Vondels „Gijsbrecht van Aemstel
Levende cultuur van 4 3 eeuwen her
Tïloohd
Nederlandsch
monument
Vaerwel, mijn Aemsterland:
Verwacht een anderen heer"
Amsterdam in
vlammen
Parad* van de week
Bij het Begin
-programma
Scheepstijdingen
2
Zaterdag 4 Januari 1947!
De Schreierstoren
te Amsterdam, zoo
als die thans is. De
fOren speelt een be-
ianoWt'-- rn' t'n de
Gijsbrecht" hoewei
het bouwwerk te
dien tijde nog niet
bestond
OP 26 December 1637 zou op de Keizers-
gracht te Amsterdam de nieuwe schouw
burg geopend worden, waaraan de sedert eeni-
gen tijd gefuseerde Rederijkerskamers behoefte
bleken te hebben. De fusie had een einde ge
maakt aan de onderlinge concurrentie, de
Overheid had daarbij bemiddeld en was de
stimulans geweest yoor de ineenvloeiing. Het
gevolg was een krachtige bloei en een groot,
modern ingericht gebouw. Voor de openings
voorstelling zou Vondel een stuk schrijven,
maar de predikanten uitten bij de Heeren Bur-
gemeesteren bezwaren tegen den inhoud van
het stuk. Wij weten niet welke veranderingen
Vondel in den tekst van het stuk heeft aange
bracht, afgezien van de stilistische wijzigingen
die wij uit de volgende drukken kennen.
DE predikanten hadden echter
bezwaar tegen den geest van
het drama, waarin naar hun mee
ning het R. Katholieke geloof ver
heerlijkt werd. De toeschouwer
zal moeten erkennen, dat Vondel
met liefde en gloed het Katholi
cisme in zijn stuk betrokken heeft
en wanneer men bedenkt, dat het
Katholicisme officieel verboden
was en dat derhalve Katholieke
godsdienstoefeningen slechts oog
luikend werden toegestaan en
evengoed met de wet in de hand
verstoord en verboden konden
worden, zal men begrijpen, dat er
van bepaalde zijde bezwaren wer
den geopperd ttTgen officieele ver
tooning op het tooneel van wat in
werkelijkheid verboden was. De
Heeren Regenten waren echter
niet zoo rechtzinnig als zij vol
gens de wet moesten zijn en heb
ben weliswaar de opvoering eeni-
ge dagen uitgesteld, maar niet
verboden. Op 3 Januari 163S ging
de première en sedertdien is dit
Nedevlandscke stuk op liet pro
gramma gebleven, vooral in de
hoofdstad.
Het is de gewoonte van Amster
dammers, die den schouwburg be
zoeken. om hun kinderen, als zij
tot de jaren van schouwburgbe
zoek gekomen zijn. op 1 Januari
mpe te nemen naar de herhaling
van deze première. Een goed Am
sterdammer begint den schouw
burg te bezoeken op 1 Januari als
de Gysbrecht van Aemstel wordt
vertoond, gevolgd door de brui
loft van Kloris en Roosje, het
charmante spel van zang, dans en
smullerij, dat men er sedert lang
op laat volgen.
Eigen sfeer
In vele beschouwingen, aan den
Gysbrecht gewijd, wordt ruim
schoots aandacht besteed aan de
verhouding tusschen dit stuk en
het heldendicht van den Romein
Vergilius. Deze bezong de lotge
vallen van Aeneas- die uit het
brandend Troje vluchtte en na
veel omzwervingen in Italië
kwam, waar zijn nakomeling
schap tenslotte Rome slichtte.
Een dergelijke beschouwing
doet onrecht aan een kunstwerk.
Een kunstwerk is een gehéél met
een eigen levenssfeer, eigen sa
menhang, eigen bedoeling en
éigen schoonheid. Ik moet de Gys
brecht ondergaan, genieten, mee
beleven als zelfstandige schepping
van den dichter. Kennis van Von
del doet mij één zijner stukken
beter begrijpen dan kennis van
wat men zijn bron of zijn voor
beeld pleegt te noemen. Wij on
dergaan cle bekoring van een
schilderij, zonder dat wij weten
waar de schilder zijn olie haalde.
Wij willen de compositie zien,
zonder na te gaan welk model de
trekken geleverd heeft voor een
bepaald gezicht. Wat den toe
schouwer en den lezer boeit is
niet- wat cle dichter bestudeerd
heeft, maar wat hij heeft voort
gebracht.
De tragiek
Vondel heeft in al zijn quasi
klassieke drama's één ding uitge*
drukt. Men weet, dat de renais
sancetijd. waarin Vondel leefde,
zich geïnspireerd voelde op de
klassieken: de Grieken en dc Ro
meinen in hun bloeitijd. Men wil
de toonen, dat men op zijn nunst
kon bereiken 'in de eigen taal wat
de groote voorbeelden hadden be.
reikt in het Grieksch en het La
tijn. Wat Vondel dus drerï toen
hij don brand van Trojé navolgde
in zijn drama over Amsterdam,
was geen gebrek aan inspiratie,
maar vaderlandsliefde. Amster
dam is niets minder dan
het wereldberoemde T r o-
j Maar met deze uiterlijke
overeenkomst hield de gelijkheid
tusschen den Christelijken Von
del en de heidensche Grieken op.
De Grieksclie noodlotsidee, die
het wereldbeschouwelijke draai
punt is van de Grieksche tragedie,
kon door den vromen Vondel,
zelfs in schijn, niet worden aan
vaard. Waarom de held van een
Grieksch treurspel bepaalde we
derwaardigheden ondergaat is
niet altijd duidelijk. Soms is het
de vloek over zijn persoon, soms
de vloek over een geslacht, soms
is de reden onbekend. Deze voor
stelling is voor Vondel, die in een
persoonlijken God geloofde die
het lot der menschen bestuurt, on
aannemelijk. Het tragische is
voor Vondel ietfe geheel anders.
Religieuze achtergrond
De opvatting die men heeft over
het tragische hangt samen met
iemands wereldbeschouwing. Von
del was een sterk religieuze per
soonlijkheid. Zijn ontwikkelings
gang is een groeien naar God
naar den godsdienst en naar de
kerk. Wanneer men termen uit de
biologie zou willen gebruiken, zou
men kunnen zeggen, dat hij naar
phaenotype Protestantsch was,
maar genotypisch Katholiek van
aard. Dat wil zeggen, dat hij wel
iswaar door omstandigheden; Pro
testantsch begonnen is. maar Ka
tholiek geëindigd, overeenkom
stig zijn aanleg. Vondel vertoont
n.l. het religieuze type dat men
veel meer onder Katholieken aan
treft dan onder Protestanten. De
godsdienstpsychologie heeft dat
type mystisch genoemd, een naam
die zoo zonder toelichting ge.
bruikt, weinig zegt. Ik kan er in
dit verband niet dieper op ingaan
en belangstellenden hier slechts
verwijzen naar mijn hoek over het
Wilhelmus. De Wilhelmusdichter
vertoont n.l. de trekken van het
andere type, dal men profetisch
heeft genoemd. Voor 't. profetisch
tvpe is God actief, dynamisch, ex
pansief. Voor het mvstische type
is God rust, onveranderlijk, zwij
gen.
Tegenover deze eeuwig, onver
anderlijke. eigenlijk onnoembare
grootheid, staat bij Vondel de
mensch, die alles mist wat God
heeft. God is ecu wig dezelfde, de
mensch is sterfelijk. Gods groot
heid vergaat nimmer, alle men-
schelijke pracht is vergankelijk.
De onvergankelijke luister van
God straalt te sterker tegenover
de sj^rfelijke broosheid van het
schepsel.
Staat-verandering
Het is deze veranderlijkheid
van den mensch. die Vondel te
meer de Eeuwigheid van God
doet gevoelen. Voor hem wordt
juist deze vergankelijkheid het
typisch menschclijke en liet ty
pisch tragische. In ieder van zijn
drama's blijkt deze vergankelijk
heid. Het lot slaat om, meestal
ten kwade, soms ten goede (ook
dit kon in het Grieksche drama)
en het is deze omslag, door Von
del „staatsverandering"' genoemd,
die liet tragisch element vormt in
al zijn spelen. Het Grieksche dra-
ma is ontheidend: niet het nood
lot treft (en dit blinde treffen is
voor den Griek tragisch) maar de
gebrokenheid en vergankelijkheid,
het ongoddelijke, hel ongelijk zijn
aan God. het principieel anders
zijn dan God is voor Vondel do
tragiek van het menschelijk le
ven. Dit leven ziet Vondel als be
weging. En dé beweging is voor
hem het typisch menschehjke.
Typisch Amsferdamsch
De ondergang van de macht van
Gysbrecht gaat gepaard met de
vernietiging van \msterdairf. Dê
Amsterdammer uit Vondels tijd
leefde met deze verwoesting mee,
want Vondel liet het stuk spelen
niet in het kleine Amsterdam van
1304, maar in de oude stad. zooals
deze omstreeks 1510 was. In 1638
lag die oude stad nog als kern in
Amsterdam, duidelijk kenbaar
voor iedereen.
Als Rafael Gysbrecht- aanspoort
de brandende stad te verlaten»
knoopt hij aan dien raad de voor
spelling vast van den bloei van
Amsterdam, die Vondel en zijn
tijdgenooten in volle vreugde en
met volle bewustheid ervaren.
Gerard Brom heeft van het stuk
gezegd, dat het Roomsch is als
Nu a.s. Maandagavond in het
j Grand Theater te Amersfoort in
i groote bezetting een opvoering
i van Vondels drama Gijsbrecht j
i van Aemstelwordt gegeven, j
i hetgeen een unieke gebeurtenis
zal zijn in het cultureele leven
Van onze stad. meenden wij aan
deze voorstelling meer dan ge-
wone aandacht te moeten wijden.
J Wij vonden
Dr. J. B. DREWES
te Amersfoort bereid voor ons j
blad een beschouwinq over de
Gijsbrechtte schrijven. Dr. J.
B. Drewes, die onlangs promo-
veerde op 't zestiende-ecuwsche
Wilhelmusis een erkend des-
kundige op het gebied der Ne-
j derlandsche letterkunde uit de
j zestiende en zeventiende eeuw
wiens studie hem ook in staal
stelt den religieuzen achtergrond j
van dit drama, gezien in de tg- j
pische 17e eeuwsche sfeer, te
belichten.
een altaar. Daarbij is liet nog ge
heel vervuld van Amsterdam. Het
is begrijpelijk, dat het juist een
Amsterdamsch repertoirestuk is
gebleven, temeer als men let op
de heerlijke taal, de pakkende
vergelijkingen, de spreukachtig
wijze woorden en de levenslessen,
die Vondel voor ec.n drama een
vereischte acht.
Taalschoonheid
Hoewel het stuk drie eeuwen
oud is. biedt dc taal geen onover
komelijke moeilijkheden. Vondel
heeft in dc latere uitgaven zelf
het een en ander veranderd. De
honderden opvoeringen hebben
ook wel eenige ervaring gegeven.
De zaal zal niet meer in lachen
uitbarsten in het ernstige verhaal
van den Bode, als hij den gruwe-
1 ij ken moord op de nonneh he-
schrijft. Haamstee „stiet door dc
borst m e t z ij n b emorst e n
pook dan d'ene non, dan d'an-
dere" staat er in de oudste tekst.
Pnnk was een gewoon woord voor
dolk en de jongere edities hebben
dan ook „bebloede dolk" en niet
meer cle bemorste pook", die men
bij een bepaalde opvoering verge
ten had er uit te halen. En wan
neer Rafaël o\er Gvsbrechts wa
pen spreekt als over het „schild,
van kruisen overladen", dan kan
de acteur thans wel weten dat
met die kruisen de drie kruisen
uit het wapen van Amsterdam
worden bedoeld en behoeft hij
niet (rn path^t' -hen .nadruk te
JOOST VAN DEN VONDEL
leggen, alsof er sprake is van het
kruis als zinnebeeld van het lij
den! Nog niet vele jaren geleden
legde een beroemd actrice dit dol
zinnige accent!
Van onvergankelijke, aan geen
tijd gebonden schoonheid, zijn in
het hijzonder cle reien. Misschien
zijn ze zelfs zoo schoon, dat zij
niet voorgedragen kunnen wor
den. liet inwendig oor beluistert
een muziek- die ik bii de vele
malen dat ik de Gysbrecht zag,
nog niet uit den mond van een
der sprekers heb vernomen. Von
del weet stemmingen te wekken
en ontroeringen weert* te geven
die in een Hollandsche schouw,
burgzaal niet in hun volle kracht
kunnen worden ondergaan. Maak
daarom cle reien tot Uw geestelijk
eigendom. Dan hebt gi.i deel aan
het'beste en schoonste dat Hol
land heeft gegeven.
Dr. J. B. DREWES.
Op den eersten dag van het nieuwe jaar vond in den Stadsschouwburg te
Amsterdam de tradi/ioneele opvoering van „Gijsbrecht van Aemstel" plaats.
Een der scènes: Gijsbrecht (Albert van Dalsum) ondervraagt de Spie (Ben
Groenier)(P.)
INHOUD VAN HET DRAMA
DE inhoud is historisch niet in
alle opzichten verantwoord
Het doet er voor het stuk in de
verste verte niet toe, dat b.v. het
slot van Gysbrecht, waarvan dc
Schreierstoren (thans nog in Am
sterdam, als men het station uit
komt: links, op den hoek van cle
Gcldersche Kade) bij Vondel één
Ier torens is, niet bestaan heeft-
Het stuk speelt in 1304 en de
Schreierstoren (oudtijds Schrci-
lioek. Schrayhorn, waarschijnlijk
beteekenend scherpe of schuine
hoek) is pas in 1481 als stedelijke
vestingtoren gebouwd. Wjj geven
dus den inhoud weer, los van de
historische werkelijkheid.
Als het doek voor het eerst
opgaat staat Gysbrecht van Aem
stel voor cle Haarlemmerpoort van
Amsterdam. Men moet zich deze
poort voorstèllen op dc kruising
van den Singel/Haarlemmerstraat
dus zoo, dat hel terrein van cle te
genwoordige llecrengracht, Kei
zersgracht, Prinsengracht en Jor-
daan nog. buiten de ommuurde
stad liggen. De Schreierstoren en
de Haarlemmerpoort geven de
grenzen van de ommuurde stad
aan, die omsloten wordt door Sin.
gel, Muntplein. Nieuwe Doelen
straat, Kloveniersburgwal en Gcl
dersche Kade- Dc eenc helft, met
Nieuwe Zijdsvoorburgwal, heet de
Nieuwe Zijde. Daarin ligt ook de
Nieuwe kerk op den Dam. De an
dere helft heet Oude Zijde.
Do vijand is afgetrokken langs
den weg richting Haarlem. De abt
van het Karthuizerklooster, lig
gend een cindweegs buiten de
Haarlemmerpoort, komt vertellen
wat Gysbrecht piel weet: waarom
dc vijand is afgetrokken. Zij had
den onderling krakeel en hij heeft
een handje geholpen. Arent, broe
der van Gysbrecht, komt terug
van de achtervolging. Hij heej£
een gevangene, Vosmeer, die latei
blijkt een spion te zijn. De rei van
Amsterclamsche maagden begroet
Gysbrecht. .Dezen rei moet men
zich, evenals de andere reien, ge
zongen door een koor voorstellen
X-J ET tweede bedrijf speelt in
1 1 den nacht, buiten de stad,
bij het klooster. Vosmeer komt
uit de stad Hij is door dc gracht
gezwommen. I-Iij licht de vijande
lijke aanvoerders in, die daarna
inkwartiering in het klooster
cischen. De nachtelijke samen-
komst, cle scène bij het middel-
eeuwsche klooster vormen een ro
mantisch tafeicel, dat besloten
wordt door de unieke rei van do
lingen, waarin de tegenstelling
tusschen cle uiterlijke armoede
van het pas geboren Christuskind
en zijn werkelijke oneindige
macht het ovorheerschend stijl
element vormen. De tegenstelling
tusschen Schepper en schepsel
blijkt ook hier Vondels religieuze
gemoed diep te treffen, terwijl de
dramatische spanning wordt ver
hoogd, doordat de toeschouwer
beseft dat het gebed der edelen
ter bescherming van de onschul-
digen die het slachtoffer van Hc-
rodes werden na dc geboorte van
Christus, in het drama tevens
vooruitloopt op hüf lot van de on.
gelukkigen uit cle stad.
IJ ET derde bedrijf speelt op het
slot. De toeschouwer weet.
door de nachtelijke bijeenkomst
bij hot. klooster, \yat Badelöch van
Aemstel nog niet weten kan,
maar wat haar door den droom.
Voor den Zondag
Feuilleton
onder getidge
door Anthony Berkely
Scène voor de Kloosterpoort
DAT willen wij evenmin mijn
heer". verzekerde Moresby
hem. „En laten wij nu eens verstan
dig met elkaar praten. Wat beeft Uw
meening omtrent majoor Sinclair
doen veranderen?"
Deze vraag bracht mijnheer Chit-
terwick in verlegenheid Hij kon
moeilijk het argument tc berde bren
gen, dat de vrienden van majoor Sin
clair van diens onschuld overtuigd
waren, omdat hij een goed karakter
had. Dit zou op Moresby nict den
minsten indruk maken. De ontdekkin
gen, welke hij dien middag in het ho
tel gedaan had. waren natuurlijk
overtuigender, maar toch beslist niet
overtuigend genoeg om Moresby tot
andere inzichten te brengen. Boven
dien wenschte hij om tactvolle rede
nen zijn observaties nog eenigen t>Jd
voor de politie geheim te houden,
totdat hij met krachtiger bewijzen zou
kunnen komen. Mijnheer Chitterwick
was dus gedwongen zich achter een
verdedigingslinie terug te trekken,
waarin hij zelf geen oogenblik ge
loofde
„Er zijn verschillende punten en
daarvan een in het bijzonder", zei
mijnheer Chitterwick. geheel bezijden
de waarheid, „die mij doen twijfelen
of juffrouw Sinclair t°n slotte toch
geen zelfmoord plecfde, en dat is de
kwestie van het vergif".
„Hoe bedoelt U dat?" vroeg Mo
resby.
..Voor zoover ik weet", vervolgde
mijnheer Chitterwick. ..werkt Pru-
sisch zuur in het algemeen heel wat
sneller dan in dit geval. Ik heb de tij
den nog eens gecontroleerd en tus
schen het oogenblik. dat ik de hand
van den man boven het kopje zag be
wegen en den dood van juffrouw
Sinclair liggen minstens twee en
.twintig minuten. Wat ik U wilde vra
gen is of U heeft kunnen vaststellen,
wanneer juffrouw Sinclair haar kof
fie dronk?"
„Neen. mijnheer", antwoordde Mo
resby „Dat zou wel wat te veel ge
vergd zijn. Wij achten dit punt °°k
nie» bijzonder belangrijk".
..En zijn er getuigen, die kunnen
verklaren wanneer de metgezel van
juffrouw Sinclair de lounge verliet?"
„Majoor Sinclair?" vroeg de hoofd
inspecteur gemaakt onschuldig. ..Ja.
die hebben wij. Hij vertrok onmiddel.
lijk nadat U aan de telefoon was ge
roepen. Vier menschen aan een na
burig tafeltje Is dat opgevallen".
,.Ik begrijp hel", zei mijnheer Chit
terwick ernstig. Dit was niet volgen
de waarheid, want begrijpen deed
mijnheer Chitterwick hét juist niet.
Moresby's antwoord had het raadsel
eerder grooter dan kleiner voor hem
gemaakt.
„En wat meer is", vervolgde Mo
resby, „zij zijn bereid te zweien, dat
niemand anders aan haar tafeltje gc-
weeSj is Maar ik geloof, da? U zich
daar geen zorgen over behoeft te ma
ken, mijnheer Chitterwick. Sinds ik
U den laatsten kct-r zag. hebben wij
nog een bewijs In handen gekregen.
Er zijn hier niet minder dan drie apo
thekers verschenen, die de f°to van
majoor Sinclair ln de courant zagen
en in hem den man herkenden, die
hun zaak bezocht had om ie trachten
Pruisisch zuur te koopen. Wal zegt U
daarvan?"
„Dat ziet er donker voor den ma
joor uit", gaf mijnheer Chitterwick
terneergeslagen toe. ..En verkocht een
hunner het vergif aan hem?"
..Neen, dat niet", gaf Moresby ten
antwoord. „Den man. die het vei gif
aan hem verkocht, hebben wij met
gevonden en deze zal zichzelf natuur
lijk niet aanmelden, want het is ver
boden dit vergif te verkoopen. Maar
wij hebben in ieder geval hei bewijs,
dat hij getracht heeft het te koopen
en Hat 13 voldoende".
Mlinheer Chitterwick wis» niets
meer te zeggen en nam afrcheld van
Moresby, die heel wat va" zijn vrien
delijkheid verloren had. Klaarblijke
lijk nam hij mijnheer Chitterwick
'kwalijk, dat deze nu twijfelde.
(Wordt vervolgd).
die èij thans verhaalt, duidelijk is
geworden: de stad naken rampen
Langzaam wordt de „staatveran
dering'' voorbereid, maar dan ook
in één nacht grondig voltrokken-
De avond vóór Kerstmis triom
feert. Gysbrecht als overwinnaar.
In schijn. Onafwendbaar, in
zende vaart, door God gewild en
daarom tenslotte ook zoo door All
ien aanvaard, voltrekt, zich het
tragische: de totale verandering
van levenslot. Hier, in het derde
bedrijf, openbaart zich aan Aem
stel het tragische lot. Voorbereid
door Badelochs droom ervaren al
Ion dat de droom werkelijkheid
is: de vijand bevindt zich in de
stad. Gijsbrecht neemt de verdedi
ging op zich en verlaat het slot
De rei van Ivlarissen bezingt den
Kerstnacht en de Kindermoord
Met is de onsterfelijke rei: „O
Kerstnacht, schooner dan de da.
gen" (ook hier de tegenstelling!),
die in de zeventiende- en achttien-
de eeuwsche liedboeken ta.llooze
malen als wijsaanduiding woedt
gebruikt.
l_I ET vierde bedrijf begint weer
net een romantisch tafereel;
dp Kerstviering in een klooster.
Kloris van Velzcn is, volgens
Vondel, de dochter van Machteld
van Velzen en onwel tig kind van
Floris V en Machteld. De man
van Machtelr heeft zich gewro
ken over de schande, zijn vrouw
aangedaan door Florist Eenige
edelen hebben met hem wraak ge
nomen en naar Gysbrechts voor
stelling in de lange uiteenzetting
waar bet stuk mee begint heeft
men ten onrechte gemeend, dat
bij hij die wraakneming op Floris,
die Floris' dood ten gevolge lmd.
nok betrokken is geweest. De
Kcnncmers en Waterlanders ver
volgen nu die edelen, maar Gys
brecht heeft, uiteengezet, dat hij
juist Floris heeft geholpen.
Na de scène in liet klooster ver
haalt Arent op het kasteel een
deel der krijgsverrichtingen. G\s-
brecht is nog niet teruggekomen
en dc rei van edclingen troost in
de bekende verzen „Waar werd
oprechter trouw'* de treurende
gade.
J-I ET vijfde bedrijf begint met
- 1 de terugkomst van G\sbrecht,
die verhaalt, wat hij beeft mee
gemaakt Zijn relaas wordt aan
gevuld door een verslag van den
Bode en na doze twee, met Arents
Ncrhaal uit het vorig bedrijf mee
drie epische gedeelten komt er
weer eenige actie. Arent wordt
stervend binnengebracht, de over
gave van liet slot wordt geèischt,
in een bewogen scène weigert Ba
delöch alleen weg te gaan, dc
siigel Rafaël maant ook Gysbrecht
te vertrekken en liet gcheele ge
zin verlaat de brandende stad.
Gysbrechts glorie als Heer van
Aemstelland is voorbij. Hoe kort
kan 's werelds pracht Veranderen,
schreef Vondel in het voorspel.
(Vervolg van pag 1)
NMIDDELS is het by een strijd
met Nvoorden niet gebleven. De
schermutselingen zijn ook door hel
bestand niet geheel opgehouden.
Generaal Soedirman, de comman
dant van het Republikeinsche leger
heeft in een radio-rede zijn troepen
aangespoord den strijd tot het uiter
ste voort te zetten. Van Mook heeft
daarop van Ne derlandsche zijde een
antwoord gegeven, waarin hij
krachtigen toon aansloeg en ver
klaarde dat „geweld als machtsmid
del" soms noodig kan zijn „om on
redelijken tc dwingen naar rede te
luisteren" Inmiddels is in Mr dan op
Sumatra de strijd tusschen Indone
sische en Nederlandsche troepen met
felheid opgelaaid. De gebeurtenissen
in Vietnam, die overigens in het na
deel der Vietnamnjeezen schijnen te
verloopen, zullc-n op dit alles ook
nict zonder invloed gebleven zijn.
Zoo is dus een situatie ontstaan,
die naar verscheidene kanten nog
gevaren voor nieuwe conflicten
voor mislukken der onderhandelin
gen biedt. Dc Commissie Generaal
die binnenkort met enkele leden
aangevuld zal worden vertrekt
morgen weer naar Indonesië. Móge
het haar gegeven zijn haar zoo goed
begonnen arbeid tot een succesvol
einde te brengen.
Kent u dat gevoel, er weer op
nieuw in te moeten duiken? Als
in een zwemabd: nog één keer dieP
ademhalen, en dan eruit! Kent u wel
licht iets van ditzelfde gevoel bij het
ingaan van 1947? Zeker, uw werk
wacht, en uw leven gaat door, maar
net kan u soms even te pakken heb
ben. Dan worden de verantwoorde
lijkheid en de mogelijkheden en dö
tijd zelf evenzooveel dreigingen.
Ook al zoudt ge het "iet in zulk 'n
adem-benemende vorm ondergaan,
dan toch nog is het u niet onverschil
lig. Waarom hebt ge bijvoorbeeld
alleen met uw humeur die eerste
dagen na kerst en oudjaar wat meer
tc stellen dan anders?
De onverbiddellijkheid van den
voortgaanden tijd heeft ons- te pak
ken. We hebben het gevoel. er door
gedraaid" te worden. Er zijn allerlei
middelen, om aan dit, gevoel te ont
komen natuurlijk. Maar het eenige
radicale middel is de ontkenning van
het gebeuren zelf. Paulus zegt in
Filippenzen 4: De Heer is nabij! Dat
is het signaal, het, alarm, waaronder
de gemeente van Christus leefde 'en...
leeft! Niet de tredmolen van den tijd,
in eeuwigen wederkeer, maar de na
bijheid van den Heer bepaalt ons
leven. Als kinderen, die in het donker
wachten, maar vroolijk en rustig kun
nen zijn: vader is vlak bij, zoo dade
lijk is hij hier.
Van daaruit wordt, het duidelijk,
dat Paulus dan kan verder gaan met
een raad. die ook wij bitter noodig
hebben: weest in geen ding bezorgd!
Tob niet over hetgeen niet in uw
macht ligt en das niet voor uw ver
antwoordelijkheid. Gemakkelijk ge,
zegd! Maar neen. Paulus voegt er aan
toe: maar laat uwe begeerten in elft
opzicht, door gebed en door smee
king, met dankzegging, bekend wor
den bij God. De Heer is nabij! Het is
alles wel ernstig. Maar het is niet
het laatste.
Wie zoó mag bidden en smeeken,
kan door de zorgen en de spanningen
heen weer dankzeggen en kan weer
glimlachen, en het klein noemen, om
dat God groot is.... en nabij! V. D. M.
ZONDAG 5 JANUARI
HILVERSUM I 301,5 M. 8.00
Nieuws 8.15 Inleiding en Hoogmis.
10.30 Prot. Kerkdienst. 12.15 „In 'i
Boeckhuys". 12.30 Kareol Septet,
13.30 Apologie. 15.45 „Driekoningen",
16.30 Ziekenlof. 17.00 Kerkdienst!
18.30 Strijdkrachten. 19.00 Stoffel
van Viegen speelt. 19.48 „Beschou
wingen over het Scheidsrechterswe-
zen". 20.15 ,,Aida". Opera van Gui*
seppe Verdi 22.30 „Wij komen van 't
Oosten, wij komen van ver"
HILVERSUM II 415,5 M 8.00
Nieuws. 8 30 Voor he* platteland. 8.45
Zondagmorgcnmelodieën. 9.15 Gees
telijk leven. „Vooruitstrevend of con
servatief?". 10.30 Prot. Kerkdienst.
12.00 Cantate v. d. Zondag. 12.30 De
Zondagclub. 13 50 De spoorwegen
spreken. 14.05 Boekenhalfuur. 14.30
..Bach met eigen Transcripties". 15.35
Thé Dansant. 16.40 Sportflitsen. 17.00
..Het eigen vers". 17.30 Oome Keesje.
18.15 Sport. 18.30 Melodie der verte.
19.00 Radiolympus 19.30 Cabaret „De
Camera Obscura". 20.15 Het Omroep
orkest 21.15 „Domby and Son" (I),
hoorspel. 21.50 Filosofisch Cabaret.
22.30 .The Skymasters"
MAANDAG 6 JANUARI
HILVERSUM I 301.5 M. 7 00
Nieuws 7.15 Ochtendgymnastiek, 9.30
Het BBC Symphonie oikesl. 10.00
Pianorecital. 10.30 Morgendienst.
11 15 Van oude en nieuwe schrijvers,
11.45 Familieberichten uit Indonesië,
12.00 Marinierskapel 13.15 Cello-reci*
tal. 15.15 Radio Philharmonisch Sex
tet, 16.45 Omroeporkest. 17.45 Het rijk
over zee 18 15 Sportpraatje. 19 15 On
der N.C R V -Leeslamp. 20.08 Jeugd
dienst Kerkkoor d= 20.25 Emigratie:
Mogelijkheden en moeiliikheden.
21 00 Declnmatorium. 23.0023.57
Symphonirche werken van Neder
landsche componisten
HILVERSUM II 415,5 M 7 00
Nieuws. 8 45 Werken van Glazoenof.
50 „Arbeidsvitaminen". 10.35 Uit
Fransche opera's. 11.15 Concert d het
Kamerorkest o.l v Bertus v Lier.
12.00 Kwintet in Bes gr. t. voor piano,
fluit, klarinet, hoorn en fagot 12.30
In 't spionnetje. 13.15 Het Rcnova
Septet. 14 35 Ans van Eldik Thieme,
altviool, en Is.ia Ro sican piano. 15.00
..Bonbonnièrc17 30 „The Skymas
ters". 19 25 „Kantate zum fest der
Heiligen Drei Könige", 19.45 Inlei
ding tot muziekbegrip", 29 05 P.adio-
scoop", 22.45 ..Grondgedachten der
Hedendaagsche Wetenschappen". 23.15
Dutch Swing College
„VOOR DE VROUW"
Indertijd is »n deze rubriek ccn
cept gegeven voor de vervaardicing
\an vinkenvangers. Van doskunrligp
ziidc heeft men on- er op gewezen
dat voor het maken van een vliegen
vanger mcor komt kijken Een tr
Amersfoort gevestigde Industrie n
al jaren herig om t"t een goed resul
taat tc komen De deskundigen van
deze industrie beweren dat Cr voor
een vliegenvanger meer noodig is. dan
het bestrijken van een strooi; papier
met een mengsel van hars, lijnolie en
was. (Red.)
IJMUIDEN, 31 Aug. Aangeko
men: Triton v. Hernosand; C. A Ba-
ruch v. Lindswcll; Stad Haarlem v.
Bona; Bessa v. W. Indië; Toft v. Ber
gen
1 Jan. Johan v. Oldenbarnevelt
Hamburg. Phaex II v. Genua:
Kemphaan v. Oporto; Erna v. Lon
den: Vaderland v. Ipswich: Rita v.
Antwerpen; Hillega.ard v. Manekam;
Henco Ornskjoldink."
2 Jan.: Twee Gebroeders v. Lon
den; Sinus v. Huil; Lungo v. Umea.
31 Dec Vertrokken: Oise n. Paiijs;
Urd n. R'dara. Starkenborgh n, Map-
Chester: JeiÖ n R'dam; Greenfinch
n. Londen, San Miguel n Alexandrië;
Amstelstroom n. Londen.
1 Jan.: Westland n, Buenos Ai-es.
Ams'teldijk 31/12 te R'dam. Noor-
dam 2/1 te R'dam; Farmrum 1 1 v
R'dam n Casablanca- Johan van 01-
denbarnevcl| 1/1 te A'dam; Westland
uitreis p. 1,1 Dungcness Polyphemeus
30,12 to Curacao; Arkeldijlc 28,12 v. 4
Curnyao n. R'dam; Congostroom 31/12
tc Port Harcourt: Bloemfontein
ihuisr. 1/1 v Port Said. Juno A'dam—
Middcll. Zee p 1 1 Gibraltar; Nieuw
Holland BataviaA'dam p. 1/1 Aden;
Johan de Witt thuisreis p 1 1 Gibral
tar: Kemphaan 11 te A'dam. Venus
31 12 v Algic n Gibi altar; Deo Duce
1/1 v. Oden-e n Kopenhagen; Helder
30 12 te Kiuluk. ns Willem IV 1/1
to Paramaribo. Rotti 28 12 v Chester,
Ta wak 2112 v Br^va; Oranje .uitreis
30,12 v Southamp on: Jan Steen p.
11 Vlissingen; Tabinta 30'12 te Ba
tavia; Kedoc p 29 12 Dakar: Gov.
Flinck 11 12 te Eer Aldabi uitr. p.
20/12 Si Vincent CV; Antonin 27,12
te Pulo Snmboc Boskoop 28/12 te
Valpardoso. Clausina 23/12 v Port
Said- Castor 29 12 v New York n
W. Indie; Dclftdiik 30/12 te San Fran
cisco; Luna 29 12 v Curagao n Guan-
tn. Laomedon 28 19 v Batavia n Soe-
rabaja; Murenn 28/1? v Curacao n
Las Piedras; Notos 27/12 te Havana;
Orpheus p. 30/12 Dungeness. Ondina
29 12 v Port Said 11 R'dam; Pygma
lion 27/12 v La Guarra n Puerto Ca-
bello Pcriclc.s 30 12 v Rio de Ja
neiro n Trinidad Pla'o 29/12 te Cu
racao Priolzce sic 'po p 29/12 Gibral
tar-. Pc .na 28 12 t" Shanghai; Stad
Vlaardingcn p 29 12 Dun genees om
de W Th- 1 271? Auchland. Tji-
hampeli '8 1? te G ay Harbour
Sloic v;l. nitre s p 11 Ouossant;
Slbajak 2 12 te Ba'a via; Aolsum p.
31/12 Gibraltar. 3 1 te Mar-eille ver
wacht- Boskoop 30 10 v Valpardiso n
Antwerpen; Edam 31 12 te Coatza-
tcen;
Icos Ebro sleepb. lil te Duir
Jobshaven 3/1 te A'dam vi
erw^
