DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
„Vierduizend gulden? Da's
voor de baby"
„Dolle Dinsdag"
Met imperialisme heeft dit
niets uit te staan
Onder Utrechts Jacobitoren
spelen Chinezen ,Mah-jong'
Tocht met collecteur Weyel
langs de gelukkigen
Voldoende fruit en
wintergroente
Voor millioenen
aan deviezen
verdwenen
5 SEPTEMBER 1944:
t
Brits vakverbond
achter Bevin
Het
weer
„Zij willen terug
naar China"
Nog twee consuls
naar Djogja
Spiegel der wereld
Gironummer 510330 Bank; R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 0.31 per week
of 4.— per kwartaal Losse nummers 10 ct.
UITGAVE YAN DE STICHTING HET PAROOL!
Vrijdag 5 September 1947 Nr. ,738 6e jaargang
Red. en Adm,: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
Honderdduizend viel in Amersfoort
MENEER WEYEL. op één van de door U verkochte loten van de
Staatsloterij is de honderdduizend gevallen". Het hoofd dat op ons
bellen voor het deurraampje van de Van Woustraat 22 te Amersfoort ver
schijnt. wordt schielijk teruggetrokken. De deur zwaait open en voor ons
6taat dc man, die in een overmoedige bui wel eens van de honderdduizend
gedroomd zal hebben, maar verder al heel blij was als hij zijn klanten eens
tachtig of honderd gulden kon uitbetalen. ..Bestaat niet, meneer Hoe weet
U dat nou?" Nu weten krantenmensen wel „alles" maar hun inlichtingen
bronnen houden zij doorgaans geheim. Wij tonen hem het A N P.-loterij-
bericht, dat het fortuinlijke nummer aangeeft Trillende vingers bladeren
in een beduimeld boekje. „Ja, dat nummer is door mij verkocht!"
ANGS de zenuwachtige collec-
teur van de Staatsloterij. Weyel.
schuiven we op zijn uitnodiging naar
binnen. Hij is bleek geworden en
kijkt ons nog steeds ongelovig aan.
We worden in een luie stoel neerge-
plant. moeder de vrouw wordt ge
roepen en de heer Weyel struikelt
bijna over zijn woorden, als hii haar
vertelt, wat ..die mijnheer van de
krant" hem is komen zeggen. Me
vrouw lacht ongelovig, maar moet
het tenslotte toch ook wel aanne
men. En dan volgt, als we van een
eigaret en ech glaasje bier zijn voor
zien. een relaas, dat het overbren
gen van het grote nieuws nog pret
tiger voor ons maakt.
De oorlog van '40 en de bezetting
hebben in dit gezin hun sporen ach
tcrgelaten. De heer Weyel verloor
een been. raakte zijn banketbakkerij
en kokerij kwijt, het gezin moest
onderduiken en kwam na de bevrij
ding vrijwel zonder vooruitzichten
weer boven waterAls je een kunst
been hebt kun je onmogelijk de hele
dag in de bakkerij staan. Het pen
sioentje van elf gulden was te wei
nig om van te leven, en te veel om
van Enfin, er kwam een kans.
Oorlogsinvaliden zouden aangesteld
worden als collecteur van de Staats
loterij. Uit een grote groep werd de
heer Weyel als enige man gekozen
De andoren waren oorlogsweduwcn.
Voor twee trekkingen heeft hij nu
gewerkt. En nu al de honderddui
zend!
Met Weijcl op pad
Een uur later zijn wij met hem op
pad. Het officiële bericht is inmid
dels ook binnengekomen en nu rust
de heer Weyel niet vóór hu de men
sen. die een aandeel in het lot heb
ben voor zover hij ze kan berei
ken heeft ingelicht. We stappen
een winkel binnen. Er is geen klant
te bekennen en de winkelier kukt
bepaald nieuwsgierig naar ons Wat
komt die collecteur in vredesnaam
op dit uur van de dag bij hem doen?
Met een paar woorden is hij inge
licht.
..Als je mij wil hebben, moet
je vroeger op staan vader", lacht
de man slim. „Ik voor mijn
twintigje, voor mijn vier onno
zele guldentjes, zo maar vierdui
zend gulden? Ga weg. man".
De krant, die juist in de brie
venbus ploft. wordt er bijge
haald. Verdraaid, 't is zo. Of nee
Even een kleine schrik,
maar gelukkig heeft hij ver
keerd gelezen.
En Mevrouw? Na de mededeling
van haar man. praat zij verder over
koetjes en kalfjes en als wij haar
nog eens feliciteren trekt ze een
gezicht, dat boekdelen spreekt
..Maar het was toch zeker een
grapje?" De krant leert haar echter
spoedig anders.
„Dat kan wel een borrel lijden",
meent ze. terwijl haar gezicht van
agitatie hoogrood wordt De glaasjes
worden gevuld, cigarettenrook krin
gelt al spoedig door de kamer en
Droogte deed evenwel
veel schade
In Liraburg, Brabant, maar voor
al In Zuid-Liraburg is de neerslag
gedurende de zomer ver beneden
normaal gebleven. Het gevolg hier
van Is geweest, dat de groente- en
fruitteeltgeu assen hier\an schade
hebben ondervonden, maar niet zo
veel als algemeen gevreesd werd.
In het algemeen luiden de voor
uitzichten voor de latere groente
vrij gunstig. De stand van rode,
witte en Savoyekool is zelfs goed te
noemen. De uienoogst zal dit jaar
echter matig zyn. Van peen en wit
lof daarentegen zyn de verwachtin
gen hoopvoller. Pronk- en spekbo-
nen hebben zeer van de droogte te
lijden gehad, zodat zelfs hier en
daar van een misoogst kon worden
gesproken.
^oor appelen, peren en druiven
blijven de oogstvooruitzichten goed.
ondanks de aanhoudende droogte
van de afgelopen weken. Er zullen
dit jaar o.a. veel goudremetten ko
men.
Vooral de perebomen hebben het
dit jaar goed gedaan zodat een
goeeïe oogst verwacht wordt.
Ai met al is het dus nogal losge
lopen met de schade aan de gewas
sen door de abnormale droogte ver
oorzaakt.
Voetbalpool smokkelde
naar België
Millioenen guldens aan de
viezen zijn naar België verdwe
nen door een uitgebreide smok-
kelcampagne. Ondernemende
lieden stelden zich in verbinding
met de organisatie van een Bel
gische voetbalpool. In alle plaat
sen in Nederland werden agen
ten aangesteld, die weer sub-
agenten onder zich hadden,
zodat men de Nederlandse be
volking in al zijn geledingen kon
bereiken.
Deze agenten zonden de gestorte
gelden door naar de centrale figuur
van het ..voetbalpoolconcern" in
Nederland, die er voor zorgde dat
de gelden over de grens naar België
gesmokkeld werden.
Men heeft berekend dat op deze
wiize twee twee en een half mil-
lloen deviezen op illegale wijze werd
uitgevoerd. De politie ontdekte de
affaire. De centrale figuur M. A.
van den Ark werd geverbaliseerd
en met hem tientallen agenten en
sub-agenten in geheel Nederland.
Achttien van deze mensen, allen
uit Rotterdam en omgeving, stonden
voor de kantonrechter terecht. De
hoofdfiguur M. A. van den Ark
werd veroordeeld tot 1000 boete
en twee maanden voorwaardelijk, de
overige straffen varieerden van
800 boete subs, vier maanden
hechtenis en twee maanden voor
waardelijk met een proeftijd van
twee jaar tot 25 gulden boete
subs. 10 dagen hechtenis.
Tienduizend koeien voor
Nederland
De Haagse correspondent van de
„Volkskrant" verneemt, dat een
delegatie van het ministerie van
Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening cn de Deense regering te
Kopenhagen zijn overeengekomen,
dat Denemarken In de loop van dit
jaar 10.000 slachtkoeien van zeer
goede kwaliteit aan Nederland zal
leveren.
Denemarken heeft een zeer groot
overschot aan vee. waarvan het
zich thans wil ontdoen. De leveran
tie van dit slachtvee, aldus wordt
ons van deskundige Nederlandse
zijde medegedeeld, biedt een zeer
gunstig perspectief voor de Neder
landse leesvoorziening in de ko
mende winter.
dan komt plotseling ons krantenhart
weer boven.
„Waarvoor ze het geld ge
bruiken""
„Vierduizend gulden? Da's
voor de baby", meent de vrouw.
„Ja, ziet U". verduidelijkt de
man. „we hebben een baby ge
steld. Over een maand aal "het
zo ver zijn. En daarvoor komt
het een en ander kijken". Nog
een borreltje, nog een cigaretje.
een klopje op de schouder en
dan zijn we weer buiten. Op
weg naar de andere gelukkigen.
Hoe is 't mogelijk!
„Wilt U wel geloven, dat ik niet
eens precies weet wie er nu alle
maal een deel krijgen van die hon
derdduizend". vertelt de heer Weyel
ons onderweg. „Een stel boeren uit
Hamersvcld heeft bijvoorbeeld een
kwart van een twintigje overgeno
men van een ander, die een halve
had. Maar ze zullen heus wel de
trekkingslijsten nazien, daaraan twij
fel ik geen ogenblik. En zo zijn er
nog een paar. waarvan ik het adres
niet eens weet. Mensen die voor nie
mand willen weten dat ze meedoen
in de Staatsloterij. Net of ik er over
ga praten. Wij, collecteurs, zijn be
ëdigd cn namen en adressen zijn bij
ons heus wel veilig. Maar ze moeten
het zelf weten.
We staan vor een andere deur. Dit
maal van een groot huis. In een
wachtkamer worden begroet door de
vrouw des huizes. Ook hier een on
gelovig gezicht cn steeds roder wor
dende wangen. Hoe kan dat nou. En
ze is altijd zo vrééééslijk ongelukkig
met loterijen. Wint nooit wat. cn nu
dit! Ook hier praten we nog even
gezellig na. natuurlijk onder het ge
not van het een en ander.
Ze zijn er allemaal even blij mee",
stelt de heer Weyel vergenoegd
vast". Of ze het nu nodig hebben of
niet".
„Je ruikt borrelachtig", zeiden
een paar collega's, toen we van onze
tocht terugkeerden. Maar kan het
anders, na zo'n tocht?
Zwarte Pieten met
een lijfwacht...
Twee agenten wilden op de Nieu-
wendijk te Amsterdam een lid van
de zwarte handelaarsbcnde aanhou
den. Gelijk reeds meer moest wor
den geconstateerd, schijnen dc be
langrijke zwarte pieten zich thans
voor dergelijke eventualiteiten te
omgeven met een -soort lijfwacht.
In elk ge\al bemoeiden de omstan
ders zich Jirect met het voorval cn
in dc verwarring wist dc overtreder
zich aan de greep der politieman
nen te ontwortelen cn dc benen te
nemen. De agenten zetten de ach
tervolging in en losten een drietal
schoten, waardoor op het Damrak
een juist argeloos passerende^ wiel
rijder. de 26-jarige \V. van K. ccn
kogel in het been kreeg. Hij werd
in het Binnengasthuis behandeld
en kon daarop naar huis worden
vervoerd.
Zeventien personen in
speelhol betrapt
De recherche heeft in samenwerking
met de fiscale recherche, in een per
ceel le Den Haag op vermoeden van
hazardspel een inval gedaan Aange
troffen werden 17 spelers, van wie 14
personen na verhoor heengezonden wer
den. terwijl de bankhouder, de 44-jarige
H C uit Lelden cn de hoofdbewoners,
de 45-jai ige P. G. en de 37-Jarlge H H.
P ingesloten werden Er werd 1000
tn beslag genomen
Te hoog gespannen verwachtingen: op
Op Dolle Dinsdag te Utrecht: De hoge Pieten waren al met de auto's
vertrokken; een Duitse soldaat patrouilleert in een huurrijtuig.
(Foto uit het archief van „Onderdrukking cn Verzet")
Strenger maatregelen
tegen fascisten gevraagd
Het Britse vakverbondscongres
(Trade Union Congress) te South-
port, dat meer dan 7 mill in/?n geor
ganiseerde arbeiders vertegenwoor
digt, heeft met overweldigende
meerderheid besloten de politiek van
Bevin tc steunen.
Bij dezelfde stemming werd een
amendement verworpen, waarin een
beroep op de regering werd gedaan
om te streven naar handelsrelaties
met de Europese democratieën en
de Sowjet-Unic cn weerstand te bie
den aan de „dollardiplomatic vol
gens de Truman-Marshall-lecr". Aan
de stemming ging ccn debat vooraf,
waarbij dc linkervleugel scherpe
critiek oefehde.
Verder hebben de afgevaardigden
met aanzienlijke meerderheid van
stemmen geweigerd om hun goed
keuring tc hechten aan het rapport
van het bestuur, waarin wordt vast
gesteld, dat de Britse Labourbêwe-
ging de fascistische activiteiten
„nauwkeurig en voortdurend in het
oog houdt". Verscheidene sprekers
vroegen om een positievere verkla
ring daar de fascistische acties in
het gehele land zijn toegenomen. Zij
eisen, dat de regering een wettelijke
actie in zal stellen om een eind te
maken aan de jongste fascistische
cn antisemitische bijeenkomsten in
Oost-Londcn.
De vice-voorzitter van het wereld-
vakverbond. voorzitter van het N.V.
V., E. Kupers, sprak het congres toe.
Communisten stemmen
tegen Ramadier
De Franse communistische
party zal in de Nationale Ver
gadering tegen de vertrouwens-
motie van Ramadier stemmen.
De socialistische fractie heeft
besloten de regering te bleven
steunen.
Ramadier heeft op het ogenblik
binnen zijn party moeilijkheden met
de richting van Guy Mollet. die op
bet congres te Lyon 21 van de 31
zetels in het partijbestuur kreeg.
De oppositie heeft besloten de re
gering te steunen, maar zy heeft
een delegatie naar Ramadier ge
zonden om hem ervan in kennis te
stellen welke betekenis de partij
aan dit besluit hecht in verband
met de resoluties van Lyon.
„De Geallieerden hebben Breda
bezetze rukken op naar Dor
drecht, men zegt dat de Engelsen
al in Ridderkerk zitten, de eerste
Canadese motorrijders hebben Rot
terdam bereikt, ze zijn de Maes'
brug over, de Duitsers worden op
gerold, over een paar uur zijn we
vrij!"
Weet het nog lezerhoe tij
dens de eerste Septemberdagen
van 1911 deze geruchtenregen ojj
ons daalde, hoe wij or.s verheug
den op de spoedig schijnende be
vrijding? Ja wii, maar de Duitsers
doch vooral de NSB-crs dachten
daar andersoverDaar heerste
TT
een consternatie van je welste, fë
zag de dapperste kringleiders meu
belen, vrouwen en kinderen op
vrachtwagens laden en met razen'
de vaart wegrijden. Zelfs functio
narissen uit de hoogste NSB-re
gion en pakten hun biezen en zoch
ten een goed heenkomen. Waar
heen? Natuurlijk naar het zo aan
beden „Dritte Reich
Niet dat daar zo welkom wa
ren, want dc nazi-heren hadden
andere zorgen dan dr. huisvesting
ran gevluchte Nederlandse „geest'
■verwanten. Trokken niet overal
hun eigen troepen terug, moesten
niet met zo groot mogelijke spoed
munitievoor raden, vrachtwagens,
kanonnen en schepen vif het be-
jf dreigde gebied weggehaald wof
^den? Geen Nederlandig auto was
veilig, geen Nederlandse chauffeur,
durfde „vrij" rond te lopenbe-
vrcesd voor dc dwang naar Duits-
lan te moeten rijden.
O, wij herinneren ons rillen best
liun radeloze paniek, onze opge
wondenheid cn gespannen vreug
de, hun aan doodsangst grenzendê
vrees onze teleurstelling, hun
herademing: de geallirerdevpmars
bleef in Brabant steken!
Daarna: de wanhopige strijd bij
rArnhcmde razzia's m de grote
steden, waardoor tienduizenden
Nederlandse mannen in Duitse
handen vielen, wij herinneren ons
de massa-executies van zovelcn
van de besten onder ons, wij voe-
J Jen nog de kou en de nijpende
honger van dc laatste oorlogswin'
Haag wachtten op Dolle Dinsdag de Hagenaars met Engelse vlaggen in (,trr. Ach, wij zullen, wij kunnen
de hand op de komsl der geallieerden! nooit verge en. Ook met 5 Sep.
(Foto uit het archief van „Onderdrukking en Verzet") tember 1914. Dolle Dinsdag.
het Rijswijkseplein ie Den
Van Mook spreekt tot 'Amerika
Voor een Amerikaanse^ radio-zender, de N B C, heeft dr Van
Mook gisteravond via de Wereldomroep een toespraak ge-
houdëri,"Waarin hij de opvatting weerlegde als zou het conflict
in Indonesië iets met imperialisme of het oude koloniale systeem
hebben uit te staan. De Republiek belichaamt twee zeer ver
schillende dingen: het nationalistische ideaal van de Indonesiërs
en de twijfelachtige erfenis der Japanse bezetting.
Van dc Republikeinse regering kon niet verwacht worden, dat
zij op aannemelijke wijze georganiseerd was. De Nederlandse
regering heeft daarom voortdurend getracht deze idealistische
krachten te versterken en bijstand te verlenen bij het elimineren
van de ontbindende Japanse infectie.
Als oorzaak van het mislukken pen, die leefden van vordering en
van de Nederlandse politiek in In
donesië ziet dr. Van Mook de om
standigheid dat tegenwerkende
krachten sterk genoeg bleken om
een kunstmatige vijandschap tussen
Nederlanders en Indonesiërs in
stand te houden. Na de capitulatie
gaven de Japanners de wapens aan
dikwijls onverantwoordelijke
soms misdadige elementen, die
slechts voor een deel in het Repu
blikeinse leger werden onderge
bracht. Voor deze gewapende groe-
Tot Zaterdagavond: Heldere vrij
koele nacht. Morgen overdag droog,
zonnig en warm weer met slechts
enkele overdrijvende wolkenvelden.
Zwakke wind.
En hun vrouwen wachten in het hofje
wijst hij in de richting van de Ja-
cobi-kerk: „Wonen, daar!"
Ongemerkt heeft hij zich een
plaats veroverd, zijn verschijnen
doet niet vreemd meer aan op de
straathoeken en in de portieken, zijn
koopwaar is bekend. Wij missen
alleen zijn roep uit vroeger dagen,
de woorden die hem zijn naam ge
geven hebben: „Pmdè, pinda, lek-
ka!" En ook het lied ie, door velen
in die tijd gezongen, is vergeten ge
raakt. Het is de Chinees, het kleu
mende kereltje dat in weer en wind
op zijn post staat, dromend in de
verte
Ook in Utrecht heeft hij zich ge
handhaafd, nu eens hier, 'dan weer
daar duiktt hij op mei zijn trom
meltje op de weg tussen het station
en de Neude.
Erg spraakzaam toont hij zich
doorgaans niet. Lang denkt hij over
zijn antwoorden en na veel aarzelen
vertelt hij: „Itale. Frankrijk. Beige,
Holland Negen jaar uit China
weg De rest van zijn woorden, in
rad-Chinees gesproken, gaat verlo
ren.
„Getrouwd, twee kinderen. Over
een half jaar terug Negen jaar
weg".
Na veel vragen, praten, weifelen
en stil lachen spreekt hij van zijn
familie, die ergens in de omgeving
van Sjanghai moet wonen. Ook van
zijn komst als stoker, zoals tal van
landgenoten, zijn zwervèn door West-
Europa en van zijn verlangen om
terug te gaan.
Met een armzwaai ten afscheid
en dan zegt hij alleen maar: „Wacht"
Na ruggespraak te hebben gehou
den met zijn vrienden gaat hij ons
Op deze wijze kwamen de meeste voor door het hofje en een paar stra-
Chinezen in ons land. Als stoker of ten naar een huis tegenover een der
tremmer voeren zij mee op de grote zijkanten van de Jacobikerk.
schepen en bij het vertrek uit haven- in een kaal vertrek zitten of staan
steden als Antwerpen. Rotterdam en daar ongeveer twintig Chinezen
Amsterdam bleken zij aan wal te rond een tafel Stapeltjes bankbil
zijn gebleven. Jaren zwierven zij jetten en inah-jong-schiiven liggen
van stad naar stad met hun textiel, voor hen. Hier spelen zij hun gok-
hun pinda's en hun pepermunt, tot spel. hier snauwen zii elkander in
zi.j een onderdak in een of andere onverstaanbare klanken af hier ver
afgelegen wijk hadden gevonden. In toeven zij avond aan avond De vrou-
Utrecht wonen er nog zeven en zes- wen in het hofje weten dit wel. zij
tig. voor het grootste gedeelte in berusten erin en klagen hun nood
Wijk C: de anderen in de straten over het ongezellige leven. Maar de
daaromheen Chinese vrouwen zoekt mannen voelen zich in dit armoedi-
men echter tevergeefs. ge lokaaltje thuis en in hun opwin
ding tiidcns het spel, verliezen zij
Het Oranjchofjc elk tijdsbesef.
Het wordt plotseling stil als wij
In de straatjes onder de Jaco
bitoren verlichten de weinige
straatlantaarns 's avonds maar
een schamel deel van het plavei
sel en in de hofjes, die achter de
huizen verscholen liggen is het
dan aarde-donker. Maar de jon
gens uit de buurt zijn gedien
stig: 7ij brengen graag hun gast
naar de plaats van zijn bestem
ming: het Oranjehofje. Zij du
wen zelfs ongevraagd de deuren
open en geven kosteloos de raad
om voorzichtig te wezen.
Maar onze gastvrouw is helemaal
niet gevaarlijk. Integendeel, met de
grootste openhartigheid vertelt zij
van haar man en zijn vrienden, al
len vreemdelingen uit het land van
de rijzende zon.
Ach, U moet weten, de vrouwen,
die met Chinezen getrouwd zijn.
maken zich een beetje ongerust,
omdat de mannen eigenlijk allemaal
wel naar China terug willen".
„Gebeurt dat dan wel?"
..Zeker, nog niet zo lang geleden
zijn er zes naar België vertrokken
om tc proberen een boot te krijgen.
Dc vrouwen en de kinderen blijven
maar achter. Trouwens, die zouden
toch niet naar China gaan. Alleen,
je zit in zo'n geval zonder een cent.
want je komt als vreemdelinge en
dat ben je door je huwelijk gewor-
met onze gastheer ietwat onwennig
hebben plaatsgenomen Veertig ogen
kijken ons wantrouwend aan. In het
flauwe licht van de lampions herin
neren de gezichten niet aan die der
pinda-mannen, DU W.-arbeiders of
kellners uit de Chinese restaurants.
„Wij niets zeggen!"
Dan spreekt Wang. die klaarblij
kelijk door allen als de chef wordt
beschouwd. Hij ratelt snel en leven
dig. De anderen vallen hem bij en
in een ommezien kunnen zij elkaar
zelfs niet meer verstaan Onze gast
heer is al die tijd verlegen blijven
staan en opgelucht grijpt hij de ge
legenheid aan om ons weer naar
buiten te loodsen.
„Wat is er nu eigenlijk precies
aan de hand", vragen wij hem.
„Weg! Voor inlichtingen naar Kuo,
de baas. Wij niets zeggen".
Zo nemen wij afscheid van de
Utrechtse Chinezen, die in het don
ker achter de Jacobikerk hun avon
den slijten en overdag in de druk
ke straten hun waai- aan de man
trachten te brengen tegen prijzen,
die elk voorschrift tarten. Doorgaans
handelen zij met succes, doch een
den niet in aanmerking voor on- hoogst-enkele keer betrapt de poli-
ji..ito non nn nofornooH flnn „ron/ll
EEN UITGESTORVEN BUURT.
Op het eerste gezicht misschien wel,
maar in werkelijkheid, wonen in de
bescheiden huisjes de ChinezenBier
spelen zij in de avonduren hun Oos
terse spelen, hier liggen hun voor
raadjes pinda's, kauwgom en peper
munt opgeslagen, hier leven zij hun
eigen levenafgezonderd en vreemd
volgens Westerse begrippen, de
meesten wachtend op een kans terug
te keren naar hun vaderland
dersteuning".
„En wie betaalt de reis?"
..Allemaal leggen ze wat bij elkaar
om vertrekkenden te helpen".
„MaH-jong"
Dan komt haar man thuis en het
gesprek stokt. Ook hij aarzelt lang
tie hen op heterdaad. Dan wordt
hun trommel in beslag genomen en
klagen zij steen cn been. Maar in
bepaalde wijken van Amsterdam
in de omgeving van de Binnen-
Bantammerstraat kopen zij nieuwe
voorraden, zodat hun „zaakje" een
niet al te schadelijke vertraging on
dervindt.
roof, betekende een herstel van de
orde het einde van hun Inkomen en
positie. En ook de profiteurs die
aan dc enorme smokkelhandel ver
dienden hielden het ontstaan van
normaler toestanden tegen.
Z(j die werkelijk het heil van
het Indonesische volk wilden
bevorderen zaten ln het ge-
isoleerde binnenland: in de stad
Djogjakarta, waar het nieuws
van buiten niet doordrong en
de mensen in een atmosfeer
van onwerkelijkheid en zelfge
noegzaamheid leefden. Elk re-
delyk voorstel ora het opbouw
werk te beginnen werd verwor
pen, elke overeenkomst werd
geschonden of ontkend.
De Republikeinse regering onder
drukte de groeiende ontevredenheid
der bewoners van het land door
middel van terreur of spoorde hen
aan tot geweld teneinde hen te
doen vergeten, dat zii gefaald had
als organisatie voor het algemeen
welzijn.
Kwaal moet genezen
Kolonisatie behoort tot het
verleden: haar weinige overge
bleven aanhangers mogen zich
soms nog doeh horen, maar zij
sterven uit. Maar de door de
Japanners veroorzaakte ziekte
moet eveneens verdwijnen.
Het internationale onderzoek zal
laten zien. wat de enig overgeble
ven kracht van Djogjakarta is en
zal te gelijker tijd aantonen, dat on
ze actie een noodzakelijke zuive
ringsmaatregel is, noodzakelijk om
een kwaal te genezen, die Indonesië
tot een van de rotte plekken in de
wereld zou hebben gemaakt.
De republiek is tot op heden
slecht begonnen. Maar een groeiend
aantal Indonesiërs wenst te beuij
zen. dat dit niet veroorzaakt is door
enigerlei aangeboren onbekwaam
heid van hun ras Slechts de om
standigheid, dat dc oorlog en de
Japanse invloed niet volledig ge-
ikwideerd werden door dc overwin
nende machten, heeft het onmoge
lijk gemaakt om zonder hulp van
buiten de werkelijke en hechte
grondslagen te leggen voor een her
stel, dat de vrije staten van Indo
nesië de gelegenheid zal schenken
hun plaats in de wereld te vinden
Op ons rust de verantwoordelijk
heid deze bijstand te verlenen. Wij
zullen hem verlenen totdat het ge
bouw voltooid zal zijn.
Koningin ontving dr.
Van Mook
De Koningin heeft dr H van Mook
in audiëntie ontvangen Het onderhoud
duurde ongeveer lij uur.
De Britse waarnemend r-onstd*
generaal Lambert en de Belgische
consul-generaal P. van der Sticho-
len zouden vandaag aan boord van
een speciaal vliegtuig v an Lord Kll-
learn, dal gisteren uit Singapore Is
aangekomen, naar Djogja vertrek
ken. Zij zullen nog heden to Bata
via terugkeren.
Volgons hot te Batavia verscho
nende Chinese dagblad „Sin Po" ia
het in de Republikeinse hoofdstad
rustig, doch verscheidene Republi-
kcinse regcringsinstanties zyn reeds
naar andere plaatsen overgebracht.
Het hoofdkwartier en de strijdorga
nisaties zyn goeddeels naar Solo ver-
trokken waar het thans wemelt van
Lasjkars en de atmosfeer minder
goed is, mede, doordat in de han-."
dclswijk overal mijnen zijn geplaatst
voor de toepassing der „verschroei- A
de-aarde-tactiek". De goederen uit,
de Chinese toko's te Solo worden
willekeurig weggehaald onder voorin
wendsel dat zo voor het leger no**-
dig zijn. maar desondanks wordt
iedere avond opnieuw de radio-hetze
tegen de Chinezen voortgezet.
Vaste lijn gevraagd
van de onze-
JL1# kerheden in
deze nog zo wei
nig stabiele we
reld is het gebrek
aan vaste lyn in
de Amerikaanse
politiek. Althans
voor zover wy die
politiek kunnen
opmaken uit de
redevoeringen van
de verschillende meer of minder er
voor vcrantwoordelyke personen.
Een typisch voorbeeld hiervan
hebben wy de paar laatste dagen
gehad in de speech van Truman en
fle verklaring van Lovett. De rede,
waarmee de Amerikaanse presi
dent het pan-Amcrikaanse congres
te Petropolis sloot, wekte de in
druk tal van Amerikaanse bla
den hebben die indruk in hun be
schouwingen weergegeven dat
Truman de crisis in Europa als het
Westelijk halfrond met dan zyde-
lings en indirect rakende heeft
voorgesteld. En pal hierop kwam
Lovett de Amerikanen, neen de
hele wereld vertellen, dat diezelfde
crisis in Europa dc Verenigde Sta
ten zodanig onmiddellijk aanging,
dat hij een sterke versnelling van de
hulpactie aan ons werelddeel nood
zakelijk achtte, om een algemene
catastrofe te voorkomen.
U) E wereldpers heeft de verkla-
ring van Lovett de belang
rijkste genoemd na de rede van
Marshall, waarin hy z(jn denkbeel
den ontvouwde over wat sindsdien,
heel oneigenlyk. de naam van het
Marshall-plan heeft gekregen Wij
kunnen het met die kwalificatie
van Lovett's verklaring geheel
eens zijn, mitshet in de naaste
toekomst blykt, dat de inhoud van
deze verklaring nu ook inderdaad
het uitgangspunt gaat vormen
voor de Amerikaanse politiek t a.v.
ons werelddeel. Lovett moge dan al,*
mede onder de indruk van wat de
Amerikaanse „luistervink" op de
Pa rij se conferentie, William Clay
ton, in zyn, naar het schynt. ala'r-
merend rapport heeft meegedeeld,
tot een in West-Europese ogen
juiste opvatting van de zaak zijn
gekomen, maar is het Congres ook
al zover? En zonder het Congres
zullen Lovett's denkbeelden van
,.wie spoedig helpt, helpt
dubbel" toch niet te verwerkelij
ken zijn. Misschien, dat het bezoek,
dat een commissie uit het Congres
dezer dagen aan Europa gaat bren
gen. er toe kan bijdragen om hun
medeleden vatbaarder te maken
voor de gedachte, die eerst Marshall
en nu Lovett met zoveel nadruk
hebben uitgesproken: de crisis
in Europa is ook een cri
sis in Amerika-