DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
1
„Alle andere mogelijkheden
waren uitgeput"
Hevige tegenstand bij
Malang en Medan
Troepentransportschip is
geen pleziervaarder
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
Donderdag 24 Juli 1947,Nr. 702 6e Jaargang
ARBITRAGE WAS NIET MEER
MOGELIJK
Nederland draagt
verantwoording
Voor de UNO?
Weinig nut!"
Omgeving van Soekaboemi geheel
in Nederlandse handen
Spoedig einde van
verzet?
Ook de Zuiderkruis"
verre van ideaal
Verbetering is
mogelijk
Bonnen voor tabak
en een ei
Geheel Oost-Java
afgesneden
Soevereiniteit
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 0.31 per week
of f per kwartaal Losse nummers 10 ct.
Red. en Adra.: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Tclef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
Dr. Beel over politionele actie
Wanneer U, U rekenschap geeft van onmiddellijke aanleiding en die
pere oorzaak van het uitgebroken conflict, dan zal het U duidelijk zijn,
dat de vraag, of de Republiek mag voortgaan vijandelijkheden tegen onze
krijgsmacht, tegen de Mallnogebieden en tegen de bezette gebieden te
plegen of te doen plegen geen is voor arbitrage. Het vraagpunt of de
Nederlandse souvereiniteit gedurende de overgangstijd nog bestaat, Is
evenmin voor arbitrage vatbaar. Het Is uitgangspunt van do gehele
overeenkomst van Linggadjatl geweest.
beleid der regering werd blijk
baar door de meerderheid der
Kamer aanvaard.
Aldus de minister-president dr.
L. J. M. Beel, in de regeringsver
klaring over de politionele actie in
Indonesië, welke hij in de Tweede
Kamer voorlas. De verklaring luid
de verder:
Op 10 Juli mocht ik verklaren,
dat de regering bereid was in het
schrijven van de eerste minister van
de Republiek Indonesia van 8 Juli
de mogelijkheid ener gunstige wen
ding te zien.
Het was weliswaar niet in alle
opzichten bevredigend, doch scheen
tot de uitvoering van Linggadjati
te kunnen meewerken mits ons
nog op zeer korte termijn op enige
essentiële punten voldoening werd
verschaft, mits het ten spoedigste
in daden zou worden omgezet, en
tenslotte onder het voorbenoud dat
vóór alles, en onder meer, de on
middellijke staking van vijandelijk
heden met inbegrip van de vernie
lingen en de vijandige propaganda
was te verwachten.
Ik moest toen verklaren, dat de
regering, indien het uiteindelijk on
mogelijk zou blijken door onderhan
delingen tot een goede uitvoering
van Linggadjati te geraken, op
grond van haar verantwoordelijk
heid noodgedwongen als uiterste
maatregerhaar militair machtsmid
del, zij het zo beperkt mogelijk, zou
moeten aanwenden. Doelstelling
zou zijn: het opheffen van de nood
toestand het scheppen van be
tere voorwaarden ter uitvoering
van Linggadjati desnoods zonder
medewerking van de wederpartij
en het streven daarna, samenwer
king ook met de Republiek in fede
ratief verband mogelijk te maken.
De Kamer heeft na de be
raadslaging geen uitspraak ge
daan. Evenmin is enige uit
spraak van haar gevraagd, het
Bevin over Indonesië:
De Britse mioister van buiten
landse zaken, Ernest Bevin, beeft
Woensdag in het Lagerhuis ver
klaard, dat de Nederlandse rege
ring „goede nota" heeft genomen
van het Britse aanbod om goede
diensteD te verlenen b\j een oplos
sing van de Indonesische kwestie.
Bevin zeide vervolgens: „Ik houd
ten nauwste contact met de gebeur
tenissen en zal geen enkele gele
genheid laten voorbijgaan om een
vreedzame oplossing tot stand te
brengen. Op dit ogenblik kan ik
echter geen enkel gezichtspunt
naar voren brengen aangaande de
snelste en beste weg om dit con
flict te doen eindigen."
Op desbetreffende vragen ant
woordde Bevin, dat hij de mogelijk
heid om de zaak voor te dragen
aan de UNO ernstig overwogen had.
„Natuurlijk schakel ik deze oplos
sing niet uit, maar ik moet mij
hierbij laten leiden door de onder
vinding."' Verschillende kwesties
welke de laatste tijd voor de vei
ligheidsraad gebracht zijn, werden
toch niet op definitieve en vreed
zame wijze opgelost!
Thomas Driberg (Labour) vroe^
aan Bevin of hij bereid was Sjabrir
te ontmoeten, indien deze Engeland
zou bezoeken. Hij wilde vervolgens
van Bevin de verzekering hebben,
„dat nu de oorlog in feite begonnen
is, Engeland geen wapen of uitrus
tingen meer zal leveren voor de
Nederlandse troepen en ook geen
Nederlandse troepen meer voor trai
ning in Engeland zal toelaten". Mi
nister Bevin antwoordde: „ik
voel geen neiging bedreigingen van
welke aard dan ook te uiten. Soetan
Sjabrir is momenteel geen eerste
minister en ik geen daarom geen en
kel nut ontdekken in een ontmoe
ting met hem. Wij werken op dit
ogenblik aan een andere methode,
die meer geëigend is, indien zy
tenminste uitvoerbaar zal blijken.
Ik zou er daarom in dit stadium niet
veel voor voelen mij aan een be
paalde beslissing welke de regering
mij zou doen nemen te binden".
Koningin weer naar het
Loo terug
De secretarie van H.M. de Ko
ningin deelt ons mede. dat hare ma
jesteit de Ruygenhoek weer heeft
verlaten. Aanvankelijk lag het in de
bedoeling van de koningin enkele
weken aan zee door to brengen.
Daar echter de zeelucht minder ge
schikt voor haar bleek te zijn, is de
koningin thans naar het Loo terug
gekeerd.
Weer correspondentie
Na 8 Juli heeft zich weer enige
correspondentie tussen de It. gou
verneur-generaal en de regering der
Republiek ontwikkeld. Op 15 Juli
heeft de lt. gouverneur-generaal
aan de minister-president van de
Republiek twee documenten voor
gelegd; één betrof de op te richten
gendarmerie, thans „bijzondere po
litie" genoemd, hot tweede de sta
king dér vijandelijkheden.
Het. antwoord van de Republiek
valt weer terug In de onaanvaard
bare stijl der stukken, ontvangen
vóór 8 Juli. Het lijkt, oppervlakkig
beschouwd, niet onredelijk, doch
blijkt nauwkeuriger beschouwd, in
wezen onbevredigend en met letter
en geest van het bij Linggadjati
overeengekomene in strijd.
Wat de eerste Nederlandse eis
betreft: De regering zocht een op
lossing van het vraagstuk der bin
nenlandse veiligheid, welke in over
eenstemming met de grondwet, het
handvest der UNO en Linggadjati
recht doet wedervaren en erkent de
uitoefening de facto van het gezag
der Republiek over het haar toege
wezen gebied.
Een goede oplossing in deze geest
Is noodzakelijk voor de opbouw der
nieuwe rechtsorde voor de waar
borg der fundamentele rechten van
burgers, volksgroepen en volkeren
volgens Linggadjati vereist voor
economisch herstel en wederopbouw
van Indonesië voor de terugkeer
naar de ondernemingen en voor
de vermindering der krijgsmacht.
Het republikeinse tegenvoorstel
miskent echter of laat ten hoog-
X üil
ste slechts ruimte voor een formele
erkenning van deze verantwoorde
lijkheid der Nederlandse regering,
aangezien het elk gemeenschappe
lijk optreden tot waarborging van
orde en veiligheid verhindert. Zo
zouden aan de Nederlandse rege
ring en straks aan de federale re
gering de machtsmiddelen onthou
den blijven om haar rechtsplicht te
vervullen.
Het Nederlandse voorstel erken
de, dat de zorg voor orde en veilig
heid in eerste instantie de taak van
de politie der staten is, het repu
blikeinse tegenvoorstel wenst deze
als de uitsluitende taak van de po
litie der verschillende deelstaten te
zien.
Zo zou aan de Nederlandse re
gering en, na de overgangstijd, aan
de federale regering élke mogelijk
heid ontnomen worden verantwoor
delijkheid voor orde en veiligheid te
dragen.
Hierin openbaart zich de
diepere oorzaak van het ge
schil: de Nederlandse regering
heeft te handhaven de haar ge
durende dc overgangstijd toe
komende en bij Linggadjati be
vestigde souvereiniteit de
republikeinse regering eist nu
al souvereiniteit op, welke na
de overgangstijd is toegedacht
niet aan haar, doch aan de
nog te vormen regering der
Verenigde Staten van Indone
sië.
Het optreden der republiek op het
gebied der buitenlandse betrekkin
gen geeft van dit verkeerde inzicht
ruimschoots blijk.
Zie verder pag. 2
Morele nederlaag
„Het regeringsbesluit is een
morele nederlaag, welke wij
allen hebben gejeden. De
noodzaak om geweld te ge
bruiken voelt het Nederlandse
volk als een schade aan zijn
ziel. Aan een toekomstig sa
mengaan doet deze beslis
sing in sterke mate afbreuk."
Prof. Logemann tijdens
Kamerdebat.
Terwijl de Nederlandse troepen op Java en Sumatra over het geheel
genomen snel doorstoten, biedt de T.R.I. bij de belangrijke plaatsen,
Malang (Oost-Java) en Medan (Oost-kust van Sumatra) hevige tegen
stand. Bü het belangrijke knooppunt van wegen Soekaboemi (Zuid-West-
Java) is volgens Nedcrlandsche oorlogscorrespondenten de Republikeinse
tegenstand definitief gebroken. Voor dc Republikeinen de stad ontruim
den hebben zij het hoofdpostkantoor in de lucht laten vliegen cn de
Chinese wijk in brand gestoken. De spoorweg bleef echter intact en kort
na de aankomst der Nederlandse troepen reed de eerste Nederlandse trein
de stad binnen.
De ministers Jonkmann (Overzeese Gebiedsdelen) en Boetselaer van
Oosterhout (Buitenlandse Zaken) begeven zich naar de Tweede Kamer,
waar minister-president dr. L. J. M. Beel Dinsdagmiddag een regerings
verklaring over Indonesië aflegde.
In de plaats Arnhemia. bij Medan,
zijn honderd woningen m brand ge
stoken. Leden van het Volksleger
hebben er flessen met vloeibare
brandstof in geslingerd, aldus wordt
van officiële Nederlandse zijde ge
meld.
De Republikeinen bieden hier
zware tegenstand, volgens neutrale
waarnemers.
Drie dagen na het begin van
de „politiële actie" voorspellen
neutrale waarnemers in Batavia,
dat de militaire ineenstorting
van de Republiek binnen een
week verwacht kan worden.
Volgens berichten te Batavia is
De regering heeft onlangs uit het Amerikaans koopvaardyschepen-
surplus een drietal Victory-schepen aangekocht, die, verbouwd als troe
pentransportschepen, onder de namen Grote Beer, Waterman en Zuider
kruis. tussen Nederland en Indonesië zullen gaan varen. De Zuiderkruis
vertrok op 11 Juni met 1500 soldaten (1400 minderen en 100 officieren
en onderofficieren) van Rotterdam naar Tandjong Priok cn ls inmiddels
daar aangekomen. Over deze eerste reis van de Zuiderkruis is enige
deining ontstaan, doordat enige bladen brieven van opvarenden publl-
ceeerden, waaruit bleek, dat de omstandigheden aan boord verre van
ideaal moeten zyn geweest.
rende de overtocht van- Aden naar
Sabang. Op de Indische Oceaan
woei een harde wind soms tot
kracht 7 de zee was hoog en het
schip ging geweldig te keer. Daar
het bovendien gloeiend heet was,
kan men zich voorstellen, dat de
soldaten, door zeeziekte te beroerd
om aan dek te komen, in de snik
hete ruimen diep-ellendige dagen
hebben beleefd.
De Zuiderkruis is dus niet be
paald een pleziervaarder en daar zij
met haar zusterschepen Waterman
en Grote Beer de tijd zal moeten
uitdienen op de route Nederland—
Indonesië, vragen wij ons af, of het
niet mogelijk is, zodanige voorzie
ningen te treffen, dat het verblijf
aan boord'wat gerieflijker wordt.
Men zou het maximum-aantal te
vervoeren soldaten tot bijv. duizend
kunnen beperken. Dit cijfer lijkt ons
ruim genoeg. Wanneer men de min
dere soldaten bovendien toestaat
niet alleen op het voordek, maar
ook op het achterdek te verblijven,
wordt o.i. aan het probleem ruimte
gebrek in niet onbelangrijke mate
tegemoetgekomen.
Voorts kan men het verblijf in de
ruimen veraangenamen, door naast
de normale luchtverversingsinstal
latie nog enige zuig- en persfans bij
te plaatsen voor het wegzuigen van
bedorven en het invoeren van ver
se. desnoods gekoelde lucht
Het tekort aan drink- en waswa
ter zou men kunnen ondervangen
door extra-zoetwatertanks in te
bouwen en wel zodanig, dat de sta
biliteit gunstig wordt beïnvloed
Onze briefschrijver hoorde een lid
van de bemanning zeggen, dat de
Zuiderkruis een „rot-schuit" was
Ook wij kregen inzage van brie
ven. aan boord van de Zuiderkruis
geschreven, waarin een soldaat een
uitvoerig relaas geeft van zijn erva
ringen met dit troepenschip opge
daan. Onze conclusie is, dat de Zui
derkruis al even ongemakkelijk
moet zijn als alle andere tot troe
penschip verbouwde vrachtboten,
die alreeds enige jaren in de vaart
zijn.
Hoe kan het anders. Wanneer voor
het comfortabel vervoeren van 1100
mensen een 36.000 ton metend schip
als de Nieuw Amsterdam nodig is,
kan een ieder begrijpen, dat het sa
menpakken van 1500 reizigers op
een vrachtboot van even 7000 ton
bruto tot minder prettige toestanden
moet leiden.
Onze briefschrijver van de Zui
derkruis vertelt, dat in het ruim
midscheeps de manschappen met
vieren boven elkaar slapen en er
tussen de kribben voldoende door
loopruimte is. In het ruim ernaast
echter, aldus zegt hij, kunnen ze d'r
plezier op. want daar slapen ze met
vijven boven elkaar en langs de
kribben kan men bijna niet lopen.
Over het eten heeft hij niets dan
lof; alleen het brood was in het be
gin wat te krap toegemeten. Dat
men zich met zeewater moet wassen
noemt hij een'groot ongerief, even
als het behelpen aan dek. waar door
de vele dekuitrustigen bijna geen
vrije ruimte is. De toestand aan
boord is het slechtst geweest gedu-
om mee te varen. De zeeman doelde
op de rankheid van het schip, ver
oorzaakt door het feit. dat een Vic-
tory-schip als de Zuiderkruis, ook
al is het „volgeboekt" met soldaten,
op geen stukken na aan zijn volle
laadvermogen van ruim 10.000 ton
komt. Op de Zuiderkruis heeft men
dit bezwaar al enigszins willen on
dervangen door het plaatsen van
massiefbetonnen banken. Het mee
nemen van meer zoet water als bal
last zal de stabiliteit echter ook ten
goede komen.
Wy beseffen zeer wel,- dat deze
voorzieningen, indien technisch uit
voerbaar. veel geld zullen vergen.
Wy menen echter, dat hierop niet
gekeken mag worden als het er om
gaat een gerieflijker overtocht te
bereiden aan duizenden Nederland
se soldaten, die opgeroepen worden
twee jaren lang een uiterst moei
lijke taak te verrichten in het slo
pende Indische klimaat.
Koelinstallatie haperde
Over de klachten betreffende
„Het Zuiderkruis", meldt men ons
van officiële zijde:
„Het Zuiderkruis" is een schip
der z.g, „Victory-klasse". Schepen
van deze klasse werden gedurende
de laatste oorlog door de geallieer
den gebruikt bij troepenverplaat
singen in de Pacific. „Het Zuider
kruis" is enige tijd geleden door de
Nederlandse regering overgenomen.
De Amerikaanse legerleiding ver
voerde op dergelijke schepen per
keer meer militairen, dan than3 ge
schiedt bij de troepenzendingen
naar Indonesië. De accomodatie
werd in Nederland aanzienlijk ver
beterd.
Over het gehele schip is. in
verband met het tropisch kli
maat. een luchtkoelinstallatie
aangebracht. Het vermoeden
bestaat, dat deze installatie ge
durende de laatste reis geha
perd heeft.
De mededeling, dat onze mili
tairen moesten slapen op stro of
hooi kan met de meeste stelligheid
worden tegengesproken.
De legersteden bestaan uit „Stan-
dies" of hangmatten.
Ook de officieren vinden een
onderkomen in de ruimen.
Gedurende de laatste reis onder
vond „Het Zuiderkruis" veel hinder
van het slechte weer in de Indische
Oceaan door het intreden van de
West-Moesson.
Het onderzoek in deze kwestie
duurt voort, zodat nadere gegevens
tegemoet kunnen worden gezien-
de val van Malang, het republi
keinse bolwerk op Oost-Java,
aanstaande, terwijl, naar ver
luidt. de tangbeweging van de
Nederlandse troepen van Sema-
rang naar Djogjakarta snelle
vorderingen maakt.
Na de bezetting van de grootste
plaatsen op Oost-Java, binnen 48
uur na de eerste amphibielanding,
zijn de Nederlanders thans ten Zui
den van Lawang in hevige gevech
ten gewikkeld met de Republikei
nen, die de toegang tot Malang wan
hopig verdedigen. In Midden-Java is
de tangbeweging van Semarang uit
tenminste tot halverwege Djogja
karta en Soerakarta gevorderd.
Volgens het Republikeinse leger
communiqué zijn vele burgers, on
der wie enige Chinezen, gedood toen
Nederlandse vliegtuigen de stad Ga-
roet bombardeerden. Gebouwen in
de stad werden vernield. Tevens
werd gemeld, dat de plaats Soeme-
dang 35 km. N.O. van Bandoeng, in
brand stond, nadat Nederlandse een
heden met vijftig tanks hier waren
gepasseerd bij het oprukken naar
Cheribon.
Twee verklaringen
Het officiële Nederlandse commu
niqué en ook andere berichten, die
Batavia bereiken, melden, dat de
weerstand der Republikeinen niet zo
groot is geweest als verwacht werd.
■Waarnemers hebben hiervoor twee
verklaringen:
1. De Republikeinse troepen zijn
te slecht uitgerust cn te onvoldoende
georganiseerd om de aanval van een
modern gemechaniseerd leger te
weerstaan.
2. Daar zij er zich van bewust
zijn de oprukkende Nederlanders
niet te kunnen tegenhouden, iaten
de Republikeinse troepen toe, dat
de grote steden van Java bezet wor
den en bieden zij slechts zoveel te
genstand als nodig s om hun strijd
krachten te verspreiden alvorens een
volledige guerilla te beginnen. Hi«r-
mee zouden zij de Nederlanders
wellicht jaren kunnen bezig hou
den, terwijl Nederland er econo
misch door wordt uitgeput, totdat
het instemt met buitenlandse be
middeling.
De komende weken zullen leren,
welke verklaring de juiste is.
Het centraal distributiekantoor
deelt mede, dat gedurende het tijd
vak van 24 Juli t.m. 9 Aug. a.s. de
bonnen „Tabak H31" cn „Tabak
H32" der tabakskaait elk recht ge
ven op één rantsoen sigaretten of
kerftabak. Bon „Tabak H35" van
de gecombineerde kaart is aange
wezen voor twee rantsoenen siga
retten of kerftabak.
Voorts zijn gedurende bovenge
noemd tijdvak de bonnen „H 04
reserve". „H 07 reserve" cn „H 14
algemeen" van de bonkaarten voor
voedingsmiddelen geldig voor het
kopen van een ei per bon.
In het comité ter huldiging
van Sol. Kinsbergen ter gelegen
heid van zijn 80ste verjaardag op
Vrüdag 2.5 Juli. heeft zitting geno
men de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, dr. J.
J. Gielen.
Marijke, het jongste prinsesje, heeft
een ernstige oog-operatie moeten
ondergaan, doch is thans genezen
thuis gekomen. Alet grote vreugde
is zij daar door prinses Juliana,
prins Bernhard en haar zusjes
begroet.
Nog geen guerilla
De Nederlandse strijdkrachten
hebben geheel Obst-Ja\a afgesne
den, zo heeft lt. generaal Spoor
vandaag meegedeeld. Aan het front
van Soerabaja zfjn vier steden be
zet en tevens vier steden op West-
Java.
Generaal Spoor deelde mee dat
de Nederlanders gistermiddag de
havenstad Cheribon hadden bezet.
Tijdens zijn opmars langs de weg
van Bandoeng door het West-Ja
vaanse bergland heeft hot leger
zich meester kunnen maken van
dertigduizend ton rubber.
De operatics op Java en Su
matra zullen beperkt blijven.
De gehele republiek zal niet
worden bezet, aldus generaal
Spoor.
Er zijn geen tekenen, die er
op wezen, dat zich een ^uerilla
ontwikkelt, doch zuiverings-
oDcrat.ies zouden wel noodzake
lijk zyn.
De operaties van Padang uit had
den alleen ten doel de bezette zone
uit te breiden terwille van de voed
selvoorziening. Aan de rand van dc
zone duurden de gevechten nog
voort.
Disciplinaire maatregelen zullen
worden eenomen tegen de Neder
landse vliegers, die een trein en
enige voertuigen hebben beschoten.
Generaal Spoor weigerde zich er
over uit te laten, of de eenheden,
die van Semarang naar het Zuiden
oprukken Djogjakarta en Soera-
ka»-*a -uilen gaan bezetten.
Op Sumatra hebben drie colonnes
bii de oliehaven van Palembang
olievelden van de Shell en dc Stan
dard Oil bezet, zonder dat ernstige
tegenstand werd geboden.
Republikeinse berichten, dat Ne
derlandse vliegtuigen Indonesische
steden bombarderen, zijn grove leu
gens. verklaarde generaal Spoor.
Er ziin alleen vliegvelden bescho
ten. Hij beschreef de toestand in
de bezette steden van West-Java
als rustig. De bevolking is hulp
vaardig. De commandant van Me
dan had geen melding gemaakt van
ernstige tegenstand.
Doodstraf geëist
tegen mensenjager
Voor het bijzonder gerechtshof in
's Hertogenboscb stond terecht de
38-jarige Amsterdamse timmerman
J. Groot, die vrijwillig dienst had
genomen in het kontrolkommando
van de zgnt zwarte politie uit Om
men. Hij was opgeklommen tot
„oberwachmann" en ontwikkelde
als zodanig grote activiteit bij raz
zia's in Tilburg. Almelo, Hengplo,
Oldenzaal enz. Binnen negen maan
den leverde hij 200 jonge mannen
aan de Duitsers uit en trad daarbij
zeer hardhandig op. Steeds had hij
zyn pistool in handen en gebruikte
hij termen als: „Ik za| schieten tot
de damp uit je keel vliegt". De ad
vocaat-fiscaal was van oorleel dat
deze man in de maatschappij nio*
meer thuis behoort en eiste de
doodsjtraf.
Utrechts student doet
poging tot moord
Gistermiddag vier uur was de 19-
jarige student A. K. uit Utrecht in
de huishoudschool te Sneek op be
zoek om zijn verloofde mej. M. van
der Z., die hem had afgeschreven,
nogmaals te spreken. Op de mede
deling van het meisje, dat zij de
verloving toch wilde verbreken trok
de joneeman een revolver en loste
een schot op haar. dat door beide
longen ging. Daarna schoot hij
zichzelve dood. De toestand van het
meisje is redelijk wel.
W hebben de regerings-
V V verklaring in de Twee
de Kamer met alle aandacht gele
zen, welke deze ernstige materie
vereist. Wij stellen voorop, dat wij
haar, evenals de radiorede van mi
nister Beel van Zondagavond, waar
dig van toon en duidelijk van in
houd vinden. Z\j is het werk van
eerlijke mensen, die voor zichzelf
van de juistheid van hun stand
punt en hun handelwijze overtuigd
zyn. Deze mensen te beschuldigen
van het voeren van „een koloniale
oorlog" is een aparte leugen.
Nieuwe gezichtspunten heeft do
regeringsverklaring niet geopend;
wy hadden dit ook niet verwacht.
Zij heeft ons niet duidelijk gemaakt,
wat de reden is, dat dc Kamer nu
pas byeen is geroepen, d.w.z. nu het
onherroepelijke is geschied. Wy ble
ven bij onze in onze beschouwing
van Zaterdagavond uitgedrukte op
vatting. dat de geest van ons
democratisch staatsbestel een be
slissing van de Volksvertegenwoor
diging had geëist, ook al twyfclen
wij er niet aan, dat de regering
formeel volkomen ln haar recht
staat.
Dit ls trouwens een probleem, dat
ons en misschien ook velen on
zer lezers, die de laatste dagen in
een ernstig gewetensconflict zyn
verwikkeld geraakt bovenal
bezighoudt. Is onze regering mis
schien niet al te formalistisch ge
weest? Tenslotte is onze minister
van overzeese gebiedsdelen een emi
nent jurist en voor juristen heeft
een formule een eigen waarde. Wh
vinden dit formeel juridische b v. al
dadelijk terug in dc (ook politiek
overigens wel) begrypelykc hard
nekkigheid, waarmee de regering
het gebruik van de term oorlog
vermijdt cn aan die van politio
neel optreden vasthoudt. Wij
erkennen gaarne, dat een oorlog al
leen mogclyk is tussen twee soeve
reine staten, maar wy kunnen aan
de andere kant het soort van ge
wold. dat op hot ogenblik in Indo
nesië wordt toegepast, voor ons ge
voel en ons verstand heel moeilyk
meer onder de onschuldige naam
politioneel optreden vatten.
Dit geeft ons een ongezochte
overgang naar het volgende. De le
zing van de regeringsverklaring
heeft ons nog weer eens bevestigd,
dat de kern van het geschil, dat tot
de militaire actie heeft geleid, is ge
legen in het begrip soevereini
teit. Onze regering beroept zich
op haar soevereine rechten
cn plichten, zy verwijt de rege
ring van de Republiek, dat deze zich
een soevereiniteit heeft
willen aanmatigen, die
haar rechtens niet toekwam. Ook in
dit geval zijn wij weer overtuigd,
dat onze regering juridisch
sterk staat.
En tóch z\jn wij niet bevredigd.
Want wy- zijn er nu* eenmaal van
overtuigd, dat als men ooit tot een
betere verhouding tussen volkeren
en staten wil komen dit tot dusver
gegolden hebbende begrip der vol
strekte soevereiniteit van iedero
staat zal moeten worden losgelaten.
Onverschillig of men een regionale
(Benelux) of een continentale (Ver
enigde Staten van Europa) dan wel
een wereldorganisatie (Verenigde
Naties) voor wenselijk en mogelijk
houdt, zal Tnen een inperking van
de soevereiniteit van ieder lid van
zo'n organisatie hebben te aan-
vaarden. Laten wjj het maar duide
lyk zeggen: wie progressief wil
denken, moet de volstrekte soeve
reiniteit als een verouderd begrip
beschouwen. Wjj weten heus wel,
dat het zover nog niet is c n wie
illusies mocht hebben,
die denke maar eens aan
de Sow jet-Unie en haar
gebruiken van het recht
van veto, maar dat lieemt niet
weg, dat het naar onze mening die
kant op moet. Bovendien menen
wy, dat de kleinere en zwakkere
staten hier het voorbeeld moeten
geven, wij denken realistisch ge
noeg om niet te weten, dat de groto
mogendheden nog moeilijker tot
deze zelfoverwinning kunnen ko
men.
Daarom vinden wy het zo tra
gisch, dat een kleine staat als Ne
derland met een grote traditie in
de stryd voor een betere wereldorde
en een jonge staat, die geboren is
in een na-oorlogse wereld en waar
van men dus zou kunnen hopen, dat
hij niet belast was met het voor
oorlogse soevereiniteitsbegrip, nu
warempel weer slaags raken (in de
letterlijke zin van het woord!) over
die soevereiniteit, waarvan de een
niet wil loslaten en de ander het
volle pond, dat hem niet eens toe
komt, wil hebben.
En ziet, nu kunnen wij verklaren,
dat het zo gelopen is, wij begrijpen
de verantwoordelijkheid, die rege
ring en onderhandelaars te dragen
hebben gehad, wy kunnen ons best
voorstellen, dat hun geduld is uitge
put geraakt, wij twijfelen er niet
aan, dat de meerderheid van de Ka
mers en van het Nederlandse volk
zich achter de politiek van de re
gering zullen plaatsen of hebben
geplaatst en tochhebben wij
het gevoel, dat wij te kort
geschoten zijn al heeft ons
land ook nog zo zeer, wat tot dus
ver recht was, aan zijn zijde.
Wij hebben behoefte dit eerlijk
uit te spreken. Wy zyn er trouwens
vast van overtuigd, dat de over
grote meerderheid met dit gevoel
van onbehagen heeft te worstelen.
Alleen de die-hards van rechts en
van links behoeven over dit pro
bleem niet na tc denken.
En wanneer wy horen, dat in het
buitenland stemmen van teleurstel
ling zich doen horen, dan komt het
ock daar voort uit de omstandig
heid, dat men vindt, dat wy te kort
zyn geschoten, dat men blijkbaar
van ons meer had verwacht.
Warm
Weersverwachting van De Bilt,
geldig tot Vrijdagavond.
Windstille nacht met plaatse-
lijk nevel of mist. Morgen over- i
dag over het algemeen zonnig
weervrijwel nergens buienvor- jj
ming. Temperatuur vooral in het*
Zuiden en Oosten van het fond ij
oplopend tot hoge waarden. Aan ji
de kust tijdelijk zeewind, overi- h
nerts weinig wind.
