Engelschen zitten knusjes te
bibberen van de kou
Wat weet U moö?
Een architect ziet Amerika
TITO
Koning Vorst staat naast
andere windbuilen"
BRILLANTINE
Toch liever geen
communisme
Vijf--en-twintig vragen
antwoorden elders
NEW YORK, EEN VULKAAN VAN
ONSTUIMIG LEVEN
Manhattan tot
onrust gedoemd
E
Een nieuwe reeks: P ortretten. No. 1 is
Zaterdag 1 Maart 1947
5?
Echt koud hebben alleen zij het, die op inge
sneeuwde plekken op het platteland zonder
brandstof zitten
WEER zitten wc midden in
een crisis. „Weer" zeg ik,
want de kolcncrisis is een herha
ling, met dc noodige varianten,
van de nu driekwart vergeten
broodcrisis. Mocht de toon van
mijn commentaar U wat cynisch
.voorkomen, dan wil ik even her
balen. dat ik een vriend en be
wonderaar der Engelschen ben en
'dat ik mijn vriendschap en be
wondering nooit onder stoelen of
banken heb gestoken. Maar ik
ben nu eenmaal een wetenschap
pelijk onderzoeker van nationale'
eigenaardigheden en ik zie niet
in. waarom het minder fraaie in
mijn pen. of liever mijn schrijf
machine. zou moeten bevriezen.
We bibberen dus op Engelsche
wijze en. naar het wil verluiden,
wegeris de onbekwaamheid van
de socialistische regeering. Laat
ik U eerst vertellen hoe \vjj hier
thuis zitten te bibberen. In de
woonkamer brandt een klein,
maar doelmatig open vuurtje. In
mijn studeerkamer ronkt een lee
lijke, maar heerlijk warme potka
chel. Van 8 tot 12 uur brandt in
de keuken het cokesfornuisje.dat
keuken en badkamer tot in den
loop van den middag van warm
water voorziet.
Zwart? Weineen
*Öf we zwart koopen? Welnee! We
hebben 'n garage, maar geen auto.
Zoo konden we dus in den zomer,
toen de kolenhandelaar er tijd
voor had, onzen heclen winter
voorraad inslaan. Officieel werd
'dit zelfs aangemoedigd. Ik heb
ïiiet eens alle kolen, waarop ik
Tccht had. gekocht. Daar ik thuis
werk en een studeerkamer moet
hbben, mag ik nok om een extra
rantsoen vragen. Maar op het
kantoor voor de brandstofdistri
butie zei men mij. dat ik het wc!
niet noodig zou hebben. En dat is
al gedurende twee jaar waar ge
bleken.
Boven hebben we in de slaap
kamers gaskacheltjes. Volgens het
Engelsche stelsel kunnen we zoo
veel gas en electricitcit afnemen,
als we willen, indien we er maar
voor zorgen, dat we niet opval-
Jend meer verbruiken dan gedu
rende het vorige jaar. Gebeurt
tiat, dan komt men ons even vri-
gen waarom.
Zuinig met stroom
Maar nu mogen we geen elec-
fcrisch licht, stofzuiger, kacheltje.
6trijkijzer of radio gebruiken tus-
schen 9 en 12 uur 's ochtend en
2 en 4 uur 's middags. Het gas ge
bruiken we nu alleen om te ko
ken. De kacheltjes boven gaan bij
bet uitkleeden niet aan en wan
neer het maar even kan, doen we
het ook gedurende de geoorloofde
uren met minder lampen. Ik lees
avonds bij kaarslicht, uit louter
burgerlijke deugdzaamheid.
Nu heeft niet iedereen het even
gemakkelijk. Vooral degenen die
modern ingericht zijn elcc-
trisch koken en verwarmen
treffen het minder. Onder den
werkenden stand zijn er velen,
die geen ruimte hebben om kolen
op te slaan. Die hebben het ook
moeilijker.
Maar echt koud hebben al
leen zij het, die op inge
sneeuwde plekken op het plat
teland van brandstof versto
ken zijn.
Bezoeking
Merkwaardig is, dat de door-
•nee Engelschman ervan over
tuigd is, dat hij en h:j alieen
Wie heeft dat gedaan?!
Dc surveillant heeft mij mee
gedeeld dat er een aanzienlijke
hoeveelheid steenkool is ont
vreemd uit de kolen-bergplaats.
(Daily kxpress)
Geheimzinnige bommen
aangespoeld
Aan de kust van Yorkshire (En
geland) zijn geheimzinnige bom
men aangespoeld, waarvan nier.
gelooft, dat zij een tot dusver on
bekend Duitsch wapen zijn, aldus
een correspondent van de „Daily
Knphic". De bommen bevatten
eik 40 aluminiumkleurige schok-
buisjes.
Toen er een tot ontploffing werd
gebracht, gaf het een verblinden
de vuurstraal en een geweldigen
knal. Legcrautoriteiten achten de
mogelijkheid niet uitgesloten, dat
het wapen bedoeld was om onder-
zecbootcn tot zinken te brengen.
jjr--
Vanavond zal ik tot U
spreken over: De nieuwste uit
vindingen op het gebied van de
indirecte verlichting en hun toe
passing in de huiskamer."
Daily Express)
lijdt onder een bezoeking, die nie
mand anders kent.
Hij staat alleen in zijn episclwn
•nijd tegen koude on duisternis;
alleen in zijn land staan de fi-
brieken koud en werkloos. Ver
beeldt U! Zelfs thuis en dan
herhaalt hij do spreuk „Het huis
van een Engclschman is zijn
kasteel".— is men aan regels en
beperkingen onderworpen, en
mag men het lichtknopje niet
omdraaien alvorens op zijn hor
loge gekeken te hebben!
Zoo ging bet ook tijdens de
broodcrisis. Hantsocneering voor
ons! Terwijl de „foreigner" zich
vet eet! De bakkers wilden niet.
het publiek 'morde, petities wer
den alom geteekend. Een En
gclschman zijn brood uitmeten!
Zijn recht beperken om het brood
van gisteren in den vuilnisbak te
werpen! Bureaucratie, tyrannie!
Weg met de plannenmakers! En
nu is men eigenlijk dankbaar.dat
de regeering niet gezwicht is.
Vrijheidsliefde
Juist wegens de campagne tegen
de brooddistributié heeft dc regee
ring een ingrijpende rantsoenee-
door v
prof. dr. G. J. Renier
JLJ IER is opnieuw een aantal vragen, geba-
•L seerd op het nieuws van de afgeloopen
maand, waarmee U Uw geheugen op de proef
kunt stellen. De antwoorden (Ja of Neen) vindt
U elders in dit nummer.
ring der brandstoffen niet aange
durfd. Met de socialisatie, waar
toe'zij door liet votum der kiezers
gemachtigd was. vond zij, dat er
al genoeg controle, genoeg regels
en beperkingen kwamen. Op dit
gebied althans zou zij de Britten
hun vrijheidsliefde dan maar la
ten botvieren.
Nu weten we het. Koning Vorst
heeft zich aan de zijde vin ande
re windbuilen geschaard. Er zijn
niet genoeg kolen. En de heke
laars, die weten dat minister
Shinwcll tenslotte de ijskast zelf
riet heeft opengezet, verwijten
hem niet wat nu gebeurt, maar
zijn verondersteld gebrek aan
vooruitzien. Nu is bet juist op dit
gebied, dat de conservatieve pers
van de minder aantrekkelijke
hebbelijkheden van het Britsche
volk gebruik maakt. Op bussen en
in treinen en overal waar ik
mijn medemenschcn hoor praten
verneem ik hetzelfde liedje.
Dat óns nu zooiets moet overko
men!
Coalitie?
Vol hoop fluisteren de conser
vr.tieven het woord: coalitie. Nu
alles spaak loopt, zal de regeering
rte groote breinen, die in de voor-
oorlogsche jaren alles zoo prach
tig wisten te besturen, te hulp
moeten roepen. Het land is de so
cialisten beu. Maar attlee cn de
zijnen denken er niet aan. Atlee
heeft een meerderheid, die hem
de or dik en dun trouw zal blijven.
Macdonald. die in 1931 een coali
tie [vormde, stond aan het hoofd
van een parlementaire minder
heid en was een psychopathische
ijdeltuit, die zich eerlijk verbeeld
de dat het een ramp zou zijn, als
het land hem niet als eersten
minister behield.
Dat de soeialisatie-politiek der
regeering overigens kwaad bloed
ze;, is niet te ontkennen. Een van
nnjn collega's, een ernstig consti
tutioneel historicus, vertelde mij
met diepe overtuiging, dat het
iand een honger hof noodig had.
zooals in Amerika, dat tot taak
zou hebben, nieuwe wetten zon
der appèl te bcoordeclen. „Want".
\ond hij, „de stem des volks is
\oor zulke ingewikkelde aangele
genheden toch maar een onbe
trouwbaar criterium." „Wilde je
dan maar liever communisme?"
vroeg ik hem. „of Mosley?" Maar
dat vond hij niet aardig van me....
1. De groentehandelaren staak
ten deze maand op advies van de
veilingbesturen
2. Omdat de maximumprijzen te
laag werden gevonden?
3. Kan het bouwplan 1947 den
thans heerschcnden woningnood op
heffen
4. Is Le Corbusier een Fransch
violist
5. Bij de aflevering van kolen
heeft de industrie voorrang?
6. De Londensche conferentie is
gestrand op de kwestie der annexa
ties?
7. Teekende Joegoslavië het ver
drag met Italië?
8. Was J. Bosman de eerste
niet-Fries die den Elfstedentocht
won?
9. Heeft de E.V.C. de fusie met
het N.V.V. verworpen?
10. Is Prinses Marijke genoemd
Na de bezetting van Weenen
door Duitschers staakte Lehar het
eomponeeren. Zijn vróuw was van
Joodsche afkomst en enkele harer
familieleden bezweken in concen
tratiekampen Hitier scheen huiten-
gewoon gesteld op ..Die lustige
Witwe". Alleen te München ging hij
niet minder dan 91 voorstellingen
dezer operette bijtonen. Deson
danks hêeft hij Lehar nooit ont
moet.
(Ingezonden Mededeeling
(MET ALCOHOL)
DIT IS HET PORTRET van den
neef van den vader van zijn va
derlandhij is zelf minister van
buitenlondsche zaken van dezen
staat ergens in Europa) en
kwam onlangs met de regeering
van Frankrijk overeen een ver
drag te sluiten, waaraan op het
oogenblik nog gewerkt wordt.
Hoe heet hij?
naar een zeventiende eeuwsche
prinses van Oranje?
11. Wordt de nieuwe spelling 1
Juni ingevoerd?
12. Is rar. M. de Keyzer te Haar
lem de eerste vrouwelijke rechter?
13. Het wereld-uurrecord staat
op 30.056 k.m.
14. Markos is Grieksch minister
van buitenlandsche zaken
15. En F^odolfo Llopez een
Spaansch politicus?
16. Komt de Palestijnsche kwes
tie voor de U.N.O.
17. Gaat de Sowjet-Unie er mee
accoord dat de Vereenigde Staten
het beheer krijgen over de voorma
lige Japansche mandaat-eilanden
18. Bezocht prof. Romme de
Republiek Indonesia?
19. Is Van Kleffens candidaat
voor het gouverneurschap van
Triëst
20. Is Hans Georg Eidmann mi
nister van Beieren?
21. Is Tommy Lawton midden
voor van het Engelsche voetbalelf
tal?
22. Eindigt de bijzondere rechts
pleging dezen zomer?
23. Werd het bevel „staakt het
vuren" voor de T.R.I. voor de twee
de maal gegeven op Zaterdag 15
Februari
24. Is de uitbreiding van het
voorloopige Indonesische parlement
(K.N.I.P.) met 232 nieuwe leden
doorgegaan
25. Zijn er onderwijzers te wei
nig bij het lager onderwijs?
LJ OOP en wanhoop drijven op
den Atlantischen Oceaan.
Westwaarts, altijd Westwaarts
Iloe zou liet komen, dat die van
bet Oosten altijd gedoemd zijn
Westwaarts te trekken? Van Pa
lestina ziin zij Westwaarts gegaan
naar Kief, Krakau of Portugal.
Tot ze in onze eeuw weer verder
trokken cn nu in grooten getale
voor Amerika de schepen bevol
ken die de Europccschc kusten
verlaten. Een nieuw land van be
lofte. Ausvvitz. Ravcnsbrück, Da
chau, ie leest het van de gezichten
en ziet het aan dc getatoueerde.
nummers op hun armen. Wat
gaan ze er zoeken? Rijkdom? Ze
weten wel beter. Rijkdom is ook
in de nieuwe wereld maar voor
enkele gelukkigen weggelegd. Zij
hebben geen illusies meer, zc wil
len alleen maar rust. Die Oost
waarts gingen zullen dat niet vin
den. Die vinden nieuwe moeilijk
heden, nieuwen strijd, tegen de En
gelschen, togen de Arabieren, te
gen heel het systeem dat Europa
heet. waar schijnbaar geen orga
nisatievorm gevonden kan wor
den. die voorkomt, dat de een den
ander noodeloos op de voeten of
op het hart trapt.
Zoo ziin de meeste passagiers
op de „Leerdam" dan ook dc Jo
den. die als zoo vele andere Euro
peanen cr meer dan genoeg van
hebben. In Amerika zullen zij het
niet makkelijk hebben. Zij zijn 1e
oud voor die snel-lcvende wereld,
zelfs al zijn ze maar 20 of 40 jaar.
Menschen die meegemaakt en ge
zien hebben wat zij hebben door
staan en doorleefd, kunnen daar
niet opnieuw beginnen. Ze ziin
oudften wijs van geest geworden
en Amerika zal ze niet kunnen
begrijpen. Onzeker, onrustig, los
gelaten van alle banden willen zij
in het wonderland het geluk zoe
ken. dat alleen in eigen hart ge
zocht moet worden
Zeelieden
P)E „Leerdam" is een oudje
van dc HollandAmerika-
lijn. maar de schuit doet het nog
best. Vroeger heeft zij seizoenar
beiders uit Portugal en Spanje
naar Cuba gevaren voor den sui-
kcroogst. Dat is al heel lang gele
den. Het tusschendek. dat toen
dicndQ voor die lieden, is nu be
volkt met Hollandsche zeelieden,
die de schepen gaan bemannen,
die onze regeering in Amerika
beeft gekocht. Prachtkerels zijn
het, die 's avonds op dek hij
zwaaiende scheepslantaarns mo
derne balladen 'op jazz-rhythme
zingen, 't Oude liedje zijn zij ver
geten. maar niet liet oude band-
werk. Zij zullen onze welvaart
herstellen. In ondankbaren zwa-
ren arbeid op alle wereldzeeën. En
zij danken den hemel, dat zij na
iaren de wijde wereld weer zien
Zij piekeren niet over rust. Onrust
willen ze, ruimte, werk. afwisse
ling. Op hun manier ziin zii ook
gegrepen door het onbehagen in
stabiele toestanden, dat den Euro
peaan van thans kenmerkt. Tw ee
jaar zal het duren eer ze weer
thuis zijn.
De Rotterdamsche architect
Rein H. Fledderus,
die onlangs van een reis door
de Vereenigde Staten is te
ruggekeerd, heeft zijn indruk
ken weergegeven in een reeks
artikelen, waarvan wij van
daag het eerste publiceer en.
Never mind! Een zeeman vindt
overal een huis cn soms ook een
toegewijd hart.
Dc naam van den kapitein ben ik
vergeten. Hij had een gezicht, dat
rood was als een biefstuk en voel
de zich blijkbaar mijlenver verhe
ven boven het armzalige stelletje
emigranten cn zeelui, dat deze
vrachtschuit bevolkte. Maar hij
bracht ons veilig onder New-
Foundland door. twee dagen zwa-
ren storm en eindelijk in het land
van belofte.
Geen verrassing
EN Amerikaan-uit-de-provin-
cie, die voor het eerst in New
York komt. staat te gapen van
verbazing. Zoo hoog dc gebouwen
zoo geweldig dc brdggen. Zoo
overvol de straten: overweldigend
liet lawaai cn verkeer. Ilij is be
duusd en ontdaan cn voelt zich
klein, al is hij in Syracuse, Co!o-
rado Springs of hoe het oord mag
becton waar hii vandaan komt,
'n heelen piet. Niet alzoo dc Euro
peaan.
Tegen alle verwachting in is hij
hij aankomst in de haven van
New York weinig verbaasd. Hii
vertoont niet die uitbundige, on
bedachtzame verwondering van
den Amerikaan uit de provincie.
Want deze stad is hem merkwaar
dig vertrouwd. Het is Europa tien-
maal vergroot. Een vervelend,
ouderwetsch fin-de-siècle Europa.
Een Dorische tempel, een Goti
sche toog of een Romaansch roos-
vehster, alles tien of twintig maal
grooter, grijnst hem aan en hij er
vaart tot zijn verwondering, dat
deze stad in zijn eerste architec-
tonischen verschijningsvorm ver
sleten en voorbij is. Dat is de in
druk; vervallen ouderdom. Niet
dc gedegen, tot wijsheid, schoon
heid en karakter geworden ouder
dom van een vrouw, die haar le
ven wel besteed heeft, maar de
vroeg-oudheid van een courtisane,
die te snel en veelvuldig heeft
willen, genieten van wat het leven
over meerdere generaties.verdeelt.
TWEEDE GEZICHT
'"Poch zijn deze indrukken on-
A juist. Het vercischt een lan
ger verblijf dan enkele dagen om
het leven in deze stad aan den
pols te voelen en hii die na maan
den reizen deze metropolis weer
ziet heeft het gevoel of hij thuis
komt.
New York is niet de courtisane
waar ik het bij vergeleek. Het is
veeleer een vulkaan, waarvan de
krater, de kern, van een onstui
mig en huiveringwekkend leven
is, terwijl dc laagste en buitenste
randen van het cruptieveld de
vruchtbare en productieve gebie
den opleveren.
De krater is dan Manhattan, hot
middelste eiland, dc trots en glorie
van iederen New-Yorkcr en de
randen van dit eiland zijn bezet
met de pieren, waar schepen van
alle wereldzeeën meren en hun
kostbare lading afleveren, die ver
werkt wordt in fabrieken, welke
merkwaardigerwijze weinig ver
schillen van den kantoorgebouwen
en kazernewoningen, die er op
volgen.
Omringd door water en dus on
mogelijk uit te breiden, is het
schiereiland gedoemd om „tijde
lijk" te zijn. dat wil zeggen in
altijd-durendc-beweging en groei.
Als iets nieuws wil ontstaan, moet
er altijd iets verdwijnen en daar
om zijn tijdelijkheid, groei en be
weging levende begrippen gewor
den voor den New-Yorkcr. Daarom
vindt hii alleen rust als hij het
water oversteekt en zijn woning
in Brooklyn, Flushing of op
Staten-Eiland bereikt.
Manhatten is tot onrust ge
doemd.
Manhattan Island,
zooals de schrijver van dit
artikel het zag van het
schip waarmee hij de haven
van New-York binnenvoer.
I ITO'S ware naam U Josip Broz;
hu is een Kroaat van geboorte,
afkomstig van een kleine boerderij in
Zagorye In den eersten wereldoor
log werd hij gedwongen dienst te ne
men in 'het Oostenru'k-sche leger, maar
hij wist te decerteeren. Hij kwam van
den regen in den drop, want de Russen'
stuurden hem naar een kamp in Si
berië. Toen hij cr de kans toc kreeg,
sloot hij zich aan b'u de bolsjewiki en
vocht met heVi in de jaren 19181920
tegen contra-revolutionnairen cn tegen
de Witte legers. In theorie en in
practijk werd hii opgeleid tot goed gr_
disciphneerd communist en men zond
hem in 1923 naar zijn vaderland
Kroatië, dat inmiddels deel uitmaaKte
van den Joeeoslavisehcn eenheids
staat.
Communistische actie onder dc me.
taalbewerkcrs en het spoorwegperso
neel bezorgde hóm vijf jaar opsluiting
in een gevangenis te Belgrado cr. dc
overtuiging, dat de vijanden van het
communisme met alle middelen bestre
den moesten worden. Toen h\j vrij
FEUILLETON
Inspecteur Smith zei* „Dank je",
en ging zitten. Hij keek bewonde
rend de kamer rond
„Koffie?" sjilpte April.
s Voordat Bill Smith zyn mond
kon open doen, zei brigadier
O'Harc: „Neen, dank je. Dit is een
officieel bezoek".
Bill Smith schraapte zijn keel en
zei: „Er is vanmiddag hiernaast
een moord gepleegd. Ik ben belast
met het onderzoek".
„Ik wist er niets van voordat ik
het een paar minuten geleden in de
krant zag", zei Marian, „dus ben
ik bang.idat ik U niet van dienst
kan zyn. Ik had het vanmiddag erg
druk". En zij voegde er beslist aari
toe: ..En ik heb Het nog druk!"
„Moeder schrijft detective-ro
mans", zei Dinah gauw. „Eerste
klas detective-romans".
„Die lees ik nooit", zei Bill Smith
ijzig, „daar houd ik niet van".
Marian Carstairs trok haar
wenkbrauwen hoog op. „Wat man
keert er aan detective-romans?"
„Die worden geschreven door
menschen, die niets van misdaad af
weten", zei hij. „en ze geven het
publiek een heel verkeerd idee over
de politie".
„Is 't wraar?" zei Marian jjskoud.
„Dan zal ik U eens vertellen, dat
de meeste politiemannen, die ik in
mijn. leven ontmoet heb
Archie nieste nadrukkelijk.
Dinah zei tegen Bill Smith;
„Weet U zeker, dat U geen kopje
koffie belieft?"
En April eindigde met op een an
der onderwerp over te gaan door te
zeggen: „Maar wat nu déze moord
betreft
„Déze moord is de zaak van de
politie en niet de mijne", zei Ma
rian, „en als U me nu wjjt excu-
seeren
„Uw kinderen hebben de schoten
gehoord", zei O'Hare, „ze zijn ge
tuigen".
„Ik weet zeker, dat ze het fijn
zullen vinden om te getuigen als
het zoover is", zei Marian. „Ik ge
loof niet. dat U dan hun woorden
stroom zou kunnen stuiten".
Bill Smith schraapte ten tweede
male zijn keel en dacht eraan, dat
het rapport van een meerdere eens
over hem gesproken had als over
iemand met „innemende manie
ren". Hij glimlachte vriendelijk.
„Mrs. Carstairs", zei hij zoo in
nemend mogelijk, „ik weet, dat dit
alles hee! vervelend voor U is,
maar onder deze omstandigheden
ben ik er zeket" van, dat U zult wil
len meewerken".
„Ik zal meewerken", zei Marian.
„Ik zal zelfs nieuwe kleeren voor ze
koopen om in de getuigenbank te
dragen. En nu, als dat alles is
„Luister eens, dame", zei O'Hare,
die nooit van „innemend zvjn" ge
hoord had. „die kinderen van U
schijnen de eenigen te zvjn, die den
tijd vast kunnen stellen, waarop dc
schoten afgevuurd werden. En dat
willen we weten".
„We hadden net naar de klok ge
keken". zei April vlug, terwijl zc
haar moeder smekend aankeek,
„om te zien of het tijd was om de
aardappelen op te zetten".
Marian Carstairs zuchtte. „Nou,
vooruit dan maar. Vertel ze dan
hoe laat het was en hou er dan
over op".
Archie sprong van de leuning van
een stoel af: „Het was", begon h\j.
Hij brak af met een gil en begon
zijn arm te wrijven op de plaats
waar April hem geknepen had.
„Upik zupal hupet wupoord wupcl
dupoen", zei April.
„Bupest", zei Dinah.
Marian Carstairs kneep haar lip
pen opeen: ..Praat gewoon", zei ze!
April keek verdrietig en een beet
je zenuwachtig. Ze liep naar In
specteur Bill Smith toe en haar
mooie oogen dreigden vol tranen te
schieten.
„Ik had net op de klok gekeken,
om te zien, of het tijd was om de
aardappelen op te zetten", herhaal
de ze. „Om te bakken zetten we zc
om kwart voor vijf op. Het was
precies half vijf en dus ging ik
weer naar de veranda".
Bill Smith en brigadier O'Harc
keken elkaar min of meer verbas
terd aan.
„Jjj zet de aardappelen nooit op",
zei Archie, „Dinah zet ze altijd op".
„Ik ging kijken of het tijd voor
Dinah was om de aardappelen op
te zetten", zei April.
Dinah keek Archie dreigend aan
en hij hield vlug zijn mond. Bill
Smith glimlachte vertrouwelijk te
gen April. „Ik wil. dat je daar eens
goed over nadenkt, meiske. Moord
is een vrecsclijke misdaad. Een man
of vrouw, die een anderen man of
vrouw het leven beneemt, moet ge
straft worden. Dat begrijp je wel
hè?"
(Wordt vervolgd)
kwam was zijn eenige kans „onder,
pronds" te gaan cn zoo leefde hu 13
jaar onder den naam Tito als Rus-
sisch agent \an den geheimen dienst.
Vei halen, dut hij in den Spaanscnen
burgeroorlog zou hebben meegevocn.
ten. berusten op fantasie, maar wel
•heeft hij langs ondergrondsche kana.
len tal van geestverwanten naar Span.
jc geholpen.
Dc groote verandering in Tito's le
ven kwam na den Duitschen inval in
Joegoslavië in April 1941 Na een
paar maanden van voorbereiding nam
Tito de leiding van de Oestasji op
zich, een terroristische organisatie,
die o.a. de moord op den Joegoslavi-
schcn koning Alexander in 1934 voor
bereidde. De Oestasji verzetten zich
n.l. tegen dc Servische overheersching
in den Joegoslavischcn staat en tegen
den invloed van kapitalistische groe
pen in het koninkrijk.
Michailowitsj
Tj E beweging der Oestasji kreeg nu
een bij uitstek nationaal karak.
ter en tal van patriotten sloten zich
erbji aan, vooral jonge menschen; zoo
groeide zii tot een organisatie vun
200.000 leden Daarnaast werkte een
andere groep onder bevel van Mi ha*,
lowitsj, deze had echter niet meer
dan 30.000 ..Tsjctniks" tot ziin be
schikking. Samenwerking tusschen de_
zc groepen is er nooit geweest, de
Oestasji waren eigenlijk vol minacn.
ting voor de Tsjctniks. die beschouwd
werden als aanhangers van de poli
tiek van voor 1941. Tito was zoo han
dig om ziin beweging in „Nationaal
Vrijheidsfront" tc herdoopen cn hoe
wel Churchill weinig sympathie voor
Tito's principes gevoelde, bracht de
oorlogsnoodzaak toch op den duur me
de. dat hjj het Nationaal Vrijheidsfront
WIE ZIJN de menschen,
j wier namen in de kranten- i
koppen staan? Als wij dit
weten wordt veel van het
nieuws ons duidelijker. Daar-
om beginnen wij vandaag
j met maarschalk TITO, het
j Joegoslavische staatshoofd,
met een nieuwe reeks, die
„geschreven portretten van i
bekende (of eigenlijk nog
zeer on-bekende) persoon-
lijkheden" zou kunnen heeten.
U zult deze portretten eiken i
6-pagina' s-Zaterdag (dat is
voorloopig eenmaal in de
twee weken) in onze krant
kunnen aantreffen.
ging steunen. Amerika volgde binnen
het jaar ziin voorbeeld, Michailowitsj
was inmiddels reeds tot collaborateur
dèr Duitschers afgezakt.
Wonderen van dapperheid zijn door
Tito cn ziin aanhangers verricht cn
toen de Russen het land konden bevrij
den, was het duidelijk, dat de guerrii.
lastrijders het heft in handen zouden
houd en daarbij nieuwen vorm zou
den geven aan dc traditionccle vriend,
schap tusschen hun land cn Rusland.
Geen dictator
■jNDER den schu'n eener parlemen-
taire democratie werd hier de
absolute macht der communistiscne
partü gevestigd, een partij, waarvan
noch het aantal leden, noch de namen
der machthebbers bekend zijn Zeker
is. dat Tito niet als dictator regeert,
maar te beschouwen js als het hoofd
van een oligarchie, een groep toon
aangevende leden der partii. De Joego
slavische eenheidsstaat behoort voors
hands tot het verleden cn heeft plaats
gemaakt voor een federatieve repu
bliek naar Russisch voorbeeld.
Tito's macht berust behalve op het
leger op de geheime politie, de
O.Z.N.A. die van iederen burger een
„karakteristika" bezit, met gegevens
omtrent zijn houding tu'dcns dc be
zetting cn zijn tegenwoordige relaties.
Onnoodig te zeggen, dat een ongun
stige „Karakteristika" zeer onaangc-
namen invloed op iemands economische
positie heeft! Dc oppositie, die nu op
haar beurt slechts ondergronds kan
bestaan, is onderling verdeeld en mist
daardoor een constructief program.
Ook dit is een factor, die 'het Tito mo.
gelijk maakt zich te handhaven.
Zoo triomfeert de thans ruim 50.
jarige, uiterlijk een krachtige, welver
zorgde figuur, wien zu'n vroegere le.
ven van avonturen en ontbering
nauwelijks is aan te zien en die uiL
nemend de kunst verstaat van het
goede der aarde te gènieten cn cën
charmant gastheer te zijn.
