MONTY VERSLAAT ROMMEL
en verliest het opperbevel
Eerste luchtlijn per
Helicoptère
Muziekonderwijs
opdemiddelbareschool
De postzegel bestaat
honderd jaar
Eng. films over ons land
met Ned. krachten
Italië heeft de primeur
TOT DUSVER VERWAARLOOSD
TOT SCHADE VAN ONS VOLK
Zaterdag 24 Mei 1947
door
ALAN MOOREHEAD
IN WELLICHT DE LAATSTE
klassieke veldslag van Europa
overwon Monty zijn grote tegen
stander Rommel: de bekroning
van die lang, tijd van voorbe
reiding, die aan D-day vooraf
ging. En op dif moment nam
Eisenhower het opperbevel over
Eet was geen blijk van wantrou
wen in dBritse generaal, het
Was in feite niets anders dan
wat tevoren was bepaald, maar
'het leverde toch een moeilijke
situatie op tussen de beide leger
leiders en hun aanhangers.
ztjn tijd werd Montgomery's
plan uitgevoerd. Op 25 Juli
begonnen de Amerikanen hun door
braak by St. Ld, het nieuw aange
komen Derde Amerikaanse leger,
onder Patton, zwenkte naar het
Zuid-Westen, Brctagne binnen, ter-
Wijl de rest van de Amerikanen in
een grote boog door Mayence en
Alencon snelden om de Zuidelijke
tang om het Duitse leger heen te
Vormen.
Op dat ogenblik hield do critlek
op Montgomery voorlopig op. Maar
er was een heel spannend moment,
toen de Duitsers een wanhopige en
hardnekkige poging deden om de
Amerikaanse legers in tweeën te
snijden door een doorbraak van
hun linies by Mortaln. dat wil zeg
gen bij de punt van de fuik.
„Dit was een opwindende tijd,"
aldus Montgomery. „Nu zou blijken
of dc vyand stand zou houden en
verslagen worden tussen Seine en
Loire, of dat hij zou proberen om
zijn troepen achter de Seine terug
te trekken. Tussen 7 en 11 Augus
tus werd hot duidelijk, dat hy be
sloten had om de slag om Frank
rijk te leveren ten Zuiden van de
Seine. Op dio 7e Augustus nl. begon
op Hitiers bevel een groot tegen-
oifensief met 6 pantserdivisies te
gen de Amerikaanse strijdkrachten
in de beurt van Mortain. Dc bedoe
ling hiervan was om door te stoten
tot aan de zee en zo al onze troe
pen, die ten Zuiden van Avranches
opereerden, af te snijden. Maar de
Amerikanen, hielden, met de volle
steun van de Tactische Luchtmacht
stand tegen deze aanval."
DE ONTKNOPING
I? N toen kwam de ontknoping
-1—van deze grootste slag uit de
oorlog in het westen: „Ik gaf de
rechterflank van de Twaalfde Ame
rikaanse Legergroep de beide
Am. legers) order om naar het
Noorden, naar Argentan te zwen
ken, d.w.z. naar het Zuidelijke uit
einde van de fuik en verhoogde te-
geliik dc intensiteit van dc Britse
en Canadese aanvallen tegciv Falai-
se, de Noordelijke punt van de fuik.
Het was een wedloop geworden
om de Duitse strijdmacht tussen
Falaise en Mortain in de fuik op te
sluiten. Intussen werd de vijand ge
weldig bestookt uit de lucht. Fa
laise viel de Canadezen op 16 Aug.
In handen, de Amerikanen bereik
ten Argentan en nu begon een ge
weldige stryd bij de smalle opening
van de fuik, waardoorheen de Duit
sers op alle manleren hun troepen
nog naar buiten probeerden te krij
gen."
In een laatste grote poging slo-
ten de Geallieerden deze opening
af. hun luchtmacht vernietigde de
vijand in de fuik en de rest van de
Amerikanen snelde naar Parils naar
de Seine en naar het Oosten van
Frankrijk. Dit was het einde. Het
was vermoedelijk ook de laatste
van de klassieke veldslagen in Eu
ropa.
De verwoesting was ontzettend.
De landwegen werden versperd
door geweldige opstapelingen van
lijken van mensen en paarden, ka
potte wagens en boerenkarren.
Twintig Duitse corps- en divisie
commandanten waren gedood of
gevangen, twee andere gewond,
irle-en-veertig divisies waren ver
nietigd, een half millioen Duitse
soldaten uitgeschakeld. Vijftienhon
derd tanks en 3500 kanonnen wer
den óf vernietigd óf veroverd. Het
was een kolossale overwinning.
PERSOONLIJKE
TRIOMF
VOOR Montgomery was dit bo
vendien nog een persoonlijke
triomf, zo groot als een mens hier
op aarde maar kan verwachten.
Want nu was de lange worsteling
tussen hem en Rommel over. Nadat
hij de legers van zijn tegenstander
had vernietigd en zich over de hele
linie diens meerdere in bekwaam
heid had getoond, had Montgomery
ook nog de voldoening om het einde
van Rommel te aanschouwen. De
Duitse veldmaarschalk werd n.l. ge
troffen door kogels uit laag vlie
gende jagers in het dorp Sainte
Foy de Montgomery, midden in het
toneel van de slag. De clan Mont
gomery was naar zijn geboorte
plaats gekomon om zich te wre
ken.
Typisch voor Montgomery's gees
tesgesteldheid is het, dat hij van
dit ogenblik af alle belangstelling
voor Rommel verloor. Het portret,
dat boven de tafel in ztjn kampeer
auto hing, (hij had 't er bij Alamein
voor het eerst opgehangen) werd
weggenomen en door een van Von
Rundstedt, de nieuwe tegenstander,
vervangen. Hij praatte niet meer
over Rommel, hij dacht zelfs niet
meer aan hem. Hy maakte geen
bedevaart vol leedvermaak (wat
toch misschien begrijpelijk zou zijn
geweest) naor dc plaats, waar zijn
aarts-rivaal getroffen was. En toen
maanden later de officiële bevesti
ging van de Duitsers kwam, dat
Rommel dood was, had Montgome
ry daar geen commentaar op; het
was eenvoudig zo, dat hij Rommel
al lang niet meer als zijn gelijke
beschouwde.
TELEURSTELLING
MAAR voor Montgomery's om
geving was de dood van Rom
mei zo echt datgene, wat de over
winning af maakte. Na zoveel twij
fel en na al die maanden van
wachten was het een hoogtepunt.
Monty had verricht wat hij beloofd
had en meer dan dat. Zijn plan was
perfect geweest. Hij had zijn groot
ste slag geleverd, hij had zijn wil
aan honderdduizenden mannen op
gelegd, hy had deze geweldige le
germacht gehanteerd alsof zil een
simpele compagnie was. En nu was
hij volstrekt meester van het slag
veld en de weg lag nu open naar
de „genadeslag".
Op dit tijdstip in Augustus liet
Eisenhower aan Montgomery we
ten, dat hij het opperbovel moest
neerleggen. Eisenhower zelf nam
nu do leiding van de operaties op
zich en voor Monty bleef alleen de
minder belangrijke functie van be
velhebber van de beido Engelse le
gers over. Het spreekt vanzelf, dat
deze tyding voor Montgomery een
bittere teleurstelling moest zijn, zij
ontnam hem alle vreugde aan de
overwinning.
Voor ledereen was het een moei-
iyk ogenblik. Eisenhower deed niets
wat niet tevoren was geregeld. Het
had van hot begin af vastgestaan,
dat hij de opperbevelhebber was on
dat hy op een goed moment naar
Frankrijk zou ovorsteken om de
teugels zelf in handen te nemen.
Er zat niets van onheusheid, laat
staan van jaloezie in de wy'ze,
waarop hij de leiding van de ope
raties overnam, integendeel, hy
maakte het duidelijk, dat ook In
het vervolg Montgomery's advie
zen over de algemene gang van de
operaties te velde door hem zeer
hoog zouden worden gewaardeerd.
KON NIET ANDERS
I?ISENHOWER meende, dat hij
J—'niet anders kon handelen dan
hij deed. Er waren nu vyf Ameri
kaanse legers in actie tegen twee
Britse. De Amerikaanse generaals
weigerden eenvoudig om langer
onder Monty te staan, (nog afge
zien van de stemming in het Con
gres en in de Amerikaanse publie
ke opinie!) zy zagen dit eenvou
dig als een kleinering van hun be
kwaamheid. Bovendien, men had
juist met het oog op deze situatie
een Geallieerd Hoofdkwartier inge
steld en by die gelegenheid was
Montgomery niet aangewezen door
de Engelsen als de tweede in het
Opperbovel, die positie had lucht-
maarschalk Tedder gekregen.
Wanneer Monty dus de plaats van
Eisenhower en Tedder bleef inne-
THf 8ATTI! O'
NORMANDY
Voor het eerst in zijn geschiedenis
heeft de Engelse Eagle-Lion film
maatschappij een ovcrseasbranche
de opdracht gegeven een aantal kor
te filmpjes van eigen bodem te ma
ken. De productie-leider van deze
filmpjes zal de heer Paul Kijzer, di
recteur van het Krlterlon theater te
Amsterdam zijn. Het ligt in het
voornemen 'n drietal documentaires
te maken, geheel zonder studio-op
namen t.w.: „De ballade van de
boer", naar een gedicht van Weru-
meus Buning, „Dorp aan de grens",
„Portrait of a Dutchman" (de Neder
landse titel van deze film is nog niet
bekend), en een filmpje genaamd
„Een heldenleven of de dagdroom
van een miezerig mannetje". In de
film, „Portrait of a Dutchman", zal
de Nederlander worden uitgebeeld
zoals hij in werkelijkheid ls, en niet
zoals men hem vaak ln het buiten
land voorstelt. Het scenario en do
regie zullen berusten bij de heer H.
M. Jozephson en C. A. Hugenot van
der Linden. De montage zal verzorgd
worden door Rita Roland. Neder
landse cameramen. Nederlandse
componisten en Nederlandse musici
zullen aan deze filmpjes hun mede
werking verlenen. Als de filmpjes
een succes biyken, zullen zij behal
ve in Nederland ook in het buiten
land worden vertoond.
Op een receptie in Den Haag vóór
zyn evrtrek naar Zuid-Afrlka heeft
Jan Grcshoff op het crote belang
van wederzydse culturele Interesse
gewezen en van het feit dat aan eon
der Ncd. universiteiten oen hoog
leraar in de Afrikaanse taal benoemd
zou worden.
IVIJ PLAATSEN bij dit verhaal
van do strijd in Normandië nog
maals de kaart van de krijgsverrich
tingen. In het centrum, tussen Falai
se en Argentan, het toneel van de
grote slag, die over het sucCes van
de geallieerde invasie besliste.
men, dan zouden zowei de Ameri
kaanse pers als het Engelsche Par
lement net nodige daarover te zeg
gen hebben. (Nadruk verboden)
Wij weten nu, dat dit niet
het einde van Rommel is geweest
wij zullen onze lezers binnenkort
in een serie artikelen van het
werkelijke einde van de Duitse
veldmaarschalk op de hoogte
brengen
Voor
philatelisten:
TN het middelpunt van de belang.
k stelling der postzegelverzame
laars in de gehele wereld staat de
viering van het 100-jarig bestaan
van het postzegel ln de Verenigde
Staten. Enkele weken geleden reeds
vestigden wij de aandacht op dit
voor de philatelistische wereld zo
belangrijke evenement, maar thans
zijn we in staat meer bijzonderheden
hierover te geven.
Hot postwezen in de Unie, zo be
scheiden begonnen in 1789 waren
er 75 postkantoren (thans 41.792)
heeft een enorme vlucht genomen.
95.000 brievenbestellers in 5.000 ste
den en meer dan 32.000 bestellers op
het platteland bezorgen hed'-n ten
dage de post aan 8 millioen families
of aan 30 millioen personen. Dag in,
dag uit vliegen postvliegtuigen bijna
1 millioen mijl met hun lading van
6 millioen poststukken. In de afge
lopen 100 jaar zyn in Amerika meer
dan 650 milliard gegomde postzegels
gedrukt. Daaronder bevonden zich
316 herinneringsuitgaven.
Meer dan 90 van de inkomsten
komt momenteel uit de verkoop van
postzegels, gezegeld papier en de
verhuur van frankeermachines. Be
droegen deze inkomsten in 1847
860.380, in 1945 was dit bedrag ge
stegen tot 8 1.300.000.000. Het aan
tal behandelde poststukken klom
van 124 millioen in 1847 op 38 mil
liard in 1945.
Al met al dus wel de moeite van
een passende herdenking waard. En
dit geschiedt dan ook op groot
scheepse wijze. We memoreerden
reeds de grote Internationale Phila-
telistische Tentoonstelling, die van
1725 Mei in het Grand Central Pa
lace te New York gehouden wordt en
op welke tentoonstelling een contin
gent van 25 der meer dan 700 in
zenders bestaat uit „vreemde" deel
nemers, waaronder die uit Engeland,
België. Egypte en sommige Britse
koloniën wel de belangrijkste zyn.
Het herinneringszegel van 3 c.,
dat in verband met deze herdenking
op 17 dezer werd uitgegeven, het
herinneringsblocje van 5 en 10 c.
dat op 19 dezer verscheen en ook het
zegel op het speciale luchtpostcou
vert. dat 21 Mei verkrijgbaar werd
gesteld, dragen alle. naast voorstel
lingen, welke de ontwikkeling van
het verkeerswezen sinds 1847 de
monstreren, de portretten van
George Washington en Benjamin
Franklin, de grondleggers van de
Amerikaanse onafhankelijkheid.
Deze portretten kwamen ook al voor
op de beide eerste uitgaven der Urne
in 1847.
D. E. J. MULDER
Een 9-jarige Toscanini
De 9-jarige Italiaanse dirigent
Pierino Gamba werd gisteravond
in het Palais de Chaillot door
bijna 3000 bezoekers toegejuicht
by zyn eerste optreden voor het
beroemde „Orchestes des Con-
certs Lamoureux" te Parijs. Na
Schubert's Onvoltooide rezen
niet alleen de toehoorders maar
ook de musici als één man op,
om het frêle maar gedecideerde
knaapje in zijn zwart fluwelen
pak toe te juichen. De knaap
5 dirigeerde zonder partituifr en
gaf by de repetities met krach-
tlge stem zijn aanwijzingen.
waarbij hy niet aarzelde om de-
zelfde maat twee of drie keer
te laten herhalen. De orkestleden
vergaten zijn leeftyd al heel
gauw en een vlolist verklaarde:
„Deze jongen heeft de stijl van
Toscanini.
Aan het slot van het concert
bestormden vele bezoekers het
podium, om Pierino de hand te
kunnen drukken. Een klein
meisje maakte een buiging voor
hem, terwijl een oude heer hem
een doos bonbons aanbood. De j
kleine Pierino zei maar niets
anders, dan dat hij „dol op mu-
ziek" was. Zijn moeder voegde
er zachtjes aan toe: „Maar hy
houdt ook erg veel van spaghet-
tl."
(Van onze luchtvaartmedewerker)
Wij vernemen, dat binnen
kort de eerste luchtlijn geo
pend wordt voor de lielicoptè
re, het vliegtuig dat zowel een
horizontale als een verticale
schroef heeft en daardoor
loodrecht kan opstijgen en
landen. Italië heeft de pri
meur. En om nog nauwkeuri
ger te zijn; het ia de stad Rcg-
gio, die het initiatief nam tot
dit merkwaardig experiment.
Reggio heeft in de oorlog heel
wat beleefd uit de lucht. Eerst
waren het de Duitse luchtdoel-
batterijen, die aan de rand van
het stadje hun vuur tegen de
Amerikaanse bommenwerpers uit
braakten, later, toen de geallieer
den reeds de „overstap" van Tu
nis naar Sicilië gemaakt hadden,
waren het de Duitse jagers, die
een beschermende „paraplu" bo
ven de stad vormden ter dekking
van hun troepen, die over de
Straat van Messina terugtrokken.
Reggio wordt alleen door de
nauwe zee-engte van de oude stad
Messina gescheiden en met on^-
zetting zagen de Italiaiion, hoe de
Amerikanen een luchtbrug bouw
den over de Straat, zo stevig, dat
liet wel een zonsverduistering
leek. Dat was om de geallieerde
troepen veilig over de Straat te
brengen, toen de landing op het
Italiaanse vasteland werd uitge
voerd.
Nu is Reggio zo overtuigd ge
raakt van dè toekomst van het
luchtverkeer dat het zelf het voor
beeld geeft door een luchtdienst
niet helicoptcres over de Straat
naar Messina in te lulden.
Voor een dergelijk verkeer is
dit toestel ook Ideaal. Beide stad
jes liggen in bergland en hebben
dus weinig mogelijkheid om een
groot vliegveld aan te leggen. De
zware viermotorige toestellen van
dit ogenblik zullen er dan ook
nimmer kunnen landen on dalen.
Wel de helicoptère, die maar een
paar vierkante meter grond no
dig heeft.
Met dit Italiaanse voorbeeld
voor ogen zouden ook de
Zwitsers kunnen beginnen
mot hun bergstadjes op het
verkeer aan te sluiten. En in
Nederiand kan men kleine
locale verbindingen over het
water tot stand brengen met
dit vliegtuig; zo zouden de
Zeeuwse eilanden op doelma
tige wijze door de lucht met
elkaar verbonden kunnen
worden en b.v. de steden Ant
werpen en Vlissingen.
Wij wachten nog steeds op de
verklaring van K.L.M.-zijde over
haar inzichten en plannen ten
aanzien van de helicoptère.
Een helicoptère, het wonderlijke
vliegtuig, dat loodrecht stijgen en
dalen kan. Met dergelijke toestellen
zal een vaste luchtlijn van Reggio
met Messina worden onderhouden.
FEUILLETON
[DOOR CRAIG RIC£«VERTALING; ADA KAMPERSJ
75
„Onze theorie ls, dat Mrs. San-
ford onder haar particuliere papie
ren iets kan hebben gehad, dat
iemand kon compromitteren, als U
begrijpt wat ik bedoel. Dus die per
soon. wie hij of zij ook is, kan het
huis van Sanford zyn binnengeslo
pen en die papieren gevonden en
vernietigd hebben. Als dat gebeurd
ls, dan heeft die persoon alle pa
pieren moeten wegnalen, want ler-
wyl de politie het huis bewaakte,
kon hy natuuriyk niet wachten om
ze uit te zoeken. Dus dan heeft hij
ze allemaal moeten verbranden om
dat hij de papieren, waar hy geen
belang bij had. niet kon bewaren,
want als hy dat deed, dan zou
iemand ze kunnen vinden en dat
zou hem compromitteren, begrypt
U?"
„Jc bent een heel verstandig
klein meisje", zei Mr. Holbrook
goedkeurend. Hij stond op, liep
naar de deur en begon weer van
voren af aan met zyn zakdoek: uit
zijn zak halen, zyn voorhoofd afve
gen, dc zakdoek netjes opvouwen
en hem weer in ziin zak steken.
„Dank jullie wel voor de limo
nade. Het was heel verfrissend".
„Het was niets geen moeite", zei
DJnah beleefd.
Ze liepen met hem mee de veran
da op. Daar bleef hy staan met de
actetaa in znn hand en keek naden
kend naar ae villa van Sanford.
„Als ik er maar zeker van kon
zijn", zei hy.
„Zoekt U dan nog 's", opperde
April.
„De politie", zei hH. „Ze wilden
helemaal niet meewerken. Het huis
wordt bewaakt. Ik kan toch
niet
„O ja?" zei Mr. Holbrook. Plot
seling keek hy haar dreigend aan.
„Ik neem niet aan, dat je zou ver
onderstellen dat Ik langs een lat
werk zou klimmen en in het huis
van wylen Mrs. Sanford inbreken.
Dat zou absoluut tegen de wet
zyn!"
„Natuurlek", gaf April toe. „Dat
zou werkelyk onwettig zyn".
„Zo ls het nu maar net", zei Mr.
Holbrook. Toen keek hij haar arg
wanend aan en zijn ogen vroegen:
„Steek Je soms de gek met me?"
Een lange blik op Aprils gezicht
en zijn ogen werden zachter. Hy
glimlachte onpartydig tegen alle
drie en zei: „Dank jullie heel vrien
delijk voor de limonade. Daaag". Ze
riepen hem goedendag. Dlnan en
Archie wilden weer in huis gaan,
maar April fluisterde: „Ps3sst.
Wacht eens!"
Ze wachtten. Mr. Henry Hol
brook liep tot halverwegen de trap,
bleef toen stilstaan, keek op, liep
een paar treden terug en riep: „Zeg
jij, kleine meid
April hing over de leuning en zei
met een b^driegiyk lief stemmetje:
„Roept U mij
„Ja. Ik ik weet niet goed
meer Hy aarzelde en begon
weer naar zijn zakdoek te zoeken.
„Dat latwerk Aan welke kant
van het huls zei je ook weer
„De Noordkant", zei April. Ze
sjilpte het haast.
„O ja, de Noordkant. Nogmaals
bedankt. En daag".
Deze keer liep hy het trapje he
lemaal af en bleef maar een keer
staan om een nadenkende blik op
de villa van Sanford te werpen.
Dlnah wachtte tot hij hen niet
meer kon horen en barstte toen uit:
„April! Wat bezielt Je! Als hij gaat
proberen tegen die latten op te
klimmen en in dat huis te komen,
dan zal de politie hem zeker gry-
pen! Ze zullen hem arresteren!"
„Dat zou me niets verwonderen",
zei April.
„Maar April! Ze zullen hem ln de
gevangenis stoppen!"
„Dat hoop ik zei April. „Stel je
voor! Verstandig klein meisje. Hal
lo, kleine meid! Dank je, kleine
meid. Dag kleine meid. Ik zal hem
krygen".
„Hu kleine meid", riep Archie
spottend.
April dook naar hem. Hy dook
vlug weg achter Dinah.
,.Hou alsjeblieft op, baby's", zei
Dlnah. „In de eerste plaats zullen
jullie moeder hinderen terwyl ze
aan het werk is, en in de tweede
plaats moeten we werkelyk eensge
zind zijn".
„We moeten eensgezind z(jn, of
het gaat verkeerd met ons alle
maal1', zei April met dodelijke
ernst.
„Vraag April, excuus", zei Dinah
streng.
Archie riep: „Hé, kleine meid, het
spijt me. dat ik je kleine meid ge
noemd heb".
„Vraag Archie excuus", zei Di
nah nog steeds streng.
April zei: „Jammer, dat ik mis
sloeg Archie. De volgende keer sla
ik je hoofd achterstevoren",
„Hu. hu, hu", zei Archie.
„Baby's", zei Dinah. „Alsje-
bllèft!"
„wy zyn nog steeds vrienden",
zei April. „En omdat we nog steeds
vrienden zijn, laten we daarom naar
de overkant lopen en 's kyken of
Luke ons een moutbier wil poffen.
Het is al een uur geleden, dat we
ontbeten hebben!"
„Reuze!" zei Archie. HIJ «kwam
met een vaartje achter Dinah van
daan en was al halverwegen de trap
voor Dlnah kon zeggen: „Ja, dat
geloof ik wel".
Een uur later slenterden ze op
hun dooie gemak terug de weg op.
Luke had ze gepoft voor Twee
moutbier de persoon, een zak olie
nootjes en drie klonten kandij. Het
stalletje aan de overkant van de
straat had ze een tros druiven, een
zak pruimen, drie perziken en een
pakjo kauwgom gepoft.
Nu was alleen het kauwgom nog
maar over. Het gewone twistge
sprek had plaats gehad over de
verdeling van de vyf stukjes kauw
gom in drie geiyke delen. Hot was
ongewoon vriendelijk geëindigd. Na
het moutbier, de olienootjes, kandfl-
klonten, druiven, pruimen en per
zikken was geen van de drie kleine
Carstalrs in een vechtlustige stem
ming. (Wordt vervolgd)
'TUJDENS de behandeling van de
A Onderwijsbegroting in de Eerste
Kamer was het een moment van his
torisch belang toen Minister Gielen
zijn voornemen bekend maakte om
reeds in de volgende cursus muziek
onderwijs als verplicht vak in het
leerplan van de middelbare scholen
te doen opnemen.
Men behoeft geen ingewijde te zijn
om te weten dat het in ons land
geenszins heeft ontbroken aan pogin
gen om de muziek een plaats in de
algemene opvoeding der jeugd te
geven.
De Maatschappij tot Bevordering
der Toonkunst heeft steeds haar voi
le aandacht aan dit vraagstuk -r- dat
in een cultuurland als het onze
geen vraagstuk zou mogen zijn!
gewijd en zij heeft haar doelstelling,
welke bij haar oprichting in 1829
werd geformuleerd als „de Toon
kunst in de Nederlanden door alle
mogelijke middelen te bevorderen"
nooit verzaakt.
Een enigszins volledig overzicht
van dit wanhopige geploeter door
middel van adressen, audiënties, con
ferenties en voortreffelijke rapporten
blijvc de lezer bespaard. Het zij vol
doende te constateren dat men menig
maal meende iets te hebben bereikt,
waarna de betrokken minister aftrad
en men met zijn opvolger van voren
af aan moest beginnen.
De concrete resultaten bleven vrij
wel nihil! Het is dus te begrijpen dat
men ook thans geneigd was de toe
zegging van Minister üielcn „met een
korreltje zout te nemen."
Toen deze echter bij de opening
van het Letterkundig Congres in het
Concertgebouw te Amsterdam zijn
voornemen niet slechts bevestigde
maar bovendien mededeelde dat de
plannen door de Ministerraad waren
goedgekeurd was alle twijfel verdwe
nen en besefte men dat hier een be
slissing was gevallen van vérstrek
kende betekenis.
Om de draagwijdte van deze be
slissing te kunnen beoordelen dient
men zich te realiseren hoe het met
de algemeen-muzikale opvoeding
(niet het muzikale v a k-onderwijs) in
ons land tot nu toe gesteld was.
Toestand thans
Men kan de toestand van het mu
ziekonderwijs in Nederland zonder
overdrijving zeer ongunstig noemen.
Naar schatting geniet sleéhts tien
procent van onze jeugd degelijk
muziekonderwijs. Aangezien een ze
kere mate van maatschappelijke wel
stand nodig is om te kunnen toetre
den tot die kleine kring van bevoor
rechten moeten de minder-gesitueer-
den genoegen nemen met muziekon
derwijs van twijfelachtig gehalte of
met wat de lagere en middelbare
school hen bijbrengt.
En dit is bedroevend weinig!
In het gunstigste geval leert het
kind op de lagere school enkele lied
jes zingen en daarmee leert het ten
minste de vreugde van het zingen
kennen.
De middelbare scholen en die van
voorbereidend hoger onderwijs heb
ben met uitzondering van enkele
lofwaardige gevallen van particulier
initiatief alle muziekonderwijs uit
het leerplan geweerd.
De gevolgen van deze situaties zijn
in alle opzichten funest. Om
slechts enkele te noemen:
le. Het Nederlandse volk is voor
drie-kwart muzikaal-analpha-
b e e t. Het kent weinig of niets van
de meest internationale taal, die de
taal der muziek ongetwijfeld is.
2o. Het levend contact tussen
de scheppende of uitvoerende kun
stenaar enerzijds en de gemeenschap
anderzijds is ver te zoeken. Het con
certbezoek en het particulier muziek
onderwijs zijn daardoor uiterst ge
voelig voor economische conjunctuur
verschijnselen.
3o. De orkesten en vele instellingen
voor muziekonderwijs houdt men met
subsidies op de been, de Nederlandse
componisten en solisten die door ons
zeer beperkt „afzetgebied" toch reeds
gehandicapt zijn, missen de morele
en economische stimulans van een
groot, belangstellend, gocd-onderlegd
publiek.
4o. De ouders, die in staat zijn hun
kinderen goede muzieklessen te doen
volgen, moeten zich voor deze
,,luxe"(l) aanzienlijke finantiële of
fers getroosten, terwijl zij bovendien
door het ontbreken van een algemeen
elementaire scholing het volle risico
dragen van het al dan niet slagen van
het instrumentaal onderwijs. Het
overladen leerplan van de middelbare
school dwingt vaak tot ontijdig af
breken van de muzikale studie.
5o. De muzikaal-ongeschoolde
jeugd is over het geheel zeer ontvan
kelijk voor de overwegend-ongunstige
invloed van de j a z z (en wat hier
voor doorgaat). De verslaafdheid
aan platvloerse deunen en „schlagers"
wijst in de richting van muzikale (dus
algemeen-culturele) verwildering.
Ons volk muzikaal
Nu zal menig lezer ons tegenwer
pen dat wij toch het Concertgebouw
orkest hebben, dat er vele uitmunten
de Nederlandse solisten zijn.
Al deze op zichzelf uiterst
waardevolle bezittingen zijn ech
ter nog geen bewijs voor een g e-
z o n d muziekleven.
Het bezit van voortreffelijke orkes
ten wijst op verfijnde cultuur ln rela
tief-kleine kring, de universitaire leer
stoelen in de muziek te Utrecht en
Amsterdam (V.U.) dragen uiteraard
een wetenschappelijk karakter en zijn
voor demuzilcale opvoeding
van ons gehele volk slechts
van betrekkelijk belang. Ook hoort
men vaak in kringen die de muzikale
achterstand van ons land als nor
maal beschouwen dc opmerking
dat de Nederlander nu eenmaal niet
muzikaal is, zodat van al dat gedok-
ter met muziekonderwijs op scholen,
met jeugdconcerten enz. toch geen
heil verwacht kan worden.
Zeer terecht wijst Dr H. E. Becht
in zijn voortreffelijke brochure
„Waarom Muziekonderwijs" waaraan
wij voor deze beschouwing vele
waardevolle gegevens ontleenden op
de enorme omvang welke de koor
zang in ons land heeft bereikt.
De stad Rotterdam bezat in 1931
honderd muziekgezelschappen waar
van 51 koorverenigingen, een stad als
Arnhem met 80.000 inwoners 20
grote en kleine koorvcrenigingen.
De gemiddelde bijdrage van koof
leden bedraagt in ons land 13,—
per jaar.
Waar zoveel materiele offervaar
digheid en zoveel liefde voor mu
ziek aanwezig is kan men zeker niet
van onmuzikaliteit spreken.
Johan Patist.
Tussen Sluis en Delfzijl
NEDERLAND IS OFFERVAAR
DIG, dat blijkt woer uit de verkoop
van de prinsesse-postzegel8-1946.
Ruim tien millioen zegels \erkocht
de PTT. de netto-opbrengst bedroeg
ruim f 290.000.
RADIO-PROP AC AND A voor de
ze zegels zal daar wel niet vreemd
aan zijn, want steeds meer Neder
landers kunnen Hilversum goed be
luisteren. Op 1 Mei hadden 786.269
Nederlanders een eigen radio-toe
stel en waren 477.372 aangesloten
bij de centrale-radio (1 April: resp.
773.169 en 475.514).
PIEK VAN WINTERHULP (dat
is geen adellijke titel!) zal op 16
Juni voor de Bijzondere Raad van
Cassatie verschijnen. Hij schijnt de
acht jaar, die het Bijzonder Ge
rechtshof te Den Haag hem oplegde,
te veel te vinden.
SCHOUT-BIJ-NACHT J. ALBAR-
DA is in de leeftijd von 84 jnar
overleden.
HET HISTORISCHE „PEPER
HUIS" te Enkhuizen wordt inge
richt als Zuiderzee-muaeum, opdat
i latere geslachten de karakteristieke
kenmerken der (voormalige) vissers
bevolking kunnen bewonderen of
bestuderen.
HET DORPJE PETTEN hebben
de Duitsers tot historie gemaakt,
d.w.z. tot het laatste huis afgebro
ken. behalve het lijkenhuis ie. Maar
de Pettenaars gaan deze historie af
breken en hun dorp opbouwen. De
eerste steen is al gelegd.
IETS LAGER „op de kaart", in
de bollenstreek, heeft men grote
moeilijkheden bij teelt en export-
Daarom heeft, minister Mansholt eon
commissie ingesteld die natuurlijk
een rapport gaan samenstellen.
TUINKALENDER
ZATERDAG 24 MEI Vele ro
zen worden des zomers aangetast
door de meeldauw of het *g- »wit".
De bladeren zijn met een wit schim-
melweefsel bedekt. Bij de verschij
ning dezer ziekte kan deze nog wor
den bestreden door bespuiting met
een oplossing van salicylzuur en
zeepspirllusMen laat vijf gram sa
licylzuur gedurende een etmaal op
lossen in een halve deciliter brand
spiritus. Daarna voegt men deze op
lossing bij vijf liter water, waarin
te voren honderd gram gele of groe
ne zeep is opgelost. Met deze oplos
sing gaat men daarna spuiten. La
ter nog eens herhalenHet bestrijdt
tegelijk de bladluizen. Eet „wit"
kan ook worden bestreden door he
spuiting met een 1 oplossing van
Californische Pap of door bestuivinn
met poederzwaveL S, L.
Tussen Noord- en Zuidpool
EEN NEGER in Greenville (Zuid-
Carolina), beschuldigd van moord
op een taxi-chauffeur, is dezer da
gen gelyncht. Achtentwintig perso
nen werden voor de rechter geleid
als schuldigen aan deze lynchpartij,
doch allen vrijgesproken. De politie
bleek van de plannen op de hoogte
te zijn geweest, maar bad niets ge
daan om de uitvoering te verhinde
ren. Een andere neger, James
Brown, in Sylvania (Georgië), die
twee blanke vrouwen had aange
rand, is tot de electrische stoel ver
oordeeld. Na een verhoor van drie
uur heeft do jury drie minuten ge
delibereerd en James Brown schul
dig bevonden. Gedurende de rechts
zitting mochten er geen negers in
de zaal zijn.
IN HET LAGERHUIS had Sir
Waldron Withers (Cons.) een moei-
lijk ogenblik. Hij vroeg premier
Attlee of het niet wenselijk zou zijn,
in Engeland oen koninklijke com
missie inzake communistische acti
viteit in te stellen. Attlee antwoord
de ontkennend, waarop Sir Wal
dron vroeg, of de minister zich er
bewust van was, dat de wortel der
hedendaagse moeilijkheden do com
munistische invloed is
Onder gelach riep de communist
Gallacher, dat de minister zich er
wellicht van bewust was, dat zon
der het communism© de heer
Smithers. niets meer te zeggen zou
hebben. Onder hernieuwd gelach ver.
zekerde Attlee, dat dit niet zo zou
zijn, zo lang het onderwem „massa-
aankopen" bestaat, (Ook hierover
stelt Smithers veelvuldig vragen).
Sir Waldron protesteerde bii de
voorzitter, maar deze zei: „Sir Wal
dron houde het mij ten goede, maar
hij lokt zulke antwoorden herhaal
delijk uit".
IN ENKELE WOORDEN: De
kerk van St. James in London zal
over een afstand van twaalf meter
heeft zich ineen ziekenhuisemfwijp
worden verplaatst.
Kurt Mathesius, een der voor
naamste beklaagden in het proces
tegen de bewakers van hot concen
tratiekamp Nordhausen, heeft zich
in een ziekenhuis te Dachau opge
hangen.
