Kolenbranders zwoegen
in duistere bosschen
Critiek op de expeditie
van Willem Barentsz
Glazen
Burgemeester Van de Berg
werd herbenoemd
3
ST/ws\ih:iws
VONDELS „GIJSBREGHT" KOMT
IN GRAND THEATER
Een gebeurtenis
op toonee!-
gebied
Biljartcompetitie
district Eemland
Noteert U even
Kerstavond Grenadiers
Twaalf woningen voor
1947 toegewezen?
Verwerpt de K.N.I.P.
Linggadjati?
Personeel Fa v d Meiden
vierde jaarwisseling
Uit het dagboek
der politie
Nog één dag
F. Domela Nieuwenhuis
werd herdacht
Spionnage-organisatie
Frankrijk
Splintertje vertelt uit zijn ieupd'
Predikbeurten
RECEPTEN
Eenzame figuren
op de Veluwe
Reederij acht critiek
onbegrijpelijk
Maandag 30 December J 946
AMERSFOORT «ta.it een artis
tieke gebeurtenis van hetcc.
kenis te wachten, die zeker een döi
hoogtepunten zal onnen in het
cultureoio loven van onze stad. Op
6 Januari komt het tonneelgezel-
sehap de START in het Oiand-
Theater. Vondels „Gijsbieght van
Aomstel" opvoeren en wel In de
groote bezetting, zooals die ook te
Amsterdam optreedt, niet oikest.
In den regel wordt deze voorstel
ling in de kleinere plaatsen in een
kleine bezetting gegeven. Het heeft
de directie van liet Grandtheater
naar ons bekend is, dan ook veel
moeite en.... opofferingen gekost
om het stuk in groote bezctt.ing
naar Amersfoort te krijgen.
Vondels. „Gljsbreglit" werd in
1637 geschreven ter gelegenheid van
de opening van don Amstordnmscllön
Schouwburg, doch beleefde door
tegenwerking van predikanten, die
het stuk te Rooniseh vonden, hoe
wel Von.lcl pas veel later katholiek
geworden is pas cenige dagen to
laat. op 3 Januari 1638, zijn pre
mière Gedurende het. loven van
den difilter hij stierf in 1679
werd hej 120 maal \ertoond en
daarna is het regelmatig op het re
pertoire gebleven. Sinds vole jaren
is het een traditie het op den
Nieuwjaarsdag in 'den Arnstordam-
sehen schouwburg op te voeren en
de beste acteurs doorkneed in de
Vondeltraditie werken daaraan
in den regel mee. Albert van Gal.
sum is de opvolger van Willem
Ronyaai Is geworden als xoitolker
van den titelrol, waarmee hij zich
als hot ware vèreenzeh igd heeft.
Ook thans speelt hij weer de Gijs
broght en als Badelorh heeft hij
Lotldi Nijlioff naast zich. die nog
wel niet haar groote voorgangsters
(o.a. mevr. Rooyaards) zal doen
vergeten, -doch ongetwijfeld tot een
knappe creatie van Oijsbreghts
vrouw in staat is. Van de talrijke
verdere medewerkenden noemen
wij Louis van Gasteren. Frits van
Dijk, Joh an Schm'tz. Ren Oroenicr,
Jacques Snoeg. Rij de zrgsters van
de reien zijn verscheidene prominen
te Nederlandselic actrices.
Vondels „Gijsbroght" is niet Von
dels beste, maar ongetwijfeld wel
zijn meest bekende en meest gelief
de drama. liet behandelt, een bele
gering van Amsterdam in 1304,
waarbij Vondel nog al vrij met de
historische gegeven* Is omgespron
gen. De Oijsbreght-figiuir is een
soort NcdöVlandsche Aeneas, verge,
lijk het epos van Vorgilins) en do
door Vorïlel beschreven ondergang
van Amsterdam is een to gen ban ge r
van den brand van Troje. Hot dra
matische honojppiint levert het
oorron 1)1 ik dat 'ïijsbreght, na aan
vankelijk beslist geweigerd te heb.
ben zijn brandende stad le verlaten,
hesluit tot de vlueht:
„Vaarwel mijn AeniRtolland,
verwacht een anderen Heer
„Kloris en Roosje"
Do traditie wil (sinds 1646) dat
van do „Oljsbreght" oen kluchtig
spel wordt, vertoond (zooals ook in
de middeleeuwen na het treurspel
de klucht volgde). Sinds 1717 is het
zangspol „Do bruiloft van Kloris en
Roosje" het traditioneele naspel ge
worden. Ook dit zangspol wordt na
de „Gijsbreght" te Amersfoort op-
ge\ ooi d mot Paul Huf en Mario Ha
mel als Thomasvaei en Pieternol.
Ook dit vroolijke stuk gaat in een
yitgebreide bezetting.
Wij juichen het toe. dat de direc-
Hitslagen: Ons Genoegen IVer
guide Wagon 3 4—2 (Ons Genoe
gen T kampioen): Tavenu 3—Cen.
traal 5 60: Vergulde Wagen 6
Centraal 4 2—4 (Vergulde Wagen
6 kampioen); Socstdijk 2Tavenu
2 6—0: Vergulde Wagen 8Cen
traal 0 6—0; Vergulde Wagen 7—
Soestdijk 3 42; Centraal 6Soest
dijk 4 06 (Soestdijk 4 kampioen;.
Programma 2e Ronde, klasse C:
Donderdag 2 Jan. Oosterpark I
Animo I: Vergulde Wagen 6—Con-
traal 3.
In do 3e ronde zijn geplaatst:
Gouden Ploeg I en Ons Genoegen I,
waarbij al bekend is dat de Gouden
Ploeg moet spelen tegen Noord-Bra
bant uit I'trecht. De tegenstander
van Ons Oenoegon is uog niet be
kend.
Volgende wcok de eindstanden
van de le Ronde.
GRAND: Eorsto liefde, 2.30, 6.45
en 9 uur. Zondags, 2.—, 4.15, 6.45
en 9 uur.
CITY: Kermisklanken. 2.30, 7 en
9 uur. Zondags 2.—, 4.15, 7 en
9 uur.
REMBRANDT: De Waarzegger.
Vrijbuitors van het Westen. 2.30,
8 uur. Zondags, 2.—, 4.15, 6.45 on
9 uur.
DINSDAG 31 DEO: Humanistisch
Verbond, Volksgebouw, sprekor
D. Q, R. Mulock Houwer. Aan
vang 7 uur.
DF' STICHTSCHE HEUVEL. -
Zaterdag.. Zondag-, Dinsdag- en
Woensdagavond dansen van fi
ll uur.
Zaterdagavond, Zondagmiddag en
Zondagaxond cabaret.
„D'OR A NJ EBOOM". - Dancing
Woensdags, Zaterdags en Zon
dags van 8—11 uur.
DANCING VAN T IJUL: Woens
dags. Zaterdags en Zondags van
811 uur.
Zondags van 3—6 uur. Thé Dan
sant.
i.ii- van het Grand-Thentei heide
stukken thans in onze stad laat op
voeren. omdat zij daarmee een daad
vei richt van groote eultureelo be-
teekenis. Het is jammer, dut er
maar één voorstolling gegeven kan
worden, want het kan niet ander*
of de belangstelling zal zeer groot
zijn. Wy raden onze lezers, die
daartoe in staat zijn, met klem aan
de gelegenheid om de ..Gysbreght"
in-deze bezetting te zien, niet te la
ten voorbijgaan. Wij vernamen, dat
de plaatsbespreking Donderdag reeds
begint. Wij maken daar uit principe
nooit melding van, maar meunen
vooi ditmaal daai op een uitzonde
ring te kunnen maken. Amersfoort
is als kleine st.ul op het gebied van
de zeer belangrijke voorstellingen
niet verwond.
Dat doet ons Hollandsch hart
weer goed
Dat is een bericht, roonls he/ moe/
Nu lezen we «iet, dat menschen
staken
Maar .Leerdam" gaai glazen maken.
Een stroom aan glazenhaast niet
te tellen.
Daar blaast men momenteel geen
bellen
Daar blaast men glas, coonts het hoort
Voorui/ „Leerdam", blaas lustig
voort
SCN.
Men schrijft ons:
In de keurig versierde canttne van
het Kamp Laan 1914 werd door het
Regiment Grenadiers het Kerstfeest
gevierd.
Dc R A O. officier van het Regi
ment. de eerste luitenant van IJzeren
heette dc aanwezigen welkom, en
deelde mede dat. daar men met uit
een loopende opvattingen rekening
moet houden, de avond voor dc pauze
cen gewijd karakter zou dragen en na
dc pauze een meer populair.
Het toonccl. geheel het eigen werk
der Grenadiers, was In passenden stijl
geschilderd en maakte cen uitsteken
den indruk
Het programma bestond uit zang
door een koor van Grenadiers o 1 v.
den sergeant Huguenln, dat Kerstliede
ren ten gehoore bracht Dc zangeres
Truus Impijn en een der soldaten zon
gen cenige solonummcrs. terwijl een
andere muzikale Grenadier dc aanwe
zigen op zijn vioolspel vergastte. In
zijn Kcrstwoord herinnerde dc R A.O.
officier de militairen aan hun groote
taak in de huidige tijdsomstandigheden
Na de pauze hoorden wij dc Grena
diersband terwijl de heer Pierre Drie
sen. die belangeloos zijn medewerking
aan dezen avond verleende, eenigc
zangnummers ten beste gaf. Bovendien
toonde hij zich een vaardig accordeon-
nlst.
Grenadier van Amersfoort, die voor
de pauze cenige klassieke liederen
zong. bracht thans cen populair num
mer ten gehoore.
In zijn slotwoord dankte Majoor
Rceslnk allen die aan dezen mooien
avond hadden medegewerkt.
Van 31 December 1946 af zijn
op bot hoofdbureau van politie to
(aid
Motorbrigadc)
chauffeurs ver-
J niche ml /uittillen dc kintureu
geschonken conserven binnen.
•tn „MtiiUOeryun" de dooi Munutronec/e
Bunschoten
Vrijdagavond kwam de raad
van Bunschoten onder voorzitter-
schap van burgemeester D. d.
Berg l)ijoon. Do notulen werden
goedgekeurd. Onder de ingeko
men stukken bevond zich een
schrijven van don Commissaris
der Koningin, Jiotreffende de lier-
benoeming van Bnurgenicestcr 1).
v. d. Berg, zulks reeds mot ingang
van Aug. 1944.
De burgemeester werd in ver
hand hiermede toegesproken door
den wethouder B. Hartog Wzn„
en de «raadsleden C. Vermeer en
W, van Goor namens de fracties,
waarna burgemeester dn sprekers
hartelijk dankte voor dc felicita
ties. Verscheidene verzoeken om
subsidie voor 1947 o.a. van de
Chr. Wijkverpleging en do Chr.
Kleuterschool, henevens cen ver
zoek om salai isverhooging van
den afslager dei- Gein. Vlschafslag
werden aangehouden tot de be
handeling der begrooting 1947.
Over een verzoek vun den lieer P.
Koclewijn, Havenstraat, om een
stuk grond in erfpacht aan de
Huxenstraat, werd afwijzend be
schikt. Besloten werd in verband
met een ontvangen schrijven over
de salarisherziening een tijdelijke
toeslag van 10% te geven en zoo
noodig do salarissen te herzien
wanneer de nieuwe regeling
komt. Vervolgens werd dc nieuw
benoemde gemeente-ontvanger,
den heer II Koclewijn Dzn., be-
oedigd. De aanbieding der o:it-
werpbegrooting met die van do
bedrijven over 1947 en de reke
ning mol die van de bcdrij\en
over 1944, passeerden vlot den
hamer. Een verzopk om grond in
erfpacht door C. Hcuveling werd
afgewezen. Idem van D. Kocle
wijn Wzn. werd besloten den ge-
vraagden grond in erfpacht te ge
ven. Nog een twoelal verzoeken
om grond in erfpacht in de Maat
van Gebrs. de Graaf voor 1200 m~
en II. Koclewijn voor 1000 m2,
werden aangehouden. Voor 300 m2
was verzocht door J. Bos voor hot
plaatsen van ecu construct iexverk-
p laats, zoodra dc vergunning
daarvoor is verkregen. Over deze
uitgifte en reeds gedane uitgifte
van grond in crfpaclil in deze
Maat volgde oen breede discussie
Ilct voorstel van den heer Jac. v.
Dicrmen, om ook dit verzoek aan
te houden, werd aangenomen. Een
voorstel van D. Koeléwijn, ojrt
voor het bouwen van rookorijen
aldaar een bouwvergunning te
verleen en, werd uangenomon. Een
voorstel tot het verhuren van de
gemceiitevvoningcn aan de beide
geneesheeren voor 1947 w ercl aan
genomen. Ook de vaststelling ver
ordening heffing van vergoedin
gen wet autovervoer personen
werd z.h.st. aangenomen.
De voorzitter deed vervolgens
enkele mededeelingen. omtrent
gestelde vragen in de vorige
raadszitting, waarbij hij o.a. me
dedeelde. dat er binnenkort een
tweetal brievenbussen zullen wor
den geplaatst en wel op de Wei
kamp en tusschen Bunschoten en
Spakenburg Zooals bekend zijn
voor 19'i6 cen zestal woningen
toegewezen, die op 28 Dcc. zijn
aanbesteed. Volgens den voorzit
ter zijn voor 1947 12 woningen toe
gewezen. Na dc rondvruag waar
in verscheidene gemeentebelan
gen werden besproken, werd de
laatste zitting van dit jaar geslo
ten.
H ooiland
Raadsvergadering
Donderdag 2 Januari komt de
raad dezer gemeente des avonds
zeven uur ten Gemeentehuize ln
openbare vergadering bijeen. De
agenda luidt als vólgt: 1. Het op
nieuw aangaan van een rekening
courant overeenkomst met de
Bank voor Nederl. Gemeenten. 2.
Een verzoek van den A B.T.B. aid.
Hooglanderveen om subsidie voor
den landbouwwintercursus 1948
1947. 3. Verlenging verhuur van
de woning aan H. C. v. d. Broek.
4. Verhuur van een gedeelte van
het gemeentehuis aan W. J. Ac-
kermans. 5. Voorlooplge verlen
ging verhuur van een der lokalen
van de school aan den Ham aan
den Distrlbutiedlenst. 6 Wijziging
van de verordening op de Honden
belasting. 7 Verkoop van een ge
deelte weg aan J. G. Schimmel. 8.
Verhooging der salarissen van het
gemeentepersoneel met een voor
schot van maximaal 10 9. Vast
stelling van de vergoeding voor
het lager onderwijs voor 1947. 10.
Vaststelling begrooting 1947. 11
Het aangaan van een leening,
groot, f 35000,voor verharding
van den Hollenweg en den Veen-
weg.
Sluiting distributie
Het Distributiekantoor is op 31
December aanstaande voor het
publiek gesloten.
Medische dienst
Voor de gemeenten Hoogland
(waaronder ook Hooglanderveen i
en Hoevelaken wordt op Nieuw
Jaarsdag de artsendlenst alleen
voor spoedgevallen waargenomen
door dl'. F, W Klaarenbeek te Hoe
velaken, telefoonnummers K 3495
210. Deze waarneming geldt voor
de praktijk van dokter W. Ver
beek alhier.
Hoevelaken
Bedankt
De heer J L. Bloemendaal heeft
voor de benoeming tot ouderling
bij de Nederl. Hervormde Kerk
alhier bedankt De heer H. Wern-
sen is herkozen als ouderling.
Aanbesteding
In hotel „Fontein" werd door
architect Pothoven het bouwen
van den toren der Ned. Herv
Kerk aanbesteed. De uitslag was
als volgt: fa. \V. Roersen en Zoon
f 15200,fa. G. Boshuizen
f 15290—; gecombineerde firma's
nl. J. Doornekamp, W van Deu
veren en Gebr Bel: f 14789,--
De Inschrijving was onder
hnnds-h
Burgerlijke stand
Geboren: Rijk, zoon van R van
Dusschoten en F Walet.
Ondertrouwd: Geurt van den
Ham en Hendrikje van der Haar.
Het Franschc persbureau A.F.P.
bericht, dat het K.N.I.P. (het voor-
loopigc republikeinsche parlement)
na twee dagen van heftige debatten
het ontwerp-at;coord van Lingga-
djati zou hebben verworpen.
Wij hebben preen bevestiging van
dit bericht kunnen krijgen, dat wij
dus voor rekening van het pers
bureau A.F.P. laten.
Men schrijft ons:
Directie en personeel van dc Han
dels Mij. v.h. Joh H. v. .1. Melden
f* Amersfoort hebben Vrijdagavond
in de zalen van „Nieuw Amsvorde"
d«' jaarwisseling gevierd. De avond
werd geheel door eigen krachten
verzorgd, uitgezonderd de bekende
bund \un Jan van Loo.
Toespraken, muziek, zang. en too-
neel wisselden elkaar af in bonte
rij en 't bleek dat de N.V ook op
dit gebied goede krachten onder
haar personeel heeft.
Een verloting en nndere verras,
slngen droegen niet weinig bij tot
hot welslagen van dezen avond, die
dor een gezellig bal werd besloten
Op dc hoek Nieuwcwco-Muurhulrcn
werd cen drlewlchgc bakfiets aangere
den door cen truck met oplegger. 60
liter melk ging verloren
In cen woning nan do Mcrwcdc-
straat viel een oliestel om. waardoor
een binnenbrandje ontstond De bewo
ners bluschten de brend zelf. Dc
schade was gering.
Burgerlijke stand
28 December.
Geboren. Trijntje, d. v. G. Willem-
sc en A. Klossc/ Johannes Gerrlt fan,
z. v, C. Hooft en Lahuis: Ernn. d.
v. A. H. T. Kroon en B. Gri|»i.
Overleden' ]annct|c van den Bosch,
oud 3mnd dochtertje van K vnn den
Bosch en H. van Dlcst; Lambcrtus
Johannes Vonk. oud 8 mnd zoontje
van H. Vonk en W Hcl)mcsknmp:
Johanna Maria Elizabeth van der Mee,
oud 69 jaar. echtg. van L. J H Sle-
bers.
(Ingezonden mededeeling)
Die laatste dag van hel oude afge
leefde jaar is morgen aangebroken.
Met vreugde en gezelligheid doen wc
den ouden heer uitgeleide en halen
dc jonge baby 1947 in.
Daarbij hoort een harlige dronk en.,
cen harlige hap. Liefst zelfs meer
dan één. Dal kan. Er zijn weer.
Saucyzebroodjes
Croquetten
Knakworstjes
Sommitfe arlikclcn ciogen bonvrij
verkocht worden Kom dus morgen
ijlings wat van dat lekkere spul
halen bij
VAN OMMEN
TEL. 3089
l'.S. Als U NU vanavond nog opbelt
kunt V misschien nog oen schotel
Huzarensalade krijgen.
Enkele duizenden menschen »lefi-
leerden Zondagmorgen in den regen
voor het 'monument van Ferdinand
Domela Nieuwenhuis te Amsterdam,
ar kransen waren gelegd ter
leaking van de geboorte van de
zen pionier der Ncderlundschc ar-
boidshfiweging op Oudejaarsdag
1846. Om tien uur was men bijeen in
Ki'asnapolsky. De openbare, verga
dering. dip georganiseerd was door
le groepen die veieenigd zijn rond
bet dooi Domela Nieuwenhuis ge,
tichte blad „De Vrije Socialist"
werd bpzocht door meet' dan twaalf
honderd mensehen. meerendeels uit
Amsterdam, maar ook uit Haarlem,
hef Gooi, de Zaanstreek, Leeuwar
den, Nieuwe Pekela. Emmer Com-
paseuum en plaatsen in Limburg;
voor honderden belangstellenden
was er geen plaats in de zaal.
De sprekers warötl Kaat. na
mens de Zaanseho vredes-vereeni-
;rngen. tne\ rouw BogaerdTilburg.
J Bot (namens den Nederland-
t'hon Bond van Vrije Socialisten in
Nederland, die vooi namelijk nieu-
wenhuiswerk voor de onterfden in
Twente besprak en G Rijnders, de
huidige redacteur van ..De Vrije
Socialist". De laatste spreker gaf
n boeiend relaas van het bewogen
leven van NletiweiihuiR. die van pre-
likant via het parlementaire socia-
istne anarchist werd en vrijdenker
mi beschouwd werd als do verlosser
van de arbeidersklasse. Nieuwen
huis wisselde dikwijls, aldus spre
ker, maar hij ging steeds voor
waarts. Spreker haalde de herinne
ring op aan de begrafenis van Nieu
wenhuis itt 1919, toen nog eenmaal
het groote élan van den begintijd
der arbeidersbeweging uiting \ond
in indrukwekkende demonstratie.
Do toespraken werden afgewis
seld met voordracht en muziek.
Volgens de Frnnsche pers is in
het gebied van Hendaye een uit
gebreid netwerk van splonnage
ontdekt, niet takken te Toulouse,
Parijs, Bordeaux. Pau cn Pet-
pignon. De geheele organisatie
zou van Irun (Spanje) uit wov
den geleid en de 1 ransche poli
tic zou volledige documentGii be
treffende de activiteit der spion
nen bezitten. Vele Frnnnchon 'lie
tijdens de Duitschn bezetting lid
waren van hel leger van Vichy
en andere collaborateurs zouden
er deel van uitmaken.
wimrr
door
(V WoilMiik
233 Patser daagde mij dus uit voor een beslissend
gevecht. Hij draalde zich om en liep weg om dc
auto te halen, waartegen ik vechten moest. Mijn
vrienden raadden het mij af. „Ik zou het niet doen.
Splintertje1", zei Bobbclman. „Dlc Patser hoort in
de gevangenis, hij heeft geen recht meer om te vech
ten.'' „Juist, zei dc baron. „Het is niet meer noodig
om te vechten, Splintertje. We kunnen hent door
den commissaris laten arrcstccren, dat Is veel een
voudiger1" „Nee." zei ik eigenwijs: Patser heeft
me krielkip genoemd, hij zal merken dat dlc kriel
kip hem ook verslaan kan, net als zijn hendel'
Het rumoer op het plein verstomde, dc menschen
weken achteruit om ruimte te maken voor het ko
mende gevecht: Splintertje tegen dc auto van Donald
Patser! Had ik van tc voren geweten welke gevolgen
dit gevecht voor mij hebben zou. dun bod Ik me
zeker nog wel bedacht Maar ik wist dat niet cn was
vast besloten om voorgoed met Donald Patser, den
rustverstoorder van Botslngton, af tc rekenen. Ieder
een keek in de richting waar Patser vandaan moest
komen, er klonk een ncdrcim cn toen kwam Pat
ser den hoek om. en cen kreet van schrik klonk uit
de rijen toeschouwers cn zelf voelde Ik een koude
rilling van angst langs in'n rugl Want, je ziet het,
het was geen qcwonc auto waartegen ik vechten
moest, maar een geweldige straatwals, met cen ko
lossale IJzeren rol vooroplll
HOEVELAKEN. Dinsdag 31
Decembci' Nederl. Herv. Kerk: des
avonds 7 uur ds. Van Arnstel
Woensdag 1 Januari 10 uur ds
Van Amstel.
Geref, Gem. Gebouw „Bouw-
lust" 9 30 uur Leesdlenst.
HOOGLAND. -■ Dinsdag 31 Dec
cember Ncd. Herv. Kerk: den
Ham des avonds 7 uur Ds. Do
Bres van A"'-'"fonrt: Woensdag
l Januari
APPELVARIATIES. Wij
mogen dan in menig opzicht nog
beperkt zijn in onze grondstof
fen bij bet koken, aun appelen 1»
er momenteel geen gebrek. eel
huiflvrouwen go\on nu dagelijks
een schaaltje mei appelmoes op
tafel. Dnarniec gaan de aangesto
ken 'vruchten mooi op en het is
zoo bijzonder gezond voor de
kinderen. Maur ook do gebraden
appelen zijn niet te versmaden.
U maakt een mooien schotel van
een stuk of acht groote zure ap
pels, bij voorkeur goudreinettc».
Boor bet klokhuis weg «mi wasch
de vruchten voorzichtig zonder
tie schil le beschadigen. Leg ze
i.i cen gi'Ooten, vuurvasten bcIio»
tel, vul het hart van de appels
op mot suiker, kaneel, zoo moge
lijk ook een paar rozijnen of een
stukje sinaasappelschil, leg bo
venop cen klontje boter en giet
eon weinig water in den schotel.
/et hem in den oven. bedruip de
appels nu cn dan niet het sap,
dat zoetjes aan stroopcrig zal
worden; doe er zoo noodig wat
water bij en laat dc appels gaar
worden. Dat duurt ongeveer 20
minuten. Let v ooi al op, dat ze
niet té gaar zijn. ze mogen niet
uit elkaar vallen of tot moes
koken.
ZOETE APPELTJES'. Deze
zijn voor do kinderen oen groote
truclatic al* dessert. Schil een
kg. zoete appeltjes, snijd ze in
partjes en haal de klokhuizen er
uit. Zet ze op met weinig water
en schud ze nu en dan om aan
branden te voorkomen. Nu een
half uur zijn zc bijna gaar Voeg
er een half ons suiker en wat
bessensap bij. benevens een pdp-
jf kaneel of kaneelêurrogunt, laat
bei mengsel nog oven doorkoken
en bind hel dan mCI wat uungo-
niengdo sago of bloem. Als dc
appeltjes In een kom liggen,
rtrooi er dnn nog wat kaneel
over.
r\ EC EMBER beeft met zijn
vochtige kilte de bosschen
toegedekt. Waar eenlge maanden
terug nog bot jonge eikenhout
zijn gekartelde bladeren ophief
naar de kruinen der spa réén en
waar kortgeleden nog tusschen de
stammen l et geroep van do bosch
vogels opklonk, dnar heerseht nu
do sfeer van den dood. Kaal zijn
de eikenstruiken en bun bladeren,
verkleurd lot een donker rood,
bedekken de mossen. Do spnrre-
stammon «teken er dreigend bo
ven uil, overtrokken met een
groen-grijs waas.
X dezen tijd van bot jaar vva.
gen zich weinigen in bot half
duister «lor bosschen. Toch zijn
doze juist nu aantrekkelilk in
bun sombere pracht. Zij spreken
mot bun stille schemering tot on
ze verbeelding cn wie zijn buiver
van zich afschudt cn dc vochtige
boschpaden volgt, dien kan liet
gebeuren, dat hij een ogenblik ln
aanraking komi met bet sprookje
Uit zijn kinderjaren, tbnns échter
in bet kleed der Werkelijkheid.
Zoo ging liet ons. Het slinge
rende boschpad leek zonder einde
en in bet lnte middaguur was do
wereld boel ver-af. Mei de gein en.
die opstegen uit den Imsebgrond
en de afgestorven bladeren, ver
mengde zich, naarmate onze w eg
voortging, dc scherpe prikkeling
vun smeulend hout. Plotseling, na
een nieuwe kromming van ho\
pad, weken do hoornen terzijde en
lieten een open ruimte vrij. be
grensd door andore bosschop w ier
contouren flauw afslnkon tegen
een vvazig-donkcro lucht. Vaag
waren in dit open veld do zuivere
rondingen van ccnlgo heuvels
zichtbaar, als voorhistorische koe-
pclgravcn Regolniatlg spuwden
zo een zware rossige rook uit. die
af en to? week en nan donkere
trestfllten zichtbaar liet. die zich
spnokuebtie boxen de heuvels be
wogen.
Sprookje
VKj EINIG blijft er over van liet
v v sprookje, wanneer het zich
in dc werkelijkheid aan ons voor
doet. De twee broers Grimm, die
„Belga" verneemt uit Ktrnp-
stad. dat men onder de wal-
vischvaardfirs een sterke wrok
kan waarnemen in verband met
de aankomst ln de Zuidelijke
IJszee vun de Nederlatidscbe ex
peditie voor walvischvangst.
De lunden. die de wulviseh
vangst beoefenen, hebben bun
specialisten verzocht zich niet bij
de Nederlanders aan to sluiten
en dezen hebben dan ook iedere
hulp geweigetd, Mcei dan de
helft der jagers van de espeditie
zijn Nederlanders, die dit vak
nog nimmer hebben uitgeoefend.
De oorzaken van de wrok Jet
belanghebbende nulicH zijn du
volgende; de Nederlander» inte
resseeren zich voor de whI-
vischvangst, terwijl deze tenge
xolge van bet uitsterven der die
ren, met dun ondergang be
dreigd xvordl. De NederlaiidscbP
expeditie beult ten doel minsten»
l'i.UOu ton olie naur Nederland
mede le voeren, xvuarvoot onge-
vc-er 1.000 tamelijke groote wak I
visschcn vcreischt worden De!
Nederlanders hebben dc \xui j
vischvang«t sedert :neoi lan 1
twee euuxvcn niet meer beoefend
en hoewel hun behoeften aait
vetten en oliën zoor belangrijk
zijn. iccblvaardigt zulks niet bet
zenden van e»:n groote expeditie
naur rlc Zuidelijke Poolzoe.
Hel geva.'ti voor uitsterven van
dc x\ aliscbi'ii is veel ernsti "i
dan algemeen wordt aangeno
men. In sommige klingen vraagt
men zich af, of bij hut huidige
tempo, waarin de dieren gcdoofl
worden, bet nog mogelijk zou
zijn itt bet aanstaande seizoen,
oen expeditie vun oentgun om
vang te orgnnlsoorun.
Waarom deze wrok?
Van de zijde 'Ier Nederland-
sche Maatschappij voor de Wal-
vischvaart wordt in verband met
het bovenstaande bericht opge
merkt, dat bet onbegrijpelijk is
xvaurom er sterke wrok zou be
staan tegen de „Willem Ba*
t endsz-expeditie". tenzij nen hot
in zekere kringen wellicht niet
aangenaam zou vindpn, dut de
expeditie, ondank.» aanvankelijke
1)0/waren van Noorsche zijde,
zee beeft gekozen met een be
manning. die de sporen in de
xvalvisi bx aart ruimschoots beeft
verdiend.
Wat liet gevreesde uitsterven
der walvisschcn betreft, xx ijst de
niuatsehappll er op. dat juisf om
dit lp voorkomen de regeeringen
dot landen, rlio aan de walvisch
vaart deelnemen waaronder
NèdtM'htnri de handen ineen
Hebben geslagen |.n op een in-
lc: nationale conferentie maatre
gelen hebber getroffen om de
vangst Ie regletneiiteeren.
Hullen de volgens dit „Belga"
bericht zon onvakkundige Ne
lerlamleis du productie bereiken,
dio zij zich voorstellen cn indien
lil oveiteeiiH zou geschieden door
ciO dertien andere expedities, die
tei xv.'iix i-.vhvaart door andere
tanden zijn uitgezonden en o|>
bet «ogenblik "k in de Zuid
l"»olgp|u'o(len oudkruisen, dan
b.ijft bui. gezamenlijke vangst
nog vei onder bet totaal, dat de
biologen toelaatbaar achten.
mot vorbluffendo toewijding de
xei'l.üIon, welke zij uit den volks*
mond vernamen, hebben opgetoe-
kond, lioton vet s» billende hunner
sprookjes «leb afspelen in den
schemer der bosschen, het domein
dor elfen cn koliolds. Zij voor
den in hun vertellingen 'n nieuwe
figuur ten tooneelc, die van don
kolenbrander, een zoo willen
dn verhalen armen zwoOger, die
mot zxvaren arbeid een schamel
maal verdient voor zijn groot ge
zin. 11ij is anders dan de feeën
geen sprookjes-figuur uit zich
zelf. maar om zijn eerlijke toowfo
ding voor de zijnen verdiende hij
in l.ct sprookje betrokken to xvor-
den om dun de hulp der kobolds
cn dc gaven der elfen to ontvan
gen. Deze tragische figuur uit het
sprookjo, mot xviens harde lot xvij
als kind begaan waren on in
xviens kleine vreugden wli ons
toen verheugden, leidt nog zijn be
staan ln onze bosschen. feeën
en kabouters laten zich echter
weinig aan hem gelegen liggen en
xvaf er hem nog uit bef sprookje
overbleef, is de rook. die de lint-do
werkelijkheid verhul!, maar ook
bent oud maakt voor /.iin lijd. Het
sprookjo werd cen desillusie.
In de bosschen van dc Veluwe
en Limburg bakt de houtskool
brander in bet vroege voorjaar
dc stammen, xvaarvun bot rechte
bout naór de mijngangen gaat om
den druk der gexvelvon op te
vangen. Hot uitschot der hoornen,
bot kromhout, stapelt hij op tdt
groote, meer dan rnanshooge beu-
veis. Wanneer ze door zomerzon
cn najaarsregens verweerd zijn»
dekt bij zc in dc laatste weken
van bet jaar toe inet plaggen cn
zand. Een vuur wordt ontstoken
in cen schacht in hot bimv ste
der houthcux els, die hierdoor
langzaam verteerd moeten wor
den en in cen primitieve hut blij
ven dan dc kolenbranders waken,
dagen achtereen. Regelmatig ver
laten zij do beschutting van hun
koetje om boven op de heuvels
den vuurgloed to inspecteeron. De
deklaag van plaggen en aarde
moet steeds verstevigd worden:
een enkele scheur kan een vlam
naar buiten zuigen, die bet werk
en dc winst van maanden verlo
ren kan doen gaan. Dan trekken
ze zich xvcer terug achter hun pot
kacheltje, wrijven zich do door
rook pijnlijk ontstoken oogleden
en dooden in een onrustige» slui
mer of mot verhalen cn kaartspel
den eindeloos schijnende» tijd.
Traditie
r7 IJ vormen een uitstervend go.
slacht, deze kolenbranders.
Hun beroep Is zwaar cn weinig
winstgevend, terwijl het een groo
te vakkennis vcreischt. waarvan
dc traditie hot geheim bezit. Aan
liet inzakken der heuvels lezen zij
bet stadium af. waarin de bout-
massa is verkoold, doch nog niet
tot asch verteerd. Dan sluitop zij
de rookgaten, breken bun hut af
cn trekken verder door de bos
schen de Veluxve over en naar
Limburg om er luin. mee' cn
meet door de industrie bedreigde,
handwerk uit te oefenen. In het
ri|pe voorjaar koeren zij op hun
schreden terug en openen de koe
pels. die zt| een.» bouwden oxer
bel doodc bout, dat thans Uiteen
gevallen Im in kleine geheel ver.
kooide stukken. Hot vindt zijn
xveg nnar de ovens, voornamelijk
van 's Rijks munl en van de edel
smeden, xvaar bet opnieuw in
gloed gezet xvnrdt om de specie te
bereiden, waaruit menig sieraad
geboren woidt In de kosscl.cn,
xvaar hot nieuwe loof zich ic»ls
aan takken en twijgen gezet hoeft,
komen dun mannen mot ploegen
cn bouxveelun oin de geschonden
aarde Optil te loggen voor de stek
ken van nieuwe hoornen. De ko
lenbrander irekt dan dieper het
bosch In, bakt or de stammen,
bouwt er zijn heuvels en bereikt
er een nieuwe winter-wnko voor.
Wat bleef er van bot sprookje?
Het zxvfiro werk en hei loon, dat
nog laag is in verhouding tot de
behoeften Dc kolenbrander bleef
met zijn gezin, dat wellicht, zoo-
als in bet «jpronkje groot Is. eil
er bleef bet xuur cn du rook lus.
schen de sparren Kinderen mis
schien zouden met hun sterke
fantasie achter •-•n paddestoel cen
elfje kunnen zien of oen kabouter,
die olider lp struiken juist weg
rijdt, op een muis. Het sprookjo?
Misschien, maar de kolenbrander
merkt ei' maar weinig van; de
rook is scherp en doet zijn oog.
leden steken En dan gaat zelf#
de steeds wisselende pracht vagi
de bosschen aan hem al voorbij...
