatkist.
De minister van Financiën is
-bereid na te gaan in hoeverre
het wenschelyk is tot verhoo
ging van den gedistilleerdac-
cijns over te gaan.
Uiteraard zal hij daarbij rekening
houden met het gevaar, dat een te
'ïooge gedistilleerdaccijns den smok.
Clandestien papier
verstrekt?
Het vermoeden bestaat dat enke
le ambtenaren van het Rijksbureau
voor papier op onregelmatige wijze
toewijdingen hebben verstrekt. In
overleg met den directeur van het
bureau stelt de Amsterdamsche poli
tie een onderzoek in.
JAMES BYRNES, de Amerikaansche minister van Buitenland
sehe Zaken, heeft in de Algemeene Vergadering der U.N.O.
gedetailleerde gegevens verstrekt over de Amerikaansche strijd
krachten overzee en is dus vooruitgeloopen op het voorstel tot
een telling der troepen buitenlands, dat thans in de politieke
commissie in behandeling is.
Byrnes wees do suggestie, dat
Amerikaansche troepen, die in
China of waar ook met toestem
ming van dc betrokken landen
aanwezig waren, een bedreiging
voor den vrede zouden zijn, van
de hand. Hij verklaarde: „Op
VJ-Day hadden wij meer dan 5 mil
lioen maai troepen overzee. Van
daag zijn er minder dan 550.000
man troepen buiten het gebied
van de U.S.A. Het meerendeel
hiervan bevindt zich in Düitsch
land, Japan, de Japanschc eilan
den. Korea. Oostenrijk en Venczia
Giulia. Troepen in andere gebie
den zijn er in hoofdzaak voor
den aanvoer en bestuurszaken.
In China
Na dc juiste cijfers voor Ame
rikaansche gevechtstroepen op do
Philippijnen. in China. Panama.
IJsland en de Azoren gegeven te
hebben, vervolgde hij:
„Onze gevechtstroepen bevinden
zich in het Noordon van China op
verzoek van de Chineesche na
tionale regeering. Het is hun taak
om behulpzaam te zijn bij de uit
voering van de capitulatievoor
waarden betreffende ontwapening
en deportatie van Japanners. Hun
taak is bijna volbracht. Er is
reeds opdracht gegeven om de
helft van onze troepenmacht in
China naar huis tc zenden, of
schoon de Chineesche regeering
er op aangedrongen heeft om
hiermede te wachten tot de toe
standen normaler geworden zijn.
Wij hebben het duidelijk ge
maakt, dat onze troepen niet aan
burgeroorlog in China zullen
deelnemen.
Dezer dagen maakten wij melding van de oprichting van
het comité „Hollandsche Schouwburg". Dit comité wendt
zich thans met onderstaanden oproep tot het Nederlandsche
volk:
Donderdagmiddag stonden voor
de arrondissementsrechtbank te
Haarlem terecht J. A. F. Burgers»
J i(rnm, beschuldigd van dief>Ml
van bonkaarten uit het distributie
kantoor te Velzen. Terwijl B. J.
Schuefcld en C. S P. Gerrits zich
moesten verantwoorden voor het
bewaren en helen van de gestolen
kaarten. Gecombineerd met deze
zaak werd de inbraak in de Arbeids
beurs te IJmuiden behandeld, waar
van Brom en Gerrits verdacht wer
den.
Burgers gaf toe 700 bonkaarten,
tienduizenden suiker--, vet. en ta
baksbonnen en schoenen, en fietsen-
toewjjzingen te hebben gestolen,
tezamen met zijn koruit Brom. Hij
had bij den verkoop 25 000.ver
diend.
Als reden voor zijn (laad gaf
hij op, dat hij in "het concentra
tiekamp Buchenwald pleuritis
had opgeloopen en daardoor niet
meer in staat was te werken.
De officier van justitie eischte
2% jaar gevangenisstraf met ^ftrek
van voorarrest. De verdediger, mr.
de Roode, verzocht om een lichte
onvoorwaarelijke en een lange voor
waardelijke straf.
De zaak tegen Brom werd ge
schorst tot 9 Januari, omdat, zijn
verdediger niet aanwezig was.
De derde verdachte Schuerfeld
had de gestolen bonnen verborgen
gehouden. De ei.sch tegen hem was
1H jaar met aftrek.
De laatste verdachte Gerrits werd
beschuldigd van diefstal, saihen met
Brom, van 9.000.uit het Ar
beidsbureau te IJmuiden en van ver.
koop der gestolen bonnen. Verdach
te ontkende doch Brom hield vol,
dat G. er mede in betrokken was.
De officier eischte tegen' Gerrits
een gevangenisstraf van drie jaar
met aftrek.
„De Hollandsche Schouwburg,
Marteloord voor tienduizenden
Joden, laatste station op den weg
naar Westerhork, Auschwitz, enz.,
mag geen plaats van openbare
vermakelijkheid worden.
Waar dit gevaar dreigt, heeft
een aantal Amsterdammers zich
aaneengesloten tot een comité,
dat in samenwerking met het
stadsbestuur wil trachten den
Hollandschen Schouwburg aan te
koopen, ten einde te bereiken, dat
er ven einde komt aan het ver
maak, dat daar thans in besloten
voorstellingen wordt geboden
te beletten, da\ te eeniger tijd toch
weer aan het gebouw een bestem
ming wordt gegeven (openbare
schouwburg of bioscoop), die
daaraan niet gegeven mag wor
den."
„Een oerecomité, waarin
tot nu toe zitting hebben ge
nomen Z.K.H. Prins Bernhard,
Z E. dr. Jos. Gielen. minister-
van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, dr. J. E. E.
baron De Vos van Steenwijk,
commissaris der Koningin in
Noord-Holland, mr. A. J.
d'Ailly, burgemeester van
Amsterdan). beveelt het \v(*rk
en den oproep van het comité
met warmte aan.
Het comité doet een beroep op
alle Nederlanders om gezamenlijk
een bedrag bijeen te brengen van
Telefoonverbinding
met Denemarken
Er bestaan plannen een recht-
streeksche telefoonverbinding met
Denemarken tot stand te brengen.
Hoewel de aanleg nog niet gegund
is. neemt men aan, dat de kabel in
1948 gereed komt.
Op het oogenblik is men nog aan
gewezen op de telefoonverbinding
via Düitschland, die aanzienlijk lan
ger is dan de geprojecteerde zee
kabel.
Het is mogelyk, dat zoowd van
Nederlandsche als van Deensche zij
de in de kosten van aanleg en onder
houd wordt bijgedragen.
Donderdag is op 67-jarigen
leeftijd te Amsterdam overle
den de schrijver-journalist prof.
dr. Jan Walch.
Prof. Walch is op 2 Januari 1897
fe >-Gravonhage geboren: stu
deerde letteren te Leiden en pro
moveerde in 1906 op proefschrift
,De varianten van Vondels Pala
medes". Van 19031905 was hij
leeraar aan de II.B.S. en Gymna
sium te Kampen en van 1905—
1908 aan dc H.B.S. te Gouda. Ver
volgens was hij verslaggever bij
hot „Algemeen Handelsblad" en
redacteur voor tooneel "en lette
ren aan „Het Vaderland".
In 1918 werd hij toegelaten als
privaat-docent voor tooneelge-
schiedenis aan de Leidsche uni
versiteit. in 1936 hoogleeraar aan
de Sorhonne te Parijs.
Op 26 October 1939 volgde zijn
benoeming tot directeur van de
tooneelschoo! te Amsterdam als
opvolger van den heer Balthazar
Verhagen.
Prof. Walch heeft veel werk ge
publiceerd: verzen, schetsen, too-
ncelstukken en studies over taal
en letterkunde. Hij was o.m een
jaar voorzitter van de Maatschap
pij der Nederlandsche letterkunde
en van het letterkundig genoot
schap „Oefening Kweekt Kennis".
300.000.—. Dit bedrag is noodig
voor den aankoop en de verbou
wing van het perceel en een deel
van het bedrag zal, naar het co
mité hoopt, reeds bij kunnen dra
gen tot de vorming van een fonds
tot exploitatie van den Holland
schen Schouwburg op een wijze,
die niet vloekt met de herinne
ring aan het onnoemelijke leed,
dat er geleden werd."
„Beoogd wordt de vorming van
een historisch centrum, waarin
recht gedaan zal worden aan dc
beteekenis van de Joden voor de
historie van het Nederlandsche
volk en waarin ruimte gevonden
zal worden voor wat aan .Tood-
sche boekerijen' e.d. in en buiten
Nederland bewaard is gebleven.
Tevens moet dit centrum een
plaats kunnen worden ter eerbie
dige nagedachtenis aan hen. die
ter dbod werden gebracht."
f 300.000
„Het bedrag van f 300.000.—, dat
het. comité van u vraagtzal wil
len de pinnen van het comité sla.
gen binnen zeer korten termijn
bijeen monter. worden gebracht. Tot
het voeren van een kostbare cam
pagne daartoe ontbreken het comi
té den tijd en de middelen. Het 'S
echter overtuigd, dat een enkele
oproep voldoende zal zijn om het
'bedrag bijeen te brenaen Op ieder
wordt een beroep gedaan''
,.Wij zijn aan de nagedachtenis
van hen. die in den Hollandschen
Schouwburg hun doodelijke smart
leden, verplicht er voor te zor
gen, dat die nagedachtenis .niel
wordt onteerd, doordat de
schouwburg weer een plaats van
vermaak zou worden.
Wij willen die nagedachtenis
eeren door aan het gebouw een
bestemming te geven hunner
waardig, die dc vijand vermoord
de Het comité: S. de Wolff, voor
zitter: J. Winkler, secretaris: ds.
J. J. Busk es Jr.. S. van der Lin
den. S. Lissauer pastoor W. No-
let. J. Parser, dr. B. Polak. dr.
Rodrïgues Pareira, opperrabbijn
J. Tal, L. Vromen. L. W Wilder-
vanck. directeur „Rotterdamsche
Bankverceni'ging", penningmees
ter."
Voor hen, die hun bijdragen
van minimaal 5,— willen stor
ten, vermelden wij hef gironum
mer van de Rolt. Bank: 3011. Ook
op bn,\ nummer 1014 vèn dp fa,
LipnTfraiin-Rosenthal kan men
storten Op het girostrookje ver
melden: „Ten behoeve van hel
comité „Hollandsche Schouw
burg".
Door stier gedood
Een landbouwer van de Armhoeve
te Lochem, trachtte een stier uit de
weide te halen. Daarbij werd hij op
dusdanige wijze door het dier toege
takeld dat hij zwaar gewond in het
ziekenhuis moest*worden opgenomen
Daar is hij aan verwondingen over
leden.
Regeeren is vooruitzien.
Dat mogen zii bedenken, die
in deze dagen, als stuurlui aan
den wal, den mond vol hebben
van critiek op het basis-accoord
van Linggadjati, dat onze regec-
ring blijkens.haar verklaring van
jongstleden Dinsdag heeft aan
vaard. Onze regcering, voorgelicht
door Schermerhorn, De Boer en
Van Poll, heeft getoond dc groot-
scho «visie op de toekomst to heb
ben, welke do historie van haar
in deze dagen cischt. De tijden,
dat het ecne land een koloniaal
bewind kon voeren over het an
dere, zijn voorbij. Dc democrati
sche opvattingen, die uit een ban
ge worsteling van vijf oorlogsja
ren zegevierend naar voren zijn
gekomen, verdragen geen kolonia
le verhoudingen meer. Zij eischcn
gelijkberechtiging cyi daarmee
zelfbestuur voor die volkeren, wel
ke vroeger „koloniaal" zijn gere
geerd. Het Handvest der Ver-
eenigde Volkeren, op 26 Juni 1915
to San Francisco getcekend noemt
het een.heilige plicht dit zelfbo-
stuur tc bevorderen. En zoo wij
ons al niet moreel verplicht ach
ten eertijds „koloniale" volkeren
als gelijkberechtigd te aanvaar
den, dan zal dc praktijk ons daar
toe in een nabije toekomst en
onder veel minder gunstige om
standigheden dwingen. De
loop dqr geschiedenis kan men nu
eenmaal niet tegenhouden. Niet
alleen Nederland, maar ook an
dere en grooterc landen zien
zich in dezen tijd voor dit pro
bleem geplaatst. Nu kan men zich
uitfbehoudzucht vastklampen aan
het oude, althans er op uit zijn
daarvan zoo weinig mogelijk prijs
te geven. Maar zuinigheid met
concessies op dit gebied en in de
zen tijd zal blijken oen zuinigheid
te zijn, die de wijsheid bedriegt.
Tegenstanders van Linggadjati
willen thans den Indonesiërs be
paalde rechten toekennen, die zij
ze tien jaar geledon nog hebben
geweigerd. Ze zijn te laat. Ze heb
ben het getij laten verloopen. Nu
zijn ze wéér bij dc feiten achter.
Een Nederlandsche regeering, die
zich haar plipht, niet alleen je
gens de Indonesische maar ook'
jegens de Nederlandsche bevol
king, bewust is. zal ck; bakens
moeten verzetten éér het getij
verloopen is. Die bakens worden
verzet, indien de rechtsorde, waar
voor het accoord van Linggadjati
den basis legde, werkelijkheid
wordt. En het zal nog juist op tijd
zijn.
DIT alles moeten wij bedenken
als wij ons over het accoord
van Linggadjati een oordeel wor
men. Het is niet zoo, dat daarmee
het koninkrijk wordt verkwan
seld en ons land wordt geruï
neerd. Het tegendeel is het geval.
Wanneer ons volk in do toekomst
nog vruchten wil plukken van
hetgeen het in het verleden in
Oost-Indië heeft opgebouwd, dan
zal dit alleen mogelijk zijn indien
de verhoudingen totaal worden
gewijzigd. Menigeen kan dit be
treuren. Hij zal het moeten aan
vaarden als realiteit.
De rogeeringsverklaring en de
memorie van toelichting der Com
missie Generaal, waarin dc „bin
dende notulen" der conferenties
waren verwerkt, hebben* veel
nieuw licht geworpen op de zé
ventien punten van het accoord,
al liggen de toekomstige verhou
dingen noc niet in alle onderdee-
len duidelijk voor ons open. Het
Koninkrijk der Nederladen wordt
omgevord tot een Koninklijke
Unie. die behalve het Koninkrijk
der Nederlanden (Nederland. Su
riname en Curacao) de Vereenig-
do Staten van Indonesië omvat.
Die Vereenigde Staten van Indo
nesië zullen omvatten de. Repu
bliek Indonesië (Java, Sumatra,
Madoera) henevens Borneo en de
Groote Oost. Voor bepaalde ge-
biodsdeelen, waarvan de bevol
king zich in dien geest uitspreekt
wordt een bijzondere verhouding
tot de Indonesische federatie «?n
tot het Koninkrijk der Nederlan
den mogelijk gemaakt. De Unie
zal dus uit dezelfde deelen be
staan als ons tegenwoordige Ko
ninkrijk, doch deze deelen zullen,
in overeenstemming met het be
ginsel der eelijkberechtigheid vol
gens de Koninklijke rede van 7
December 1012. tot elkaar in een
aridero staatsrechtelijke betrek
king staan.
(Vervolg op pag. 2)
Temperatuur om het I
vriespunt
Temperatuur nabij. in het I
Wnord-Oosten van het land op 'j
'■e'e plaatsen even onder het f
"ri^spunt Plaatselijk eenige lichte '-]
^ofregen af sneeuw. In het
icden en Westen van het land j
2 ii'tgebreide mistvelden We:- i
2 n'a mind
r. t 4 Der: Zon 0p gso. onder 16.28; a
O, nnrlny. 13 11.. fl
