Van Schendels „Het oude huis boek van bezinning Dertig jaar zorg voor radio op zee SCHAAKRUBRIEK 1 i 1 i A i S i rÉ> Jubileum van Radio-Holland D Balans der Nederlandsche handelsbetrekkingen Het herinnert aan de ijdelheid en vluchtigheid des levens onder leiding van A. van Steenis Wat onderwijzers nu gaan verdienen Leveranties grootendeels bestemd voor den ïveder-opbouw Sport voor Zondag Vrijdag 3 Januari 1947 3 TT ET is een gelukkige omstandigheid, dat mijn kroniek zoo kort -TA na jiet verscheiden van het jaar 1946 gewijd kan zijn aan aden postumen roman van Arthur van Schendel. Het is goed, ons zoodoende nogmaals te bezinnen op 't verlies dat dit jaar ons gebracht heeft, toen hij op 11 September overleed. „Het oude huis" is een boek van bezinning op het voorbijgaan van de mensclien en van den tijd. Het is alsof de schrijver nog eens voor het laatst het leven overschouwt om zich daarbij af te vragen wat de zin is, die hij er in gevonden heeft. En aan zijn milde, wijze conclusie heeft hij vorm gegeven in deze geschiedenis van een grachtenhuis in Amsterdam, verweven met de historie van zijn opeenvolgende bewoners. Tegen het einde der 16e eeuw ko men de drie gebroeders Servatius, Gillis en Lucas Klinckert niet hun zuster Mechtelt uit Antwerpen na-ir Amsterdam om zich daar in de op komende koopstad een bestaan te zoeken, leder van hun vindt een em. plooi passend bij zijn aard; al spoe dig stichten zij elk een gezin. Dar versmalt zich het verhaal om zich te beperken tot de tweelingbroeders Lucas en Gillis, wier zonen reeds in staat blyken elk een nieuw huis voor zich te doen bouwen: Elooi Lucaszoon in de St. Jorisstraat, de rijke Gideon Gilleszoon op de wor dende Heerengracht. Beiden noemen 'zij hun huis naar de spreuk van hun vaders, maar de eenvoudige Elooi stelt ze in zijn moedertaal: 't Is alles Ydelheit, terwijl Gideon het voornamere Latijn verkiest: Va lutas vanitatum. Hel oude huis OPNIEUW versmalt zich dan het verhaal ditmaal tot het huis op de Heerengracht: het oude huis, ^waarnaar het boek genoemd is. Het eene geslacht volgt er op het an dere; er worden dooden weggedr.v *gen, bruiden binnengeleid en ge boorten gevierd. Dan sterft de man- nelijke lijn uit, maar het geslacht van Gillis zet zich in de vrouwelijke linie voort, met telkens veranderen den familienaam. Ook deze lijn ver sterft en het huis komt jjan vreemde bewoners, die echter tóch allen op de een of andere wyze (meest door hun vrouwen) met den bouwheer verbonden blijven, ook al hebben zij daarvan geen enkel besef meer. Er woont veel voorspoed in dit aanzien. lijke huis, maar ook vaak verdriet: de tuberculose is er een erfelijke j kwaal en soms mislukt er een hu 1 we lijk; het aantal kinderen blijft al tijd klein. Telkens worden de hoofdstukken, waarin dit alles wordt verhaald, on derbroken door een kort kapittel over het andere huis, dat aan de St. Jorisstraat. De tegenstelling doet ons het wezen van „het oude huis" des tc beter begrijpen. Want in het geslacht van Lucas zijn wel de kin deren talrijk, maar de voorspoed blijft zeer bescheiden, zoodat er voor niets anders tijd is dan voor het werk en als ontspanning wat muziek. Steeds meer \ervreemden VANITAS VANITATUM EN OFFERANDEN DES GEKLANKS de verwanten van elkaar, maar tel kens ziin er onverwachte ontmoetin. gen. En na zoo een ontmoeting peinst Martinus Klinckert van de Heerengracht: „Welk huis had het beste gezien, dit, waar behalve de wederwaardigheden van iederen mensch, de vlijt en de poëzie waren binnen getreden, of dat, waar de fortuin kwistig had gestrooid over oneenigheden en tegenspoed?" Kroniekstijl DIT alles vertelt Van Schendel op zijn geheel eigen wijze, in den plastischen kroniekstijl die zijn ge heim is en waarin het rechtstreeks gesproken woord van een roman figuur hooge uitzondering blijft. De rustige, ononderbroken opeenvol ging der zinnen doet denken aan het langzaam, maar onafwendbaar voor. bijgaan der jaren. Soms glijdt hij vluchtig over een tijdperk heen, soms ook verwijlt hij uitvoerig bij het leven van een der bewoners als bh" Martinus Klinckert en bij Jeanne Tinckler. Steeds echter weet hy m- enkele zorgvuldige woorden de sfeer van het huis te suggcreeren, zooals dat wras in dien bepaalden tijd, mee-veranderend in een veran derende samenleving, met toch het behoud van een eigen karakter. Zoo wordt b v. het verval van den har del in den Franschen tyd onnavolg baar geteekend met dit cénc zinne tje: „Óver het breede water hingen wel veel wolken, maar een koop vaarder lag er niet". Is het terwille van deze suggestie van het verleden, dat Van Schendel zyn taal gedragen en statig heeft trachten te maken door een veelvul dig gebruik van deelwoorden, abso lute constructies en elliptische zin nen? Wij zyn geneigd dit te ver moeden, want naarmate het boek in meer moderne tijden speelt, worden zij zeldzamer. Maar dan moeten wy toch constateeren dat zinnen als: „Klinckert den raad van zijn deel genoot verlangende, kwam, ook deze of zyn zoon te zijnen huize" (hoe zeer blijkbaar bewust aan Hooft ont leend) eer schade dan winst betee kenen. Het Taciteïsch experiment van Hooft is door onze taal nu een maal niet aanvaard, en de sfeer van het verleden is niet van archaïsee ringen afhankelijk. Aan het einde van het boek, om streeks 1900, blijkt een cirkel zich te sluiten. Na 300 jaar hebben de vim- eerste Klinckerts elkaar in hun na komelingen hervonden, ook al zyn dezen zich daarvan niet bewmsi Want de menschen zien niet verder dan hun eigen oogenblik, maar in het verborgene werkt de onver breekbare verbondenheid, die de le den van dit geslacht zoowel onder ling als met het oude huis ver weeft. Wij vinden hierin het deter minisme terug, dat ook in Van Schendels vroeger werk zulk een be langrijke rol speelt. NOG in andere zin echter wordt aan het slot van het boek een cirkel gesloten. Tegenover de vori ge, die tenslotte uiterlijk bleef, zou den wy hier van een innerlijken cir kel kunnen spreken. Want de bezin ning van Van Schendel gaat dieper dan het constateeren van een uiterlijk feit. Hij wil trachten iets te zien van den z i n in alles waarvan hij verteld heeft. Reeds in de spreu ken, die zijn beide huizen op hun ge vel droegen, is de vraag gesteld waarvan hy uitging: „IJdelheid der ijdelheden, zegt de Prediker, ijdel heid der ydelheden, het is al ijdel heid". Dat uitgangspunt is symbolisch, want alles wat er op volgt wordt daardoor gesteld onder het licht van den Prediker, die in zijn eerste hoofdstuk vervolgt: „Wat voordeel „heeft de mensch van al zijnen ar- „beid, dien hij arbeidt onder de zon? Het eene geslacht gaat en het an- „dere komt, maar de aarde staat in eeuwigheid. Hetgene dat er ge- „weest is, hetzelfde zal er zijn, en „hetgene dat er gedaan is, hetzelfde ,zal er gedaan worden, zoodat or „niets nieuws is onder de zon... Daar „is geene gedachtenis van de voor- „gaande dingen; en van de navol- ende dingen die zijn zullen, van „dezelve zal ook geene gedachtenis ,zyn bij degenen die namaals wezen .zullen". De geschiedenis van het oude huis is wel een treffende illustratie van deze woorden: een parabel bij Predi ker! Maar Van Schendel blijft daar bij niet staan. Hy doet anders dan de Prediker, die tenslotte de ydelhenl berustend aanvaardt, met een ver maning om God te vreezen. Want i s alles inderdaad slechts ijdelheid? Is inderdaad een huis niet meer dan een „passantenhuis waar de mensch zijn oogenblik verslyt met al het geen hy te dragen krijgt, veel of weinig, heden deze, morgen geene"? HET antwoord op deze vragen, waarmede de tweede cirkel sluit, wordt eerst na 300 jaar ge vonden door Franciscus Luyter, lie buitengewoon muzikaal is, maar verder niet heelemaal goed bij het hoofd. En zooals voor de vraag stelling een Bijbelwoord het uit gangspunt was, zoo ook voor de op lossing-. Franciscus (is deze naam symbolisch en moeten wij aan den I Heilige van Assisi denken?) vindt die in de 27e Psalm: „Ik zal in Zijne tent offeranden des geklanks offe ren; ik zal zingen, ja psalmzingen den Iieere". „Offeranden des ge klanks" noemt hij zijn eerste pog n- gen tot een nieuwe compositie der Psalmen, als kind nog. Maar dade- lijk daarop verdwijnt hij spoorloos, met enkel zijn vioolkist, om eerst vele jaren daarna als volwassen man onverwachts bij zyn zuster in het oude huis terug te keeren. Hij doet heel vreemd, hij verklaart niets Want een verklaring kan het im mers niet zijn, wanneer hij verte't dat hij weggegaan is om het aiit- woord te zoeken op de vraag van al de gezichten die in zijn herinnering met het huis verbonden zijn? Nu heeft hij dat antwoord gevonden: „Luister, het is zoo". En dan speelt hij een Psalm. Eerst langzamerhand wordt ons duidelijk, wat hier is bedoeld. Fran ciscus is juist in zijn zwakzinnig heid gevoelig voor de ziel van het huis, die de resultante is van alles wat er door zijn bewoners ïs gedaan en gedacht en geleden. „Ver. geet het niet", zegt hij tot zijn zus- ter, „de plek waar wij wonen mag een tent zyn, een tempel, wij zijn er omringd van herinneringen uit het verleden, gedaanten die ons dierbaar zijn, geraamten waar wij altijd over rouwen, bloed uit won den die eeuwig pijn doen, berouw over wat eens verzuimd werd, de verschrikkingen, de spoken van het geweten even goed als onze liefste droomen. Hier in deze eigen zaal liggen de graftomben en als je ooren hebt, kun je verstaan wat er uit gesproken wordt." Een antwoord FRANCISCUS zelf hoort de"e stemmen. Op den zolder heeft hij de~l*eschilderde portretten van den bouwheer Gideon en diens vrouw teruggevonden, en hy spreekt met hen als met goede vrienden evenals trouwens met anderen die hij enkel ziet in zijn fantasie. De omstanders hooren van zulke ge sprekken slechts zijn kant en staan er, behalve zyn zuster, met wan trouwen en vrees tegenover. Maar als lezers hebben wij aan dien éénen kant genoeg, wanneer Franciscus aan het portret van Gideon verwijt, dat deze het mis had in zijn tijd, „even erg als ik in den mijnen, even erg als allemaal in alle tijden. Je hebt het zelf gebouwd, zeg je, ten deele met je vaders geld, ten dcele met je eigen energie, en heelemaal voor je plezier. Maar zoo was net niet... Het is een zegen een huis te krijgen om in te wonen, dat \alt niet iedereen ten deel, maar je moet ook weten wat het is, ergens te mogen wonen... Het eerste wat je behoort te doen is danken, dan ken en loven, by dag en by nacht, dat God je een plekje op de aarde gegeven heeft, en als het dan nog een huis is waar je voor aile ellende wordt behoed, zing dan, juich en dank." (spatieeringen van mij. Sm.). Inderdaad is dit een antwoord op den Prediker. Want voor de dank baarheid, die leven en huis aan vaardt als een genade-gave, krijgt in God zin wat op aarde zinloos leek. Een oud huis herinnert aan de vluchtigheid en ijdelheid des leven-, maar voor wie goed luistert, predikt het ook de leer van Franciscus. Zoo is in zijn laatsten roman een Van Schendel aan het woord, d!e zich bezon op de ijdelheid en de dankbaarheid als antwoord vond. Het is de Oudejaarsmeditatie van zijn leven. Laat het voor 1946 ook de onze zijn. ARTHUR VAN SCHENDEL, Het oude Huis MeulenhoflAdam 1946) Ter gelegenheid van het Groning- sche internationale schaaktournooi, waaraan de Amerikanen Denker en SLeiner beiden deelnemen, plaats ik /i' A -TASK'} 0:-'. hier een recente party van de beide rivalen. Aangemoedigd door-zijn suc ces in het laatste Kersttournooi in Hastings, waar 'hy hooger uitkwam dan Denker, heeft Steiner den kam pioen uitgedaagd. In een match van tien partijen, gespeeld in Californië. heeft Denker met een 64 overwin, ning den titel behouden. De match begon zeer ongelukkig voor den uit dager: uit de eerste vier partu'en haalde hij slechts een half puntje, toen kwam er oen winstparty, waarna vjjf hard bevochten remises volgden. De negende partij won Denker weer, de tiende werd remise. Slavische party. Steiner: wit en Den ker: zwart 1. d4—dó. 2. Pf3Pf4, 3. cl—c6. 4. Pc3efi, 5. LgóPbd7, 6. cdó:cdó:, 7. e3Le7, 8 Ld3? (beter Dc2. waarna Pc4 een pion zou kosten)Pe4, 9. Lf4—Pdf6, 10. Dc2—0-0. 11. 0-0 (Wit neemt een pionoffer niet aan. Inder daad zou Zwart dan mooie aanvals- kansen kru'gen, b.v. 11. Le4:del:, 12. Pel:—Pe4:. 13. Del:—Daó, 14. Pd2Lb4, 13. Dc2có! en Wit kr'iigt moeilijk spel)Ldfi! (Zwart blijft den pion aanbieden), 12. Ld6:Pd6:, 13. Peög6, (om h7 te beveiligen en zyn slechten looper te kunnen ruilen. De koningsstclling wordt echter verzwakt Dat werkt wel fuscineerend op Wit, maar hii durft niet door te tasten.), 14. TaelLfö, 15. Pe2—Ld3:, 10. Dd3:—Pd7, 17 Pg3—Tc8 18. f 1f5' 19. Db3Kg7 (belet c4). 20. Te2—Pf6, 21. Tf3? (Wit hinkt op twee gedachten en e3 staat hem in den weg)Db6, 22. Dc3Tcc8, 23. Tc2—aó, 24. Pfl— Pde-1, 25. Del—có, 20. dcó:—Tcó:, 27. Tcó:Dcó:, 28. Dh4 (een wanhoops poging, die op niets kan uitloopen cn zyn stukken nog meer dcplacecrt) d429 cd4:Dd4:30 Khl—Tc 31 Pd3Tc2! 32. Del—Pgi, 33 h3— Pgf234. Pf2:Tf2:, 35. Tb3—bO, 36. Dela-I, 37. Ta.3 (dc toren mag niet van dc derde lijn, wegens Tf 1 en Pg3!)Tg2:!, 41. Khl—Df2 cn Wit geeft op. Oplossing probleem 24ste rubriek: Dd3 Van een belangstellend lezer ont ving ik b'ti ga an den interessantcn drie. zet van O. Dehler uit de Sunday Times. De inhoud der voorstellen van de commlssie-Wesseling over de onderwijzers-salarissen, die na in den ministerraad te zijn bespro ken, nu door den Raad van Sta ten worden onderzocht, komen, naar „Trouw" meldt, op het vol- ende neer. Voor den gehuwden onderwijzer van 21 jaar en ouder, die niet in het bezit is van de hoofdakte, zal het salaris loopen van f 2273 tot f 3628, voor de periode van 1 Juli 1946 af; na 1 Januari 1947 te ver- hoogen met 10 <1d.w z van f 2501 tot f 3991. Voor de bezitters van de hoofdakte luiden de bedragen f 2594 tot f 4243, na 1 Januari 1947 van f 2854 tot 1 4648. Het maximumsalaris wordt bereikt na twintig dienstjaren. De genoemde bedragen gelden voor een eerste klas gemeente. De ongehuwdenaftrek zal voor hen. die nog geen 46 jaar oud zijn 5 bedragen, boven do 46 jaar vervalt deze aftrek. Inplaats van belooning voor bij acten komt een uitkeering ineens/- die in voorbereiding is. Hoofden ontvangen een toeslag van f 500 als zes of minder leerkrachten naast hen werkzaam zijn en bij meer dan zes leerkrachten f 600 De Ulo marge zal f 400 bedra gen bij hoofdacte en één bijacre f 600 bij hoofdacte en twee bij- acten en verder voor iedere be voegdheid f 100.voor een acte M O. f 200. De overbruggingstoelage zal ook voor ongehuwden f 240 bedragen, allen wier salaris beneden f 3000 ligt, komen hiervoor in aanmer king Deze salarisregeling beteekent globaal voor de onderwijzers een salarisverhooging van f 1000. Belgisch schip, na aanvaring, gezonken Woensdagavond is het Belgische stoomschip „Caritas 1" op weg van Gent naar Lissabon met een lading phosphaat ten Oosten van Vlissingen bij de „Schoone Waardin" aangevaren door het Nederland--che stoomschip .Jan Steen". De ..Caritas" werd mid scheeps aan bakboord getroffen en maakte veel water De „Jan Steen" ging voor anker, de bemanning van de „Caritas" wist een voorbijganger aan den wal aan te roe pen met. verzoek om hulp De Neder landsche sleepboot „Blankenburg" voer uit, later gevolgd door een boot van het Nederlandsche loodswezen, zij haalden alle 36 leden van de be manning bestaande uit Belgen en Portugeezen. van boord De Belgische sleepbooteri „WalvNch" 'en „Ebro" kwamen te laat om hulp te bieden. Donderdagmorgen is de ..Caritas", dir- aan den dijk was gezet, in tweeën gebroken en gezonken. Alleen de mast steekt nog boven water uit. De „Jan Steen" is met een ingedrukten voorrteven doorgevaren naar Antwer pen. Slechts enkele leden der bemanning van de „Caritas" bekwamen lichte verwondingen. E monteur in het stille straatje achter de havens waar het naar teer, zout en rook geurt, heeft ons zoo goed hij kon den weg gewezen: Radio Holland, de maatschappij, die de radio-installaties op de schepen verzorgt, was op pad. Een blauw karretje op fietswielen ergens in de buurt van de havens. Zoo'n zoekpartij langs de kaden is welhaast onbegonnen werk en slechts een „onmenschelijk" geluk brengt ons in de buurt van het wagentje, dat de aanwezigheid van Radio Holland verraadt. De „Watergeus" torent een paar meter boven de „Volharding III" uit. Hij heeft zyn last verdeeld over de kleinere schuiten, die tot zinkens toe beladen worden onder het eentonig gepiep van den lier, die haastig en nukkig de zware ton nen in de ruimen laadt. Schevenin- gen maakt zich gereed voor de kerstdagen. De vloot komt zoetjes- aan-b:onen en blijft dan voorloopig thuis tot het nieuwe seizoen met de nieuwe vangsten lokt. Een enkele logger, van een sterke motor voor zien, wil zyn geluk zoo tusschen de Kerst en Paschen nog wel eens pro beeren; maar de rest gelooft het wel en ligt keurig afgetuigd te wachten op herstel en inspectie. Dat is meteen het sein voor Radio Hol la-ad. dat dan zijn topprestatie moet leveren. Op bijkans elk schip heeft de Maatschappij een volledige radio installatie aangebracht, ontvanger, zender en richtingzoeker, een ge heel. dat zorgvuldig moet worden gecontroleerd en gerepareerd. Dertig jaren Als we de klauterpartij langs den scheepswand achter den rug hebben, staan wy pardoes op den rand van het vooronder, de kajuit van de „99", die „net" even zijn waker mist; wat gepruts aa<i een yzeren valdeur cn de afdaling begint in de donkere kleine ruimte, waar de schipper en twee man zich weten te behelpen op de lange tochten. De „99" verdient een pluim. Keurig verzorgd en opgepoetst staat de in stallatie in een kast te pronk. Bij het licht van een petroleumlampje bekijken de monteur en de radio technicus het toestel, dat perfect werkt. Hier is dus weinig te doen. Een klacht over dc sterkte wordt besproken, een antenne wat strak ker aangehaald en dan galmt dans muziek en wereldnieuws door het rokje. Een sigaret, vlot ontstoken, boven het glas van de olielamp, maakt de tongen wat losser. „Ja, Radio Holland heeft er al dertig jaar opzitten; om precies te zyn: zy bestaat van Sinterklaas 1916 af. Toen in den wereldoorlog namen wy liever de zaken in eigen hand en hebben wy de Fra-nsche onderne ming, die hier met scheepsradio pio nierde, zoo'n beetje aan den dijk gezet. En het is sindsdien steeds beter blijven gaan. Het was de angst voor de nieuwigheid en de DE regeering heeft aan het eind van het jaar een overzicht sa. inengesteld van de liandelsbetrek. kir.gen. die ons land momenteel met verschillende landen onderhoudt. Met de B c 1 g i s c h—L u x c m- h ii r g s c h o Unie werd op 24 Mei 1946 een verdrag afgesloten, dut het. handelsverkeer regelt tot en me- Mei 1947. Het verdrag voorziet in wederzijdsehe leveranties voor een otalc waarde van ongeveer 500 millioen gulden Op 20 September zyn de wederzijdsehe contingenten verhoogd mei ongeveer 60 millioen gulden. Tusschen Nederland on Fran k- r ij k is op 26 April 1946 een han delsverdrag gesloten. De invoer uit Frankrijk werd geraamd op 166 mil. lioen, onze export bedraagt ongc- eer 128 millioen. In October zijn deze contingenten belangrijk uitge breid. Omstreeks Februari zullen bet prekingen plaats hebben om het goederenverkeer voor 1947 te rege len. Op 21 October werden met Span- j h drie overeenkomsten gesloten, die het handels, en betalingsver keer met dat land tot 1 October 1947 regelen. Het handelsverkeer met P o r t u- g a 1 is tot 1 Maart geregeld. In do eerste plaats is een monetair ac- cocrd gesloten. De blokkcering van de wederzijdsehe vorderingen zijn opgeheven. Denemarken Met Denemarken sloot ons land op 29 Maart 1946 een over eenkomst, dat het handelsverkeer tot 31 Maart 1947 regelt. De import werd vastgesteld op 29 millioen. de export °P -6 millioen gulden. Ilct De Koningin woonde de iraditioncele opvoering bij van de ,>Gijsbrecht" in den S/adsschouwbitrg te Amsterdam. De vorstin, omringd door leden van de hofhouding, in haar loge. (P.) waardeverschil tusschen beide be dragen is bestemd voor de betaling van interest en aflossing van Ne. derlandscho leeningen aan Dene marken. Met Noorwegen, waarmee hoi handelsverkeer in 1946 ook reeds vlot verliep, is ook voor 1947 et-li verdrag gesloten. Do wederzijd sehe exporten zijn geraamd op 90 millioen Noorsche kronen. Tot 31 Mei 1949 is het handels verkeer met Finland geregeld, tcrwyl dat mot Zweden voor 1917 ook een accoord is gesloten. Dn leveranties en diensten zullen wederzijdsch ongeveer 180 millioen Zweedsche kronen bedragen. Van 2—4 December zijn bespre kingen gevoerd met de Fran. lie bezetting s-a u t o r i- tc i ten vanDuitschland. Men bereikte overeenstemming over het handels- en betalingsverkeer. Met O o s t e n r ij k is een voor. loopigc regeling getroffen, die als basis voor evcntueele toekomstige uitbreidingen beschouwd kan wor den. Nu is het handelsverkeer be perkt tot een bedrag van ongeveer acht millioen gulden. Zwitserland Met Zwitserland is het handelsverkeer geregeld tot cn met 1918, voor 1947 alléén zijn de bijzon derheden vastgesteld. Dc Zwitsêr. scIig leveranties houden rekening met de behoeften in Indonesië. Verder is het handelsverkeer met Joeg o-S I a v i I t a 1 i P o- 1 e n cn T s j e c h o-S 1 o w a k ij e vastgesteld. Ook met de Vereenigde Sta ten, G r o o t.Br i 11 an n i,ë en Canada onderhoudt Neder land levendige handelsbetrekkingen. Mei deze landen zijn echter geen bindende afspraken gemaakt. De Nederlandsche handel met de eerste twee landen is practisch geheel in particuliere handen, met Canada zal di: waarschijnlijk spoedig het geval zijn. Zooals begrijpelijk is betrekt No- dei land van alle landen, waarmee handel wordt gedreven, grootcn deels producten die belangrijk zyn voor den wederopbouw in den ruim. ster- zin van het woord, \an ons lar.d. De „Prix Denyse Clairouin", ter waarde van fres 50.000 en be stemd voor de beste Fransche ver- laling \an een belangrijk Engelsch boek is dit jaar voor de eerste maal toegekend en wel aan Marie Cavanaggia voor haar vertaling Dc groote vangsten zijn achter den rug; langzamerhand keert in Schevcningcn-Havcn dc eene logger na den anderen terug, om duchtig bekeken te worden dat. is de drukke tijd voor de mannen van „Radio.Holland", die kleine duizend scheepsjon genswaaraan de schipper ul gewend is geraakt oboocoocc«)ooax)co3oc>coocccooocxxx300ooocxxx*xx> hooge kosten, die menig rceder en eigen baasje weerhielden om ieder schip met een ontvaog- en zend- installatie uit te doen rusten. Maar de schade heeft de achterblijvers wys gemaakt. Er zijn thans nog wel visschersschepen, die 't zonder moe ten stellen, maar die hebben al lang een installatie besteld en het wach ten is maar op 't schaars aange voerde materiaal. Hollandsch, Deensch, Engelsch maaksel, dat komt er niet op aan. De schipper, die het fiksche gevaarte eenmaal heeft aangeschaft, wil er niet meer buiten; gemak, gezelligheid en vei ligheid. drie factoren, die een duch tig woordje meespreken als het om zijn verdiensten of om zijn leven gaat. Al deze scheepsinstallaties wor den door Radio Holland aangeschaft en onderhouden; zij blijven dan ook eigendom van de Vennootschap en wee den schipper die mocht meenen, dat hij de lampendoos voor aschbak kan gebruiken. De heer Kamp. die in Scheveningen op ieder schip thuis is. inspecteert voor de N.V. de bin nengekomen schepen. Ook Vlaardin- gen valt onder zyn rayon. Amster dam bemoeit zich voornamelijk met de koopvaardij en houdt als hoofd kwartier van Radio-Holland de touwtjes in handen. Zij hebben nog pas geleden den walvischvaarder met complete radioinstallaties uit gerust, zelfs met Radar. Dat blijkt het ideaal te zijn. al beperkt men zich nu nog noodgedwongen tot radio en richtingzoekers. De radio stelt den schipper en zijn mannen in staat om via Scheveningen-Radio berichten, voor de vloot bestemd, op te vangen en zelf in verbinding te treden met den wal (of via den wal) met een andere schuit. En, zooals gezegd, het heeft zijn nut en zijn geld opgebracht. De reeders krijgen nog tranen in hun zakenoogen als zij zich dien gouden tijd herinneren, toen dc haringprijzen op het maximum stonden. Je kocht ze toen op straat voor 40 en 30 cent en de vloot, die thuis voer, was een ware zilver vloot. Toen. in de gulden dagen, is soms door het gemis aan radio-in stallaties. voor tienduizenden gul dens verloren gegaan. Een schip sein naar den wal, dat het wegens plaatsgebrek een paar nog uit staande netten niet meer kon op nemen. Wilde de reeder maar een collega waarschuwen die het vrachtje zou oppikken? De geluk kige was gauw genoeg uitgezocht op het bedrijvige reederijkantoor, maar had geen radio aan boord. Hij kreeg de boodschap 4 dagen later en toen was het al lang te laat; de prijs was zoo gekelderd, dat het verlies op zes cijfers kwam te staan. Gedresseerd En vroeger dan? Vroeger? O, dan stuurde je een gedresseerde zeemeeuw! In ernst: dat was ook beslist geen pretje. Je moest maar netjes wachten of er door een thuis- vaarder werd gepraaid en je een bericht mee naar huis kon geven. Soms kwam de politie wel eens langszij en die zond iets erg gewich tigs per radio door. Maar dat was dan ook een gokje. Vergeet niet, dat de visschers zoo maar op „gegist bestek" varen en nooit precies weten waar zy zitten. Zoo ken het vroeger zonder motor en radiobaken wel eens vier weken duren eer men den weg terug na veel zoeken had gevonden. O ja, ze kwamen er wel, maar soms wat te Zuidelijk cn soms wat te Noordelijk, met alle tijdverlies daaraan verbon den. Daarom moet je niet met ze over de koopvaardij spreken! Koop vaardij Dat benne geen zeelui, van „La lettre ecarlate" htniel Hawthorne. van Na- mijnheer. Die varen steeds opnieuw d'r schoongeploegde paadje, heen terug, heenterug." Dat is de waker, die zich in het gesprek mengt; hij is nog wat be duusd en nauwelijks van den schrik bekomen. Even was hij aan wal gegaan en daar vindt hij de kajuit vol bemand terug. „Je mot tegen je vaer zeggen dat-ie eens op slooien uitgaat en thompsonnen", is zijn laatste sputterend commentaar. Wij praten door, cn dan blykt dat dank zij de radio een zeeman, die by stormweer verleden week in het ruim was getuimeld, keurig werd geholpen. Even een oproep aan Radio-Schevcoingen; met dc tele foon in de hand praat de schipper een oogenblik later met den chirurg van het ziekenhuis aan den Zuidwai! Alsof hij er bij staat, zoo worden de aanwijzingen verstrekt cn een oogenblik later ligt de patiënt keu rig verzorgd in zijn kooi. Richting zoekers Wie-een radio heeft wil er nu ook een richtingzoeker bijnemen. Dat apparaatje localisecrt nauwkeurig de plaats, waar elk schip zich be vindt. Zoo stoomen midden door den storm op de Noordzee twee schepen van dezelfde reeder ij, die uren ver uit elkaar lagen te visschen, netjes op elkaa< af om een deel van de vracht over te geven. Het Rijk, d.w.z; dc P.T.T., keurt ieder toestel en de wet eisëht. dat aan boord van ieder schip een man met een „pa piertje" is. een papiertje, dat be wijst, dat hij de installatie kan be dienen. In de praktijk wordt daar wel eens van afgeweken, want de schipper moet zyn gezag ten slotte handhaven cn zoo'n jong broekje met wat boekenwijsheid hoeft hem waarachtig niet in de schippers- kajuit te komen vertellen wat hij doen of laten moet. En als je het nu maar goed met den schipper kunt vinden, dan kun je zoo nu en dan wel eens een privd-boodschap naar huis doorgeven, tenminste als de man. die bij Radio-Schevcningen de wacht houdt, geen dwarskijker is. In dc kajuit wordt maar weer oen dnnsmuzickje opgezocht cn als wy aan wal klauteren volgt ons door den nevel de stem van den omroe per: „Hier Radio-Schervcningen Scheepstijdingen Scheepsberichten: Euterpe 31/12 te A'dam, Orestes 31/12 v H'dam n Dublin, Adinda 24/12 v Pulo Samboe Batavia. Aalsdijk 28/12 v Willem stad n R'dam, Boskoop 24/12 te Tal- cahuano. Baralt en Bacchus 25/12 v Maracaibo. Clavella 26/12 v Aba- dan. Colytto 28/12 te Norfolk. Dui- vendijk 18/12 v Balboa. Delftdijk 27/12 v Seattle. Egmond 28/12 v Tampa, Itter.eum 28/12 v Rio de Janeiro, Jan Steen 1/1 v Vancouver in De Duins verw., Linge 28/12 v Lissabon, Neleus 26/12 v Aden, Ovula 23/12v Singapore; Papcn- diechf 29/12 v Abadan; Prins Willem van Öranje P 28/12 Finisterre. Sa- roena 27/12 v Pulo Samboe; Stad Maasssluis 28/12 te Curagao. Van Ruysdael 28/12 van Port Said n New York. Zaan 28/12 v Lissabon n Huelva, Arnhem 30/12 te La Guaira, Socrates 28/12 v Cristobal. Aruba 29/12 v Cristobal, Ariadne p 30/12 Gibraltar, Hercules 31/12 v R'dam n Newport. Sumatra 24-12 te New York, Salawati 28/12 v Batavia, Ma- noeran 28/12 v Manilla. Nieuw Hol land 24/12 v Sabang. Johan de Witt 29/12 v Napels. Rondo 25/12 te Ba tavia. Farmsum. Volendam en Aldebaran 31,12 te R'dam: Friesland 30/12 v Melbourne n Fremantle, Kota Gede 25/12 te Batavia. Lely 26/12 te Bal timore, Stad Haarlem 31,12 te IJmui- den verw., Zypcnberg 30/12 te Suez. IJMUIDEN, 31 Dec. Aangeko men; Ellensborg v. Setubal, Ingeborg en Euterpe v R'dam. 30 Dec. Vertrokken; King Fisher n. Harlingen, Delfzijl n Emden. Anne H n. R'dam. Ransdorp n. Midalesbro, Confid n. Kopenhagen. 31 Dec.: Orestes. Omen en Farm sum n. R'dam VOETBAL DISTRICT I. Ie klasse: Feyenoord VSV. 't Gooi—EDO. Ajax—RFC; SpartaEmma. 2e klasse A: West Fnsiade Spartaan; WFCRCH. 2e klasse B: HBC—Volendam; OSV— TOG- DWV—Watergraafsmeer. ZVV Veisen- SDW—KFC 3e klasse E: DEC—DFC; DWSV—CDN; Zwal. VooruitPatria; AWEMM '15; For- titudoDonar. 3e klasse F: Swift H'MS. BaarnLaren. 4e klasse JTho VictoryKampong. 4e klasse K: Mau- rikNyenrodcs; PVCBameveld; 4e klasse L: BrederodesMSV; RUC IJFC; GW—En Avant- WIJ—JSV. DISTRICT II. Ie klasse* Haarlem Neptunus; Excelsiorde Volewyckers DOS—Blauwwit; Stormvogels—Xer xes. 2e klasse A: ODSGouda; VUC Hercules. HWUnitas; Coal CW 2e klasse B. DCV—Quick; UVS UV'V; SVV—VIOS; Ehnkwijk— Overmaas DISTRICT III, le klasse: Be Quick Ensch. Boys; VitesseAGÓyV; NECGo Ahead; EnschedeTubar.- tia; WageningenHeracles. 2e klasse B: WVCLabor; Hobur et Velocitas ZAC. AZC—Zwolsche Boys; PEC— Zutphania 2e klasse C: Dierensche Boys—SCH; Vecnendaol—WAW; VV SNRheden; VarsseveldEde; Theo- leDoetinchem Afd. Utrecht van den KNVB: le kl. B; VVJ—de Stichtsche- 2e klasse B: Wijk bij DuurstedeAusterlitz; Voor waartsBilthoven; RodaDVSA; 2e klasse D: PVCVVoorwaarts '45; SCH—Kamcrik. HOCKEY Eerste klasse: GooiLaren. Deut sche Stud.Amsterdam; TOGOHil versum; Be FairBMHC; HDMHH IJC Prom, klasse C; Gooi 2Kam pong; TAHCAmersfoort. SCHC— Pinoké; Hilversum 2Baarn. 2e kl. E: Voordaan—Hilversum III; Laren IIKameleon: SCHC IISchaerwey- de. Be Fair IIKampong II. Dames le klasse: TOGOHilvcr, sum; Rood WitBe Fair; BDHC Amsterdam; SCHCGooi; HHIJC— HOC. Prom, klasse B: Strawberries— Kampong. BDHC II^-Amsterdam II; RWAmersfoort; HBSFit 2e klasse D; Kameleon—SCHC II; Voordaan Laren; SchaerweydeAmersfoort II. KORFBAL, le klasse: SamosRohda; Swift Blauwwit. OosterkwartierAchilles. 2e klasse A: VogelLuto; Amsteloda- mumOlympia. de Zwaluwende Tovers; ExcelsiorDDV HANDBAL DAMES le klasse: AchillesNiloc; ADASport Vereent. NilocZee- burg; RapiditasVriendschap. 2e klasse: ADEBHC; Coubertin Rapidit.-K. HHC—A'foort: HVB—At- tila; SVVV—WVSV. 3e klasse A: Achilles 2—PTT; UHV—HHC 2. 3e klasse B: AthletaAchilles 3; Voor waartsSportvreugd 3c klasse C: HVB 2—ADE 2 Rapiditas 3—BHC 4; BHC 3—Rapiditas 2. HEER EN le klasse: Sport Vereent Aalsmeer; ConcordiaAPGS; Bl. Wit—Niloc. 3e klasse A: UHV 2—A'foort 2; BHC—HHC 2; WVGV—Attila 2; 3c klasse B: UDUtr. Boys; UHV 3 Sportvreugd; ZHVAchilles 3; 3e kl. C: A'foort 3—HVB; Coubertin—Achil les 2. SNA—BHC 2. Bears van New-York De markt opende onregelmatig. Spoedig traden bij lcvendlgen handel koersverbeteringen in waarbij s*aal en chemische waarden op den voor grond traden. Later drukten belas ting? verkoopen en winstnemingen de markf. welke goed prijshoudend sloot. 31-12 30/12 31/12 3-/12 Mi.Ch. 171 173 N.City3. 44 44% \m.Car. 49 "t 50 N.Stcei 85% 85% un.Can. 91 ft 90% NYCcnt. 18% 18 Smet. 58 N.FoikW 241 239% un.SuR. 47 46% NonhAm. 31% 20% 31% X.T.&T. 171 Vi 1.1% V.P.ic. 27% Om.Vise 58 58% Packard 6% 6% Anac.C. 40% 4:% Param. 32%. 32", Atch.l. i 98 93 Pïiins. 25% 25% iamin. J 15% 13% PurcOil 24 237, Jetni S. 91 91% RadioC. 9% 9% -Jocinj? 22 22% Rcjr.St. 27% 2i% -an.Pac. 12% 12^ ScarsR. 335 i 33", -hesap. 54 34 ShcllUa. 30 30% JhrysJ. 91% 91% Soc.Vac. 14% 31% .uriWr. 5% 7% S.Rau. 50% 40% Jouglas 7i 72 StandBr. 35% 37% Jup.N. 190% 137% bi.OUNJ 69% 60% .astmK 224'; 221 Stuoco. 20% 20 i.E&Sb 17% 17% T--xisC. 60% 59% jcn.bi. 65 34% Uo.Pac. 132 131 on.Mot. 52% U.Airer. 17", 13 1 •ooüvT 54", 54 Un.Corp 3% 3% ■uasoo 16% 16% UnPruit. 51V, 49% MicJtci 35% 35 USRubb 13% 53 .1I.7&T 17% 17'/, USStcci 71% 71 lé -cnn.C. 52% 51 Wcsth.h. 24% 25 •onig. 60% 60% Woolw 36% 45 J

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1947 | | pagina 3