Politie gaat met radio wagens werken
Amerikaan is zuinig en
bouwt een huis
landvliegtuig
passagiers
„Brabazon I",
voor 180
Houdt den dief!'
Rijdende zenders gaan groote
toekomst tegemoet
„Calling all cars"
schrik der dieven
Eén persoon duikt, drie schrijvers
treden te voorschijn
Gaslicht in de
20e eeuw
Jc
Over enkele jaren
in gebruik
Wit geschilderd
vriendelijk
en simpel
STEEN DES
AANSTOOTS
2
Woensdag 9 April 1947
IJ OOFDBUREAU roept alle wagens, Hoofdbureau roept
alle wagens!" In de sttrveilleerende politie jeep zwijgt
even de slem: de agenten luisteren gespannen. Dan wordt de
oproep aan de politiewagens vervolgd: „Drie minuten geleden is
ontvreemd een motorrijwiel, nummer L 77777, kleur rood, wind
scherm op het stuurZes minuten na den diefstal worden
alle motorrijwielen overal in de stad nauwlettend gadegeslagen.
Neen, zoover is het hier nog niet
maar aan het einde van dit jaar za] een
aantal corpsen van Rijk?- en Gcro.-
polibie beschikken over met radio
uitgeruste wagens cJ-i e constant in
radjo.telefonische verbinding kunnen
staan met hun afdeeUngsbureaux cn
het Hoofdbureau.
Radio.tclcfonie in gebruik bij de
politie: wij kennen dit reeds uit ver_
schillende films over de Amerikaan,
sche politie, zooals b.v, in Calling ail
cars", waarin het Hoofdbureau alle
politiewagens en -motoren kan diri.
geeren naar de plek des onheils In de
Nedcrlandsehe film ..de Spooktrein"
kon men iets dergelijks ook zien bij de
Amstcrdamsche motorbrigade.
Een Ned. politie^ommissie is na den
oorlog naar Engeland geweest ter be-
Studeerjng van de mogelijkheid. rad)o_
telefonie in gebruik tc nemen bij de
Nedcrlandsehe politie, cn zij ging over
tot den aankoop van een aantal appa.
raten. De Technische Verbindings
dienst van de Nedcrlandsehe politie in
Utrecht ontvangt nu bezoek van be.
langstellendc politie.autoriteiten uit
den lande, die 2ich nieuwsgierig laten
voorlichten en demonstreeren. Zonder
uitzondering keeren zij meer dan
enthousiast huiswaarts om aldaar voor
zoover het gemeentelijke corpsen be
treft, het College van B. en W. van het
groote nut van een dergelijke outillage
te overtuigen
Apparatuur
Voor een leek is er feitel\ik weinig
te zien aan de apparatuur; een on.
getwijfeld mooie stalen kast, die
het meest weg heeft van een koelkast.
Daarnaast een telefoontoestel, een bij_
na gewoon toestel, echter zonder num.
merschu'f en mèt een drukschakelaar
op de plaats, waar men den hoorn moet
vasthouden. In het voertuig idem
idem, maar inplaats van een „koel.
kast" een kleine metalen kast, die in
een hoekje kan worden opgeborgen.
Naar het gesprokene kan zoowel door
de telefoon als door een versterker wor
den geluisterd; dit laatste gebeurt
uiteraard in de politie.auto, omdat dun
de gebeele bemanning kan meeluiste
ren.
In een z.g. bcljewagen vertrokken wy
tijdens de demonstratie van het hoofd,
kwartier aan de Maliebaan te Utrecht
en reden de stad in. Onze gastheer
kwam in actie, nam de telefoon van den
haak, schakelde het toestel in en sprak
met het bekende monotone geluid van
den ervaren microfoonspreker: „Hallo
PDB2, hallo PDB2, hier is de bel.
Jewagcn» hier is de bellewagen. Hoort
U ons, hoort U ons? Over!" Dan wordt
de schakelaar oveigehaald en uit den
luidspreker klinkt het ons toe, als zat
de spreker tegenotcr ons: „Hallo bi-l_
lewagcn, hallo bellewagen, hier is
PDB—2, hier Is PDB—2. Ik hoor U
schitterend, jk hoor U schitterend". En
dan begint een gezellig heenPen.wecr.
gesprek over de route en over hel
weer; onze verslaggever maakt kennis
met een onzichtbarcn mijnheer, die hem
allerlei vriendelijks vertelt, geeft in
enthousiaste bewoordingen zyn mee
ning over deze vinding weep en steekt
meteen een reportage af over hetgeen
onderweg valt te beleven.
Men ondervindt totaal geen last van
loringen, al geraakt men in het
grootste magnetische veld.
Achter schrijftafel
In het gebouw van den Technischcn
Verbindingsdienst, vernemen wij bti-
ifonderhedon. Was tot dusverre b.v, bij
optochten de dienstdoende inspecteur
op één der stadspunten opgesteld van
waaruit motorordonnansen werden ge.
dirigeerd, in de toekomst zal deze in
specteur bij dergolijke gelegenhodon
achter zijn bureau zitten met een staf.
kaart voor zich. De radio.telefonische
verbinding vertelt hem precies, waar
eventueele assistentie heen moet. die
ook weer langs dezen weg kan worden
opgeroepen en worden geïnstrueerd.
Zoo zal in de nabije toekomst het
moderne verkeer worden geregeld:
achter een schrijfbureau. Zoo zullen
in minder dan geen tyd alle politie,
mannen worden gewaarschuwd bij dief.
stal van motorvoertuigen, by ongeval
len, by moord. Het oog van den Heili
gen Hermandad zal tien maal zoo groot
worden en de reactie vijftig maal zoo
snel. Reeds nu onderhoudt de Tcchni.
scha Verbindingsdienst Utrecht drie
maal per dag een verbinding met alle
politie.hoofdkwartieren in het buiten,
land. In de Varenkamp te Bilthoven
staat daarvoor een groot zendstation,
dat dag en nacht in verbinding staat
met de buitenlandsche politie-organi.
satiea. Misdadigers worden dan gesigna
leerd. aanhoudingen verzocht, ja zelfs
vlngorafdrukken worden langs radio-
grafischen weg overgebracht. Ook
voor de brandweer zal de radio.telcfo.
nle een uitkomst zyn. Na by een brand
te zyn aangekomen, moet nu één der
brandweerlieden een telefoon gaan
zoeken om den brandweercommandant
in te lichten omtrent den omvang. Met
radio.telcfonie kan direct na aankomst
worden doorgegeven, of assistentie al
dan niet wejischelyk |s.
Besparing
Tenslotte, hoe paradoxaal het moge
klinken, de aanschaffing van de benoo.
digde toestellen zal een enorme kos
tenbesparing opleveren. Een voorbeeld
ter illustratie Thans worden jeeps on
motoren op surveillance gezonden, die
dan voor het hoofdbureau geen waarde
meer hebben, omdat zü niet te berciP
ken zyn. Gebeurt ergens in de stad
iets. dan is het noodig een wagen dje
hiervoor speciaal in reserve moet wor
den gehouden, uit te zenden. Deze re.
servewagen (met bemanning!) kan
■voor geen ander doel worden gebruikt
en staat dus grootendeels renteloos,
terwijl hy toch onmisbaar is. Bij het
gebruik van radio_tele£onic worden de
politiewagens opgeroepen en diegene,
die zich het dichtst bij de gewenschte
plaats bevindt, kan daarheen worden
gezonden.
Voor de ryksrivierpolitie betoekent
radiotelefonie een groote bezuiniging.
„Liever 20 politjebooten mèt, dan 40
zonder radio-telefonische yerbindinff"|
deelde ons de commandant van een es_
kader politiebooten mede, „Wanneer
ik radio-telefonie krijg, kunnen ze zoo
20 booten van mij terug krygen".
Met het ingebruiknomen van deze
apparatuur heeft Nederland een voor_
sprong op Engeland en Amerika, om
dat deze landen eerst hun oude toe
stellen zullen moeten verslijten, alvo
rens tot de aanschaffing van nieuwe,
in belangrijke mate verschillend van de
thans werkende, te kunnen overgaan.
Plannen
Den Haag zal binnenkort over
acht toestellen kunnen beschikken en
het is de bedoeling dt'l aantal nog be
langrijk uit te breiden.
Voor zoover we goed zijn ingelicht
bestaat cr ook in andere gemeenten
aandacht voor de toepassing van dit
systeem, doch het wachten is op de
goedkeuring va» de begrooting cn den
aanvoer van radiowagens en toestellen
uit Engeland en Amerika
De Technische Verbindingsdienst
beproeft het materiaal, brengt zoo-
noodig verbeteringen tot stand en ai-
viseert tot in dienstneming van de
toestellen en wagens. Zij hoopt daar
mee te bereiken dat m tijden van
spanning (oproer, oorlog e,d.) elk
politicdistrict over j-adio beschikt,
zoodat wanneer alle gewone comma,
nicatic-niiddelen (wegverkeer, telefo-
COOOCOCOOOOOCOOOOOOOOOOCCOOOCIOOOOOOOOOOOOOOOO^
Bii den oranje stertocht naar het
paleis Soestdiik, is op groote
schaal gebruikt gemaakt van de
radio-zendwagens van den Techni
schcn verbindingsdienst om het
verkeer te regelen in den driehoek
tus-schen Utrecht. Amersfoort cn
Hilversum
Maar behalve deze toepassing zijn
er nog andere mogelijkheden. Zoo
zal het mogelijk zyn om straks
naast politie cn brandweer ook
doktoren, geneeskundige dienst,
taxiondernemers spoorwegen cn
electric iteitsbedrjjvcn met radio
telefonie uit te rusten
Verder zal een commissie onder
zoeken of in de toekomst kan
worden gedacht aan civiel telefo
nisch verkeer nic-t en tusscher)
automobielen, terwijl de A.N.W.B.
K.N.A C. haar wegenwacht op deze
wijze doeltreffender zou kunnen
uitrusten. De Technische Verbin
dingsdienst zal nog assistecren tij
dens de drukte bij interlandvoet.
bal wedstrijden, TT-raees, autoraces,
Caubefrgcriterium, drukte t'ydens de
bollen week en meer van dergelijke
gebeurtenissen.
nie. telex etc.) z\jn verbroken het on
derling contact toch gehandhaafd
blijft Zelfs al vallen de elcctricite'ls-
cc-ïitrales uit. kunnen de stations blij
ven doordraaien, omdat elke post de
beschikking krijgt over een noodaggre.
gaat.
Voor het „dievengilde" zal het riet
langer een onbeperkte heerschappij be.
tc-ekenen z'y worden direct opgevan
gen terwijl de toepassing op grootere
schaal het groote publiek vele dien
sten kap bewijzen.
Hierboven de radiouagen Van den
Technischen Verbindingsdienst van
de Nedcrlandsehe politie aan de
Maliebaan te Utrecht, Welke zwijn
tjesjager zal er op dit moment ach
ter tie broek worden gezeten?
Uit den Boekenmoler
OZEF duikt niet alleen als
Jood in een Amstei-damsch pen
sion, maar ook als sjouwer in de
wat groezelige opslagruimte van
het geestelijk hebben en houden der
menschheid. En wat hij ontdekt
wordt meedoogenloos op papier ge-
smeten.-.
„Gesmeten" is het eenige woord
dat bi.i Dekkers stijl past: beelden,
beschrijvingen, gedachten en be
schouwingen wisselen elkaar af
met een frequentie die zóó hoog is,
dat het boek er onder moet lij
den. Duikt er één Jozef onder, dan
verschnnen voor hem drie schrijvers
Maurits Dekker in de plaats. De
eerste legt mot de onbenulligheid
van een schooljongen Jozef te rus
ten in een „zwaar ledikant uit hot
ijzeren tijdperk", dat volgens de
tweede ..gemaakt had kunnen zijn
in een fabriek van Sinterklazen-
uitrustingen" En eerst dan wordt
do getergde lezer op waarlijk voor
gen en bordeelen in het Londen van
omstrceeks 1870,
Fanny's levensgeschiedenis wordt
in het ïaar 1930 op schrift gesteld
door iemand die voor 1 3 schrijver
en voor 2/3 uitgever is" (zou dit
een excuus zijn"», en die Fanny als
oude vrojuw aantreft in een Fransch
dorpje, waar voor vijftig jaar haar
minnaar m een duel werd gedood.
Daar over smaak nog steeds niet
valt te twisten zou men deze ouder-
wetsche kost best kunnen slikken,
ware het njet dat zij door pghriiver
en vertaalster wel heel slordig
wordt opgediend. Men wordt ge
plaatst voor raadseltjes als: „Zijn
oogen stonden niet dof, maar zijn
blik was intelligent", en: „Het
zwakste punt in de citadel van
vrouwelijk fatsoen is het gebrek
aan zelfboheersohing der mannen";
men ontmoet een vader die de ver
houding tusschen zijn dochter en
haar minnaar „regulariseert", cn
een man van middelbaren leeftijd
die tot zijn geliefde zegt: „Je bent
het bloed in mijn aderen en de lucht
in mijn longen".
Het eenige interessante dat men
in dit boek kan vinden, is de be-
bceldlge wijze gekalmeerd door den 8chri)vmf, van het a9c eeuwsche
derden Maurits Dekker, die de T nok- dan mnpt men
eenige behoorde te ziIn. en met
wiens pen de ondergedoken Jozef
schrjlft: „Ilc sliep tusschen krullen
van bisschopsstaven, acht enorme
vraagteekens, vier aan het hoofd
en vier aan het voeteneind, hetgeen
voor iemand in miin omstandighe
den niet eens zoo ongeschikt was."
Het ls deze derde Maurits Dekker
die in Maart 1945 den lezer mee
neemt op een tocht door zijn ge
sehonden Amsterdam; het is deze
derde. Maurits Dekker die in den
honger-wlnter zich ontlast van zijn
narigheid door de kat eon schop te
geven, en die vervolgens met zes
woorden de oplossing brengt van
een probleem dat de wereld zoo
lang heeft bezig gehouden: „Die
arme kat was mijn Jood..."
Het is ook deze derde Maurits
Dekker die „Jozef duikt"
(Uitg, Svthoff's Uitgevers Maat
schappij N.V. te Leiden) ondanks
veel slordigheden en banaliteiten le
zenswaard maakt.
VAN veel lager gehalte is „Fan-
n y b ij Gaslicht" P. N. v.
Kampen Zn. te Amsterdam) een
vertaling uit het Engelseh door A.
GerzonCaffé van Michael
S a dl e i r's gelijknamigen roman.
Het gaslicht dat schijnt op Fanny
Hooper, onechte dochter van Clive
Seymore en een boerenmeisje, is
voornamelijk het gaslicht van kroe-
TUINKALENDER
WOENSDAG 0 APRIL. Als
tuingewas heelt zich hier in do laat
ste tien jaren ook in sterke mate
dn pof ma is ingeburgerd. Du is de
kieinkorrelige mais, waarmn men de
korrels in tien winter boven een
gasvlam kan poffen. Ze leveren dan
de smakelijke malsvloklcen, In iade-
reu moestuin kan deze mais ook
worden geteeld. Ze Verlangt een
voedzamen, goed bemesten, vocht-
houdenden grond. In den aanvang
van Mei zaait, men op een onder-
ling en afstand van 55 a. GO centime
ter en op een diepte van 3 a 4 cen
timeter telkens 3 korreltjes bij el
kaar. Deze maUplanten bereiken
een hoogte van 1.50 a 2 meter. Van
eind September af kunnen de rijpe
maïskolven worden geoogstS. L.
Londen, doch ook dan moet men
stijl en vertaling voor lief nemen.
En bovendien: aan de in Sadleir's
voorrede beloofde ..overeenstem
ming van spreekwijze en jargon
met den tijd waarin de geschiedenis
zich afspeelt" heeft de vertaalster
zich niet gehouden, want als men
leest dat lady Alicia Seymore zegt:
„Ik ben een mal-egoïstisch, ondoor
dacht slordig schepsel, maar als ik
aardig ben. dan ben ik ook verd...
aardig" dan waant men zich niet in
het ja^ir 1800-en-zooveel, maar in
een vergevorderd stadium der 20ste
eeuw
FEUILLETON
%\ie iz&óvi $éutêiffé...
meestal gaan cr een jaar of vijf
overljppn voor een dergelijk toes'el
in productie kan worden genomen.
Men 7ie naar de Amerikaansche
„Constellations", die in 1939 wer
den ontworpen Doch a! niet fll 1,;
het duidelijk, dat de Engelschcn al
hun krachten inspannen om hei
verloren terrein in te halen.
De bouw ran de Brabazon l" het grootste en zwaarste landvliegtuig
ooit geconstrueerdvordert snelHet gewicht van dezen kolos is 110 tO'K
de capaciteit lf>0 passagiers. Hel toestel, dat ontworpen is door Mr. Leslie.
G. Frise, is bestemd voor den dienst over den Oceaan. De romp van de
Brabazon l" in de stellingen.
Engeland stond by het einde
van den wereldoorlog No. 2 bij
je Amerikanen ten achter wat be
treft den bouw en de ontwikkeling
van groote verkeerstoestellen, dto
speciaal geschikt zouden móeten
/.ijn voor het onderhouden van de
diensten op lange afstanden. Deze
achterstand was ook heel begrijpe
lijk, Immers, in de oorlogsjaren
was er tusschen de Engelsehe en
Axnerik. lucjjtvaartstaven over
eengekomen. dat de Amerikanen de
uitrusting en de verzorging der
groote militaire luchttransporten
voor hun rekening zouden nemen
'•n zoo kwam het ook, dat de Ame
rikanen 7ieh op den bouw van daar
toe geschikte, uiteraard groote toe
stellen specialiseerden,
Sinds de bevrijding hebben de
vliegtuigontwerpen? en -technici :n
Engeland niet stilgezeten. Eigenlijk
zit men daar nu in de overgangs
jaren en neemt men nu den aan
loop voor den sprong naar den top.
Opmerkelijk is daarbij, dat de En-
gelschen vooral bij de uitwerking
van het. straalaandrijvingsprincipo
sucessen hebben weten te behalen.
De Britten zien niet name toe
komst in de eroote „jet" transport
en verkeersvliegtuigen en daarvan
is het honderd! tons landvliegtuig.
de Brabazon I, waarop de Bristol-
fabriéken reeds enkele orders heb
ben ontvangen er een. Met dit
en soortgelijke vliegtuigen hoopt
Engeland in 1950 een leidende
plaats in de luchtvaart te verove
ren.
De Brabazöh I is het grootste
verkeersvliegtuig, dat thans in En
geland op stapel staat liet is uiter
aard zeer geschikt voor het verkeer
op langen afstand, niet name het
transatlantische luchtverkeer. Bij
vluchten overdag zal het ongeveer
180 passagiers kunnen vervoeren,
terwijl bij nachtvluchten de fau
teuils in slaapgelegenheden zijn te
veranderen: in dat geval bedraagt
het aantal passagiers, dat kan wor
den vervoerd, liiftig tot tachtig met
eventueel een lading post.
Acht motoren
lipt prototype wordt uitgerust met
acht Bristol Ontaurus motoren, die
het vlleguig een kruissnelheid van
vier honderd KM. per uur zullen
kunnen geven. De volgende drie
zullen worden uitgerust met schroef-
uandriU mde gastin*'..' is, waardoor
do snelheid tot ruim 550 km. per
uur zal kunnen worden opgevoerd.
Aan comfort zal het den passa
giers niet ontbreken. In het midden
van dit rouzenvliegtuig. waarvan
de vleugel een spanwijdte van ze
ventig meter heeft, is een eetzaal
geprojecteerd voor 24 personen met
een lounge en een har.
De Brabazon ia voorbestemd om
op groote hoogte tp liegen: derhal
ve zijn alle verblijfsruinitcn als
drukkajuit uitgevoerd.
Het zal nog wel eenige jaren du
ren voor dit vliegtuig in den vasten
lijndienst zal worden opgenomen;
Groote schok op 18April
om 13 uur
Wanneer op IS April om 13
I uur Ncdeilandschcn tijd de vier-
de. „piff' van het tijdsein van de
BBC klinktzal de zwaarste ont-
ploffing, welke. met. uitzonde-
i ring van de atoombom, ooit 'o\
de wereld is teweeg gebrachtde
j verdedigingswerken van het
eiland Helgoland, de historische
wrtehtpost aan dep ingang van
de Noordzee, uiteenrijten Een
i oorlogsschip zal op 15 km, af-
stand een springlading van 3500
ton explosievenoes'aande uit
i duizenden torpedokoppen, diep. j
tebommen cn granaten, opqe-
slagen in de twee en halve kilo- jj
meter lange tunnel.' welke de,
duikboo'bunkers, muniliemaga.
zijnen en onderaardsche werk-
plaatsen verbanden, doen on'-
j ploffen. Tc voren zullen door een
reeks knallen de duizenden vo-
gels worden ver jaagd, die z>< h
tijdens de trekpenode van de j
lente op het eiland bevindenj
Men verwacht,, dat de groote
schok 160 km. dien in de aarde
zal doordringen. De seismogro-
jische stations va;: tie geheele
wereld jijn gewaarschuwd.
Twaalf Bri'.schr technici en
zeventig Dui'schers hebben se-
derf. .Juli van het Vorig jaar de-
zen groot en klapvoorbereid.
Scheepsladingen munitie zijn
daartoe rjji.gevoerdHef stadje
Helgoland is reeds op 5 April
J945 door een vinot. van 800
Lancasters en Halifaxes wegge-
vaagd. Daarna heeft de RAF de
nieuwste li/pen bommen er oP
geprobeerd Dc Britsche marine j
heeft de ..flnishi touchvoor- j
bereid. Men verwachtdat ook
honderden niet gevcoade mijnen
in de omgeving zullen ontplof-
fen door de terugslag. Pas twee
dagen na de explosie zal 'een
schip, met een rclio-detector den
i zeebodem afzoekendhet eiland.
i benaderen, althans wat er van
o Ver is.
Nel Oosthout, heeft de ver-
eorendo uitnoodiging uit Enge
land ontvangen, om aldaar zeven
voorstellingen te geven in de
maand Mei.
Zij zul dan voor de eerste rnaal
in de Engelsehe taal in Birming
ham optreden met „Don Quiehotte
verbannen" van Locnatsjarski en
met „De Krijtkring" van Klabund.
Zooals hekend bracht zii daar
reeds eerder „St. Joan" in do En
gelsehe taal.
Ze slopen stilletjes den overloop
op. Door de ramen konden zjj nog
steeds een rooden gloed zien.
„Een echt fijn brandje", mompel
de April bitter, ,,en dat missen wij
hcelemaal".
,,'t Is voor een goed doel", hielp
Dinah haar herinneren. En toen:
„Sssssssst".
Beneden klonken zwakke gelui
den. Iemand liep stilletjes en om
zichtig rond. Toen klonk er geluid
bij de voordeur. Er zat iemand aan
het slot te morrelen. Ineens een
kleine ontploffing en het geluid van
brekend glas. Dinah en April trok
ken zich terug op den overloop en
keken naar het raam. Een man
rende dwars over het gras van het
huis weg. Hij bleef halverwege
staan, keek om en rende toen weer
verder. Zijn gezicht was in het
maanlicht duidelijk herkenbaar. Het
was dc man, die niet bestond: Ru
pert van Deusen. April onderdrukte
een kreet.
„Wie is dat?" fluisterde Dinah.
„Ongetwijfeld een verdachte",
fluisterde April terug. Nu klapper
den haar tanden werkelijk.
Ze stonden een oogenblik te luis
teren. De zachte geluiden begonnen
weet*. Geluiden, alsof iemand m het
donker liep te zoeken. Nu en dan
zagen zjj een flauwen lichtstraal
van een zaklantaarn.
„Zullen we ons verstoppen?"
hügde Dinah.
April schudde haar hoofd. „Geen
plaats. Als het moet gaan we het
dak op en dan glijden we langs de
regenpijp naar beneden. Tenmin
ste ik hoop dat er een regen
pijp is".
Onderaan de trap bewoog iets.
De twee meisjes stonden stokstijf
van schrik over de leuning te sta
ren. Daar verscheen een donkere
gedaante, die plotseling stil hield,
zich omdraaide en een oogenblik
roerloos bleef staan. Ze konden zyn
gezicht zien, dat van de ramen uit
door maanlicht en vuurgloed ver
licht werd. Een donker, mager ge
zicht onder een verfomfaaiden hoed.
Een verschrikt gezicht, ofschoon
het maanlicht op iets glimmends in
zijn hand viel. Dinah trok April
bij de trapleuning vandaan. Vlak
achter hen was een dakraam.
Toen hoorden ze het schot. Eén
schoteen vreemd knallend ge
luid. En dan stilte.
De twee meisjes vlogen terug
naar do trapleuning. Onderaan de
trap lag iets, dat eèn schaduw had
kunnen zijn. Ze konden een verfom
faaiden hoed zien. die een eindje
van do schaduw was weggerold, en
de glimmende revolver, die op het
kleed lag. Boneden ging ergens
zachtjes een deur dicht.
„We gaan d'r uit", hijgde Dinah
heesch. „Als cr geen regenpijp is,
dan springen we".
Er was iets beters dan een regen
pijp; er was het latwerk van den
wingerd. Daarlangs klauterden ze
half glijdend naar beneden, vlug cn
geruiscnloos als katten Toen sto
ven ze den hoek van het huis om
naar de gezegende schaduw van de
struiken.
„Laat-dle-dlngen-niet-vallen", zei
April.
„Maak je maar niet benauwd",
bracht Dinah hijgend uit. „Ik heb
alles".
Toen ze bij den achterkant van
het huis van Sanford gekomen wa
ren, matigden ze hun vaart. Alles
scheen hier veilig en normaal. Moe
der zat nog steeds voor haar raam
to typen. De maan boscheen het
grasveld. De roode gloed aan den
hemel was nu minder fel.
„Wacht even!" fluisterde April en
Éreep Dinah bij den elleboog.
„Wacht nou!"
„Laten we hem nou smeren", sis
te Dinah. „Asjeblièft!"
„Nee! Er is een moord gepleegd.
Wij hebben het gehoord. We h<
hebben
het bijna gezien. Denk eens aan dien
man in moeders boek. die zei: „Het
is practisch onmogelijk om met suc
ces een moord te plegen, zonder op
z'n minst 'n tweeden te plegen. Di
nah de moordenaar is nu in dat
huis daar. Nu, op dit oogenblik!"
Dinah zei: „Als we hier dien hoek
om gaan, kunnen we door de ra
men van de serre kijken. Maar wees
voorzichtig. Die ellendige envelop
schuurt het bruin van mijn vel af.
Wayrom moest je ook die organdie
jurk aan".
„S til!" zei April.
Ze kropen om den hoek van het
huis heen en slopen zonder geluid te
maken naar de ramen van de serre.
De maan en het licht van de
straatlantaarns maakten, dat het in
de zitkamer van Sanford zoo licht
v/as als de dag. Zij konden de serre,
de zitkamer en de hall zien, Zii kon
den ook den draaitrap en 't portaal
zien. Maar er lag geen donkere
schaduw languit onder aan den
trap, geen weggerolde, verfomfaai
de hoed op den vloer en ook geen
GELUKKIG hij die na werktijd
het jachtende leven van Man
hattan kan ontvlieden. Wij woon
den in Fairlawn, een klein plaatsje,
drie kwartier met dc bus vari de
stad, in het huis van Harry en Ann
Bush. Vier weken heb ik er ge
woond en toen ik mijn groote
zwerftocht begon heb ik mijn vrouw
onder de hoccie van Harry en Ann
achtergelaten.
Wij weten nu, hoe zoo'n arbei
dersgezin in Amerika leeft; hoe
hard allen werken. Harry is truck-
driver, vrachtautochauffeur bij een
groote melkfabriek. lederen mor
gen om 5 uur is hij gerulschloos
verdwenen en levert hij met zijn
practisch ingerichte auto, waarbij
dc chauffeur achter het stuur staat,
800 tot 1000 flessehen melk bij zijn
klanten af. Zijn salaris is 66 dollar
per week; niet gek voor een onge
schoolden arbeider, maar behalve
dat voor winkelbedienden en derge
lijk personeel toch een van de laag
ste loonen die momenteel in de
stedelijke gebieden betaald worden.
Het is onjuist om de koopkracht
van een dollar met die van een gul
den gelijk te stellen. Al is de koers
f 2,67 voor een dollar, omgerekend
in de koopkracht kan men Harry's
loon op ongeveer f 99.stellen.
Dat is nu het geheim van Amerika.
Dc kracht van zijn liberale instel
ling. Een arbeider met een dergelijk
loon bouwt geen barricades; hij zal
wel wijzer zijn. Hij is zuinig en
bouwt con huis. Dank zij de stan-
daard-fabricatie en massa-produc
tie kon hij dat tot in 1942 doen voor
ongeveer 2500 dollar. Nu hoeft een
nerveuze prijs- en loonpolitiek dit
onmogelijk gemaakt en is Harry's
huis het drievoudige waard.
Samen hebben zij het geld bij el
kaar gebracht; Ann en Harry. Zij
als boekhoudster. Nu nog, met de
twee. vrije dagen ner week die Har-
rv heeft, weet hii zijn levensstan
daard hooger te brengen door in
die twee dagen bij fen markiezen-
fabriek te gaan werken.
Geld op straat
ZIET U, daarom geldt hier nog
steeds, dat het geld op straat
ligt. Niet voor den Europeaan,
maar voor den Amerikaan.
Waarom? Omdat de Amerikaan
niet ambachtelijk ingesteld is, als
ik het zoo eens mag zeggen.
Als in ons land een timmerman
f 100. - per week zou verdienen,
dan zou hy het welletjes vinden,
dan zouden vakorganisaties of am
bachtelijke trots hem beletten om
in de vrye uren kellner te zijn of
garagebediende. „Dat is mijn vak
niet", zou hij zeggen.
Amerika is ingesteld op moderne
productiemethoden. Daarom hoeft
de vakkennis van het individu niet
zoo hoog te zijn. Het heeft immers
maar een zeer bescheiden deel aan
een bepaald productieproces ën
daarom heeft het ook geen am
bachtelijk gevoel. Voor ons Euro
peanen.'die nog geen nieuwe waar
den hebben leeren zien in machi
nale- en massaproductie is dit een
tekort. De Amerikaan ziet het als
een winst en ons gevoel als eer
laatste blijfsel van gildewezen, wat
het in wezen ook is. Hij heeft mas
sa-productie leeren zien als een
middel om goedkooper en op een
hooger plan te leven, daarom voelt
de man aan den loopenden band
zich niet den ontevreden slaaf, die
dc Europeaan zich zou achten.
Acht uur is zoo lang niet en straks
De bekende KLM-plloot Far men-
tier herdenkt dezer dagen het feit,
dat hij twintig jaar geleden zijn
vliegbrevet verkreeg. Parmenfier
is thans chef van den vliegdienst
der KLM(P.)
glimmende revolver op het kleed.
Er was niets, heelemaal niets.
„Dlnah," zei April, „je hebt ge
lijk. Laten we hem smeren. Vlug
Ze hapte naar adem. „We hebben
het misschien gedroomd."
„Onzin," zei Dinah scherp. Tè
scherp. „Hij was heelemaal niet ver
moord. da's alles. Terwijl wij langs
die latten naar beneden klommen, is
hii opgestaan en weggeloopen."
En als om te bewijzen, dat haar
theorie juist was, hoorden ze een
auto, die blijkbaar in de laan achter
het huis van Sanford gestaan had,
starten en wegrijden.
„Zie je nou wel!" zei Dinah
triomfantelijk. „En laten we nou in
vredesnaam dien rommel naar huis
brengen en naar de anderen terug
gaan."
Ze Hepen hard het verlaten gras
veld over en doken door het prieel.
Er was geen levende ziel te be
speuren; er klonken opgewonden
geluiden van het tooneel van den
brand. En het geluid van razend
vil'0" tvpen van boven.
„We zullen het in onzen waschz.ak
stoppen, tot de kinderen naar huis
zijn," begon Dinah, „en dan
„PsssssBt", fluisterde April.
Inspecteur Bill Smith en briga
dier O'Hare kwamen den tuintrap
op. Ze bicven staan, keken naar de
twee meisjes en Bill Smith hield
midden in een zin op. De woorden:
„We hadden het huis nooit onbe
waakt moeten achterlaten" bleven
in de lucht hangen.
Er schoot April iets te binnen,
dat ze eens had gelezen over de bes
te verdediging en ze besloot tot den
aanval over te gaap. Verontwaar
digd zei ze: „Waar denkt U, dat U
naar toe gaat door onzen voor
tuin?" Wordt vervolgd)
zal zijn vrouw met de auto en de
kinderen voor de poort staan. Ze
eten langs den weg voor 60 cent en
gaan dan naar de bioscoop voor
een kwartje, „'t Leven is nog niet
zp^twaad
Houten huizen
\7 OLGENDE maand zullen Ann
v en Harry de nieuwe Bendix af
betaald hebben, die de wasch doet
terwijl zij slapen. Vier knoppen zit
ten er op. Eén voor weeken, één
voor wasschen, één voor naspoelen
en één voor drogen, 's Nachts hoor
ik in den kelder de droge klik van
het mechanisme, dat mij vertelt,
dat de Bendix op den afgestelden
tijd met het drogen van 10 pond
waschgocd begint, zoodat Ann na
het ontbijt meteen kan gaan strij
ken.
Zoo'n huis is vrlendelyk en sim
pel. Meestal wit geschilderd. In de
steden zoowel als op het land
door
Rein H. Fledderus,
architect
meestal van hout. Wist U dat New-
York voor 45 r/rChicago voor 65
en Cleveland voor 85 uit houten
huizen bestaat? Hout ls nu een
maal het goedkoopste bouwmate
riaal. De houten wanden zijn aan
den binnenkant bespijkerd met lat
ten die gestucadoord zijn. Daar tus
schen zit isolatiemateriaal. Van
binnen zien de muren er dus net
uit als die van ons. Maar er is geen
huis, dat donker behang heeft. Wat
je ziet zijn lichte pastelkleuren met
groot bloempatroon. ook in de keu
ken en dan afwaschbaar. De vloe
ren zijn van eiken strookenparket
en de kussens van de meestal plu
chen meubelen bedekt met aller-
charmantste hoezen in rood, rose
of lichtblauw met groote witte bloe
men.
Zonder „hulp"
WIE heeft dat sprookje toch in
de wereld gebracht van de
„Amerikaansche vrouw"? Die wel
verzorgde, attractieve, altijd jonge
vrouw, die van een beauty-shop
naar een film gaat en van een dan
cing naar een party. Geeft Holly
wood ons deze valsche voorstelling?
Ann heeft zelf pas haar interieur
geschilderd. Terwijl wij er zijn,
heeft ze een kamer behangen en ze
maakte nu plannen om de keuken
tc gaan betegelen. Toen ik de gast
was van prof. Fugginger Auer, een
vn de wijsgeeren die aan Harvard
University doceert, trof ik zyn
vrouw in den kelder aan, de wasch
doende. Ann Bush en Mrs. Auer en
jullie 35.000.000 Amerikaansche
vrouwen, die van den ochtend tot
den avond werken, hard werken en
dan nog tijd vinden om eenig so
ciaal werk te doen, m'n hoed af!
Als ik dan denk aan de jammer
klachten van onze Hollandsche
huisvrouwen die geen „hulp" heb
ben. schaam ik me wel een beetje.
In Amerika heb je alleen „hulp" als
)e 135 dollar in de ma and
talen Dat kan bijna niemand. Daar
om doen de vouwen het zoneter.
JIJ hobben liier te lande een te.
VV kort. Toch voeren wij nof
uit Pingen van weelde miseen
wij Iiiet alleen, om hoogst nood-
zakelijke levensbenoodigdheden
Zitten wij te springen. Toch voe
ten wij ook die nog uit.
Uitvoer door een verarmd land
is voor de verarmde bewoners een
steen des aanstoots, erger nog als
dat land eens rijk was. onver-
draaglijk bijna als zij ervan ver
nemen en «bespeuren zonder te
begrijpen.
Wij zijn arm cn wanen ons rij
ker dan w-.j zijn. Do geldruimto
van liet vcrloopen jaar droeg tot
dien waan helaas bij.
In 1938 voerden wij voor 400
niillioen gulden meer in dan uit.
Het was een weelde die wij ons
konden veroorloven.
Nu voeren wij ook in. Maar het
is biltere noodzaak, geen weelde.
Nu kunnen wij ons dat alleen
veroorloven als wij ook uitvoeren,
zoo veel en zoo goed wij maar
kunnen.
Uitvoer dus, vee] en goed.
Wilt ge voel uitvoeren, dan
moet ge veel produceeren. Daartoe
behoeft ge machines, grondstof
fen, arbeiders. Machines gingen.
Wij weten waarheen. Die bleven,
sleten. Nieuwe komen niet in
overvloed. Voor grondstoffen zijn
wij veelal, als voorheen, op het
buitenland aangewezen. Het aan
tal beschikbare arbeiders is min
der dan voor den oorlog. Militairs
dienst cn zwarte handel slokken
een paar honderdduizend op. En
de productiviteit van wio na le-
lediggang en sabotage weer aan
den" gang gingen is 'misschien
driekwart van weleer, Is dan de
ioep: „alle hens aan dek" over
dreven? Is dan de hoop op aller
inspanning In het belang van
teder en van allen niet gewettigd?.
Onze naam
EEN werk-volk, een sterk volk.
Het kan niet korter worden
gezegd, en niet juister.
Maar veel moet ditmaal met
goed samengaan, ook hiervoor
staat do Vereeniging ,.Xed«r-
laiidsch Fabrikaat" op de bres.
('.ij wilt in den vreemde eer in
leggen met Uw product. Dan moet
ge iiot ook goed maken. Het gaat
om onzen naam. aii een goedan
naam hebt ge pjeiziar. binnen
kort; \an een slechton krijgt ge
verdriet, terstond. Tot do bevor
dering van den uitvoer als hier
bedoeld, kan ieder een steen bij
dragen, reeds door tc begrijpen:
het moet. Wie durft aan dien
steen nog aanstoot nemen?
Dr. J. P. DUYVERMAN,
Alg. Sccr -Penningmeester^
Vereeniging „NederlandscK
Fabrikaat",
