Amersfoortse katholieken en
de gemeente-politiek
Eerste Statenzitting onder de
heer M. A. Reinalda
Vasco da Gama stak in zee
op zoek naar „Indië"
CRISIS IN AMERIKA?
Uit Amersfoort
Parktournooi Sportief
„Paneel en Doek"
Vijf jaar geëist wegens
doodslag
Olie in de Prater
te Wenen?
SPLINTERTJE vertelt uit zijn jeugd" w°Mei.idiik
Groeiende wanverhouding tussen
productie en koopkracht
Alles wijst op omslag
in conjunctuur
Nazi-leiders naar
Spandau
Kleding en schoenen
voor Nijmegen
En 3000 ton graan voor
het hele land
Wilde achtervolging in
onderbroek
Voor vacantiegangers
nog plaats
Gedenkteken voor
Han Hollander?
Scheepstijdingen
.Woensdag 9 Juli 1947
3
Ingenomen met nieuwe
burgemeester
De heer Alders, voorzitter van de
katholieke raadsfractie, gaf in een
Maandag gehouden vergadering van
de KVP te Amersfoort een beknopt
overzicht van de stand van de za
ken in de gemeente-politiek, in het
bijzonder met betrekking tot de ver
richtingen van de katholieke fractie,
aldus lezen wij ir. liet UKD.
De samenstelling van de nieuwe
raad deed het linkse element sterk
stijgen, aldus de heer Aiders. De
zetelverhoudingi 15 links en 16
rechts, met dc liberalen op de wip,
kan eigenaardige consequenties met
zich meebrengen. Waar tot nu in
hoofdzaak dingen van practise!) ge-
meentc-huishoudelüke aard aan de
orde zijn geweest en deze raad uit
mensen bestaat, die een volkomen
eigen standpunt innemen in dit
soort zaken, heeft, op één uitzonde
ring na. nl. dc kwestie der wethou
dersverkiezing, de raad zich nog
niet voor deze consequenties gesteld
gezien.
Gezien de nieuwe samenstelling
van de raad. stelde de PvdA zich
op het standpunt, dat de samenstel
ling van het college van B. en W.
een getrouwe afspiegeling behoorde
te zijn van de vertegenwoordiging
in de raad. Katholieken en Christe-
lijken hadden recht op een wethou-
derszetel, maar de billijkheid eiste,
dat twee zetels aan de linkse partij
en zouden worden toegewezen, en
wel aan de PvdA. Tengevolge hier
van zou tot benoeming van een
vierde wethouder moeten worden
overgegaan. De katholieke fractie
meende, dat bii meer rationele werk
verdeling deze vierde wethouder
overbodig was, en achtte een be
noeming ook financieel niet verant
woord. Verder wilde zij afwachten
uit welke kring de nieuw te bcnoe*
men burgemeester kwam. De Partij
van de Arbeid wilde daar echter
geen rekening mcv houden, omdat,
zoals zij betoogde, de burgemeester
boven de partijen staat.
Deze mening werd echter gelogen
straft, toen de nieuwe burgemeester
kwam en openhartig verklaarde,
dat Amersfoort ecn socialistische
burgemeester heeft gekregen.
De Communisten kwamen toen
met het voorstel voor een vierde
wethouder, de PvdA steunde dit
natuurlijk. De „man op de wip"
ging echter me^ de rechtse fracties
mee en het voorstel kelderde toen.
Een ander hoogtepunt in het ge-
moentegebeuren was de benoeming
van de burgemeester.
De heer Alders heeft de overtui
ging en met hem de gehele katho
lieke fractie, dat de gemeente het
met de benoeming van de heer Mo
lendijk als burgemeester, bijzonder
goed getroffen heeft.
Uitslagen van Maandag en Dins
dag van het door de Katholieke
Tennis Vereniging „Sportief" geor
ganiseerde parktournooi op de ba
nen „achter 't Stort":
H.E. B.: H. CardinaalA. van
Dorssen 60, 60; J. LomansJ.
Bregman 46, 86, 62.
D.E. B.: B. GramsbergenG. van
Heugten 6—3, 6—1; W. v. Eykelen-
burgFt. v. Dijk 63, 62; M.
Schutyser—B. Gramsbergen 6—2,
6—1; D. v. d. ZandcC. v. Heugten
6—3, 64.
H.D. B.: H. Ament en J. Lomans
M. Gerritsen en L. Willenborg
6—4. 2—6, 8—6.
D.D.: K. Veldkampen W. Visser
B. Wecren en J. Wicnard 79, 62,
6—3.
G.D. B.: H. Smink en L. Houbaer
J. en P. v. Eykelenburg 60,
62; G. v. Heugten en J. Bregman
E. Truercn en Ph. Rintcl 108,
26, 63; K. de Bruin en P. Mch-
ringsM. Millenaar en E. Bolle-
graaf 62, 62; F. Letschert en
A. WytzesA. Peereboom en A. v.
Dorssen 61, 62.
H.E. C.: G. FrögerG. v. Erp
62, 64; E. GaleslootA.
Jongsma 75, 63; G. SchildF.
de Mulder Bonello 61, 64; M.
GerritsenA. Goedhart 64, 63;
B. Mulder—P. v. Eykelenburg 6—3,
62; M. WillemsenJ. v. a. Veer
q2, 16, 62; Th. JansenO. v.
Uchelen 6—1, 6—4.
H.D. C.: G. Schild en Geudeke—
H. Ament en E. Galesloot 63,
46, 64; G. Fröger en O. v.
UchelenG. v. Leersum en L.
Snoep 64, 64.
Mooie partijen waren o.a.: H.E.
B. J. BregmanJ. Lomans, waarin
J. Bregman, na de eerste set te
hebben gewonnen, op 54 in de
tweede stond, vervolgens 55, 65
en de tweede set met 6—8 verloor
en ook de 3e met 26 verloor.
H.D. B. Ament en Lomans—Ger-
ritssen en Willenborg na 61, 26
en 35 in de 3e set wonnen Ament
Lomans deze partij via 55, 56,
met 8—6.
De andere partijen verliepen alle
zoals te verwachten was, daar nog
geen verwachte finalisten tegen el
kaar uitkwamen.
Veiling onroerende goederen
In de gisteravond gehouden vei
ling van onroerende goederen, ten
overstaan van dc wnd. notaris H. F
Keetell te Amersfoort werd te
koop aangeboden:
de manege „Oud-Leusden" met
stallingen, woongelegenheid en
garage aan dc Doornse Grindweg
A. 7 te Oud Lcusderi met recht
van erfpacht tot 29 Febr. 195o.
De maximum prijs bedroeg
f 18.000.voor welke prijs zich
meerdere reflectanten aanmeldden.
Aangezien de gemeente Amersfoort
het recht heeft voorbehouden dc
koper als erfpachter te weigeren,
werden bij loting drie reflectanten
aangewezen, die in hierna genoem
de volgorde als koper in aanmerking
zullen komen: 1. Wijnand van Hase-
len q.q.; 2. J. G. Overeem q.q.; 3.
E. J. Ruitenberg q.q.
De toewijzing geschiedt binnen 14
dagen.
Amersfoort kreeg een man aan
de leiding met wie zij zich gelukkig
mag prijzen. De samenwerking in
de raad is zeer goed.
In het vervolg van zijn rede o.m.
sprekend over de kwestie van het
georganiseerd overleg, zei spr., dat
de pogingen van B. cn W. om tot
instelling daarvan te geraken, wa
ren afgestuit op het standpunt van
de vakorganisaties, die menen niei
te kunnen medewerken wanneer de
EVC hierin zitting neemt.
Een katholiek lid van een niet-
katholieke partij achtte deze ziens
wijze in strijd met de democratie. Do
woordvoerder van de kath. fractio
heeft toen zijn verwondering over
dit standpunt uitgesproken. Dat de
kath. organisaties hit.in niet wen
sen mede te werken is juist uitslui
tend tor bescherming van de demo
cratie. Ilij wees daarbij op de tal
rijke z-i. onverantwoordelijke cn on
democratische daden van de EVC-
Rapport Dierenbescherming
Een paard was met gewillig ge
noeg naar de zin van de voerman;
hij probeerde het eerst met een af
ranseling en toen dat niet hielp
legde hij hooi onder het paard en
stak dat in brand. Inderdaad „een
paardemiddeP', maar dat voor de
voerman onaangeuame gevolgen zal
hebben, schoon welverdiend.
En nu de kettinghondon. Twee
werden aangetroffen in de bran
dend hete zon, zonder drinkwater.
Geen mogelijkheid om eens even
een schaduwrijk plekje op te zoe
ken. Herinnert u zich die dagen van
meer dan honderd "raden in de
zon? De eigenaren hadden daar zo
geen erg in. Vier honden lagen aan
de ketting, die korter (ingedraaid)
was dan dc voorgeschreven maat;
bij drie anderen was de naaste om
geving van het hok vol uitwerpse
len, terwijl bii één daarvan het hok
op een zeef geleek.
De hierboven vermelde feiten zijn
slechts enkele grepen uit een acht
foliozijden lang verslat van dieren-
cllende, over slechts één maand in
slechts één dorp!
Noteert U even
GRAND: Swing it. Vooraf zes ja
ren (alle leeftijden11.30, 18.45
en 21 uur.
CITY: Topper keert terug. 14.30,
18.45 en 21 uur (14 Jr.).
REMBRANDT: In handen der na
zi's. (14 j). 14.30, 18.45 en 21 uur.
Alle bioscopen 's Zondags 1416.15
18.45 en 21 uur.
9 JULI: A.M.K.-revue Amicitia 20
uur.
Psyche en Aura. Geest en uit
straling van de mens. Spr. L. G.
Roos, 20 uur, Regcntesselaan 21.
t.m. 13 Juli: Parktournooi Ten
nispark ,,'t Stort".
10 JULI: Variété-programma Lou
Bandy. Grand, 20 uur.
A.M.K. revue. Amicitia, 20 uur.
11 JULI: A.M.K. revue v. stadge
noten. Amicitia. 20 uur.
..DE STICHTSE HEUVEL": Iedere
avond dansen van 19.3023 uur.
(Orkest Harry Verbeke).
DANCING VAN T HUL: Wo„ Za.
cn Zo.avond dansen van 19.30—
23 uur. (Orkest Jan van Loo.)
D'OUDE LANTEERN: 5 Juli t.m.
3 Aug. Schilderijen expositieJ.
Meine Jansen. Inleiding 15 u. door
dhr H. van Wieringen. Geopend:
1012 uur en 1417 uur. Zon
dags 1417 uur.
Slinger- en grensbalcompetitie
De slingerbalcompetitie 1947 voor
heren, georganiseerd door de
Amersfoortse Bond voor Lichame
lijke Opvoeding, vindt plaats in het
tijdvak van 14 Juli tot 5 Augustus.
Alle wedstrijden worden gespeeld
op het terrein aan de Rubensstraat.
De grensbalcompetitie 1947 voor
dames wordt eveneens op het ter
rein Rubensstraat gespeeld en wel
van 16 Juli tot 30 Juli.
Vele Amersfoortso verenigingen
nemen aan de competitie deol.
Inbraak in het distributie
kantoor
Een agent surveilleerde op de
hoek bij hotel „de Wapenroem" en
maakte een pi aatje met een ver
dacht persoon uit Amsterdam. Ter
wijl zo stonden te praten ging de
alarmsehcl in het d:stributickan-
toor Het bleek dat er "-erd ingebro
ken. De inbrekers hadden de deu
ren geforceerd en kwamen, in de
rumite waar de kluis stond. De he
ren werden ontijdig gestoord en lie
ten inbrekersgereedschappen ach
ter. Er werd niets vermist.
Een persoon, die te diep in het
glaasje had gekeken was met zijn
hoofd tegen een ijzeren hek geval
len en raakte gewond. Hij werd ter
verpleging overgebracht.
P)E nieuwe Commissaris der Ko-
ningin in onze provincie, de
heer M. A. Reinalda, presideerde
voor de eerste maal de Prov. Sta
ten in hun zomerzitting. Hij hield
bjj deze gelegenheid een korte rede.
waarin hij, na dank gebracht te
hebben aan H. M. de Koningin voor
zijn benoeming en aan de Minister
voor diens voordracht, hulde bracht
aan zijn voorgangers.
Spreker dacht daarbij aan de he
ren s'Jacob en Bosch van Rosen
thal, de laatste in het bijzonder met
het oog op zijn hoogst belangrijke
arbeid voor geheel ons volk tijdens
dc bezetting van ons land. Moge de
opening van zaken, welke eenmaal
zal moeten komen, over alles wat
de wettige regering te Londen heeft
verricht er toe bijdragen, dat aan
ons volk duidelijk wordt dat deze
staatsman in de moeilijkste tijden
van ons Koninkrijk de allerbeste
diensten aan het Vaderland heeft
bewezen.
Vervolgens huldigde spreker de
heren Wijkamp en Diepenhorst (de
laatste heeft inmiddels zijn gewone
zetel in de Staten weer ingenomen)
die het ambt gedurende lange tijd
hebben waargenomen. De statische
situatie, waarin land en gewest
vóór de oorlog verkeerde is veran
derd in een dynamische. Prof. dr.
C. W. de Vries heeft eens op zijn
geestige wijze gezegd, dat Thor-
becke en gemeentelijke autonomie
begrippen waren, waarop geen kri
tiek mocht worden geoefend. Wij
weten nu, dat er een innige samen
werking moet zijn tussen staat,
provincie en gemeente tot heil van
ons volk. Er zal in grote eendracht
gestreefd moeten worden naar een
hoog doel. In nauwelijks 50 jaren
tijds hebben honderdduizenden van
ons volk zich ontworsteld aan de
neerdrukkende maatschappelijke
omstandigheden. Na de oorlog ne
men wil een groter verantwoorde
lijkheidsgevoel en meer zelfwerk
zaamheid waar.
Spreker deed bij de aanvang van
zijn ambtsvervulling een beroep op
ailen, om, door eendrachtige samen
werking te arbeiden tot heil van
heel ons volk.
Dc heer v. d. Wurff (K.V.P.)
heeft als oudste in zittingjaren,
deze rede beantwoord. Wij hebben
uw komst, aldus spreker, met ver
trouwen tegemoet gezien, kennen
de uw breedheid van opvatting en
onpartijdigheid. Wij wensen u en
ons zelf geluk met uwe benoeming,
waarin wij de waarborg zien voor
een goede samenwerking. Het moge
u gegeven zijn nog lange jaren dit
kleine maar fijne gewest te bestu
ren, dat Vondel eens een „paradijs
van weelde" heeft genoemd. Laten
wij u binnenleiden in dit'paradijs en
Langzamerhand wordt de voor
lichting over de Nederlandse schil
derkunst in de goede vorm gego
ten. Een dezer dagen verscheen on
der redactie van Prof. Dr. H. van
de Waal „Paneel en Doek" een se
rie monografieën over de schilder
kunst der Nederlanden. Vele kunst
historici verleenden hun medewer
king of zegden deze toe.
„Paneel en Doek" wil dat men in
brede kring een goed inzicht ver
krijgt in de rijke inhoud der schep
pingen van beeldende kunstenaars.
Daartoe zijn inderdaad de uitgege
ven monografieën, waarin bij één re
productie een duidelijke toelichting
wordt gegeven, zeer geëigend. „Pa
neel en Doek" is bereikbaar voor
iedereen. We hebben nog één wens,
en die is, dat de boekjes velen tot
gids dienen naar de musea, want
daar in het bijzonder kan men ge
nieten van de onvergankelijke
schoonheid van kleur en lijn.
(Uitgave van I, Stafleu te Leiden).
elkaar mogen vinden in goede sa
menwerking. gelijk dit in een dus
danig oord betaamt. Moge Gods
zeeren op uw werk rusten.
De Voorzitter betoonde zich zeer
erkentelijk voor deze woorden,
waarop een luid applaus was ge
volgd.
Aan de agenda werd nog een mis
sive toegevoegd nopens de geldelij
ke positie van het provinciaal per
soneel.
De meeste agendatpunten wer
den voor kennisgeving aangenomen
andere naar de afdelingen of naar
speciale commissies verwezen.
Vertrek staf 2e divisie
De staf van de tweede divisie,
ter sterkte van ongeveer 250 man
vertrok hedenmorgen van uit
Amersfoort station naar Amsterdam
waar zal worden ingescheept op de
Nieuw-Holland. Vanavond om 5 uur
zet het schip koers naar Indonesië.
De kapel van do Cavallerieschool
deed de mannen met marsmuz.iek
uitgeleide.
Kinderen stichten brand
Bij v. B. aan de Eem brak brand
uit in een hooischelf. De brandweer
was het vuur spoedig meester. Het
negenjarig zoontje van v. B. had
met zijn vriendje de brand gesticht.
Beide knapen zijn door de politie
ernstig onderhouden.
Burgerlijke stand
Overleden: Keulen,Meete, 54 j,
echtg. van C Dirksen: Drost-Adri-
anus, 7 7j. wed. van C Posthumus-
Meycs.
Voor de Arnhemse rechtbank
stond terecht dc 37-jarige Ooster-
beekse stucadoor M. M. van Bra-
kel, die in de namiddag van Maan
dag 26 Mei zijn buurman en zwa
ger W. L. Hermsen met een mes zo
danig heeft bewerkt, dat Hermsen
in enige minuten tijds ten gevolge
van een hoofdslagaderblocding is
overleden. Die middag kregen de
kinderen van beide echtparen on
enigheid. waarmee dc vrouwen en
ook Hermsen zich gingen be
moeien. Hermsen gaf een neefje
van Van Brakel een tik tegen hot
hoofd.
„Dat moet je mij doen invi
teerde de vrouw van Van B. Herm
sen was verstandiger en ging op
die uitnodiging niet in. Er ont
stond een felle woordenwisseling
tussen de zusters, want ze konden
niet best met elkaar overweg cn
ten slotte vlogen zij elkaar m de
haren.
Van B. kwam naar buiten, zag
en hoorde het tumult, rende naar
binnen en kwam met een broodmes
op HcrmsCn af. die op enige meters
afstand stond toe te kijken. Herm
sen trachtte zich te verweren door
met zijn uitgetrokken colbertjasje
en zijn voeten van zich af te slaan
cn te schoppen, maar het mes trof
hem onder de kaak en sneed een
hartslagader door.
Hevig bloedend ging hij zijn
eigen huis binnen en bloedde bin
nen enige minuten dood.
Huilend zat beklaagde nu voor
zijn rechters. „Mijn zwager wilde
mijn reeds acht maanden zwangere
vrouw kwaad doen en toen ben ik
zo driftig geworden dat ik niet
meer weet wat er allemaal g-beurd
is," was zijn verweer. Reeds an
derhalf jaar praatte hij met meer
met zijn zwager, want er was een
herrie over een geldschuld. De
vrouwen maakten wel eens een
kibbelpartij. „Dat de vrouwen wat
met elkaar hadden daarvan zijn
Hermsen en ik de dupe geworden,'
verzuchtte hij.
De officier van justitie zag opzet
in het gebeurde, want v. B. had
eerst geen mes in het conflict en
ging zich vervolgens welbewust
wapenen. Zo'n driftige bruut, die
als een dolle hond is opgetreden en
eer mensenleven heeft vernietigd,
behoort niet in de geordende maat
schappij. Wegens doodslag eiste
spreker 5 jaar gevangenisstraf met
aftrek van het voorarrest.
Mr Couvret wees er op, dat de
doodsoorzaak bij Hermsen niet offi
cieel is vast komen te staan, zodat
wegens het ontbreken van een sec
tierapport niet bewezen is dat v.
B.'s messteek dodelijk is geweest.
Pleiter drong op een clement von
nis aan voor zijn cliënt, die ontzet
tend veel spijt heeft. Van B. zat
met schokkende huilbuien het plei
dooi aan te horen. Over twee we
ken zal de rechtbank vonnis wijzen.
Op grond van de icsultaten van
geologische onderzoekingen, die dc
Russen in hun zóne van Oostenrijk
regelmatig doen, verwacht men in
de Prater, ecn boulevard te Wee-
nen, olie te vinden. Men is met het
boren op ecn diepte van ongeveer
250 meter gekomen, doch het werk
wordt door grondwater bemoeilijkt.
Met de proefboringen is een Ween-
se firma belast, die als „Duits be-
7.it" onder Russisch beheer staat.
387. Hot was mij zo klaar als een klontje, een
eigenaar van ecu griczeltcnt schrikt niot als hij
zelf zijn tent binnengaat; er moest wel oen
heel bijzonder spook zijn dat dio man zo bad
doen ontstollen. Ik zei dat tegen ie professor;
hij trok denkrimpcls in zijn golccrJo hoofd en
antwoordde: „Ah, ik geloof dat deze stelling
juist is, de onzichtbare man speelt griezel en
daar or maar oen ingang aan deze tent is kan
hij ons niet meer ontsnappen. Voorwaarts!" Wo
schoven het gordijn opzij en stapten langs allo
verbouwereerde mensen do griezeltent binnen.
Wat wo daar zagen viel org tegen, we grie
zelden helemaal niet, do professor had trou
wens meer vreemdo dingen gezien in zijn levon
er. ik was ook geen schrikkerig juffershondjo.
„Wat eon onzin allemaal", bromde de profes
sor: „En daar durven zo nog een dubbeltje
toegang voor to vragen jo reinste prijsopdrij
ving".
„Ik hoor nog niets van Daantjo", zei ik: „Mis
schien is hij achter éón van die dingen wegge-
kiopen, ik zal eens roepen. Ik schreeuwde Daan-
tjes naam, do wanden trilden ervan, maar er
kwam geen antwoord. „Daantjo", riep ik nog
eens: „liier is professor .Stee-kneus, hij komt jo
zichtbaar makonü" Wo luisterden weor, maar
alles wat or kwain was een verschrikte muis
uit de jas van ecn van dc spooksels. We liepen
door tot de professor met een ruk bleef staan
en zuchtte van toleurstolling: „Helaas", sprak
hij: „Do vogel is gevlogen, wo zijn weer net een
minuut te laat. Daantjo hoeft do achterkant
van do tent opengemaakt en is verdwenen".
„Ja", boanmdo ik. „En hij is dit keer niet alleen
gegaan. Hij heeft een van dio griezoldingcn
meegenomen. Kijk maar, dit voetstuk is loogl"
Lissabon: 450 jaar geleden-
Vasco da Gama's tocht was In do
eerst© plaats bedoeld als vlagver
toon voor Portugal. De Portugese
koning wild© zijn plaats naast dio
van Spanje handhaven. Ook speel
den godsdienstige motieven een rol.
Da Gama volgde niet dc route
van Bartclomoüs Diaz langs de
kust van Afrika, doch besloot van
de Kaap Verdische eilanden recht
streeks naar Kaap de Goede Hoop
tc varen. De eerste plaats waar
men landde was Kaap Braz. Hier
woonde een fors gebouwd negerras,
waarmee men aanvankelijk vlot
handel dreef. Weldra moesten de
Portugezen overhaast vertrekken
om „de geschillen tc ontgaan", wel
ke gerezen waren.
Na hun vertrek overviel hen een
storm, die de kleine scheep ics dus
danig door elkaar smeet, dat allen
aan boord de moed lieten zakken
en zonder zich om het schip te bo-
koirtmoren heil zochten in gebeden.
VASCO DA GAMA
TWINTIG Amerikaanse economen rapporteerden kort geleden, na. een
driejarige bestudering van de nationale economie, dat het productie
cijfer van de V.S., van 1940 tot 1960, met 60% zou stijgen. Als uitgangspunt
voor dei© voorspelling namen dc onderzoekers de tegenwoordige bevolking
cn ze berekenden daaruit het totaal aantal arbeidskrachten, dat in I960
beschikbaar zou zijn. De werkweek om deze productie te bereiken werd op
37 uur gesteld. De verkorting van de werkweek, welke van 1850 tot lieden
drie uur per tien jaar bleek te zUn, meenden zü voor de toekomst te mogen
doortrekken.
De crisis van 1929
Ook in het jaar 1929 bevond Ame
rika zich op een hoogtepunt van
economische voorspoed. Ook toen
droomde men in de V.S. van stij
gende welvaart. De crisis die in het
najaar van 1929 als een bliksem
insloeg op een moment waarop
alle economische barometers „mooi
weer" of „zeer schoon weer" ver
meldden was de grootste die het
economisch leven ooit geteisterd
had. Wie meent dat de welvaart
toen algemeen was, zodat een uit
breiding van de productie onmoge
lijk was, vergist zich.
Op dat hoogtepunt van eco
nomische bloei bevonden zich
in Amerika nog 6 millioen ge
zinnen die zich slechts een le
vensmiddelenpakket konden ver
schaffen „juist genoeg om in le
ven te blijven". Zes millioen ge
zinnen konden een levensmidde
lenpakket kopen dat een zeer
sober dieet bevatte „zonder
enige variatie". Deze 12 mil
lioen gezinnen vormden 42%
van de totale bevolking. Ook
toen was er dus ruimte genoeg
om de productie op te voeren.
Desondanks stagneerde het eco
nomisch leven als nooit tevo
ren.
In het tegenwoordige economische
bestel zien wfj juist, dat de produc
tieve krachten zich in enorme mate
ontwikkelen, maar dat het aanbod
van goederen telkens weer botst te
gen de gTenzen, die door de koop
kracht zijn gesteld. Daarom helpt
het Ford niet dat millioenen gezin
nen geen koelkast, geen was
machine en geen auto bezitten. Als
de koopkracht ontbreekt blijven de
goederen onverkocht of worden ze
niet geproduceerd.
Dit is het probleem waarvoor de
V.S. thans zijn gesteld. Tal van fac
toren wijzen op een omslag van de
HOEWEL de bedoeling van deze
deskundigen geen andere kon
zijn dan een beeld te geven van de
ontwikkeling van de Amerikaanse
economie op lange termijn, trokken
journalisten hieruit de conclusie dat
economen een hausseperiode in
Amerika mogelijk achtten van 1950
tot 1960. Waarschijnlijk moest deze
conclusie de vrees camoufleren die
daar te lande in brede kringen be
staat voor een aanstaande econo
mische crisis.
Op dezelfde wijze kan men de
redevoering verklaren die eind April
van dit jaar door Henry Ford Jr.
werd gehouden voor de Amerikaan
se Kamer van Koophandel. In zün
redevoering wilde deze „captain of
industry" het bedrijfsleven blijkbaar
een hart onder de riem steken. Het
is waar, zo zei hü ongeveer, dat
92% van alle badkuipen en 60%
van alle koelkasten ter wereld in
bezit van Amerikanen zijn, dat 2Yz
millioen van onze huizen oliestook-
installatles hebben en millioenen
Amerikanen In auto's rijden, maar
in 21% van onze woningen ont
breekt stromend water, 10 millioen
gezinnen bezitten geen koelkast en
12 millioen gezinnen doen het zon
der wasmachine. Daarom was er
volgens Ford Jr. nog ruimte genoeg
voor grotere voorspoed en hogere
levensstandaard in de V.S.
Wij twijfelen daaraan niet. Waar
wjj wel aan twijfelen is of de pro
ductie kan worden opgevoerd om
dat het tal van consumenten nog
aan de nodige goederen ontbreekt.
Dat zou zo zijn als men zich bij de
productie liet leiden door de behoef
te. In de tegenwoordige economische
structuur gaat de redenering van
Ford Jr. echter niet op.
conjunctuur. De koopkracht loopt
terug cn de verkoop van consump
tiegoederen dreigt te stagneren.
In dit stadium moet Ame
rika zijn export op peil houden.
Een daling zou rampzalige ge
volgen hebben. Men schat dat
van de totale export van dc
V.S. in 1947 zeven milliard dol
lar niet door invoer wordt ge
dekt.
Dit betekent, dat deze leverin
gen worden betaald uit leningen die
Amerika het buitenland heeft ver
strekt of dat het buitenland zijn
Amerikaans bezit opgebruikt. Zon
der bijzondere maatregelen zal men
de export echter niet op peil kun
nen houden aangezien het dollarbe-
zit van Europa smelt als sneeuw
voor de zon. Niet in het minst door
de enorme prijsstijgingen in Ame
rika, waardoor men steeds minder
goederen voor zijn dollars kan ko
pen.
Moeilijkheden
Onder de druk van deze omstan
digheden zal men in Amerika wel
bereid zijn nieuwe leningen aan het
buitenland te verstrekken. Maar
hiermede zijn de moeilijkheden niet
opgelost. Leningen moeten worden
terugbetaald met rente op rente.
Als het eenmaal zo ver is, zal de
goederenstroom in omgekeerde
richting vloeien omdat men in het
internationale verkeer nu eenmaal
slechts met goederen of diensten
kan betalen. Dc hoeveelheid goede
ren. die dan terugvloeit, zal veel
groter zijn dan wat thans Amerika
verlaat. Wij denken hierbij niet al
leen aan de rente die met de ge
leende som zal terugvloeien, maar
ook aan het feit, dat de terug
betalingen zullen plaats vinden in
een periode waarin het prijspeil
aanmerkelijk zal zijn gedaald. Het
tragische in de tegenwoordige si
tuatie is, dat reeds een gerin™ da
ling van de Amerikaanse export de
fatale kringloop van gebeurtenis
sen in gang kan zetten terwijl een
verhoging van de export niet veel
kan bijdragen tot sanering van de
Amerikaanse conjunctuur. Daar
voor is de export van de V.S., hoe
groot ook in absolute zin, een te
onbelangrijk deel van de totale
Amerikaanse productie.
Om al deze redenen is het waar
schijnlijk dat men in Amerika staat
voor grote economische moeilijkhe
den, gepaard gaande met grote so
ciale spanningen, die niet zullen
nalaten invloed uit te oefenen op
het Europese leven. Wanneer deze
moeilijkheden zullen optreden kan
niet met nauwkeurigheid worden
voorspeld, maar het zal goed zijn
het verloop van de gebeurtenissen
met alle aandacht te volgen.
J. KOOPMAN.
Voet aan wal in
„Calicut"
Mcr dan ooit tevoren houden
wij on$ bezig met de gebeurtenis
sen in ,JndiB'\ Aan het eind der
vijftiende eeuw eedijverden zee
vaarders van vele volken zich
de zeeweg naar deze rijke gewes
ten te vinden. Eén van hen,
Vasco da (lama, vertrok in NOT
dus 450 jaar geleden uit. Lissa
bon met vier kleine schepen. Na
een tocht vol gevaren, ziekte,
storm èn avonturen bereikte hij
in 1108 het keizerrijk Calicut op
Cet/lon cn ontdekte daarmee de
weg naar IndiöWij geven
hierbij ecn kort ,^'ias van zijn
tocht.
Natal ontdekt
Op Kerstmis voeren zij langs een
kust, die zü Natal noemdep, d.w.z.
Kerstmisland. De volgende lan
dingsplaats was Sofala, even bezui
den de tegenwoordige Portugees-
Afrikaanse haven Beira. De kleding
der mensen, die daar woonden, was
van blauwe en andorsgekleurdc
zijde, terwijl de mannen tulbanden
op het hoofd droegen. Dit wees op
handel met Arable en „Indië", zo
dat Da Gama meer dan ooit er van
overtuigd was op de goede weg te
zijn.
"Het verdere verhaal van deze
moedige tocht is doorspekt met
gegevens over ziekte (vooral
scheurbuik) en moeilijkheden,
doch ook prettige ervaringen
met inlanders.
Op 24 April 1498 kwamen dc
Portugezen op Ceylon aan. Hier
sprak de loods de klassiek gewor
den woorden: „Terra he de Calicut.
se n&o me engano" (Dit is het land
van Calcicut, als ik my niet vergis).
Vasco da Gama werd op grootse
wijze door dc Indische vorst ont
vangen. Beladen met kaneel en
peper keerde hij naar Portugal
terug.
Dc zeven nazi-leiders Hess, Doe-
nitz, Baldur von Schirach, Speer,
9Yon Ncurath, Funk en Raedcr, zul
len binnenkort per vliegtuig van de
Ncurenbergse gev» ngenis naar de
sombere, gefortlfieerdc gevangenis
van Spandau (Berlijn) worden over
gebracht, doch vlc dag, waarop dit
zal geschieden, wordt zorgvuldig
geheim gehouden.
De zeven oorlogsmisdadigers zijn
slecht te spreken over hun verhui
zing, daar zij in de Ncurenbergse
gevangenis volop tabak kregen en
rrrcer voedsel dan zij te Spandau
zullen ontvangen, waar zij zullen
zijn onderworpen aan de strengere
Duitse gevangenisreglcmenten.
De reden, dat hun overbrenging
zo lang heeft geduurd, ligt in bet
feit, dat de vier bezettingsmogend-
heden het eerst than? na negen
maanden zijn eens geworden over
de wijze, waarop de Nazi-leiders
hun straf zullen ondergaan. Zij zul
len cellulair worden opgesloten,
doch hun werk en lichaamsoefenin
gen gemeenschappelijk in zwijg
zaamheid verrichten. Ook de gods
dienstoefeningen zullen zij gezamen
lijk bijwonen.
Ongeveer 300 ton reliefgocderen,
bijeengebracht door de inwoners
van Albany (V.S.) en bestemd voor
Nijmegen, zün op 3 Juli aan boord
van het stoomschip „YVesterdam"
gebracht.
De lading: omvat kleding:, inge
blikte levensmiddelen, beruwmate-
rialcn, geneesmiddelen en 20.000
paar schoenen en overschoenen.
De „YVesterdam". welke 12.000
ton meet heeft tevens een lading
van 3000 ton graan voor Nederland
aan.boord!
Bedankt voor Marken: F. H. A. v. d.
Wind. cand. te Woerden, Nieuw
Beyerland G. J. Koolhaas te Olde-
broek. Oldebroek K. v. d. Pol te Ede,
Voorthuizen K. v. d. Pol te Ede. Loon
op Zand toez. L. Vroegindewey te
Waddinxveen, Tuil F. H. A. v. d.
Wind, cand. te Woerden, Oirschot C.
A. toez. (nadere beslissing J. A. Als-
mei t te Helena veen.
Dezer dagen was een agent in
Den Haag zich aan het kleden,
toen de rust in de straat verstoord
werd door het geroep van: „houdt
do dief". De agent zag een man
voorbij zün woning hollen, achter
volgd door oen vrouw. De politic
man liet onmiddellijk zijn plannen
om zich verder aan te kleden va
ren, pakte zijn dienstpistool en hol
de op blote voeten cn in overhemd
dc straat op en zette dc achtervol
ging in. Daar de vermoedelijke dief
echter zeer snel bleek cn een af
zakkende broek de agent belette om
zijn topsnelheid te bereiken, werd
de afstand tussen hem dc dief niet
kleiner. Hü loste daarom een waar
schuwingsschot uit zijn dienst
pistool, waarop de dief dc wedloop
opgaf en bleef staan. De vrouw
deelde do agent mode, dat deze man
het rijwiel van haar echtgenoot en
de distributiebescheiden van haar
gezin had verduisterd Hü bleek to
zijn de 27-j. zwervende machlnc-
bartkwerker A. D. van K., die over
gebracht werd naar het politiebu
reau. Bij onderzoek bleek, dat van
K. behalve de bovengenoemde fei
ten nog meer op zijn geweten had,
daar verschillende recherche-afde
lingen zijn opsporing hadden ver
zocht i.v.m. door hom gepleegde rij
wieldiefstallen, oplichting en ver
duistering.
De enorme vraag naar vacantle-
verbRjf had tot gevolg, dat reeds
vroeg in het seizoen vele hotels cn
pensions op dc Veluwe en In de Ach
terhoek waren volgeboekt.
Om zoveel mogelijk tegemoet to
kunnen komen nan de nog niet ver
vulde vraag naar vacanticverblijf
heeft het Gelderse V.V.V.-apparaat
in het kader van tie A.N.V V.-
logiesinlichtingendienst ceil uitge
breid onderzoek ingesteld naar nog
beschikbare Vacnntio-adressen.
In de volgende toeristenoorden ia
nog plaats vrij: Aalten, Arnhem,
Beekbergen, Beek-Ubbergen, Laag-
Soeren. Loenen, Nijmegen. Ooster-
beek. Varsseveld. Voorthuizen, YVa-
geningon, Zutphcn.
Bij alle V.V.V.-bureaux in Neder
land kunnen volledige inlichtingen
worden verstrekt.
In do algemene ledenvergade
ring van de A.V.R.O. welke in
het studiogeboiiw 1© Hilvciisum is
gehouden is het plan geopperd
een gedenkteken op te richten
voor Man Hollander, wijlen Avro's
bekende radio-sport verslaggever,
die zich niet zijji verslagen vnn
interland-voelbalw edstrijden een
ongekende populariteit verwierf.
De heer Hollander is door de
Duitsers weggevoerd en nimmer
teruggekeerd. I)p heer W. Vogt
zeide sympathiek tegenover do
idee van zulk een gedenkteken lo
slaan cn de plannen hiertoe zul
len in het bestuur der A.V.R.O.
worden ovetuogen.
Anthony Leeuwenhoek 6-7 te
Antwerpen; Alphacca uitr. p 5-7
Finltscrre. Arlndne 6-7 te Antwer
pen; Abbcdijk 16-7 te Londen verw.
Alcor thuisr. p 6-7 Fernando No-
ronha; Alkaid thuisr. p 4-7 Fernan
do Noronha. Alphard 5-7 te Para-
nagua; Axeldyk 1-7 te Corpus
Christi; Bosehfontein 5-7 te Loren
zo Marques; Barendrceht 6-7 te
Antwerpen; Btedero 6-7 te Barce
lona; Bengkalis thuisr. p 7-7 Gi
braltar; Bacchus 6-7 v Volos naar
Kimassi; Brastagi 4-7 te Penang;
Castor 7-7 te Aruba; Delftdijk 6-7
te Antwerpen; Danae 6-7 tc Car
tagena; Erasmus 7-7 tc Colombo;
El Libertador 5-7 te Macassar;
Euterpe 6-7 v Lissabon n Hoek van
Holland; Eemdijk 5-7 te Baltimore;
Gouwe 5-7 v Delfzijl n Stettin;
Grootekerk 5-7 te Melbourne, Hugo
de Vries 6-7 v Suez n Sjanghai;
Hilversum 5-7 v Sfax n Nederland;
Ittcrsum uitr. p 5-7 Finistcrrc;
Ilos n Gibraltar, p 6-7 Dungcness;
Iris 5-7 v Triest n Fiume; Jupiter
6-7 v Curacao n La Guaira: Johan
van Oldcnbarnevelt p 6-7 Algiers;
Kota Gede uitr. p 6-7 Dungcness;
Klipfontein 6-7 v Port Said; Ka-
merlingh Onnes n New York 6-7 te
Singapore; Lecghwater n Perzische
Golf p 6-7 Gibraltar; Lely G-7 te
Porto Alcgre; Manoeran 6-7 tc Soe-
rabaja; Meliskerk n Sydney p 5-7
Perim; Maaskerk 6-7 v Lagos naar
Port Harcourt; Nigerstroom 7-7 te
Lobito; Ntfkerk 6-7 te R'dam;
Noordam n New York p 6-7 Scllly;
Ophir 5-7 tc Saerabaia; Overijssel
6-7 te Basru; Parkhaven 7-7 te
Santé Fó; Pericles 4-7 te Coquim-
bo: Prins v. Oranje uitr. 6-7 150
mijl W.N.W. v Land's End; Prins
Willem IV 5-7 550 mijl \V. v Sclllv;
Rocpat 7-7 te Tarakan; Robert
Fruin 5-7 v Semarang n Soerabaja;
Ruys 6-7 te Rio de Janeiro; Ron-
sum 5-7 v IJmuiden n Stettin;
