DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Djogjakarta wenst arbitrage,
geen bemiddeling
PERRY
AMERSFOORT
stemming in Batavia
Spiegel der wereld
Egypte wenst terugtrekking
der Britse troepen
Krijgt ondergedoken officier
geen vergoeding?
Grote verjaardagstaart voor
Prinses Irene
Republiek acht zich niet meer
door Linggadjati gebonden
Aanbod van USA
ook aan Djogja
Sjahrir en Salim
naar Lake Success
Nokrasji Pasja in
Veiligheidsraad
OokMarijkefeestte
mee
Oplichter gepakt
Aan Nederland de
eerste stap Gani
Besch u Idigingen
van weerszijden
Weer een explosie
in Jeruzalem
Russen confisceren
in Oostenrijk
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
of 4.— per kwartaal Losse nummers 10 ct.
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
V oensdag 6 Augustus '47 Nr. 713 6e Jaargang
Red. en Adm.: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
Sjarifoeddin heeft gisteren in de zitting van het werkcomité van het
K.N.I.Pgezegd dat de Republiek geen bemiddeling zal aanvaarden,
maar alleen arbitrage door een commissie die door de U.N.O. benoemd
is. De Republikeinse regering zal spoedig bekend maken tot welke lan
den zy zich zal wenden om arbitrage te verkrygen, zo meldt Antara.
Sjarifoeddin herhaalde dat de Republiek zich niet meer door Linggadjati
aan het lidmaatschap van de Verenigde Staten van Indonesië gebonden
acht, niaar volkomen onafhankelijkheid wenst, en eigen buitenlandse
vertegenwoordigers wil hebben.
Nadat Hatta de noodzakelijkheid
betoogd had, dat de Nederlanders
zich terugtrekken on de vroegere
demarcatielijnen, besloot hij zijn
rede met de woorden: „Ik weet, dat
er onder ons heethoofden zgn, maar
wij moeten er ons toch op toelegden
het hoofd koel te houden. Een
vreedzame regeling is te verkiezen
boven een oorlor. Dat mag ons
echter niet weerhouden in de over
tuiging dat de overwinning aan ons
zal zijn. omdat het recht aan onze
zijde is."
Djogja's afwijzing van bemidde
ling kwam nog vóór het officiële
aanbod van de U.S.A. Walter Foote
de Amerikaanse consul-generaal te
Batavia, heeft gisteren dr. Ganl er
van in kennis gesteld dat het aan
bod van „goede diensten" ook geldt
voor de Republiek.
Mohammed Hatta, de Rcpubli-
kleinse vice-president, heeft giste
ren in een rede te Fort de Koek
(Sumatra's Westkust) gezegd:
„Wij moeten, overeenkomstig de
wens van de Veiligheidsraad, vijan
delijkheden vermijden, maar wan
neer de Nederlanders ons aanvallen
zullen wij weerstand bieden. Het
Indonesische volk verlangt naar
vrede, maar het zal zich paraat
houden voor elke Nederlandse pro
vocatie. De Nederlanders hebben
talrijke steden bezet, maar onze
soldaten zijn er in geslaagd hun
verbindingen af te snijden. Wan
neer de Nederlanders zich geïso
leerd zien, zouden zij hierin een
voorwendsel kunnen vinden om aan
te vallen. Laat ons dus waakzaam
blijven."
Palestina
17 ASCISME in
1 Europa de
oorlog Joden strij
den mee in de ge
allieerde legers.
1-^.V-n Doch hun trouw
k 1\aan de democratie
Bfeh. ir3Smocht niet baten.
BSi Dat zij 55 milliocn
w <n tMC™ pond sterling had-
Un jBajfl den belegd m Pa
lestina. 175.000 II A.
woestijngrond in cultuur hadden ge
bracht; nederzettingen gesticht, ste
den gebouwd, een universiteit opge
richt het had alios zo weinig te
betekenen in een wereld, waarin het
Mohammedaanse fanatisme ener
Arabische Liga de politiek bepaalt
der grote mogendheden.
Dat er Joden zijn, die radeloos en
redeloos zijn geworden wie zal er
zich over verbazen.
Enkelen onder hen, geboren als
socialisten in Zion. verloren hun
ideaal Teleurstelling en leed dwong
hen tot illegale handelingen. Het En
gelse bezettingsleger beschouwde
Arabieren en Joden gelijk, 't Moest
zorgen voor orde en rust en waken
tegerx clandestiene immigratie Juist
na 4te7.p oorlog werd dc drang om
het heilige land te bereiken onweer
staanbaar bii duizenden en mot sche
pen vol togen zij naar de Palestijnse
kust De Engelse vloot maakte jacht
op ze en bracht ze ot> naar Cyprus.
Duizenden Joden verdreven van huis
en haard, arm als de mieren, maar
met nog écn hoop Zion moes
ten stranden aan de kust van het
beloofde land. De „Exodus" een
paar dagen geleden terug naar de
Franse haven, waar vandaan het was
vertrokken. Een schip tot berstens
toe gevuld met Joodse mannen, vrou
wen en kinderen Dat deed het En
geland van Balfour dat in 1917
de Joden een nationaal Thuis beloof
de. doch sindsdien met de Joodse be
langen heeft gesold, vergeefs heeft
gepoogd de Joodse kool en de Arabi
sche geit te sparen.
OOK in Palestina ontstond onder
grondse activiteit De Haganah,
de ..officiële" illegale organisatie, op
gericht met het doel om zelf voor be
scherming te zorgen tegen Arabische
agressie, ook om de clandestiene immi
gratie in dp hand te werken en ille
gaal aangekomen Joden te helpen,
werd zelfs door de Engelsen min of
meer ..geduld".
De Irgoen Zwai Leoemi (De Natio
nale Militaire organisatie) echter is
vervallen tot het onduldbare uiterste
en veroorzaakt sinds lang door ge
welddaden. onrust en zaait haat. De
Joodse Gemeenschap keert unaniem
de handelwijze van de Irgoen af. de
Haganah heeft zich eveneens tegen
haar gekeerd. Zij, de Irgoen-lcdcn en
die van de Stemgroep, zijn echter de
bezetenen, die vergiftigd zijn door
fascistische ideeën, desperado's. Zij
zien geen grenzen meer. En inplaats
van hun volk te dienen, berokkenen
zij het schier onherstelbare schade.
Onlangs vermoordden zij twee En
gelse sergeants als repressaillc tegen
het ophangen van drie hunner leden,
wegens een overval op de gevange
nis in Acre, waarbij zes Engelsen
sneuvelden. Deze wandaad op on
schuldiger) heeft een storm van ver
ontwaardiging te weeg gebracht.
Zelfs waren er anti-scmietische rel
letjes in Engeland n.b. in het de
mocratische Engeland er het ge
volg van. Een teleurstelling te meer
voor de na-oorlogse wereld. Het af
schuwelijke anti-semitisme. waar
voor de mensheid zich diep behoor
de te schamen, dat volkomen in
strijd is met iedere democratische ge
dachte. ter bestrijding waarvan er
duizenden zijn opgetrokken tegen de
nazi-horden. dat anti-semitisme
dreigt te worden aangewakkerd door
Palestunse Joden. Alles weten is
alles begrijpen. Alles begrijpen wil
niet zeggen alles vergeven. Het Jood
se terrorisme, moet evengoed als het
Duitse worden uitgeroeid in het
belang van de Palestijnse Joden, het
heroïsche volk. dat in enkele decen
nia Arabieren en politieke geweten
loosheid ten spijt, een woestijn her
schiep tot een oase.
Antara verneemt uit welingelich
te bron te Djogja, dat de Republi
keinse regering van plan is <le
U.S.A., Groot-Brittannië, de Sow-
jet-Unie, Frankrijk, China, de Ara
bische staten, India, Pakistan,
Siam, Philippjjnen, Australië en
Nieuw-Zeeiand uit te nodigen waar
nemers naar Indonesië te zendon
om do situatie ter plaatse in ogen
schouw te nemen.
Het officiële bericht van het aan
bod van goede diensten door Ame
rika heeft de Republiek nog steeds
niet bereikt. De genoemde invitatie
tot persoonlijke waarneming staat
los van het Republikeinse voorstel
tot arbitrage.
Een Republikeins woordvoerder
heeft volgens Radio-Djogja, van
nacht, na de kabinetszitting, ge
zegd, dat de Republiek scherp pro
testeert tegen de bezetting van
Gombong ten Oosten van 3anjoe-
mas) na de afkondiging van het
bevel „staakt het vuren" en tegen
het vasthouden van het telegram
van de Veiligheidsraad.
Generaal Soedirman heeft
aan de Republikeinse troepen
de volgende instructies gege
ven: 1. De strijdkrachten moe
ten alle vijandelijkheden staken
en op hun posten blijven. 2. Zij
moeten in het defensief blijven
en zich gereed houden om elke
Nederlandse aanval te weer
staan. 3. Zij moeten zich ge
reed houden andere orders of
instructies te ontvangen.
Antara meldt, dat de Republiek
de autonomie van Banka, Billiton
en de Riouw-archipel niet zal er
kennen. omdat deze daerahs uit
sluitend van Nederlands maaksel
zijn.
Nog juist voor het bevel „staakt
het vuren" van kracht werd hebben
Nederlandse troepen uit Semarang
ten Westen van Welcri contact
gemaakt met de troepen die uit
het westen langs de kust zijn opge
rukt. De gehele noordkust van Ba
tavia tot Semarang is dus op het
laatste ogenblik in handen van de
Nederlandse troepen gevallen. De
soldaten die 's middags om vijf uur
op weg gingen, wisten nog niet dat
te middernacht de wapenstilstand
zou ingaan, meldt Aneta.
Het Nederlands-Indisch gouver
nement heeft voor de pasbezette
gebieden van Java en Sumatra een
voorlopig rechtsreglement vastge
steld. Dit reglement gaat uit van
het principe niet in te grijpen in de
locale rechterlijke organisaties en
de bestaande rechtsbedeling. Uit
drukkelijk wordt aan de militaire
rechter alle rechtsmacht over de
Indonesische bevolking ontzegd.
Om de objectiviteit van de recht
spraak te verzekeren bevat het re
glement een voorschrift, waardoor
nationalistische opvattingen van de
locale rechter kunnen vermeden
worden. Het centrale toezicht wordt
uitgeoefend door het hooggerechts
hof te Batavia.
Sjahrir, die gisteren in Cairo aan
kwam. deelde aan op het vliegveld
verzamelde journalisten mee dat h(j
vandaag met Hadji Agoes Salim, Sja-
rifoeddins minister van buitenlandse
zaken, naar Lake Success zal ver
trekken.
Ik ga om beschikbaar te zijn voor
alle besprekingen van de Indonesi
sche kwestie door de Veiligheidsraad,
en om te zien hoe de zaken erbij
staan na het besluit om het vuren te
staken, zo zei hij. Ik zal trachten
vast te stellen welke stappen de
Veiligheidsraad zal ondernemen.
Het besluit van de Veiligheidsraad
is het gunstigst voor de Nederlan
ders. die hun positie kunnen conso
lideren. aldus Sjahrir. Ik denk dat
arbitrage een oplossing zou kunnen
brengen.
Sjahrir zal waarschijnlijk verzoe
ken om een internationale commissie
van onderzoek. De beste oplossing
van het conflict zou de evacuatie van
de Nederlandse troepen uit Indonesië
zijn, zei hij.
Generaal Spoor voor
de radio
Luitenant-Generaal Spoor heeft
over radio Batavia een kort woord
gericht tot de familieleden van de
troepen in Indonesië. Hij bracht hen
dank voor de grote moreie steun ge
schonken aan de soldaten in deze
moeilijke weken.
Ondanks alle provocaties hebben
de militairen steeds volhard in hun
pogingen het Indonesische volk als
vriend tegemoet te treden.
Zij nebben hun plicht als soldaat
met blijmoedigheid gedaan en hun
offer in grootheid gebracht.
Nokrasji Pasja. Egypte's premier, heeft gisteravond in de Veiligheidsraad
een uiteenzetting gegeven van het standpunt van Cairo in de kwestie van
de Britse troepenbezetting, die door Egypte bij dc U.N.O. aanhangig is ge
maakt. IIy eiste onmiddellijke en onvoorwaardelijke evacuatie Van de Britse
troepen uit Egypte en de Soedan. Verder verlangde hij dat het Britse be
stuur van de Soedan (in 189D ingesteld) terstond zou worden beëindigd.
Nokrasji Jasja zei dat volgens de
Egyptische regering de huidige span
ning tussen Engeland en Egypte een
gevaar voor de vrede oplevert. De
blijvende bezetting van Egypte door
Britse strijdkrachten schept voortdu
rende wrijving.
Het Anglo-Egyptisch verdrag van
193S, aldus de minister, is in strijd
met het Handvest der U.N.O.. omdat
dit verdrag de volkomen souvereini-
teit van Egypte niet erkent. Egypte
was bij het sluiten van dat verdrag
n;et vrij. omdat er Engelse troepen
op Egyptisch grondgebied lagen en
er pressie op de Egyptische regering
werd geoefend.
Engeland, zo betoogde Nokrasji Pas
ja, wilde in werkelijkheid geen bond
genootschap met Egypte. Zij zijn er
op uit om de aaneensluiting van de
Soedan met Egypte te verhinderen.
De Britse permanente afgevaardig
de, Sir Alexander Cadogan, ant
woordde Nokrasji. Hij zei. dat het
verdrag van 1936 vrijelijk door beide
partijen was aangegaan en bindend
was tot 1956. Daar het verdrag gel
dig is kan de Veiligheidsraad nieis
anders doen dan do kwestie van de
agenda schrappen. Juist door het ver
drag was Egypte nagenoeg zonder
schade en als een rijker land uit de
oorlog te voorschijn gekomen.
De aanwezigheid van vreemde
troepen maakte het verdrag nog niet
strijdig met het handvest. Een even
tuele herziening van het verdrag
ging slechts beide partijen aan en
niet de Veiligheidsraad De onder
handelingen waren mislukt omdat
Egypte niet bereid was de Soedane-
zen zelfbestuur te geven. Overigens
kon Egypte geen aanspraak op her
ziening maken vóór 1956.
Goede indruk
Over het algemeen heeft de rede
van de Egyptische afgevaardigde
door haar duidelijkheid een goede
indruk gemaakt. Hoewel vele afge
vaardigden zich van een officieel
commentaar onthielden, kwam in
gesprekken wel duidelijk tot uiting
dat de rede grote indruk heeft ge
maakt. Een vooraanstaand Euro-
Pees afgevaardigde vond het deel.
dat op de Soedan betrekking heeft,
net zwakst, daar niet is aange
toond, dat de Soedanezen door
^gvpte willen worden bestuurd.
De onmiddellijke reactie van de
Egyptische delegatie op de rede van
Cadogan was. dat zij knap in elkaar
was gezet doch niet beantwoordde
aan de Egyptische nationale gevoe
lens. Een der afgevaardigden zeide:
„Cadogan had een krachtig juri
disch argument, dat hij grondig
heeft uitgebuit". De Egyptische de
legatie schonk niet veel aandacht
aan een bericht uit Cairo, dat men
in kringen van de oppositie een vol
komen mislukking van de Egyp
tische zaak voorspelt en als gevolg
daarvan de val van de huidige re
gering.
Oud-G.G. De Graeff
wordt 75 jaar
Jhr. mr. A. C. D. de Graeff, oud-
Gouverneur-Generaal en oud-minis
ter van Buitenlandse Zaken, wordt
op 7 Aug. 75 jaar. Hij werd in Den
Haag geboren als zoon van jhr. Dirk
de Graeff. die gezant der Nederlan
den in Japan was. Uit zijn in 1897
gesloten hu
welijk met
jkvr. A. van
der Wijck
sproten drie
dochters en
één zoon. De
jubilaris stu
deerde in
Leiden rech
ten. Na zijn
promotie in
1894 deed hij
examen voor
de Indische
dienst en
vertrok naar
Ingezonden mededeling)
verse functies klom hij hier op tot
algemeen secretaris. Daarna werd hij
lid cn later vice-president van de
Raad van Indië. In November 1918
keerde hij met pensioen terug naar
Nederland. Achtereenvolgens werd
hij daarna gezant in Tokio en Was
hington en in 1926 werd jhr. de
Graeff benoemd tot Gouverneur-Ge
neraal van Ned.-Indië, welk ambt
hij juist gedurende dc moeilijke de
pressie-jaren tot 1931 bekleedde.
De oud-minister is Commandeur in
de Orde van de Ned. Leeuw en voorts
drager van een groot aantal belang
rijke onderscheidingen.
In 1937 vertegenwoordigde Jhr. de
Graeff de Nederlandse regering op
de Negen-mogendhedenconferentie te
Brussel. Herhaaldelijk bezocht hij
Genève om als Nederlands gedele
geerde de Volkenbondsvergaderin
gen bij te wonen.
opent morgen 11 uur haar filiaal
UTRECHTSCHESTRAAT 14 TEL. 5294
K I—-I l™. L—J g—g '1g-g T—ï g
Eigenlijk is de Nederlandse krijgs
macht sinds de intrede van het vrou
welijk element in ons leger ook peet
moeder geworden en dus waren gis-
Schriftelijke vragen
Op vragen van het Tweede Ka
merlid, de heer Algera, betreffende
het toekennen van een vergoeding
aan ty'dens de bezetting ondergedo
ken reserve-officieren, waardoor
deze niet financieel achtergesteld
blijven by de reserve-officieren, die
zich in krijgsgevangenschap bega
ven. heeft de minister van Oorlog
o.m. geantwoord, dat hij over de
aangelegenheid, reeds eerder met de
Tweede Kamer van gedachten heeft
gewisseld, zowel schriftelijk als
mondeling. In aansluiting daarop zy
nog het volgende medegedeeld. Het
is juist, dat die reserve-officieren,
die zich in 1943 op bevel van de
vgand in krijgsgevangenschap be
gaven, hun salaris hebben genoten
gedurende de duur hunner gevan
genschap. De reserve-officieren die
het bevel van de vijand niet opvolg
den, hebben als zodanig geen bezol
diging genoten. De minister merkt
op, dat ten aanzien van laatstge
noemden moeiglk van een bepaalde
„categorie" kan worden gesproken.
De gevallen zijn onderling zeer ver
schillend en de subjectieve overwe
gingen van de betrokkenen spelen
een belangrijke rol. Hierin ligt juist
een der grootste moeilijkheden op
dit terrein. Indien aan alle onder
gedoken reserve-officieren, die aan
het ondergrondse verzet deelnamen
en in verband daarmede financieel
nadeel leden, een vergoeding werd
toegekend, zou enerzijds het voren
bedoelde verschil in behandeling
met de krijgsgevangenen worden
weggenomen, doch anderzijds een
nieuwe onbevredigende verhouding
worden geschapen, namelijk tussen
deze reserve-officieren en alle ove
rige verzetsstrijders.
Vccsmokkcl onderzocht
Op vragen van het Tweede Ka
merlid, de heer Droesen betreffende
het optreden tegen veesmokkelaars
hbben de ministers van Justitie en
van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening o.m. geantwoord, dat
tussen 20 en 27 Mei jl. zeven ver
dachten in het arrondissement
Roermond zijn aangehouden en in
verzekering gesteld ter zake van
overtreding van het voedselvoorzie-
Prinses Irene's peetvader de Nederlandse krijgsmacht ter zee, te land
en in de lucht die op 31 Mei 1940 bij de doop der Prinses in dc palcis-
kapel van Buckingham Palace te Londen voor het eerst als zodanig optrad,
is op dc achiste verjaardag van het prinsesje niet achterwege gebleven.
.Deputaties van de onderdelen der Nederlandse krijgsmacht dc Konink
lijke Luchtmacht, het K.N.I.L., de Marine die de veelhoofdige peetvader
vertegenwoordigden, maakten hun opwachting ten Paleize Soestdyk om er
het jarige prinsesje gelukwensen en geschenken van dc peetvader aan te
bieden,
teren een V.H.K.-sergeante en een
sergeante van de MARVA in de de
putatie opgenomen.
Ritmeester van der Laan zette het
„zwaard" in dc grote taart, die het
prinsesje van de krijgsmacht had ge
kregen cn even later zat de jarige
al smakelijk te eten.
Een verrassing
Belangstellend onderhoudt Prinses
Juliana zich met de soldaten, onder
officieren en officieren, die deel uit
maken van de deputatie. Irene zegt
het wel jammer te vinden, dat het
regent, maar haar gezichtje straalt
zo veel opgeruimdheid uit. dat het
gezelschap amper merkt, dat buiten
de regen haar schade voor een heel
seizoen schijnt te willen inhalen.
En dan komt voor het gezelschap
de verrassing: prinses Marijke wordt
binnengebracht.
De jongste prinses bleek erg leven
dig. Zij was, naar Prinses Juliana
meedeelde, de operatic uitstekend
doorgekomen. Terwijl de drie oud
sten om beurten of tegelijk de jong
ste Oranje-spruit kietelen, horen we
dat het vingertje in het mondje er op
wijst, dat er spoedig een tandie door
zal breken. Ook in het Prinselijk ge
zin. zoals overal elders, vreugde over
het komende eerste tandje.
„Ze spuugt", merkt Irene op.
..Neen. ze kwijlt", verbetert Beatrix
haar zusje.
Na een verversing en een stuk van
de grote verjaardagstaart neemt de
deputatie dan bij monde van ritmees
ter van der Laan afscheid van Prin
ses Juliana en haar vier dochters. Er
staat voor Irene immers nog meer te
wachten.
De deputatie van dc Nederlandse
krijgsmacht was als volgt samenge
steld: Koninklijke Landmacht: rit
meester H. H.t?. van der Laan: cava
lerie: adjudant O. O. P. Muilwijk:
HKG.S.: soldaat C. A. Meyer; artil
lerie, O.V.W.-er: sergeante V.H.K A.
M. Kleyn; KNIL: kapitein der infan
terie P W. van Schendel: onderluite
nant der infanterie C. Th. Ruchtie:
militie: korporaal G. Ch. v. d. Capel-
len; marine' luit. ter zee 2e kl. Jhr.
H. de Jonge van Ellemeet; adjudant
machinist B. C. van Gent; korporaal
der mariniers G. Dikken; MARVA
sergeante M. Dunn.
ningsbesluit en het deviezenbesluit
1945 veesmokkelary
Twee hunner werden in de loop
van het onderzoek door de onder
zoekende politionele autoriteiten op
vrije voeten gesteld. De beslissing
tot invrijheidstelling is door geen
andere factoren beïnvloed. Met
name heeft de omstandigheid, of de
betrokkenen al dan niet hebben be
hoord tot de illegaliteit, geen rol
gespeeld. Van de verdachten in
deze zaak is niemand naar België
vertrokken. Een persoon, die in de
volksmond wel eens „Koning der
veesmokkelaars" wordt genoemd,
was in deze zaak niet betrokken.
Uiteraard wordt ook door de mi
nisters een krachtige repressie van
de veesmokkelary noodzakelijk ge
acht en bevorderd.
Hij „organiseerde
uitstapje naar België
Eind April werd in een Zeeuws
dagblad geadverteerd dat het mo
gelijk was per touringcar naar Ant
werpen te reizen op 4 Mei ter bij
woning van de voetbalwedstrijd
BelgiëNederland. De kosten van
reis en entree in het stadion be
droegen 12.50. Degenen, die in
schreven, kregen bezoek van een
incasseerder, die het geld haalde en
in ruil daarvoor kaarten verstrekte
voor de bussen, die zouden toebe
horen aan een maatschaDpg in Den
Haag. Op de bewuste 4 Mei ondor-
vonden de gegadigden tot hun te
leurstelling, dat zij opgelicht wa
ren, want "de bussen kwamen niet
opdagen en bij informatie bleek,
dat de touringcarmaatschappij in
Den Haag van de hele affaire niets
wist. De recherche te Goes heeft
thans de oplichter gearresteerd.
Het is een zekere Van G. uit Den
Haag, die inmiddels van Goes naar
Putten is overgebracht, waar men
eveneens een appeltje met hem te
schillen heeft.
Indië-vliegtuig niet
naar Batavia
De K.L.M.-persdienst op Schip
hol deelt mede, dat het Indië vlieg
tuig morgenochtend beslist niet
vertrekt.
NED. VERLIEZEN
Na de opgave van gisteren van de
verliezen der Nederlandse strijd
krachten in Indonesië zijn nog mel
dingen binnengekomen, waardoor de
totalen worden: 77 doden, 192 ge
wonden en 17 vermisten.
Batavia. 27 Juli 1947
p Zondag de 21e,
even voor
nid-
dernacht reed een auto
van het Paleis het erf binnen
van het vroegere huis van
Sjahrir. In deze auto bevond
zich dr Koets die aan dr Gani
(de hoogste op Batavia aanwe
zige Republikeinse functionaris)
per brief mededeling deed van
het besluit van de Regering, dat
ze zich niet meer gebonden
achtte door het bestand. En
hiermee was, zoals het heet, ,,de
teerling geworpen."
Het stadsbeeld van Batavia heeft
de politieke spanning van de laat
ste weken nauwelijks geregistreerd.
Eerst de afgelopen Zaterdag was
voor een goede opmerker enige ver
hoogde militaire actie te bespeu
ren; ze was echter van die aard dat
men gemakkelijk kon denken aan
alleszins begrijpelijke voorzorgs
maatregelen, gegeven de politieke
spanning. Wie hierdoor niet ver
ontrust wilde worden, behoefde het
ook niet te zyn. Op Zondagochtend,
de 21ste raakte echter in beperkte
kring een marine-circulaire bekend
met duidelijke aanwijzingen in de
richting van een op handen zynde
actie.
In de loop van de avond werden
de aanwijzingen duidelijkr. Op het
Koningsplein begonnen de motoren
van de tanks te draaien, in vele
militaire gebouwen (en er zijn er
heel wat!) brandde licht en ook in
het Paleis scheen van buitenaf
meer beweging dan gewoonlijk. La
ter bleek dat men om elf uur be
gonnen was met de bezetting van
Indonesische brief
Republikeinse instellingen, gebou
wen. vitale bedrijven en de aan
houding van een aantal personen,
waarvan thans de meesten weer
zyn vrijgelaten. Bh' het verhoor van
een van de studenten in het Indone
sische studentenhuis trachtte één
van hen te ontvluchten; hij werd
door een viertal kogels getroffen
en overleed enige dagen later.
r~)lT is voor zover bekend het
enige ernstige incident ge
weest. Toch zgn er onnodig lichte
mishandelingen gepleegd en de be
jegening die de aangehoudenen on
dervonden, moet in bepaalde geval
len nog wel wat te wensen hebben
overeglaten, vooral als men deze
beziet in het licht van de dagorder
van Spoor. In elk geval heeft men
ook tegenover vrij hooggeplaatste
Republikeinse regeringsambtenaren
verzuimd de elementaire beleefd-
hidsvormen in acht te nemen, het
geen niet te verwonderen valt, als
men de mentaliteit van deze tot
aanhouding uitverkorenen kent.
Men kan er zeker van zijn, dat deze
incorrecte handelingen bij de Indo
nesiërs breed uitgemeten zullen
worden, dat men zich gegriefd en
beledigd zal voelen en dat men zgn
haatgevoelens zoals gewoonlijk zal
opkroppen. Hoe onbelangrijk de in
cidenten op zichzelf ook moge
schijnen ze bepalen in sterke mate
de stemming en de gevoelens jegens
de Nederlanders en in zovrre zijn ze
zeker niet onbelangrijk.
De stemming onder de Hollanders
hier schommelt tussen vreugde
dat er eindelijk eens op „die Inlan
ders" wordt losgeslagen en onlust
dat het zover is moeten komen.
Uiteraard is de laatste categorie de
kleinste. Op het onvermydelyke van
de acties legt men hier in Europese
kringen sterk de nadruk, ook in die
welke zich „progressief" noemen.
In allerlei toonaardne en met ver
schillend accent hoort men hier
zeggen: „het móést, het móést, het
móést
Merkwaardig is dat zelfs zeer be
zonnen lieden, na het vallen van de
beslissing een gevoel van opluch
ting hebben gehad.
DE impasse heeft inderdaad te
lang geduurd. Te lang heeft
men in Batavia en in andere steden,
onder zéér slechte omstandigheden
geleefd in een gevoel van afwach
ting en spanning, van geen zaken
te kunnen doen, ook niet in de let
terlijke zin des woords en hoe lan
ger hoe meer is dit gevoel ondra
gelijk gebleken. Daarby heeft men,
weinig geschoold als men in dit op
zicht is, zich niet bekommerd of
niet willen bekommeren om het po
litieke spel, dat, zo meende men,
over de hoofden van de belangheb
benden heen gespeeld werd. In elk
geval had men er als „realist" („wy
staan met beide benen op de
grond") geen enkel gevoel voor.
Als men de Hollandse samenleving
hier hoort, spreekt en ziet, beseft
men eens te meer, hoe de Indische
regering met haar verzoenende, be-
trekkelük progressieve politiek, in
een vacuum heeft moeten leven en
hoe de regering en de Indische sa
menleving elkaar nü, eindelijk voor
het eerst wat genaderd zgn.
Of de Indische regering tenslotte
bezweken is (onder de druk der on
dernemers, naar men zegt) of dat
zU zelfstandig tot andere Inzichten
is gekomen? Men weet natuurlijk
nooit precies waar de grenzen lig
gen. In lek geval kan men dit in
het midden laten en er toch zeker
van zijn, dat de regeringspersonen
deel gehad hebben aan de algemene
stemming, die bepaald werd door
het besef dat de toestand onoplos
baar was, dat do impasse niet te
doorbreken was met onderhandelin
gen. Het is bekend, dat verschillen
de regeringspersonen psychisch ge
leden ohbben onder do loodzware
druk die de impasse op op hen leg
de. Het is mogeiyk dat ook zy hu
iets van opluchting voelen vooral
nu de operatics zich zonder veel
bloedvergieten hebben voltrokken.
XTr zullen maar weinigen ziin zo-
als die handelsman die zich de
vraag stelde: „oorlog, goed, maar
wat dan? We zullen „winnen" na
tuurlijk, maar als de militairen hun
plicht gedaan hebben, kunnen wij dc
bloedvlekken uitwassen en je weet
hoe moeilgk die uit de kleren
gaan". Een Hollander als hy die het
gevoel heeft weer in een andere,
persoonlijke impasse te zgn geko
men, zal weinig opluchting voelen,
omdat hij weet dat andere, niet di
rect realiseerbare waarden onher
roepelijk vernietigd zullen worden
en dat vooral gescheiden wordt wat
bij elkaar hoort: een bepaalde soort
Indonesiërs en een bepaalde soort
Nederlanders.
Een Republikeins ambtenaar zei:
„Ik zal mijn persoonlijke vriend
schappen niet verloochenen, maar,
evenmin myn instinct als Indone
siër, daarom heb ik elke samen
werking met Nederlanders verbro
ken". Hij voegde eraan toe dat dit
de algemene stemming onder de in
tellectuelen was. „Voor mg", zo
ging hij voort, „liggen de verhou
dingen anders dan voor jullie Ne
derlanders die nu in twyfel verke
ren en voortdurend de gevolgen
van de geweldsmethode afwegen
tegen de directe voordelen; wat mij
betrft, al mijn twijfel aan de Repu
bliek (en ik kan je verzekeren dat
dit al te vaak is geweest) ben ik I
kwijt, alle critiek is weggevaagd, ik
weet nu beter dan ooit waar ik sta j
en dat geeft bij alle spanning
een gevoel van zekerheid",
Dr. Ganl, de republikeinse vice-
president, heeft tegen do vertegen
woordiger van A.F.P. gezegd:
„Ik weet, dat de Nederlandse re
gering de Nederlandse autoriteiten
te Batavia opdracht gegeven heeft
met mij in contact te treden. Ik
wacht hun bezoek: aan hen ls do
eerste stap".
Dr. Gani heeft nog geen enkel
contact met hoge Nederlandse
autoriteiten gehad. Evenmin heeft
hij opdrachten van Djogja ontvan
gen.
Dc reacties te Makassar over het
bericht, dat Nederland de resolutie
van dc Veiligheidsraad aanvaardde,
waren uiteenlopend. Er was onmis
kenbaar enige verwarring te con
stateren, hetgeen verklaard moet
worden, zo meldt Ancta, door de
veronderstelling, dat dc Republiek
niet in staat zou blijken haar strijd
organisaties in do hand te houden.
Tegenover algemene opluchting in
Indonesische kringen over het feit,
dat verder bloedvergieten beperkt
wordt, betreuren deze kringen het,
dat thans een precedent geschapen
is, waardoor de Veiligheidsraad tel
kens bij conflicten tussen separatis
tische cn andere bevolkingsgroepen
binnen het rijksverband voor ver
zoeken van overeenkomstige aard
geplaatst kan worden.
A.F.P. meldt verder dat Ganl
aan Sjahrir een telegram heeft ge
zonden van de volgende inhoud:
„Rond de door de Nederlanders
bezette steden handhaaft het repu
blikeinse leger zijn strijdmethoden.
Het bevel tot het staken der vijan
delijkheden zoals het door dr. Van
Mooie is gegeven, betekent, dat de
Nederlanders niet verder zullen op
trekken, maar wel voort zullen
gaan met hun zuiveringsacties. Dit
impliceert de mogelijkheid, dat liet
bevel tot het staken der vijandelijk
heden illusoir is. Deze toestand
moot duidelijk ter kennis worden
gebracht van de vreemde mogend
heden en van de Veiligheidsraad.
Het bevel tot het staken van het
vuren, dat door de republikeinen is
gegeven, houdt geen enkele beper
king in", aldus het telegram.
De Republikeinse regering heeft in
een officieel radiotclcgram uit Djog
ja de voorzitter van de Veiligheids
raad der U.N.O. er van in kennis
gesteld, dat de Nederlandse troepen
dc order „staakt het vuren" zes maal
hebben overtreden. De Republiek
precisieert deze gevallen als volgt, de
bezetting van Gómbong, het bombar
dement van. Pingit op Dinsdag 5
Augustus 16 uur. een lucht verken
ningsvlucht ten Zuiden van Malang,
de bezetting van Grissee op Oost-
Java en acties op Madocra en Suma
tra.
Een Nederlands communiqué uit
Batavia meldt, dat de Republikeinen
drie maal het bevel „staakt het vu
ren" in de wind hebben geslagen.
Al deze overtredingen van Repu
blikeinse zijde hadden plaats bij Soc-
rabaja. Tc Watadoekon. werd met
automatische wapens op een Neder
landse post gevuurd. Te Gemolkerep
en Modjokasri werden Nederlandse
detachementen door groepen van 200
a 300 Republikeinen aangevallen.
Verder wordt in dit communiqué
ontkend, dat Gombong na het bevel
tot het staken van het vuren is be
zet. De plaats werd 4 Augustus bezet,
aldus het communiqué.
Nog geen 24 uur na dc vernieti
ging van een arsenaal van verzetslie
den door Britse sappcurs te Jeru
zalem. hebben Joodse verzetslieden
het arbeidsbureau opgeblazen.
Het gebouw werd door een tijd
bom verwoest. Een van de slacht
offers, een Britse politieagent,
trachtte de bom uit het gebouw te
verwijderen. Jeruzalem schudde
door de explosie op zijn grondves
ten. Van officiële zijde wordt mede
gedeeld. dat voor Joodse wijken te
Jeruzalem de avondklok van sche
mering tot dageraad weer is afge
kondigd. Later is nog officieel me
degedeeld, dat twee Britse politie
agenten onder het puin gevonden
zijn, zodat in totaal drie personen
bij de explosie het leven gelaten
hebben.
De grootste Oostenrijkse olieraffi
naderij te Lobau in de Sovjet-zón«
is door Russische troepen overge
nomen. Dc raffinaderij, die toebe
hoort aan dc östcrreichische Minc-
ralölwerkc en waarvan do Shell cn
de Socony Vacuum Company van
New York dc meeste aandelen be
zitten, werd op 1 Augustus door
Russische militairen bezet.
Later arriveerden Sovjet-func
tionarissen, die de employé's bijeen
riepen en een proclamatie voorla
zen, waarin werd vastgesteld, dat
de raffinaderij eigendom van de
Sovjet-Unie was geworden. Ver
schillende employé's werden om
politieke redenen ontslagen.
Britse, Amerikaanse en Franse
autoriteiten te Wenen spraken hun
grote verwondering uit over de
Sovjet-maatregel, daar de commissie
voor het Oostenrijkse vredesverdrag
nog steeds de Oostenrijkse olie-
activa als een van de belangrijkste
kwesties moet ontrafelen.
j
Opklaringen
Weersverwachting van De Bilt, 3
geldig van Woensdagavond tol
Donderdagavond
Rog plcitselijk regenbuien, J
l vooraf in de nacht. Daarna zwaar q
bewolkt met opklaringen. Iets f
hogere temperatuur. Matige aan
'i 'le kust vrij krachtige wind tus-f
i sen Zuid-West en Noord-West. 1
