Nederlandsche cultuur heeft
belangrijke taak in Indonesië
Rheumatiek eischt veel meer
slachtoffers dan t.b.c.
VEE IN DEN STORM
VOORHEEN EN THANS
Mov/uU—
Leven wij in een democratie?
Radio-programma
Gesprek met prof.
C.D. de Langen j
EEN RETOUR CURACOA-ARUBA
Stoomschepen voor
vee-export
Aantal patiënten aan neurose valt
zeer moeilijk te schatten
onder getuige
„Ja", zegt zeven en zestig procent
der ondervraagde Nederlanders
Levende ballast
2
Dinsdag 14 Januari 1947
IN Juni '46 nam prof. dr. C. D. de Langen afscheid van zijn
naaste medewerkers en assistenten in het Stads- en Acade
misch Ziekenhuis om voor een jaar naar Indonesië te vertrekken.
Hij liet, toen hij op Schiphol in het K.L.M.-vliegtuig stapte zijn
taak als directeur van het Ziekenhuis en als medisch hoogleeraar
in handen van hen, die jaren met hem hadden samengewerkt en
van wie hij wist, dat zij in zijn geest zouden voortwerken. Door
de Regeering aangezocht om voor een jaar het presidentschap
van de Universiteit in Batavia op zich te nemen, voelde hij, die
een veeljarige praktijk bij het medisch hooger onderwijs in de
Oost achter den rug had, deze nieuwe taak als een roeping. Hij
zou hier n.l. niet alleen het hooger onderwijs, dat tijdens de
Japansche bezetting deerlijk had geleden, kunnen reorganiseeren,
maar bovendien drager zijn van de Nederlandsche cultuur. Een
omgeving,' die hij door en door kent, en waar bovendien ver
schillende leidende figuren uit de nieuw gevormde republiek zijn
persoonlijke leerlingen of patiënten zijn geweest, of wel wier
naaste bloedverwanten van zijn medischen bijstand hebben ge
profiteerd.
DE leiding van de nieuwe re
publiek, men weet het, rust
grootendeels in handen van aca
demici, monschen die ofwel in
Holland of wel in Indonesië zelf
aan de Hoogcschool hun oplei
ding hebben genoten, en daai de
Indonesiërs, die studeerden, voor
een groot deel de geneeskundige
studie volgden, behoeft het niet
te verbazen, dat ook onder de
huidigo politici velen uit den
stond der medici zijn gerecru-
teerd.
Eind December is prof. De Lan
gen voor enkele weken in Neder
land teruggekeerd, teneinde de
nadere richtlijnen van zijn arbeid
met verschillende personen uit de
regeering en de universitcitswe-
rcld te kunnen bespreken en ook
in ons land eonige goede 'mede
werkers tb vinden voor de ont
plooiing van het toekomstige
hooger onderwijs in insulintle
Zoo heel gemakkelijk is dit laat
ste niet, aangezien de animo in
i.
dezen troebelen tijd om zijn
krachten voor den heropbouw vin
de samenleving in den Archipel
beschikbaar te stellen, niet zoo
geweldig groot is. Toch ie te ho
pen, dat hij slagen zal, omdat ook
voor de toekomst van onze cul
tuur in het Oosten bijster veel
afhangt van de beschikbare krach
ten in ons eigen land: menschon,
die bereid zijn hun taak ook als
een roeping in ruimeren zin te
zien.
Ondanks don krappen tijd,-hem
hier toegemeten, was pro™ De
Langen niet alleen zoo welwillend
ons een uurtje te woord te staan,
maar bovendien vertelde hij zon
der eenige restrictie van zijp er
varingen cn bevindingen die
uiteraard ook niet heelemaal bui
ten de politiek zijn omgegaan
Hooger onderwijs
WAT het Hooger Onderwijs in
Indonesië betreft: naast do
Nederlandsche Universiteit in Ba
tavia en Bandoeng zijn tijdens en
na de bezetting zuivere- Indonesi
sche Hoogescholen ontstaan '-*net
meer faculteiten zelfs clan de on
ze. De hulpmiddelen echter zijn
onvoldoende. De ziekenhuizen en
hospitalen met Indonesische dok
toren en verplegers zijn meestal
goed in orde. Het gebrek aan
medicamenten is evenwel een
pijnlijk probleem. Hetgeen de lei
ders. veelal bij do Nederlandsche
wetenschap, hebben geleerd, we
ten zij op de juiste wijze toe te
passen. Het behoeft dus niet te
verbazen, dat de hygiëhisch-medi-
sche toestand, vooral op Java, on
danks do zware jaren van de be
zetting niet verontrustend is ach
teruitgegaan, Alleen aan de Zuid
kust, waar de Japanners op aller-
lei plaatsen stelselmatig de rivie
ren afgedamd hebben, heerscht
meer malaria. Ook de colleges op
do Indonesische Hoogescholen
worden druk bezocht: de Indone
siërs zijn leergierig en de weet-
lust, de behoefte tot ontwikkeling
is de laatste jaren onder de be
volking in hooge mate gegroeid.
In dit verband wees prof. de Lan
gen er op, dat ook de vrouwen
„politic-minded' zijn geworden
cn een steeds grocienden invloed
krijgen.
De naaste taak van prof. De
Langen is, om, als op de basis van
Linggadjati nieuwe opbouw mo
gelijk is, de hoogescholen van
beide partijen in elkander te
schuiven.
Zijn opvatting is, dat het Hoo
ger Onderwijs in Indonesië cen
traal moet blijven, onder wel
ken staatsvorm ook. Eerst dan
blijft het mogelijk de be6tc mon
schen als docenten aan te trek
ken.. Als dit niet gebeurt, tuimelt
het heele Hooger Onderwijs van
zijn voetstuk. Wordt het Hpoger
Onderwijs centraal en komt het
direct onder den staat, dan kan
het Middelbaar Onderwijs gede
centraliseerd worden zooveel men
wil. Het zal zich ten slotte toch
moeten richten naar de strenge
normen, die gelden voor de Iloo-
geschool.
„Wat omvat eigenlijk uw func-
ti" van president? Dat is immers
een ambt, dat wij hier in Holland
niet kennen?"
„Volkomen juist. Het doet don
ken aan dat van Rector Magnifi
cus hier, maar er zijn groote
verschillen. Dc Rector Magnificus
wordt uit dc hoogleeraren voor
een jaar benoemd. Hij blijft in
zijn vak colleges geven. Een pre
sident behoeft geen hoogleeraar
te zijn en behoeft ook geeji colle
ges te geven. Dat laatste doe ik,
in beperkte mate, wèl, vooral voor
mijzelf, om aan den gang te blij
ven. De president is van geen en
kele faculteit lid, maar woont
ambtshalve alle faculteitsverga
deringen bij en heeft een advisee-
rende stem. Ook de Technische
faculteit in Bandoeng woont hij
als gast bij."
Tact noodig
XJ EEFT U hoop, dat het tot
»AAeen ineenvoeging van de bei
de Hoogescholen komen zal?"
„Ik heb op dit punt de beste
hoop, mits er van beide zijden met
tact wordt opgetreden. Dc Euro
peanen dienen te beseffen, dat zij
niet de eenigen zijn, die het kun
nen en dat ook aan do andere zij
de goed werk wordt geleverd.
Gaan zij van dit standpunt uit,
dan is het gemakkelijk hij de In
donesiërs gehoor te vinden en hun
hvpergevoeligheid, die vaak ook
uit een zekere verlegenheid voort
komt, niet te kwetsen. Doen de
Europeanen dit niet. dan sluiten
de Indonesiërs zich af. en is de
zoo noodige samenwerking onmo
gelijk, Dan wreekt zich de oude
fout, dat wij totdusver op de sleu
telpositie uitsluitend blanken ge.
zet hebben en dc Indonesiërs in
de leidende functies te weinig
hebben opcenomen.
Wat betreft dc Nederlandsche
cultuur in het algemeen prof.
De Langen gaat van de gedachte
uit, dat deze minstens even be
langrijk is als alle oconomischo
relaties, hoe doorslaggevend deze
ook mogen zijn. Hij formuleerde
het in een enkelen slagzin aldus:
„De strijd voor onze cultuur en
onze taai is belangrijker dan rub.
ber en tin."
Dc Indonesiërs in de republiek
hebben honger naar lectuur. Wij
moeten zorgen voor Nederland
sche boeken, romans en populairo
literatuur, maar vooral ook voor
wetenschappelijke werken, die
voor de studie aan de universiteit
noodzakelijk zijn. Daarmee dienen
onze culturccle taak- Daarom
is het dubbel jammer dat in Ne
derland wel veel boeken verschij
nen, maar dat onder invloed van
niet geheel duidelijke redenen,
juist de druk van noodzakelijke
universitaire studieboeken zoo on
begrijpelijk lang op zich laat
wachten. Laat men in Nederland
dit nog eens goed bedenken; juist
door' t Nederlandsche studieboek-
dienen wii onze cultureele taak in
het Oosten. Een druk, die in Ne
derland verschijnt, is bovendien
daar zoo snel uitverkocht, dat
voor Indië nauweluks iets over
blijft
Een ander punt, dat wij met het
oog op onze cultuur moeten be
denken is, dat de leidende figuren
in Indonesië voor 80 pet. a 90 pet.
PROF. C. D. DE LANGEN
academisch gevormden zijn en dit
zal de eerstkomende twintig jaren
wel zoo blijven. Een middenstand
van industrificlon. bankiers etc-,
zooals wij dien kennen, bestaat
daarginds nog niet. De invloed
van cle academisch.gevormden is
dus relatief groot en hiermee
wordt opnieuw het belang bewe
zen van dc wetenschappelijke
standing der nieuwe Universiteit
Tijdstip gunstig
LJ ET spreekt vanzelf, dat het
gesprek niet heelemaal hui
ten het politieke vaarwater kon
blijven. De overtuiging van prof.
De Langen is. dat in onze toekom
stige verhouding met Indonesië
niet een of ander accoord het voor
naarnste is, maar wel de mate van
goeden wil en het juiste inzicht
bij de partijen. Men zal tot het in
zicht moeten komen, dat ook hier
een volledige opleiding van over
wegend belang is. De constructie
ve elementen zijn in hoofdzaak te
vinden bij lien, die tot weten
schappelijke objectiviteit gekomen
zijn. Wetenschappelijke en tecli-
nischp onmacht voert gemakkelijk
tot. destructieve verhoudingen
Daaihij bracht Prof. de Langen in
herinnering de bekende uitspraak,
dat een land niet sterker kan zijn
dan de kracht van zijn weten
schappelijke hulpbronnen toelaat.
De invloed van Linggidjati zal
nog moeten beginnen cn prof. De
Langen huldnigt de meeing, dat
het tijdstip gunstig is. Aan beide
zijden is er 'n waarneembaar ver
langen naar rust. Zij. die betoo-
gon, dat men moet aansluiten bij
c!en toestand van '41, zien een be-
iangriiqen factor over het hoofd.
Een Indonesisch dokter zei het
eens heel aardig: ..Dc republiek
is een zevenmaandse!! kindje,
rnnar als een zevenrnaandsch
kindje eenmaal is geboren, denkt
niemand eraan het weer in de
baarmoeder terug te brengen,
maar omringt nien het met extra-
zorgen om het goed te doen op
groeien cn stopt het desnoods l'j-
de!ijk in een couveuse."
Sjahrir is volgens prof. Do Lan
en een groote figuur, absoluut
een staatsman. Iemand, die ge
woon is te zwijgen, maar wiens
woorden dan ook inderdaad we
gen.
Hiermee hebben wij in korte
trekken den inhoud van het ge
sprek met prof. De Langen weer
gegeven. Het doet ons genoegen
in zijn medcdeelingcn een opti-
mistischen toon te mogen beluiste
ren. Tegenover hen, dio al maar
bctoogen, dat alles is verloren,
wijst hij ons op eon nieuwe taak
en een nieuwe kans...
17 AN Curasao naar Aruba dc KLM vliegt hef. traject, ver schei-
O dene malen per dag cn het is maar een half uurtje met de DC-4. 7
Net genoeg om den peper muntsmaak van de twee snikjes kauwgomC
die de KLM verstrekt, af te eten en het nieuwe nummer van „Col-
liefs'' door te bladeren. e
Een kwartier, nadat. Curasao uit. het gezicht is verdwenen, kan X
men Aruba in zijn geheel zien liggen. Een grijs-groen rotsplateau met
in de verte de hooge schoorsteenen van de olieraffinaderijen de
grootste ter wereld St. Nicolaas. Oranjestad, en de eenige bergtop x
van Aruba, waar men hoog overheen vlieat37000 mcnschen wonen O
er op dit eiland. Als men vanuit de lucht de schaarschc hutjes ver- x
spreid ziet liggen, zou men denken dat het minder inwoners teldeX
wie in Oranjestad of St. Nicolaas de vele auto's ziet, zou zeggen, dat O
er méér woonden.
Men is er gauw uitgekeken. De winkels zijn er propvol, voor de
dames zijn er kousen vanaf f 1.30 en de heeren kunnen voor hetzelfde X
geld de nieuwe Esquire Girl Calendar koopen met 12 mooie meisjes O
Ï-T ET bericht, dat dezer dagen vermeldde hoe ruim honderd
slachtkoeien aan boord van het Deensche stoomschip
„Mercur" den dood vonden en door inwerking van zeewater on
deugdelijk voor consumptie zijn geworden, is ongetwijfeld zeer
ernstig te noemen en het doet ons terugdenken aan vroeger tijden,
toen dergelijke gevallen veelvuldig voorkwamen. Men is echter
ook op dit gebied door schade en schande wijs geworden, maar
juist daarom rijst de vraag of op de „Mercur" wel de noodige
maatregelen waren genomen.
eropvoor elke maan.l
i éénLoop een drug
store binnen, waar men
behalve drogerijen ook
heele slaapkamers. Per.
zischc tapijten, groen-
Per K.L.M.
van eiland
tot eiland
ten in blik cn gramo-
foons kan koopenen
die ook een bar bevat,
waar de ice-cream.soda
beter is dan in New-
York.
En vergeet ook niet even de krant te bezoeken. Het blad heette
tot voor kort Aruba Post en verscheen in het Engelsch. Soms ver
schijnt het ook in het Nederlandsch onder den naam „Arubaansche
Courant".
Men neemt een taxi terug naar het vliegveld. Het zal waarschijnlijk
een Chrysler 1046 of iets van dat type zijn, maar schrik niet, als de
chauffeur f 7.50 vraagt
Het vliegveld van Aruba kan heel stil en verlaten zijnmaar er zijn
ook uren, dat het nieuwe staf ionsgebouwtje te klein is om de passu.
g<ers te bevatten. Dan landen er KLM-vliegtuig en uit Miami, uit
Barranquilla, uit Maracaibo en uit Curagao.
Als ge Uw glas pine-apple juice als men zegt: ananas-sap ver
staan ze je n 'tt op hebt, worden juist de passagiers voor Curagao
in het Nederlandsch, Engelsch cn Spaansch verzocht in te stappen.
Een knikje van de ground.hostess: „Fasten Seat- Beits", kauwgom,
de Caraibische ZeeIllustrated en Life, weer Fasten Seat Beits",
Curagao. We zijn er weer. En of men nu van Leeuwarden naar Arn-
sterdam naar Curagao of van Curagao naar Aruba vliegt,, altijd denkt
men hetzelfde: „Wat gaat het toch vlug!"
X>0000000000000<yX>00000000000000000000<XX>0000<X>0)
VEE is. als men het als scheeps
lading ziet moeilijk, volumineus
en onberekenbaar, liet is niet, als
balen en kisten, te stouwen of vast
te sjorren. Weliswaar legt men de
dieren in het ruim \ast. maar toch
kunnen zij zich nog bewegen, dit is
noodzakelijk, doch eveneens riskant
en de gevolgen ervan heeft men op
den Deenschen stoomer ondervon
den. Waren de koeien in het gege-
v,en geval steviger gebonden ge
weest. zoo zouden er toch ongeluk
ken zijn gebeurd, want door het he
vige schommelen van het schip, zou
een aantal dieren in de touwen ver
ward geraakt zijn cn zich hebben
verhangen.
Komt er bij vee-vervoer per schip
tegenwoordig nog heel wat kijken,
in de dagen der zeilschepen was het
vraagstuk van dit soort expeditie
nog nmvangrijker. Ten eerste waren
de schepen er niet op ingericht om
De procureur-generaal te Arnhem is nog steeds bezig met de verhooren
inzake het vreeselijke drama van Putten. Rauter en Christiansen werden
opnieuw door den procureur-generaal verhoord. De aankomst van beide
beklaagden. (P.)
Onder een volksziekte verstaan wij een ziekte, die een groot
deel der bevolking chronisch ondermijnt. In ons land was de als
zoodanig meest bekende ziekte de tuberculose en men mocht met
trots constateeren. dat deze ziekte in 1939 nauwelijks meer dien
naam verdiende, zoo goed had men~haar in bedwang.
Een andere ziekte, waarvoor de belangstelling niet zoo alge
meen gewekt was, omdat ze niet doodelijk is, maakte veel meer
slachtoffers en 'had veel grootere invaliditeitscijfers, namelijk liet
rheunta. Juist voor den oorlog waren de plannen gereed om ook
deze ruineerende ziekte energiek te gaan bestrijden.
De derde ziekte, die ik als volks,
ziekte zou willen qualificeei^n, is de
neurose. Hierover is nog minder be
kend in concrete getallen dan over
het rheuma. Men sterft er niet. aan,
men wordt cr niet lichamelijk inva
lide van. Gec..telijke minderwaardig
heid is moeilijk te beoordeelen, zoo
lang ze nog niet tot onvolwaardig
heid leidt.
Hoe was nu in ons land de bestrij
ding van deze ziekten"?
De Nederlandsche Verecniging ter
bestrijding der tuberculose was een
sterke vcreeniging rnct oveihcidssub-
siJie. Zij had een uitnemenden medi
schen staf, zeer vele consultatiebu.
reaux in den
lande met een na
medischen zoo- j lVlGQtSCSKZ jj
wel als een so-
eialen dienst. OYIQT VQTl
Verder waren er j c mf
uitstekende sa JULJuJ,
natoria. waar-
mede de Vereeniging nauw contact
onderhield.
Men mag zeggen, dat. in Ne
derland voor den oorlog elke
tuberculosepatiënt de zorg en
behandeling kreeg, welke hij
noodig had, dat er voldoende
controle op zijn sociale omstan
digheden bestond cn dat de
voorzorg tegen deze ziekte maxi
maal efficiënt was. Het was dan
ook geen wonder, dat de sterfte
cijfers per 100.000 inwoners
sinds 1913 waren verminderd
van 21,0 tot 4.6.
Rheumatiek
Dat zijn concrete getallen met ma
thematische bewijskracht. Moeilijker
was de bcoordeeling ten opzichte van
het rheuma. Allen, die stijf en krom
in een kamertje zaten, afhankelijk
van hulp van vrienden of familie,
bleven ongeteld. Alleen de aanvra
gen om invaliditeitsuitkoeiing bij de
RVB gaven een maatstaf voor een
bepaald gedeelte der gevallen, van
de verzekerde arbeiders namelijk.
Deze uitkeeringon liepen voor rheu
ma over veel hoogere getallen dan
voor de tuberculose.
De Vcreeniging ter bestrijding van
rheumatiek was nog niet zoo ver
ontwikkeld als haar zuster. Toch
werd er reeds veel werk verzet aan
de Consultatiebureaus, waarvan er
een vijftal in het land functionnee-
rcn. De moeilijkheid zat in 'do opna-
door Anthony Berkely 65
jV/ToUSE, die over 'n notitieboekje
1V± gebogen had gezeten, sprong uit
zijn stoel op, niet minder opgewon
den ..Wat?" vroeg hij, ..heb je het
bewijs van Lynn's onschuld gevon
den?"
Mijnheer Chitlerwick keek hem
triomfantelijk aan. ,.Wel. misschien
niet geheel en al. Maar ik ben er toch
in geslaagd dar bewijs, hetwelk een
veroordeeling onmogelijk zou moeten
maken, te ontdekken. Wij hebben er
allen om zoo te zeggen met onze neus
boven op gestaan, jij. .ik. de politie,
iedereen. En toch is he* niemand op
gevallen cn dit zou wellicht ook nooit
gebeurd zijn. indien wij niet onze
eigen meening over de zaak hadden
gehad".
„Maar wat is het dan foch?"
„Wel, zei mijnheer Chitterwick,
„dat buisje. Wanneer de man, dien
de politie voor majoor Sinclair houdt,
onmiddellijk na mij de lounge ver
liet. op een oogenblik dus, dat juf
frouw Sinclair nog geheel bij haar
positieven was. hoe kan hij dan het
buisje in haar hand gestopt hebben?"
De twee mannen keken elkaar aan.
„Zeer scherpzinnig", mompelde
Mouse, „zeer scherpzinnig".
„En toch eigenlijk zoo eenvoudig",
meende mijnheer Chitterwick be
scheiden fe moeten opmerken
„Dat beteekent de vrijheid voor
Lynn", lachte Mouse.
„Ik geloof hef ook", lachte mijn
heer Chitterwick terug. ..Het maakt
het voor de jury namelijk uiterst
moeilijk de mogelijkheid van zelf
moord uit le sluiten".
Zij staarden elkaar opnieuw aan.
„Maar wie", zei Mouse, „drukte bet
dan in de hand?"
Mijnheer Chitterwick's mond viel
opnieuw open en ditmaal nog wijder
dan in dtf studeerkamer van zijn
tante, zijn bril viel van zijn neus en
zijn oogen puilden bijna uit hun kas
sen.
..Daar daar heb ik nog niet
eens aan gedacht".
De gebeurtenissen van het volgen
de half uur kunnen misschien het
best sis volgt beschreven worden:
Teruggekeerd in de studeerkamer
van zijn tante, zette mijnheer Chit
terwick zich, zij het °°k met eenige
moeite, opnieuw aan het neerschrij
ven van zijn relaas. De vraag, die
Mouse had gesteld, was wel in staat
geweest, hem uit 2Ün evenwicht te
brengen. Had de moordenaar dus een
handlanger gehad? Mijnheer Chitter
wick hacl deze mogelijkheid reeds
eerder overwogen, maar toen van de
hand gewezen; de geheele misdaad
scheen zoo echt aan het brein van
slechts een persoon ontsproten te
zijn. Bovendien sloot de mededeeling
van Moresby, dat vier menschen wil
den getuigen, dat tusschen het ver-
trek van den rcodharigen man en
mijnheer Chitterwick's aankomst
niemand hef tafeltje van de oude
dame genaderd was, een handlanger
zoo goed als geheel uit. Derondanks
was het feit. flat juffrouw Sinclair
reeds bewusteloos moest zijn geweest,
tOc-n het buisje in haar hand gestopt
werd en de roodharige man dit du*
onmogelijk had kunnen doen. in de
richting van een derde. Mijnheer
Chitterwick wist voor deze tegen
strijdigheid niet onmiddellijk een op
lossing te vinden en besloo» derhalve.
de beantwoording van de vraag tot
nader order uit te stellen.
Het was ongeveer een uur later, dat
mijnheer Chitterwick de laatste
woorden van zijn relaas neerschreef
De nalezing er van bracht hem tot de
overtuiging, dat hij van dit document
wellicht nog veel nut 2°u kunnen
hebben.
(Wordt vervolgd)
memogelijkheid of eigenlijk -onmoge
lijkheid. Hoewel aan de Universi
teitsklinieken enkele bedden ter be
schikking van deze patiënten' ston
den, was er geen sprake van ook
maar meer dan een fractie der ge
vallen. die in aanmerking kwamen,
op tc nemen.
Sanatoria, die ook voor deze ziek
te van het hoogste belang zijn, wa
ren- in ons land volkomen onbekend,
uitgezonderd een tweetal kleine luxe
inrichtingen.
Dit in tegenstelling tot Amerika,
de Scandinavische landen en Rus
land, waar wel zulke instellingen
niet staatshulp bestaan.
Nu wordt er hard gewerkt om ook
voor ons land het aantal consultatie-
burcaux uit te breiden, er moet eon
sociale dienst aan verbonden wor
den. terwijl men de opnamemogelijk-
hcid dient te vergrooten. Plannen in
deze richting worden uitgewerkt cn
als de oveiheid voldoende steunt,
zal onze achterstand wel worcfen in
gehaald.
Nog moeilijker is een bcoordeeling
van het voorkomen der neurose.
Slechts enkele gevallen leiden tot in
validiteit. De groote meerderheid de
zer patiënten loopt door, werkt door,
zoo goed en zoo kwaad als het gaat
cn pas wanneer cr heelemaal geen
uitkomst meer is, worden zc ziek,
meestal „gewoon" ziek. Dc behande
lende arts verbaast zich dan over de
haidnekkigheid van zoo'n geval, dat
op de gewone behandeling slecht
reageert. De patiënt, die daarbij vol
doende begrip van zijn medicus ont
moet mag zich gelukkig prijzen.
Vcela' is do neurose dan echter zoo
diep verankerd, dat de orgaanziekte
reeds een duidelijk kwaad is gewor
den. Dit geldt voor een groot aan
tal chronische maag-darmsl oornis
sen, asthma, sommige vormen van
rheuma ,om de voornaamste te noe
men.
In den tegenwoordigen tijd is er
weinig geld beschikbaar voor de
Volksgezondheid. Er moeten wonin
gen gebouwd worden, hetgeen trou
wens ook de volksgezondheid ten
goede komt, er moeten devier.en vrij
komen voor dit en voor dat. er moet
een groot leger worden onderhouden.
Terwille van liet moreel van dat le
ger is er wel een goede sociaal-psy
chiatrische dienst, geheel naar En
gelsch model ingericht.
In een volgend artikel zullen we
hot princijre van dien dienst beschrij
ven en tevens uiteenzetten, hoe men
zich hetzelfde voor de burgerbevol
king kan voorstellen.
L^UNT U aangeven wat U ver
ft staat onder democratie?".
was de vraag, die do enquêteurs
van liet Nederlandsch Instituut
voor de Publieke Opinie onlangs
aan liet publiek voorlegden. „Het
Parool publiceerde de antwoor
den op deze vraag.
Niet minder dan 36% der onder
vraagden v/as niet in staat of niet
geneigd, deze vraag te beantwoor
den.
De vrouwen staken op dit punt
zeer ongunstig af bij de mnnncn:
48% van haar kon geen omschrij
ving van democratie geven, ter
wijl 'slechts 25% der mannen het
antwoord schuldig bleef.
Een regeering, gekozen door hot
volk, rustend op den volkswil,
was dc omschrijving, die 29% van
democratie gaf. Twintig procent
verstond er vrijheid voor allen,
vrije critiek op de overheid, vrij.
heden voor het individu onder.
•Een goed bestaan voor allen, so
ciale voorzieningen, steun aan ar
beidersbelangen en economische
gelijkheid voor allen werd door 7
procent der ondervraagden als de
essentie der democratie be
schouwd.
RECHTSSTAAT
Zes procent vond den belang
rijksten factor gelijke rechten,
kansen en plichten voor allen, het
bestaan van den rechtsstaat. Sa
menwerking van allen, eenheid
van alle klassen werd door 4%
genoemd.
De politieke overtuiging heeft
natuurlijk grooten invloed op het
antwoord. Volksinvloed op dc ro-
gcering wordt dooi' dc anti-revo-
lutionnairen vooral als het wezen
dor democratie genoemd, terwijl
aanhangers van de Partij van de
Vrijheid volksinvloed en vrijheid
het gewichtigst achtten.
De meeste aanhangers van
de economische democratie
worden gevonden ono'er do
communisten cn de voorstan.
ders van de Partij van den
Arbeid.
Een dergelijk opinie-onderzoek
werd kort geleden ook in Enge
land gehouden, doch. dc uitslag
daarvan weck in aanzienlijke ma
te af van dien der Nederlandsche
enquête.
Veertig procent omschreef de
mocratie als „vrijheid", terwijl
slechts 15% volksinvloed op de re
geering noemde. (In Nederland
resp 20 cn 29%).
Op de vraag van het N I.P.O.,
of er in ons land een democra
tie bestaat, antwoordde 67%
bevestigend, 15% ontkennend.
Het waren voornamelijk de
communisten, die van rnoening
waren dat ons land niet de
mocratisch was.
Van de ondervraagden was 68%
van meening, dat Engeland een
democratie was, terwijl 10% En
geland als ondemocratisch be-,
schouwde.
De Engelschen zelf zijn een ge
heel andere meening toegedaan;
slechts 50% vindt hun land demo
cratisch. 32% gaf een ontkennend
antwoord, terwijl 18% geen mee
ning had.
De Vereenigde Staten werden
door 59%, België door 51% en
Frankrijk door 47% der onder
vraagden als een democratie be
schouwd.
Rusland werd door 11% der on
dervraagden (voornamelijk com
munisten) democratisch genoemd
Spanje door slechts 3%; 6% der
katholieken noemt dit land een
democratie.
vee, dat regelmatig gevoederd, en
als het koeien betreft, gemolken
moet worden, te vervoeren en het
was dan ook beslist een uitkomst
voor de vee-bevrachters toen de
stoomboot haar intrede deed in het
waterverkeer.
Vooral werd voor onzen vee
export naar Engeland, die in dien
tijd ev.en groot als belangrijk was,
druk gebruik gemaakt van de toen
nog betrekkelijk nieuwe gelegenheid
Ideaal was de toestand niet, want
echte vee-booten kende men nog niet
cn veel consideratie werd ten opzich
te van de dieren niet gebruikt. Men
bevrachlte vee als het uitde
Noordelijke- cn Oostelijke provincies
kwam te Harlingen en later in
Hamburg en alles wat uit de overige
deelen van het land kwam gin*
scheep in Rotterdam. De reis moet
voor de dieren een ware marteliDg
zijn geweest, want eenmaal aan
boord, liet men hen aan hun lot over,
terwijl op verregaande wijze met
ruimte werd gewoekerd. Als ergens
het gezegde, dat er vele makke
schapen in e-en hok gaan, opgeld
deed, was dit op de stoomboten ze
ker het geval!
In een vergeeld tijdschrift lezen
we over dit onderwerp: „Onbeschrij
felijk is het- rumoer, dat op de kade
wordt vernomen. Nabij de stoomboot
is een enorm gedrang van ossen,
kalveren en schapen, welke bijeen
worden gehouden door koedrijvers
en herders, die van hunne stokken
en kelen een dapper gebruik maken.
Slechts een enkele of weinige booten
ziende en ontzaglijke groote kud
den, vraagt men zich af hoe de boo
ten die alle kunnen bevatten".
MEN plaatste de levende lading,
waar maar eenige ruimte was
te vinden, niet alleen in het ruim en
tusschendek een uitstekende
plaats overigens doch zelfs op het
scheepsdek, en met zoo weinig tus-
schenruimté dat de schepelingen er
niet meer konden loopen, doch zich
over Ie ruggen der dieren naar vóór-
of achterschip begaven.
Meer dan eens kwam het voor,
dat tijdens het laden reeds dieren te
water raakten en verdronken, maar
de ellende begon pas op zee. Wan
neer dc vaart gunstig verliep bleken
bij aankomst te bestemder plaatse
vrijwel altijd een paar runderen te
zijn doodgedrukt of van uitputting
bezweken en vertrapt. Erger werd
het, wanneer een storm opstak. „Om
boot cn bemanning te redden", zoo
zegt een deskundige geschiedschrij
ver. „moesten dan de Tieren worden
opgeofferd cn als ballast over boord
geworpen worden."
Waar dé oorzaak meestal bij over
lading was le zoeken, werden bij de
regcering klachten ingediend over
onjuiste toestanden bij het vee-ver
voer en het resultaat was, 'dat nien
op dén duur beter ingerichte schepen
bouwde, geschikt voor hun doel.
Dit alles is reeds lang „verleden
tijd", maar de noodzaak van vee-
expeditic te water is blijven bestaan
en vooral bij de huidige voedselpo
sitie van niet te onderschatten be-
lang.In noodgevallen zet men geen
levende dieren meer over boord,-want
de schepen zjjn op hun vracht bere
kend. hoewel ongelukken niet altijd
te vermijden zijn. Wanneer éémdier
onder de omstandigheden waarin de
„Mercur" verkeerde, losraakt, is het
gevolg niet le overzien, terwijl het
vrijwel onmogelijk is erger te voor
komen. Wie meent, dat de beman
ning. bij het ontdekken van den
chaos de toen nog slechts enkele
losgebroken dieren weer had kun
nen vastzetten. vergist zich. Iedere
poging, die gewaagd zou zjjn om
7.ich tusschen het in paniek verkee-
rend vee te begeven, zou met den
dood bekocht zijn.
Men houdt rekening met. door
vaak bittere ervaring geloerde mo
gelijkheden, maar zelfs daarrpeo is
niet al lijd het roer recht te hóuden;
het fcit,^ dat een ramp als van 'de
„Mercur" (hans een unicum is, pleit
voor de wijze waarop men towerk
TUINKALENDER
l! JANUARI. De gewoonte van
onze voorouders om allerlei keuken
kruiden m eigen tuin te kweeken. is
herleefd. Eenige der meest bekende
overblijvende kruiden, die in het
laatst van den winter of in het vroege
voorjaar kunnen worden geplant,
zijn: Bieslook, Citroen-Melisse, Dra
gon, Lavas, Majoraan, Pepermunt
Hyssop, Rosemarijn, Salie en Thijm.
Daarnevens onderscheidt men ook
nog de eenjarige gekweekte kruiden
zooals: Basilicum, Boonenkruid, Ker
vel, Dille. Peterselie, Selderij en Ven
kel. die ieder voorjaar worden ge
zaaid en eveneens in eiken tuin kun
nen worden geteeld Breng deze teelt
in dc practijkfj S. L.
WOENSDAG 15 JANUARI
HILVERSUM I 301,5 M. 7.00
Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek 7.30
Orgelspel. 8.00 Nieuws, 8.15 Hymns,
8.30 Morgenconcert. 9.00 Ochtendbe
zoek zieken. 9 30 Zangrecital door
Greta de Knegt ier Haar. 10.00 Kwar
tet. 10.30 Morgendienst. 11.00 Trio
Knibbeler. 12.00 Arnhemschc Orkest
vereniging 12.30 N C.R.V.-koor.
13.00 Nieuws. 13.15 Orgelberpeling.
13.45 Ivletropole-orkest. 14.50 Swee-
linckkwartet. 15.20 De componist Ho
ward Ferguson speelj eigen compo
sities 15.50 Cellorecital door Tom
Harlvelt. 18.15 Kindcrzangklasse
16.45 Voor jongens en meisjes 17.30
Nederlandsch Volksherstel. 17.35 Mid
dagconcert. 13 00 Meesterwerken v
klavier. 18 30 Nederlandsche Strijd
krachten. 19.00 Nieuws. 19.15 Land
en Tuinhouw. 19 30 Engelsche les
20.00 Nieuws. 20.08 Omroeporkest
o.l.v Hugo de Groot. Solist: Gijs
Beths, viool. 22.00 Nieuws. 22 30 Hé-
lène Ludolph. sopraan. 22.45 Avond
overdenking 23.00 Marcel Dupré, or
gel 23.10 „Vrij en Blij". 23.35—23.57
Londenrch Symphonie Orkest.
HILVERSUM II 415,5 M. - 7 00
Nieuws. 7,15 Ochtendgymnastiek. 7.30
Muziek bij het ontbijt. 8.00 Nieuws.
8 15 Gram.muzick.. 8.50 Voor de
huisvrouw. 9 00 Het Stradivarius
kwartet 9.50 Philharmonisch Orkest.
10.00 Morgenwijding. 10.20 Voor de
vrouw 10.35 Pianorecital door Willy
Fens. 11.00 Non stop programma.
12 00 Adró de Raaff, plano. Jacques
Schutte, orgel. 12 35 Miller-Sextet.
13.00 Nieuws. 13.20 Stafmuziekcorps
van de Amrterdamsche politie 14.00
Voor de vrouw. 14.15 Haarlem's Trio.
15.00 Op bezoek bij zieken. 15.30 Voor
de jeugd. 17.15 Orgelspel door Johan
Jong, 17.45 Het Rijk overzee. 18 00
Nieuws 18.15 „The Ramblers"? 19.00
Licht muze 19.15 „Voorwaardelijke
invrijheidstelling en vervroegd ont
zag uit de interneering". door mr. J.
D. van den Berg, 19.30 Ds, J. M. dt
Jong. 20.00 Nieuws. 20.15 Stradiva.
Sextet 20 45 Oostenwind-Westenwind
21.30 ..Paljas". Opera 22.45 Gram.mu*
ziek. 23.09 Nieuw*. 23.15 Op vleug'le®
van muziek. 23.2524.00 Dansmuziek»