Reis rond de wereld met „De Alk"
Russisch schip laadt onze haring
er te kust en te keur....
Spannend relaas van stuurman
W. Hoogstrate
Van Schiedam tot
Las Palmas
Hakkie Holdert
had helpers
O De brief uit 8
Canada
maar het konijn
spaart ons
deviezen
Splintertje vertelt uit zijn ieupcl
Strenge discipline heerscht aan
boord van de „Budenni"
Tonnen verdwijnen
in het ruim
Dreigend gevaar
omzeild
Donderdag 2 Januari 1947
3
LOS voor en achter", klonk het op den vroegen morgen van
den 11 den Juli 1946 en daar kletsten de trossen reeds aan
dek. 't Was het begin van een groote reis en daarmee het einde
van een langdurige en nauwkeurige voorbereiding,
i Op dezen voor ons zoo bijzonderen dag vertrokken wij van
onze intieme thuishaven te Schiedam, met het in Nederland ge
bouwde stalen zeiljacht De Alk, een ketchgetuigde spitsgat van
12.60 x 3.60 x 2.00 met 75 M- doek aan den wind. Zooals in 't
lijvige scheepsjournaal staat opgeteekend was het schip bij ver
trek: „hecht, dicht en sterk, zoomede ruim uitgerust met levens
middelen, drinkwater, olie, reservedeelen, touwwerk, drijfanker
en alles wat verder nuttig en noodig is."
dorado, je kunt er alles krijsen
en 't kost haast niets: alle kruis
jes uit het proviandboek ver
dwijnen en alle lann uitgestelde
prutskarweitjes zijn er zoó klaar.
HIER is iu cnkelo woorden
weergegeven wat bereikt is
in de lange jaren van plannen
•maken en voorbereidingen tref-
fen en werkelijk, dit was niet Pe"
ring. Een ernstige weloverwogen
poging, die de mogelijkheid tot
slagen van een dergelijke reis al
leszins bezit, cischt een grondige
organisatie, zeemanschap en goe
de harmonie.
Het feit dat de heer Wessel van
Gievcnstein, de bouwer van De
Alk zonder schroom aan boord
stapte om de reis mee te maken,
was voor den kapitein en mij
een duidelijk bewijs dat hij: „z'n
eigen koekjes beliefde" en do
waarschuwing dat hij later bij
t'eventueel optredende gebreken,
„ter plaatse zou wórden gestraft"
lag hem kennelijk niet zwaar op
de maag. Hem werd de moto:* en
allee wat achter het waterdichte
compartiment lag. de vctloods
genaamd, toevertrouwd, voor ons
een ware opluchting overigens.
Dies noemden wij hem meester,
hier in Las Palmas is hij „el
Constructor". De derde en laat
ste man stapte aan boonl met
een van verwachting kloppend
hart., een riem papier een film
toestel en Leica. Zijn naam i«
W. Hoogstrate, maar hij luistert
ook als je stuurman zegt.
Een laatste handdruk van en
kele vrienden en begeleid door
een hartelijk clublied van do
KARIN, 's stuurmans oude schip,
zeilden wc den Waterweg af. de
rnofor stond zachtjes bij en wel
dra lag het Noordcrhoofd achter
ons. De laatste die afscheid na
men waren een paar nieuwsgie
rige zeehonden, hun gladde snor-
rekoppon recht omhoogstekend
oin eens even te kijken voor wie
eigenlijk de loodsboot driemaal
loeide; een vricndelijbo groet,
door ons beantwoord met de
vlag.
„Valsche start"
Het vaderland verdween lang
zaam, naar we dachten voor en
kele jaren 'maar we hadden bui
len den waard, i.e. de marine
gerekend, die, gewapend met een
gloednieuwe bepaling betreffen
de de uitklaring van jachten, ons
eer, „valsche start" bezorgde. Na
een korte discussie met een ma
rineman werden we op sleep
touw genomen en naar de Berg-
haven gesleept.
De kleine formaliteit kostte ons
echter het tij en dus een dag.
Den volgenden ochtend was de
wind veel gunstiger en al vroeg
stoven we langs de boeienrij,
Galloper vuurschip en zoo Ka-
naalwaarts, 't ging prachtig. Om
't echte- niet al te mooi te ma
ken kregen we het met een aartö
vijand te doen den mist. Maar al
te goed heseffen we het groote
gevaar van overvaren te worden
of op de Goodwin sands te gera
ken en toen wij een soort boei
met vlag recht op den kop liepen
vonden wc liet welletjes on an
kerden. Overal om ons heen
hoorden we het bellen van ge
ankerde schepen, sommige luid,
andere veraf.
Dichte mistvlagen onttrokken
herhaaldelijk de boei aan ons oog
en toen" we haar heelernaal niet
meer zagen zeiden we tot elkaar:
,,'t is zeker weer dikker gewor
den." Het bleek anders te zijn
want plotseling ontwaarden wij
dwarsop een enorm gevaarte dat
recht op ons af kwam. We ver
stijfden bijna van schrik, liet
doemde snel uit den mist op, liet
was al vlak bij, torenhoog, mach
tig dreigend, daar klonk haar
bel. hard en gejaagd als in
alarm. In een seconde waren we
in actie, de motor sloeg oogen
blikkelljk aan en vastbesloten
haalde de kapitein zijn vlijm
scherp dolkmes ove- den ge
spannen .an leer tros; reeds kolkte
schroefwater achteruit en
we zwaaiden vrij.
Verademing
Een zucht van verademing
want de reis kon doorgaan; ook
een zucht, een andere, voor den
verspeelden tros met anker, één
haal en Weg zijn 100 meter twee-
duimsmanilla en een prachtan-
kertje. Wc tuften nog wat ver
der en toen het een tikje op
klaarde zagen we een Hollandseh
schip geankerd liggen, we ver
geleken one bestek met het
zijne en gingen weer koers lig
gen. Toon eerst bespraken we
de toedracht; het was ons dui
do lijk dat de zware stroom ons
had gegrepen on wij met krab
bend anker precies voor het groo
te Amerikaansche transportschip
waren gedreven. „In Las Palmas
koopen we wel een nieuw anker
zeiden we, Dat Las Palmas weet
wat, dat is in onze oogen een
Vorderingen
Nu, 't kwam anders, heel an
ders
We maakten goede vorderin
gen. East Goodwin. South Fore
land. Dungeness. Beachy Head,
we zeilden en zeilden slingerend
en stampend op de al merkbaar
langere oceaandeining tot we St.
Catharinapoinl in 't zicht had
den. Toen ging het mis. De wind
ruimde, we konden geen koers
meer liggen. Wat te doen, krui
sen in 't Kanaal, terwijl vlak
voor ons het eiland Wight wenk
te, lokte, met een oppertje. rust,
ontspanning en een boerennaebt?
Dit was teveel; hoewel we geen
detailkaart hadden zochten w'e
een rustig plekje en ankerden iu
cJi ie vadem.
De rust was zalig. We lagen
tegenover een klein plaatsje,
Rernbridge genaamd en al spoe
cug kwam er een aardig joch
aan roeien dat brood voor ons
wilde halen. Zelf konden we niet
aan den wal, onze gezondheids
pas was voor Las Palmas. bui
tendien, wc hadden niets aan
den wal te maken. We aten eens
uitgebreid en deftig van een
bord en gingen daarna met veel
genoegen slapen. Wc genoten
van de eerste rust na een paar
zeedagen, we zijn nog lang niet
bard maar wennen al aardig;
geen zeeziekte, ook al zijn wo
we| eens een beetje flauw in de
maagstreek.
„Anker op!'
Op 6 Juli, nadat wo onze ziek
geworden aardappelen en bet
ostje Hollandseh brood, dat van
bruin thans wit was geworden,
over boord hadden gezet, was de
koek op.
„Anker op, mannen" was het
en daar gingen we.om prompt
aan den grond te loopen. Snel
b'achten we nog een anker uit,
maar 't water viel reeds en daar
stonden we. netjes recht op onze
kiel, te balanceeren, als een dub
beltje op z'n kant. We moesten
op hoog water wachten en zoo
ara we weer vlot waren stoven
we, met een klapje bij van den
motor, het Kanaal uit. We wisten
nu zeker: op zee land het ge
vaarlijkst. Startpoint wi6 't laat
ste land dat we zagen totdat wc,
bravo Kapitein, Isletta's vuurto
ren recht op den kop liepen.
De Golf van Biscaje was heel
vriendelijk, een beetje mist,maar
een gunstige wind en een hooge
Noordelijke deining, die ons
zwaar deed slingeren. Dwars van
Portugal was 't ander* en kre
gen wc slecht weer, een harden
wind, hooge aanschietende gol
ven. We minderden alsmaar zeil
tot het op was en we voor top en
takel lensden. We staken twee
zware trossen achteruit om 't
schip wat beter met den ach
tersteven op de golven te kun
nen houden en tevens om er de
vaart wat uit te halen. We lagen
toen heel rustig en namen geen
massief water over. behoudens
een W'eggewaaiden brekertop.
Ons goede schip tilde ons netjes
ICI-I 's winters met bom te kun-
nen tooien is nog altijd de har.
tewensch van vele vrouwen. Maar
menig, overigen- liefdevol echtgenoot
zal zich bedenkelijk achter het ooi-
krabben, wanneer hij uitrekent welk
deel van'zijn inkomsten of spaarduit
jes wordt opgeslokt, indien hij op dit
punt tegemoet komt aan de verlan
gens van zijn vrouw.
Bonf is luxe en zeker op 't oogen-
blik voor ons land. dat zich den
aankoop van kostbare buitenland -
sche vellen niet kan veroorloven.
Het buitenland wil graag zaken
doen met de Nederlandsche bontim
porteurs. waarvan het aantal na den
oorlog te sterk is uitgebreid en thans
ongeveer het vijfvoud van 1939 be
draagt.
De prijs van het bont op de we
reldmarkt is niet hoog Opossumbi-
sam—persianervellen. zilver. en
blauwvossen uit Canada. Amerika.
Argentinië. Rusland enz,, te kust en
Je keur, maar voor ons arme
landje onbetaalbaar
Bont is luxe. zegt de regeering Zij
houdt de hand stevig op de devie-
zenportefeuille en kijkt zuinig,
Met, Noorwegen heeft ons land in
middels een ruilovereenkomst afge
sloten, waarbij wij voor een groot
bpdrag aan producten uit dat land.
waaronder een flinke partij zilver- en
blauwvossen, hebben verworven en
daarvoor o.a. bloembollen en poot-
aardappelen leverden.
Met Rusland worden onderhande
lingen gevoerd, terwijl met Frankrijk
een verdrag werd afgesloten, waarin
ook een matig bedrag aan bontvellen
is begrepen.
Langs legalen weg komf er dus niet
veel bont ons land binnen, doch wie
waagt het aantal bontmantels en
colliers te schatten, dat op clandes
tiene wijze Nederland bereikt! De
prijzen van het gesmokkelde bont
zijn echter wel tien maal zoo hoog
Drie wakkere Hollandsche
zeevaarders onder commando
van den Rottcrdamschcn ka-
i pitein A'. van Nieuwkoop heb-
hen met een klein zeilscheep-
je „De Alk", den eersten Juli j
van Schiedam uit een we-
relrlreis ondernomen,
j Inmiddels is het scheepje
j via het kanaaj. Las Palmae
i (op de Canarische eilanden),
Pernnmbuco (Brazilië), Para-
I maribo, op 7 December van
Balbao vertrokken door het
Panamakanaal met bestem-
i mine de Galapagos-eilanden
I en het bevindt zich nu op den
Stillen Oceaan. Vandaar gaat
i het naar de Markiezeneilan-
den in de Stille Zuidzee (deze
afstand wordt geschat op vijf
weken), waar beslist zal wor- j
den of de reis al dan niet via
Indonesië zal verder gaan.
Wij vonden den heer W. j
Hoogstrate, een neef van den
kapitein die aan boord als
stuurman fungeert, bereid,
ons een artikel te zenden van
dezen avontuurlijken tocht.
over de golvend heen en we voel
den on.s veilig, 't Was een mach
tig gezicht, die groote grauwe
waterbergen te zien aanrollen,
dreigend en snel, maar dan licht
te De Alk haar welgevormde
achterste op. hoog het hoofd en
liep in een wip naar den top om
achteruitglijdcnd in het volgende
diepe dal te glijden. Zóó maten
schip en zee elkaar en We keken
toe. klaar om nog krachtiger in
te grijpen.
Zwaar genoeg
Ons drijfanker lag gereed aan
dek, maar 't was niet noodig,
blijkbaar waren we gewogen en
i.et zwaar genoeg bevonden. Hoe
't zij. het. buide af en successie
velijk trokken we er weer een
lapje bij. De Portugeesche Noord,
een vaste wind om dezen tijd
noodde ons om de brccfok te zet
ten, eon prachtzeil bij ruimen
wind. We hebben het tot Las Pal
mas hij gehad, ook in combina-
iie met het grootzeil en logden
7 mijl.
0:n half 5 n.rn. van den 20stcn
Juli zagen we weer land. Bij do
haai gekomen namen we de zei
len weg cn tuften voorzichtig in
't donker naar binnen waar we
achter in de haven het anker
lieten vallen. Na 14 dagen van
heftige bewegingen was de rust
heerlijk.
Anderdaags sleepte een hoffe
lijke loodR ons naar de club Nau-
tica en gaf ons een goed plekje,
waar wo ankerden met een werp
anker achteruit.
De President van do Jachtclub
heette ons van harte welkom in
het Spaansch en vanaf dat mo
ment
Maar hiervan vertel ik U later
meer!
Hakkie Holdert. voormalig SS-er
n directeur van „De Telegraaf", die
vorige week op een zeilschip in
Monnikendam werd gearresteerd,
zal behalve voor collaboratie en
dienstneming in hot Duitsche leger
ook voor verraad terecht staan.
Men heeft hem veiligheidshalve
voorloopig opgesloten in het huis
van bewaring te Amsterdam.
Sinds de bevrijding heeft hij zich
met behulp van zijn naaste vrienden
en waarschijnlijk ook met medewer.
king van een ondergrondsche orga
nisatie verborgen weten te houden.
Hij hield zich op verschillende plaat
sen schuil.
Het zeilschip was het eigendom'
van ccn ontslagen pnlitieken delin
quent. Holdert hield zich daar ver
borgen cn kwam zelden aan wal. Hij
werd door rechercheurs in het voor
onder ontdekt, verscholen onder een
hoop lappen en vodden.
Hij was bezig het schip zeewaar
dig te maken opdat hij er in het
voorjaar mee zou kunnen ontkomen.
net jongenskoor „De Oosterhout-
sclie Nachtegalen" zijn Tweeden
Kerstdag naar Parijs vertrokken, Ze
geven samen met hun vrienden ..Les
petits Chanteurs a la croix de bois"
een galaconcert onder bescherm
heerschap van den Ned. ambassa
deur. Verder zingen ze in drie der
grootste kerken van Parijs.
*>oooo<xxxxxxxxxx>ooo<xxx>
Ze zat tegenover me op een 9
'bankje in de coupé. Ze i/'tfs
zoo'n gezellige juffrouw „Praat- O
'traag", zoo'n gemoedelijke tante.
die maar hef. liefst over allerlei
koetjes en halfjes bubbelt. V
Al gauw wist ik, dut ze uit het X
Zuiden van het. land kwam, dat O
een dochter heul, die op een
^Canadees, verliefd was geraakt.
Y „En ze zijn getrouwd ook. Een O
A7ardig span, mijnheer!" Y
Y „Dat zal wel. Wonen ze hier in O
qHolland
Nee mijnheermijn dochter o
meegegaan naar Canada cn ze O
O hebben ook al een kind." <->
O „O, ja?" O
„Ja, mijnheer, 'k Heb een kaar- O
'je gekregen met de namen van 5
'iet kind erop." O
„Hoe heet het?"
„Ja. mijnheer, dat is het nu
iuist. 7 Is erg, dat ik hef zeggen
Crnoetmaar ik kan neen Engeïsch
Y 'ezen cn ik zou toch zo heel
X traag de uitspraak en de verta-
\Ping van de namen weten. Mijn. O
%hecr eh kunt U het nie mis- V
8'C/iien zeggen? IJ kent zeker wel
^Engeïsch?"
O Ik knikte. Toen gaf ze me een
Y kaart in een groote witte cnve-*
%'oppeIk trok de kaart eruit, las
Oen kon een lach niet bedwingen,
Ywant op de kaart stond: Merry 9
Christmaswat hier in Neder- X
O land zooveel bet-eek ent als: Een O
gezegend Kerstfeest". 3
OOOOOO OOOOOOO OOOOOO OOO O-
Regelmatig komen thans transporten met ge'evacucerden uit het binnen
land in Soerabaja aanNa per trein naar Batavia te zijn gebracht worden
zij, in verband met den grooten woningnood aldaar, veelal per schip naar
Soerabaja doorgezonden. Hun geheelc bezif bestaat meestal uit datgene
dat zij met zich mededragen. (P.).
als van het via den normalen inter
nationalen handel verkregcne.
IX T AAR wij zijn er ook nog!"
A zouden de Nederlandsche ko
nijnen. mollen en bunzings zeggen,
indien zij spreken konden.
Inderdaad zijn deze drie inland-
sche diersoorten thans onze voor
naamste bontleveranciers. De roode
vossen van de Veluwe zijn bijna uit
gestorven, terwijl hun ..zilveren" col
lega's in vossenfarms getecld. tijdens
den oorlog wegens gebrek aan voed
sel geen kans kregen zich te ver
meerderen.
In de bezettingsjaren werd veel
bont in natura gedragcn: konijnen
velletjes, zóó van den vilder, meer
uitmuntend door warmte dan door
schoonheid, evenals de mof van
Saartje uit de Camera Obscura!
De vervaardiging en verkoop van
veulen- en kalfsveljasjes wat tijdens
den oorlog verboden, wat ook nu
nog het geval is. daar de huiden uit
sluitend voor ie lederfabricage ge
reserveerd worden.
De vellen van jonge geitjes daar
entegen mogen wel veredeld worden.
De mantels zijn zeer in trek en ko
men o.a al<? een mooie imitatie van
Petit Gris «grijze eekhoorn uit Rus-
land) in den handel. Lamsvel valt
evenals veulen en kalfsvel onder het
veredelingsverbod. doch dit verbod
wordt nogal eens overtreden Do
mantels van lamsvel zijn sterk, doch
hebben niet veel pelswaarde
99
99
Teddy-bear
Dc z.g.n. Teddy-bearmantels waren
voor den 001 log zeer in de mode.
..Teddy-bcar" is echter geen bont
maar een weefstof, die speciaal in
Engeland vervaardigd wordt Onze
deviezenpositie laat echter nict toe,
dat deze stof wordt ingevoerd.
De boeren, van wie het meeren-
deel toch niet al te slecht ..geboerd"
heeft in den bezettingstijd, verdien
den bovendien een aardig ..centje"
aan de mollenjacht De velletjes van
deze donkerbruine wroeters brach
ten niet minder dan 1 20 per stuk
op. Voor één mantel moeten niet
minder dan 200 tot 500 mollen hun
onderaardsch bestaantje offeren'
De bunzing is een onwelriekend
dier, da» dol is op kippeneities en
kuikentjes. Maar in dit geval moet
hef wezen geheel op zijn uiterlijk
worden getaxeerd Heel wat vrouwen
tooien zich gaarne met oen „collet.ie"
van de mooie vachtjes van deze
onnutte dieren. Een mantel van bun-
zingvel of litis", zooals de vakterm
luidt, kost ongeveer 70 x 50.(de
prijs van één vel) 3500aan
materiaal alleen al. waarbij dan nog
hef. maakloon komt dat, gezien den
kolossalen arbeid, zeer hoog is. en
niet te vergeten, de waarde van hef
binnenwerk.
Er bestaat geen bontveredelingsin
dustrie van beteekenic in Neder
land. hoewel thans pogingen in die
richting worden ondernomen. Wel
kan men hier de vellen bereiden,
doch voor het verven cn schoren zijn
wij grootendeels aangewezen op het
buitenland, met name België. Het
Nederlandsche konijnenvel gna» naar
de ververijen en scheerderijen van
onze Zuiderburen en komt terug als
zwart seal-elcctric «een imitatie van
de echte seal of walrushuid uit Kam-
sjatka) en bruin Biberetfe 't Klinkt
heel wat beter dan ordinair konijn,
doch is in wezen hetzelfde.
Het ziet er vaar uit, dat het konijn
ook dezen winter als bontleverancier
nog de eerste viool zal spelen, doch
wanneer het economisch herstel van
ons land in de eerstvolgende jaren
voortgang vindt, zal de regeering
misschien in staat zijn een deviesje
te offeren op het altaar van de
vrouw
77 dour
235. Maar al dadelijk toen ik den strijd begon
voelde ik dat het dit keer geen pculcschilletje was.
In die straatwals van Donald Patser scheen een
geweldig sterke motor te zitten. Weliswaar minderde
het ding vaart toen ik er tegen duwde, maar heele
rnaal stilstaan deed het nict. Nee," zei ik tot me
zelf: „Dat gaat zóó niet. je zal je meer in moeten
spannen, anders heeft je laatste uurtje geslagen. Zet
'm op!'' Nu. dat deed ik ook ik zette mc schrap
en hield mijn lichaam strak als een boog tegen den
ijzeren wand... cn duwde, duwde...
Behalve de geluiden, die ik van inspanning maak
te en het gezoem van den motor was het nu dood
stil op het plein. Al die duizenden mcnschen staar
den ademloos van spanning naar den strijd, dien ik
voerde 0111 hun verkeersregels Bobbelman cn mijn
andere vrienden, zij stonden daar cn duwden in ge
dachten mee leefden mee met mijn pogingen om
dat kolossale, verpletterende gevaarte tot stilstand
te brengen ,.Pff-Oef." hijgde Bobbelman- ,.Gecf m
van katoen Nu. dat deed ik. Mijn voeten duwden
het harde asfalt kapot vonden zoo een steun cn
mijn rug en armen drukten wrongen tegen dc
wals tot deze eindelijk geen centimeter meer»
vooruit kwam stilstond!! Het eerste gevaar voor
mij was geweken het publiek klapte cn riep
„bravo." maar het was nog niet naar mijn zin. Ik
wachtte even om op adem te komen en... ging
verder
HET kleine kroegje aan den havenkant is net aan koffietijd toe:
kaai- en bootwerkers, zeelui van allerlei slag en nationaliteit
hangen er rond de tapkast en ruilen er hun vreemdsoortige sou
venirs. Hier zijn wij even neergestreken om een laatste opkikkertje
te nemen voor wij de ijzige koude gaan trotseeren. Er hangt een
vergeeld bordje bij de deur als verdwaald in dit rauwe milieu:
„Doornen en Distels steken zeer Kwade tongen nog veel meer!"
en dat ervaren wij al heel spoedig: zoodra wij namelijk aan boord
stappen van den koopvaarder, die trots de roode vlag met hamer,
sikkel en ster voert: de Russische stoomer Budenni" uit
Archangel.
even later terug met een jongen
officier in keurig marineblauw, die
ons onderzoekend monstert en dan
uitnoodigt nader te treden. Wjj loo
pen de keurig-verzorgde Mess door
en treffen don. kapitein in zijn hut.
Beminnelijk maar terughoudend
antwoordt hij '11 hoogst enkele maal
op de vragen, die wi' hem (nu in
het Engelsch) stellen; hij komt van
Archangel en keert met de lading
ook weer daai-heen terug. Mogelijk
dat hjj Riga of een andere Oostzec-
haven moet aandoen, want de vorst
kan de verdere vaart wel eens on
mogelijk maken. Leningrad bijvoor
beeld wordt thans nog net openge
houden door vier gigantische ijs-
brekers, maar dat houdt op zoodra
het ijs een dikte, van twee meter
heeft bereikt. Over de kwaliteit van
de haring is hij zeer tevreden. Mid
delerwijl heeft hij uit een pakje
„Camel" zijn keus gedaan en het
4 alt ons op, dat ons geen stoel is
aangeboden, noch een sigaret. Het
is een meditatieve, sympathieke fi
guur klein van stuk maar stevig
gebouwd en keurig gekleed; intelli
gente oogen, die nog altijd achter
dochtig maar allerminst afwijzend
vorschen naar de reden en het nut
van onze komst.
Pers Foto Hij wensTit
geen foto te koopen, maar als blijkt
dat zulks niet in de bedoeling ligt,
dat hij er zelfs een gratis krijgen
kan klaart zjjn blik op. geeft hij
gul toestemming om rond te neuzen
op zijn schip en foto's te maken. En
plotseling schiet zijn hand naar het
pakje „Camel" en verzoekt hij ons
de eer te doen met hem samen een
sigaretje te rooken. Het eerste con
tact is gemaakt en nu vernemen wij
en passant dat deze geheele trans
actie ten goede komt aan het Rus
sische volk; de partij, die bestemd
was voor de Russische bezettings
zone van Duitschland wordt door
De voorgeschiedenis bestaat uit
mythe en verzinsel; een verward
verhaal over en weer opnieuw be
werkt. en waarvan wij nu eens het
fijne willen weten. Scheveningen
was het eerste hoofdstuk: daar
kwamen op een goeden dag Russi
sche keurmeesters met tolken en
hoekige mattieren. Prompt werd dc
haring voorraad geheel geblokkeerd,
exportcontracten moesten vervallen
en 60.000 vaten haring van 110 kg
elk zouden onmiddellijk worden ver
scheept naar Sowjet-Russisch ge
bied. Het rumoer, dat rond deze
vlotte transactie ontstond drong
weldra itt iedere huiskamer door en
de commentaren waren niet van de
lacht. Zooveel hoofden, zooveel zin
nen. De reeders en de visschers
halen hun schouders op; de vangst
is bir.ren; het seizoen (voor de
haricig althans) was een felicitatie
waard. Waar die haring verder
blijft? Dat raakt hun weinig. Maar
de klagers vindt men in den export-
handel en den kleinhandel. De ex
port kijkt verder en vindt meer heil
i-n contracten met welvarende en
overzichtelijke aankoop-concerns.
Zweden. Amerika. Frankrijk bijvoor
beeld. Zij bladeren hun orderboek
eens door en constateeren dat zij de
gedane beloften niet kunnen ver
vullen; zij blijven aattdringen op
leveringen aan de beste afnemers
van „vroeger", toen Rusland ter
nauwernood meetelde by de trans
acties. De kleinhandel plant zijtt
klachten voort naar de huisvrouw,
die zich afvraagt, waarom er plot
seling geen haring meer te koop is.
Over dit alles schudden de Hoog-
mogenden in Den Haag hun wijze
hoofden: de deviezen-tyran heeft
anders beschikt. Rusland zal ons
50.000 ton kali-meststof uit Duitsch
land brengen en daarmee is onze
behoefte aan kunstmest voor ruim
een tiende gedekt. Het lot van de
haring is dan snel beslist: expor
teeren!
Daarom praat Scheveningen er
nauwelijks over: de kuipers en ver
laders vullen de binnenvaartscheep-
jes, die de vracht in de Merwe-
haven van Rotterdam zien overladen
in de „Budenni"; de volgepakte ton
nen, wit van de vorst, zijn vakkun
dig gekuipt en kunnen tegen een
stootje; traag dalen zij in het diepe
ruim van den Russischen stoomer,
die wat eenzaam langs de kade ligt.
Vreemde eend
Bij dett cargadoor kom je niet
verder; geen consignes zyn er bij
zijn weten verstrekt met betrek
king tot het schip. Wel is de kapi
tein zoojuist met den eersten stuur
man van het passagieren terug; het
is trouwens ongeveer etenstijd aatt
boord en de veeltonige sirenes in
't rond roepen een ieder van zijn
w erk. Het zal wel niet lukken, denkt
men, om de bemannittg aan het pra
ten te krygen; de mannen zijn
zwijgzaam en de vrouwen nog meer.
Er hangt een waas van geheimzin
nigheid rond deze tamelijk kleine
schuit, die rond 2500 ton bruto en
1400 ton netto meet. Contact is er
weinig of niet. Men turft de lading
en af en toe verschijnt er eens eer
tolk. die zijn zaken in de kajuit be
spreekt en vertrekt. Maar de be
ambte van Wm. Muller en Co., de
Maatschappij die het schip gastvrij
heid verleent, ziet na eenig getele
foneer geen reden om ons te ver
bieden het terrein te betreden en
een poging te wagen om aan boord
te komen.
Hoffelijke ontvangst
Dus: de loopplank op en proheeren
maar. Aan dek treffen wij meteen
den eersten Sowjet-burger, die ons
onmiddellijk vriendelijk toeknikt
met een aarzelenden glimlach op
zijn getaand Kirgiezengelaat. Hij
blykt enkel Russisch te verstaan en
dat is ons te veel gevraagd: „Capi-
tan" dan maar geprobeerd. Zijn ge
laat verheldert en onmiddellijk duikt
hy achter de verschansing èn komt
Hollanders naar Lübeek verscheept,
maar dat zijn zijn zaken niet. Even
monstert hy nog onze gelaatsuit
drukking als wij eenigszins onwen
nig naar de reusachtige foto van
Stalin staren, dio vrijwel als eenig
versiersel zijn bescheiden kajuit
siert. Het is de bekende opname,
blootshoofds cn glimlachend. En wij
realiseeren ons het karakteristieke
van dit moment: Voor het eerst na
6 jaren dit portret op een schip
langs de Rotterdamsche kade
Deining
Dat is onze ervaring met dit
schip, dat zulk een deining veroor
zaakte in onze contreien: een goed
gehumeurde, strafgedisciplineerde
bemannittg. zwijgzaam en hoffelijk.
Zonder Amerikaansche alles-wetery
en zonder pretentie, ongetwijfeld
stug en gesloten.
De bemanning blykt een verras
sing. Veertig man, maar dan met
de vrouwen erbij geteld. Dat zie jo
zoo gauw niet op de internationale
vaart. Jonge vrouwen, zelfbewust
en stoer in hun mattier van doen,
maar even goedgehumeurd. Een
klein groezelig hondje, dat slechts
Russische klanken verstaat, blaft
ons kort na als wy voet aan wal
zetten, een ervaring ryker.
De tram brengt ons naar de Jobs
haven. Daar begittt men prompt om
één uur met het uitladen van bana
nen. Het is wel een geheel ander
beeld, deze piekfijne Zuid-Ameri-
kaanschc reus. die zijn begeerde
lading (helaas slechts ten deele voor
bir.ttenlandsch gebruik bestemd) in
Rotterdam aan wal zet. Hij ligt er
overigens ia deftig gezelschap De
flegmatieke Engelschman naast
hem brengt een prachtige lading
rood en blauw geschilderde land
bouwmachines mee en de drukke
rijkaard uit Noord-Amerika ver
laadt stukgoederen voor transito en
eigen gebruik. „Lyke-s Lines", Vic-
tory-schepen, alles gloednieuw en
wei-onderhouden, het weerspiegelt
den koopmansgeest van de Nw.
Wereld, die Rotterdam met zijn be
zoek vereert.
Sprookjesschepen, bont gevlagd,
die aan de Maashaven, de Jobs- en
Merwehaven zyn alouden luister
hergeven: Rotterdam, dat in spavi
ning wacht op de schepen, die thans
Antwerpen op zyn beurt negeeren
en rappe handen verwachten, die
haastig en goed den kostbaren last
in otttvangst zullen nemen nu de
Sinjorenstad staakt!... Rotterdam,
dat weet wat er te koop is op de
wereldmarkt en dat zyn plaats her
neemt
Ik heb in deze rubriek reeds me
nig maal laten zien, hoe de speler
een oogensckijnlijk verloren spel nog
wist te winnen door een ingenieus
eindspel.
Veelal is de tegenpartij hiertegen
volkomen machteloos. Soms even
wel kunnen de tegenstanders een
en ander voorkomen. Zij kunnen bv.
tijdig Je rentree wegspelen, zonder
welke geen dwangpositie meer mo
gelijk is; zich tijdig deblokkeeren,
waardoor zij niet op een ongunstig
moment aan slag gebracht kunnen
worden; of niet een kaart uitspelen,
waardoor later een dwangpositie
kan worden gesehapen.
In het onderstaande spel wist, W,
Jank zij scherp doorzicht, een drei
gend gevaar ie omzeilen:
Noord.
Schoppen: v, x, x
Harten a, x, x
Ruiten a, x, x, x, x
Klaveren h, b
West Oost
Schoppen: b, 9, x. x x, x.
Harten :-b. 9, x. x 10, x.
Ruiten :v, b, 10, x, x h. x,
Klaveren: x.x,x,x,x,x,x,
Zuid
Schoppen: a, h, 10, x
Harten h, v, x, x
Ruiten x
Klaveren a, v, 10, x
Noord opende met 1 R, waarop
Z met 1 Sch. antwoordde (hij had
wel een uiterst sterke kaart, doch
vond een 4-kaart niet sterk genoeg
voor een forcing; hij wist, dat N in
geen geval zou passen na Jit posi
tieve antwoord); N annonceerde 1
SA. Nu gaf Z met 3 II de forcing.
N bood 3 Sch. Op Z's 4 KI. volgde
4 H bfl N. Gezien N's 1 S.A.-bod,
hetwelk zwakte aangaf, en gezien
de kortheid der kleuren, bood 7.
daarop 6 Sch.. wy-
selijk geen groot! R„;Jor0
si am aandurvend: Driö?e"
Hierbij verdient. op-S 1 l i
merking dat 6 SA: rubriek 5
waarschijnlijk nog
een iets beter eindcontract is. om
dat dit gewonnen wordt, als Sch. of
H. goed zit. terwijl dwangpositie ook
uitkomst, brengt als (of beter ge
zegd nu) deze slecht zitten; boven
dien kan W nog een placing krijgeré
ook.
West kwam met R. v uit, welke
in N werj genomen. Drie ronden
troef onthulden de slechte verdee.
ling. Z heeft echter nog steeds
winstkans, als de II. boter verdeeld
zitten of via een dwangpositie. In
den 5en slag speelde Z kleine KI.,
welke W. niet troefde. De volgende
ronde bracht andermaal KI., welke
Z overnam. De vreemde KI. verdee
ling deed Z het ergste vreezen, hoe
wel de kans van een dwangpositie
natuurlijk steeg. Deze 6e slag (de
2e KI.-ronde) werrl door W ge
troefd. Wat moest W naspelen? W
wist. dat R h. *ec moet. zitten, en
wel waarschijnlijk bij G. zoodat R.
naspelen ongevaarlijk lijkt. Even
wel schépt W. zichzelf daardoor een
dwangpositie, omdat. Z. die R.
tioeft, en dan twee maal KI. trekt.
W. moet dan de Iï.-dekking prijsge
ven om de hoogste R. te bewaren.
West realiseerde zich. 'dat Z.f die
zoowel Sch. als H. had geboden, ze
ker een 4-kaart in deze kleuren
had. terwijl zijn 4 KI. waarschijnlijk
maakte, dat hü in die kleur ook een
4.kaart had. Zijn singleton R. was
al in den eersten slag gebleken. Oin.
nu de zekerheid of althans daaraan
grenzende waarschijnlijkheid eéner
dwangpositie te vermijden, trok W.
niet de voor de hand liggende R.
ria, doch H., op gevaar af. dat hij
daarbij in Z's vork zou spelen. O's
H. 10 redde evenwel de situatie. Z.
kon nu. aan slag komen, wel twee
maal KI. trekken, en zyn laatste
troef uitspelen, maar W, kon zijn
R.'s opruimen, omdat li ij wist, rl.it
O. bijna zekor nog R.h moest heb
ben.
Door tijdig op zijn qui vive te
zijn, wist W. de dreigende squeeze
te voorkomen. Opmerking verdient,
dat als W de KI. troeft de eerste
maal. dat Z. deze kleur speelt. Z,
het spel kan winnen, ook al ver
volgt W. met. II., omdat Z. dan met
KI. Jen Blinde aan slag kan bren
gen en R. naspelen. Dan ontstaat
de dwangpositie toch.
Door eerst de KI. te laten loopen,
maar meer nog door het naspelen
van H., wist W. meesterlijk Z. ten
val te brengen
Mr. E. C. GOUDSMIT.
