Het hart van onze stad op
Vrijdag zwart
Millioenen bijen gorizen door
Amersfoort
De „doemeneer" gaat over
de tong
Worden vee-smokkelaars in
Brabant mishandeld?
Uit Amersfoort
Markttraditie wordt geweld
aangedaan
Er is van alles te koop
maar vraag niet
naar de prijzen
Ciske de Rat
Nederl. Volkstoneel
levert levensecht
spel
Hannes loopt op
Een werkvolk een
sterk volk
Goede verfilming
der verbeelding
SPLINTERTJE vertelt uit zijn jeugdfc
F"
„Kerk en Vrede
A.Z. P.C. naar Weesp
Als Rheumatische pijnen
U het levenvergallen
Terreur van C.C.D. en politie", zegt
het blad Oost-Brabant
Hollywood fluistert...
Venendaalse bijenmarkt
op 15 Juli
Woensdag 11 Juni 1947
3
ALS ik aan de Araersfoortse
markt denk, nemen mijn ge
dachten altijd weer een reuzen
sprong terug naar *het verleden,
het vèr-vooroorlogse verleden.
Want uit die jaren heb ik pret
tige. soms ietwat ondeugende,
herinneringen aan onze markt.,
l>e prettige herinneringen dank ik
aan de nougatblokken, die jc in
niijn jeugdjaren voor een halve
si ui ver aan een kraampje kon ko
pen, aan de hananenkoopman, die
een scheve mond had van het
pruimen en het schreeuwen, en
de juffrouw, die 'met een blind
doek voor de ogen precies kon
zeggen, hoe do heer er uitzag,
wiens ring ze in haar hand had.
Ln in mijn -ondeugende herinne
ringen spelen wippende kraam
pjesplanken, boze maiktkoopl le
den en kwaadaardige politie
agenten een belangrijke rol-
Lr is sindsdien helaas het
een en ander veranderd. Ik ben
ouder geworden, de markt ver
dween enige jaren van het toneel
en kwam tenslotte zonder nou
gatblokken van een halve stuiver
en berlinerbolleii \an 0 cent
weerom!
Amersfoort moet liet nu voor
namelijk met de Vrijdagmorgen-
markt stellen en het pleit voor
de hang naar het vertrouwde der
Amersfooi tere, dat d© Hof op die
morgens altijd uitpuilt van de
wensen.
Door de Lavendclslraat, Zeven
huizen, Peperstraat en Vijver
stromen de huisvrouwen de markt
cp. Wij lieten ons Vrijdag in die
siroom oieedrij\en. Voor het eerst
eigenlijk na de bevrijding. De
markt is het Amersfoortse goed
kope warenhuis, je kunt er van
allee krijgen, het is er druk, liet
is er gezellig en na afloop kun je
leuk ergens een kopje koffie gaau
drinken. Nee, di© markt is een
traditie, die gehandhaafd moet
blijven. En daarvoor zorgen de
lui is vrouwen dan ook wel. Even
als vroeger verdrongen zij zich
ook nu weer voor de talrijke kra
men. Ik kwam door de Peper
straat binnen en strandde al met
een op de gezellige, ronde Hol
landse, die met luide stem haar
ahsoluut-afdoend - likdoornmiddel
aanprees. Op haar stalletje lagen
korsterige likdoornpittcn van
dankbaar, genezen patiënten. Een
oud vrouwtje, wier likdoorns dooi
de schoenen puilden, liet zich een
pakje in de gretige handen du-
tr
n
Piet Bakker, auteur van de be
kende roman ..Ciske de rat", die hij
tevens tot een toneelspel heeft om
gewerkt. is ondanks zijn somtijds
wrange taal en beeldenschildering
een romantisch man. die graag de
goede eigenschappen van de mens
ill zijn werk tot uiting brengt.
Dat heeft iedereen aan zijn roman
kunnen merken en dat heeft ieder
een, die gisteravond de voorstelling
in „Amicitia" bijwoonde van zijn
toneelspel „Ciske de rat", eveneens
kunnen vaststellen.
Men zou kunnen zeggen, dat zijn
stuk slechts één pretentie heeft. n.l.
goed en kwaad tegen elkaar af te
wegen om tenslotte, met een „hoe
heb ik hem dat gelapt" gebaar, een
ruwe bolster te verwijderen en de
blanke pit tevoorschijn te toveren.
Niettemin blijft dit verhaal, alle
zelfingenomenheid van de schrijver
ten spijt, een historie die boeit om
haar rijkdom aan beelden uit 'n voor
ons niet alledaags milieu en de ma
nier, waarop deze toneeltjes stuk
voor stuk door een insider zijn ge
tekend.
Ciske Vrijmoeth, de ongezeggelij-
ke kwajongen uit een Amsterdamse
achterbuurt, die de dupe dreigt te
worden van een mislukt huwelijk,
maar gelukkig terecht komt in de
veilige beschutting van meester
Bruis' liefdevol hart. Die tenslotte
zelfs de stroeve bovenmeester Maet-
suiker voor zich weet in te nemen,
maar zich nog steeds fel moet ver
weren tegen de tirannie van zijn
lichtzinnige moeder. Ciske komt op
de tuchtschool terecht zeker, maar
meesters invloed heeft reeds resul
taten gehad, zodat kapelaan De Goei
op de tuchtschool niet veel last met
hem heeft. En dan zijn er nog zijn
schoolvriendinnetje Betje, zijn
vriendje Dorus en tante Jans, met
wie zijn vader, de goede man, gaat
hertrouwen. Jantje Verkerk, plage
rig en geniepig en dies in het kieizog
van moe Vrijmoeth varend, verte
genwoordigt weer het kwade deel
der mensheid.
Twaalf maal heeft de auteur een
greep uit zijn boek gedaan: twaalf
episoden heeft hij zo goed en zo
kwaad als het ging, aan elkaar ge
lijmd. Niet feilloos dus. doch dat
hindert niet. want de genoeglijkheid
van het stuk, sprankelend van Am
sterdamse humor, vergoedt veel.
Het Nederlands-Volkstoneel heeft
warm, levensecht spel geleverd. Mie-
ke van Oorschot speelde een. eerst
wat houterige, .later levensechte
Ciske. bemoederd door Tine Mede-
ma, die een rake typering van Ma
Vrijmoeth gaf. Ben Groenevcld, als
Maetsuiker, was niet de bovenmees
ter, zoals wfj die in het boek aan
troffen. Wij menen, dat het nog een
tikje erger met hem was gesteld. Ru
Mulder was de rechercheur Muysken
uit de roman ten voeten uit. De jon
ge, onervaren meester Bruis werd
op goede wijze gestalte gegeven
door Guus Verstraete.
H. B.
wen. De prijs was nu niet be
paald laag, maar het middel is
immers afdoende?
,,'t Mag vooral niet. te warm
staan, hoor juffrouw. Denk er om,
laten zitten, niet aan peuteren,
het komt wel voor elkaar. En niet
ongeduldig worden." Mot een pin
cetje nam de koopvrouw enige
afzichtelijke „likdoornpitten" van
een papiertje:
„Voor veertien dagen in Eind
hoven gekregen. De man was als
een kind zo blij. U ken me ge
loven of niet."
Alles is prima
Achter een, lege kraam, emoes
den drie vrouwen, die reuze lol
schenen te hebben, omdat oen
van hen een klant voor een ab
normale hoge prijs had kunnen
„nemen", lluif buurman had zijn
neus eens in oude legervoorraden
gestoken en verkocht nu veldfles
sen, rugzakken en zijtassen. „Pri-
ma veldflessen. Uitzoeken maar,
§5 cent," toeterde hij in mijn oren.
terwijl ik on mijn beurt eens in
zijn ledergoederen snuffelde, met
een schuin oogje naar de hande
laar in horstels, die Op de naast
gedegen kraam zijn warén had
uitgestald. Een rustige man moest
dat zijn; echt zo iemand die geen
vlieg kwaad zat doen, laat staan
zijn klanten! Zolang ze tenmin
ste zijn „prima" borstels goed
d.w.z. te duur, blijven betalen!
Wat is hier niet prima? Zelfs
de lorrige vitrage-stof en de
kitsch-vaasjes worden tegenwoor
dig priina genoemd, als ze het
langer dan ©en week kunnen uit
houden, En wat „prima" ie moet
goed worden betaald. Zo denken
verscheidene 'marktkooplieden er
tenminste over.
Hoe duur moeten werkelijk
goede waren hier dun niet zijn!
Textiel? O, vrouw zonder ponten!
Geen nood. in vele gevallen is
er iets op te vinden. Een oogje
naar rechts, een oogje naar links,
een fluisterende- stem, die een
Of hij werkelijk Hannes heet
weten wij niet. Hannes-allures
had hij in ieder geval, want hij
liep even kordaat op zijn klom
pen te slappen als de sikkeneu
rige jongeman uit het beroemde
liedje.
Het enige verschil was. dat hij
vrolijk keek, toen hij door
Amersfoorts straten klotste in de
stoet handelaars, die voor de
Vierdaagse trainden. Als wij ons
niet vergissen (wij zijn zelf niet
zo erg sportief) is er een oude
heer, die elk Jaar de Vierdaagse
op "zijn klompen uiltippelt. Hij
krijgt nu dus een Amersfoorts
klompertje als concurrent. Je
kunt met je klompen aanvoelen,
dat daar in Nijmegen een hevige
klompen-strijd gaat ontbran
den.
„zwart" bedrag noemt en het
zaakje is geregeld.
Zo ging het met de textiel en
?o ging het met borstel waren, om
de minder belangrijke warengroe-
pen maar niet eune te noemen.
Ik slenterde nog wat op de
maikt rond. zag papier, net goed
genoeg om er een brief met pot
lood op te schrijven, voor een
gulden aanprijzen, zag een paar
zijden kousen voor een niet te
noemen prijs naar een blondinne
overgaan en dacht met weemoed
aan de verleden tijd van nougat
blokken en berlinej- bollen!
Zwart als de nacht
De Amersfoortse markt is zwart!
in alle toonaarden had ik dat uit
vele monden r§eds moeten horen.
Vau huismoeders, van ambtenaren
der prijsbeheersing en van goedwil
lende, betrouwbare marktkooplie
den. Maar ook hier draagt het pu
bliek zelf weer de grootste schuld.
Men koopt op de markt voor prij
zen die vaak 100 hoger liggen
dan de winkelprijzen. De wereld wil
bedrogen worden is de slagzin, die
aan vele kramen zou kunnen prij
ken. Amersfoort gaat ter markt en
houdt daarmede een goede traditie
in ere. Maar men vergeet daarbij,
dat deze traditie ook verplichtingen
schept. Voor fle oorlog was de
markt inderdaad het goedkope wa
renhuis, doch dat praedicaat heeft
zij thans goeddeels verloren.
Prijsbeheersing en keuringsdienst
zouden Vrijdags op de Hof niet
werkloos behoeven te zijn. Er ligt
daar terrein braak, da: het beploe-
gen'waard is. En zijn onze inlichtin
gen juist, dan wordt de hand spoe
dig aau de ploeg geslagen!
D UIM achtendertig millioen bijen bevolken de ongeveer vijfhonderd
kasten en korven van Amersfoorts imkers. Dit is niet het resultaat
van een „volkstelling" onder de bijen. Neemt u het maar rustig aan-
Natellen is zo vermoeiend enhet rekensommetje maakten wij voor U.
Er zijn Amersfoorters, die liever
een straatje omgaan om een bij te
ontwijken, dan cr dagelijks mcc tc
verkeren. Zij beweren, dat het niet
aangaat in een stad bijenvolken tc
houden. Het zou zo gevaarlijk zijn.
Millioenen bijen gaan iedere dag
van bloem tot bloem in de voor-
achtertuintjes van Amersfoort, zij
bevliegen met duizenden de bloeien
de linde-bomen aan dc B.W.laan.
Herinnert u zich een politiebe
richt, dat dc bijen een Amersfoor-
ter molesteerden? Wij nie, en het
bericht zal wel nooit komen ook.
Vrees voor bijen, is ongegronde
vrees. Millioenen bijen vliegen da
gelijks vrijwel onopgemerkt door
onze stad. Zij speuren naar honing
Een imker keurt de inhoud van een
korf voor hij tot koop overgaat.
en bouwen aan hun woning. Zij
doen wat wij pogen te doen. Zij
werken aan de wederopbouw. Het
gaat hun niet sleeht af en met een
variatie zouden we kunnen zeggen:
„Ga naar dc bijen cn leer bouwen".
Niet alleen wij zitten in dc
misère! De barre winter van 1940-
47 is voor de bijen in Nederland
catastrophaal geweest. Ongeveer
van de in Nederland aanwezi
ge volken verloor dc strijd tegen
koude cn honger en ging ten on
der. Het is ccn uitwintering ge
weest. die in de geschiedenis van
de bijenteelt uniek is. Ze gaf ccn
schadepost van anderhalve torr.
Op de bijen is de leuze „een werk
volk ccn sterk volk" wel zeer van
toepassing. Reeds zijn de volken, die
verzwakt uit de winter kwamen
weer op sterkte. Juni is voor dc
bijen dc zwerminaand.
Het is juist in het zwermen, dat
dc buitenstaander meent een ge-
aar tc moeten zien. Ook deze op
vatting behoort tot het rijk der fa
belen. Het is ccn machtig moment,
duizenden bijen gonzend in ccn
wilde warreling de korf of kast te
zien verlaten. Juist dan zijn de bijen
niet stccklustig cn het scheppen
van de tros zvycrmbijen. die zich
met de oude koningin meestal in
een boom irastzet, is ongevaar
lijk cn levert wat onschuldige prik
jes op.
Overigens is men met de bijen-
Een volkstelling gaat nog. maar
ten bijentclllng is monnikenwerk.
Een sterk volk schat men op
80.000 bjjen. Amersfoort telt on
geveer 160 imkers met gemid
deld drie kasten of korven. De
480 volken, begroot op ccn sterkte
van 80.000 bfjen per volk, leveren
dus voor onze stad een totaal
aan bjjenbezit op van 38.400.000.
Telt II ze even na!
wetenschap wety zover, dat het
zwermen geen noodzaak meer
Zwermen geeft uitbreiding van het
volkcnbezit. Dit laatste is gezien
het verlies van ongeveer 60.000 vol
ken in de jongste winter, van grote
betekenis.
Acht en dertig millioen bijen ir
Amersfoort. Om te griezelen? Inte
gendeel, wij zouden deze nijvere
insecten niet kunnen missen. En
dat zij in het grote rijk der dieren
een goede plaats innemen, zeggen
ons de dichters. Schreef de dichte
res Ida Gerhardt niet:
De donk're bijen brommen om
dc korven
waar bij de schuur de oude
linde staat,
ik denk -aan de arbeid in de
korf geborgen,
het langzaam groeien van de
honingraat.
Finale Schaakkampioenschap
Soesterkwartier
De wedstrijden om het schaak
kampioenschap van het Roester-
kwartier zijn Maandagavond met
de finale voortgezet. Vooral de
partij van de heren Luikel en
Sieswerda was spannend. Na een
gering openingsvoordeel kwam
de heer Luikel tot een subliem
eindspel waaruit hij een winst
punt hankie. De .volgende wed
strijden werden gespeeld:
L. Luikel—S. Si es werd a 1—0;
W J KerstenD Kollen 0—1; L.
Luikel—H Pot (afgebr.); W. J.
KerstenC Meijer 0—1; D Kol
lens Zwart 1—0; S Sieewercla—
W Klee 1—0.
Successen van A.A.V.
Dinsdagavond nam een ploeg
A.A.V.-junioren en -meisjes deel
aan regionale wedstrijden van het
district Utrecht der K.N.A.U. te
Zeist. De voornaamste prestaties van
A.A.V.-leden zijn Speerwei'pen: J.
Stroosma 44.33 meter. Meisjes C.
Hoekman 80 meter en de 4 x 100
meter estafette, welke na felle strijd
met Fit (Zeist) door de junioren
werd gewonnen in 50.3 sec. met de
volgende lopers: Stroosma, Becking,
Van Laar en Hoekman. De voor
naamste uitslagen zijn: 80 meter
meisjes: 1. C. Hoekman 11.6 sec.
Hoogspringen meisjes: 1. C. Hoek
man 1.35 meter; 2. D. Ruys 1.35 m.
800 meter junioren: 3. C. Becking
2 min. 17.1 sec.
100 meter junioren: 1. J. Hoekman
12.4 sec.; 2. C. Becking 12.5 sec.
Passagierslijsten
Bij onze administratie liggen de
Nolgcnde passagierslijsten ter inza
ge:
m.fi. ..Talissc" aank. te A'dam 17
Juni; m.s. „Kota Gede" aank. fe
R'dain, 20 .\uni: m.s. 'Limburg"
aank. te R'dam 23 Juni; m.s. „Ban
tam" aank. te Rdam, 25 Juni; in.s.
..Nieuw Holland" aank. te A'dam,
19 Juni.
„Een zaak op leven en dood" h°et
de film, die volgende week in bet
Grand Theatre wordt ver(ojnd tn
waarvan wij enige weken geleden
reeds een recensie opnauen. De
hoofdpersoon in het verhaal de
pMoot Peter Carter, wiens rrl op
uitnemende wijze wordt vervuld
door David Niven, isr ter nauwer-
nond aan de verbrandingsdood ont
komen. Zo groot was het gevaar,
dat hij zich reeds in de „andere we
reld" waande.
Deze en dergelijke hallucinaties
krijgen eeng rote invloed op hem en
tenslotte ontwikkelt zich in de pi
loot een strijd tussen de drang naar
het hiernamaals en bet verlangen,
op aarde tc blijven.
Deze ongemeen boeiende en door
haar kleuren-afwisseling unieke
film, werd vervaardigd door het be
kende Engelse filmtenm Powell en
Press burger, dat zelf het draaiboek
schreef, de regie voerde en de pro
ductie leidde. De fijne humor en het
flegma, twee scherpe wapens waar
mede bijna elke Engelsman is uitge
rust, zijn tot in de „andere wereld"
te vinden en deze twee eigenschap
pen zijn het tenslotte ook, die er
tmr> bijdragen, dat Peter Carter zijn
liefde voor June niet behoeft priis
te geven doch mag blijven leven.
Het is de verdienste van het team,
dat het realiteit en verbeelding tot
cpii boeiend geheel heeft verweven,
zonder daarhij het sentiment een te
grote rol toe te kennen.
Kim Hunter, die de rol van June
vervult en Roger Livesey, dokter
en vriend der verloofden, die na
zijn dood in Petprs hallucinatori-
sche hiernamaals de gehele ontwik
keling van het verhaal beheers*,
verdienen eveneens een aparte ver
melding.
Meuldijk
363"
303. Ik wilde er meteen mee ophouden, maar
mijnheer Prolhanrfes gaf me geen kans. „Over
doen". schreeuwde hij: „Opgelet daar komt de
bal weer." Ik haalde diep adem en tuurde naar
de gloeiende kogel, dio aan kwam. suizen. Ik
probeerde een mooie kopbal te geven, maar de
bal gaf er mij eentje. Ik had even een govoel
of er een vallende ster op me neerkwam, dui
kelde achterover en krabbelde weer overeind,
want meneer Prolhannes schreeuwde steeds
maar: „Overdoen." Weer werd de bal naar me
toe geschopt, maar ik had net zo goed kunnen
proberen oui een wilde olifant legen to houden.
Ik werd omver gekaatst en hygdo van schrik..
En zo bleef net doorgaan, het werd een ware
heksenketel voor me. Nauwelijks stond ik op
mijn bonen of de bal kwam weer als een gierend
gevaar Op me toe gefloten en kegelde me om
ver. Al mijn pogingen om het ding op tc van
gen misluk ton, ik had geen kans; ik was te
klein en te licht cn tenslotte gaf ik mijn pogin
gen op. Ik werkte met handen en voeten, liet
me plat vallen telkens als hot bruine monster
naar 'no toe looide; bereikte eindelijk de rand
van het veld en zocht mijn heil in een sma
delijke vlucht....
In het hotel keek onzichtbare Daantje op toen
de deur van zijn kamer openging en ik binnen
kwam hinken. „Ben jo nu ai terug?", zei hij.
Wat?" „Ja", kreunde ik „En voetballen doo ik
nooit meer, dat is geen kindorspel!"
55
Men schrijft ons:
Gisteren vergaderde de afd. „Kerk
en Vrede" in „Sierkunst". Dr. Nie-
weg opende de bijeenkomst en heet
te voor een goed bezette zaal ds.
Hylkema. die zou spreken over prac-
tisch vredeswerk in deze tijd, harte-
lyk welkom. De grondslagen waarop
„Kerk en Vrede" berust werden naar
voren gebracht. Ontfermende cn ver
zoenende liefde. De grote ramp in
deze wereld is. dat zij van Christus
is afgeweken. Hierna gaf dr. Nieweg
het woord aan ds. Hylkema, die o.a.
naar voren bracht, dat Christus de
mens oproept uit de duisternis tot
het licht, uit de onheilige geest naar
de heilige geest, want deze keuze
moet gedaan en niet zij die roepen
Heere, Heere, maar die doen de
wil mijns Vaders zyn mijn navol
gers. Elkander liefhebben, goed doen
die U niet goed doen, het kwade
door het goede overwinnen. Christus
zegt: Ik ben de weg. Tot dienen en
barmhartigheid zyn wij geroepen.
Oorlog is het omgekeerde van Jezus'
wil. Met de daad door practisch vre
deswerk Christus' wil doen. Verschil
lende voorbeelden werden aange
haald op welke manier dit kon ge
schieden. Nadat er gelegenheid was
gegeven 'tot het stellen van vragen,
dankte dr. Nieweg de spreker voor
z'n goede causerie.
Woensdagavond, 11 Juni speelt
het eerste herenzeventa] \an AZ en
PC- in Weesp tegen Triton. Het is
niet de eerste maal, dat deze beide
ploegen de strijd aanbinden. Do
laatste jaren bleek A Z en PC steeds
tserker. Hoewel onze stadgenoten
ditmaal wel erg zwak uitkomen,
daar bebahe Thybout cn Droog nu
ook Smeitink en Peppelonboseh op
het ,appèl ontbreken, moet het toch
mogelijk zijn een kleine oerwin
ning te behalen.
lugezomteri mededelingen)
dan ls hei hoog tijd ccn Kruschen-kuur
te beginnen. Iedere morgen de kleine
dosis Kruschcn doet wonderen. In thee
proeft ge er niets van. maar de wel
dadige werking doet zich spoedig voelen.
Kruschcn staat bekend om zijn stimu
lerende invloed op de bloedzuiverende
organen. Die doen dan Uw bloed weer
krachtiger circuleren, onzuiverheden
kunnen zich niet meer vastzetten, ze
worden regelmatig afgevoerd en zo
neemt Kruschcn de oorzaak weg van die
slopende rheumatische pijn. Weifel niet
langer; begin Uw kuur dadelijk. Uw
apotheker cn drogist hebben Kruschen
Salts voorradig.
Een gezellig, lief zitje
Gisteravond heb ik getuinierd.
Dat schijnt toch op te vallen Elke
buurtbewoner, die ons hek passeer
de had er iets over te zeggenl
Meestal met een tikje kleinerende
intonatie. Misschien was het ook
wel een wonderlijk gezicht. Een
meisje in een blauwe overall, gele
klompen en voor de rest wat zande-
rig-
Als je er aan begint, lijkt het erg
prettig, maar de ellende is, dat je
meestal geen zin meer hebt als je
op de helft bent.
Door de week zijn wij thuis man
loos, daarom heeft mijn buurman
ons geholpen. Bij hem werkt ie zel
den in de tuin, bij ons deed hij hel
rfiot overgave. Zal thuis wel herrie
geworden zijn, maar ons tuintje is
klaar. Eigenlijk zijn we aan dat
tuintje begonnen, om als het zonnig
weer is in de voortuin te kunnen
zitten. Nu 'was dat eerst nogal
klein, vandaar de uitbreiding. Het
ergste was, dat we er puin of af
braak voor nodig hadden vanwege
de verharding van het zand. Het
geen mijn Moeder deed verzuch
ten„II', hadden we nu maar
puin". Ten je blij, dat je huis de
oorlog heeft doorstaan en nu zo'n
verzuchting. Ik heb geopperd om
met de schuur te beginnen, maar
het vond geen bijval.
Bij het licht van dc lamp boven
de voordeur is h^t klaar gekomen.
En het is een Ivf zitje!
PUCKJE
Aanbesteding
Als onderdeel van de bouw van
woningen in het Soesterkwartie-*
is het rioleren en aanleggen van
wegen in die wijk gegund aan (I©
aannemers F. I\ Zijlstra en G.
Vermeulen te Zeist voor een be
drag van f 27480.
We zijn in pension in een klein
Vel uwe-dorp.
't Is Zondagmorgen en we gaan
met dc schare, op naar Gods Huis.
De gemeente is vacant cn iedere
Zondag komt een prediker of can-
dulaat van elders.
Gister, Zaterdagavond, is weer
een predikant aangekomen en
reeds van achter de gordijntjes be
spied. Ouderling Geert heeft hem
naar zijn gastheer, de hoven-
meister. gebracht en aan diens
zorgen toevertrouwd. En na de
predikant afgeleverd te hebben
werd Geert hij zijn thuiskomst be
stormd met vragen.
„Wat was 't veur een man?
Was ie vrundelikke? Hoe liek e
joe, zol 't un goeje weze?
En nu gaat dan de gemeente op
de stille Zondagmorgen naar ge-
woont© op naar het bedehuis.
Als de „doemeneer" het vrien
delijke kerkgebouwlje binnen
treedt, zijn aller ogen op "hem ge
richt.
Een eenvoudige landman, die
naast ons in het „hok" (zoals men
hier de kerkbanken noemt) zit,
heeft ons reeds voor de dienst toe
gefluisterd dat de doemeneer op
beroep kurnp preken.
,Hij zal vanzelvers wel aldera-
kels zien beste doen", wordt ons
nog nader toegelicht.
De dienst neemt een aanvang
en we luisteren naar de met gloed,
bezieling en ernst uitgesproken
predikatie.
En na de dienst gaan we te mid
den van de kerkgangers in de
richting van ons pension.
„Hoe vun ie hum?" horen we
een jongeman vragen.
,,'t Geet wel, 't hep ze wel min
der eheurt".
Ook achter ons wordt een leven
dig gesprek gevoerd over de doe
meneer.
„Un keeril mit gave, Gart-Jan",
zegt een vrouw. „<ioar kunne we 't
hier best mee stelle".
Dat wik wel gleuve. haw we
déé maor; 'k liep mit groot ge-
neug'n cheurt. Da's vast.
Middelerwijl mengt zich een
derde hoorder in het gesprek:
„Nou, ik vcur mjen. ik heur dcc
van veigangc Zundag tog net zo
lief as disse Gart-Janj disse stond
er zo naor stiile bie; ik zie maor
liever di© op de prekstoel van
hum afslaot;
„Dat kan wel weze. valt een
ander in, mar ik mog hum wel
hore. Ik zegge maor zo: ie kon er
geen speld tussenkriege".
„Nou ia, mar ik hep dit op hum
tege, dat ie op stoel 'n grieze en
gien •warte strik onder de hals
had. 'n Doemeneer, vien ik mar,
dee heurt in 't zwarte te weze.
„Og niinse, daor kiek ik niet na;
ik holle vol:: 't liek mien un heel
aorig keerltien, net geschikt veur
hier; ik vien hum vcul geschikter
dan die hekkespringer van lest"
was het wederwoord. „F.n dit zeg
ik maor, zo besluit een jonge boe
renvrouw. as ik stemme mogte.
dan kreeg disse kcerl mien stem
me, das zo vast as een paol boven
waoter.
Een oud moedertje zegt,, „dc
doemeneer had'vandemargen veur
ons allemaol een boosschop volk,
namelukke um as 'een kiend op
Jezus te zien en aw we dat doet.
dan valt de doemeneer bie ons
weg. ook z'n grieze strikkie. en
dan steet J'czus bic ons in het
middelpunte".
Tal van op- en aanmerkingen
volgen nog. De een vindt dat do-
mine te lang heeft gepreekt, een
ander heeft aanmerking op zijn
kneveltje en een derde lickt hij
niet stark van gestel. Voorts zijn
er broeders cn zusters die er kri
tiek op uitoefenen dat dominé
.zien preko op pampier had", ter
wijl anderen verklaren blie te
weze dat ie 't niet uut de kop
doet". En de predikant zelf heelt
thuis bij dc bovenmeister grvgri-
Gods woord ook bier weer ge
bracht broeder, zal niet ledig wc
derkeren. doch doen al wat Hem
behaagt.
Onder de kop „Terreur In Brabant'» trekt het ln Eindhoven verschil,
nencle katholieke dagblad „Oost-Brabant van leer tegen de wijze, waarop
ambtenaren van de C.C.D. en Rijkspolitie gearresteerde verdachten van
veesmokkel „be- en mishandelen". „Het is nuttig," aldus dit blad, „dat
verdachte personen aan de tand worden gevoeld en als het kan tot be
kentenis worden bewogen. Maar alle bekentenissen dienen volgens de
Nederlandse wet In vrijheid te worden afgelegd. Dwang en mishandeling
zijn daarbij ongeoorloofd. Dat Is beulenwerk, wij kennen geen ander
woord. Indien de politie zich daaraan schuldig maakt, kan zij door de
overheid nimmer worden gehandhaafd
Dit was op 12 Mei. Op de 17e daar-
„Bij ticntnllel! hoort men in Bra_
baot dc laatst© tijd de klachten en
verbalen. Zij worden meest fluiste
rend verteld. De betrokkenen dur
ven bet nauwelijks te bevestigen,
zelfs als zij niet ontkenucn kunnen.
huiveien voor erger. Als de
politie of de C.C.D.-raan wil, wordt
de boer onherroepelijk- zijn prooi.
Hij voelt zich als opgejaagd wild.
Dit is een verschrikkelijke toe.
stand," aldus „Oost-Brabant", dat
\oorts een verbaal publiceert (met
namen der betrokkenen er by), over
het optreden van C.C.D.-ambtena
ren en van de Rijkspolitie in een
geval, dat zo nauwkeurig mogelijk
is onderzocht. Ziehier wat het blad
daarover publiceert;
,.De 23_jarige boerenzoon H. J. v.
d. Hout uit Hulzel, werd op 8 Mei
op een bruiloft in Middelbeers -door
twe© ambtenaren van de C.C.D. liit
Eindhoven, Adams en Bakx, die
stonden onder leiding van de C.C.D.
hoofdambtenaar Bosman, uit Eer-
sel, gearresteerd en te Lage Mierde
in het gemeentehuis opgesloten. Hij
werd er van verdacht voor een ze
kere V. uit Den Bosch koeien in
de weide van zijn ouders te hebben
gehouden cn daarvoor vijftig guL
den beloning te hebben ontvangen.
In de mid lag voor de arrestatie
hadden bovengenoemde C.C.D.-
ambtenaren de gehele boerderij van
v. d. II. doorzocht. Slechts een meis
je van dertien jaar was aanwezig.
De vader van verdachte, J. v. d. II.,
ging met zijn oudste zoon naar de
groepscommandant van Lage Mier.
de om te informeren op welke gron
den de politie zijn zoon gevangen
hield. Hij werd echter weggesnauwd
door die commandant, ccn zekere
Zalm, oud-veldwachter uit Oss.
Later ls echter gebleken, dat ln
de nacht van 8 op 9 Mei verdachte
zwaar is mishandeld door Zalm,
Adams, Bakx en Bosman, waarvan
een vuisthoge opzwelling op zijn
rug en een zwaar bloedend rechter,
oor het gevolg waren.
„Al slaat we 'm kapot!"
De volgende middag 9 Mei, giog
de moeder van verdachte naar het
gemeentehuis om inlichtingen, maar
Zalm snauwde haar wog met do
opmerking: „Je kunt er niets aan
doen, Af slaan we hem kapot!" De
cellen in Het gemeentehuis tc Lage
Mierde zijn aan de achterzijde te
bereiken, on dus ging de moeder
daar met haar zoon staan praten.
Hij vertelde van de mishandelingen,
en dat de klap op zijn oor zo hevig
was geweest, dat hij nog steeds
moest braken en niets kon binnen
houden.
De familie v. d. H. heeft daarop
dokter Zijlmans en toen die met
vacantie bleek, dr. K. F. Wassen-
burg gewaarschuwd. Deze ging
naar het gemeentehuis, maar de
commandant weigerde hem de toe.
gang, zeggende dat niemand hulp
behoefde.
In de nacht van 9 op 10 Mei
is verdachte opnieuw zwaar
ren, waarbij het dusdanig grof
mishandeld door acht ambtona-
moet zijn toegegaan, dat een
der ambtenaren tot kalmte
maande. Van der Hout moet
met de .haren zijn gesleept over
dejweg waarlangs hij de koeien
zou hebben gesmokkeld. Hy
werd o.m. in zijn keel gekneusd
zodanig, dat deze opzwol en de
man aanvankelijk niet meer
spreken kon.
Omwonenden hebben toen dc fa
milie gewaarschuwd alsmede dok.
tpr ScbnSeders uit Reuscl, die ech
ter eveneens met vacantie was. Zijn
plaatsvervanger, dr. Van Beukering
trof het al even slecht als zijn voor
ganger, dr. Wassenburg; ook hem
werd de topgang tot het gemeente,
huis geweigerd met do mededeling.
Jat niemand ziek was.
Op 1Mei is H. J. v. d. H. naar
het gpmeentphuis Eersel overge
bracht en daar heeft hij zelf om een
dokter gevraagd wegens vreselijke
pijnen in zijn maag. Dr. Corstcns uit
Eersel constateerde maagkrampen
tengevolge van zenuwoverspanning.
aanvolgend is verdachte
bracht naar Breda.
De familie ontving van hun zoon
een uitgewassen overhemd terug;
boord, stropdas en zakdoek werden
nooit teruggegeven. Het coRtuum
dat v. d. H. aanhad, ontving de fa
milie ongeveer tien dagen later be
smeurd met bloed. Ofschoon het
pak gewassen was, waren do bloed,
vlekken nog duidelijk zichtbaar.
Angst
Uit de rapporten stipten wij ver
der nog aan: Een dokter constateer
de, dat hij op zijn bezoeken een ze.
kere angst hij je plattelandsbevol
king ontwaarde voor de politie.
Ook zag hij, dat een vader bedreigd
werd met een gummiknuppel, als
hy niet vertelde, waar zijn zoon
was. De verdachte uit bovenstaand
relaas, H. J. van -der Hout, is nooit
eerder met de politie in aanraking
geweest en zijn familie staat als op
passend bekend."
De filmmensen in Hollywood
fluisteren elkander van alles in het
oor. Het gaat over nieuwe films,
over nieuwe sterren, over nieuwe
successen, over nieuwe mislukkin
gen. Ze fluisteren tijdens de opna
men, ze fluisteren in hun vrije tijd.
Hardop spreken doen ze niet,
want ze zijn erg bang dat een of
andere Engelsman iets hoort, wat
hij eigenlijk niet mocht weten.
Want de Engelsen maken tegen
woordig films, zelfs zeer goede, die
in Amerika volle zalen trekken!
Zo af en toe vernemen wij hfer
in Holland wel eens iets, waarover
in Hollywood wordt gefluisterd.
Onze filmredactie heeft enkele ver
meldenswaardige berichtjes verza
meld.
Zo fluistert men in Hollywood,
dat de bekende bandleader Harry
James een hoofdrol speelt in de on
langs gereedgekomen film „Do you
love mc?" In deze film kunt u
Tsjaikowski's Vierde Symphonip en
Mozart's concert in G horen, ge
volgd door een symphonische be
werking van de St. Louis Blues!
Men fluistert voorts, dat d«
„stars" er vee! voor over hebben
om „star" te blijven. Maurice Che
valier heeft Engelse lessen genomen
om beter Engels te spreken in de
film „Golden Silence" en Ingrid
Bergman doet alle mogelijke pogin
gen om niet zwaarder dan 125
pond tc wegen. SpencerTracy cn
Clark Gable nemendansles,
want in „The Hucksters" moeten
zij een rumba dansen. Walter Pid«
geon, ofwel Mr. Miniver heeft acht
tien weken zijn baard laten staan
om er uit te z.ien als Pierre Curie,
wiens rol hij vervult in de reeds in
ons land in omloop zijnde rolprent!
„Madame Curie". Cary Cooper
schrijft verhalen voor tijdschriften
en verschaft zich op die manier
kosteloze reclame.
- Na Carnegie Hall, de pompeus
opgezette cn veel besproken mu
ziekfilm, komt Hollywood met
„Music for Millions". Men fluistert,
dat het weer niets is....
De traditionele Veenendaalse byen-
markt wordt dit jaar gehouden op
15 Juli. De Nederlandse bijenstand,
die tengevolge van de strenge win
ter aanzienlijk beeft geleden behoeft
versterking. Men verwacht op de
grote jaarmarkt een enorme vraag
naar nieuwe volken. Of het aanbod
daarom evenredig zal zijn, valt ta
betwijfelen.
Noteert U even
GRAND; De sleutels van het Ko-*
nmkrijk. (Alle leeft.). 14.30,
18.20 cn 21 uur.
CITY: Grijze ogen. (Toeg. 18 jaar),
14.30, 18.15 en 21 uur.
RIOMBRANDT: Volkomen onbe*
trouwbaar Aladln's lamp
Het Recht van de Sterkste,
(Toeg. 14 jaar). 14.30 cn 20 uur.
