DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
r
's Rijks Munt slaat „munt" uit
nieuwe muntwet
In Frankrijk gif handel
grond tot doodstraf
Al twintig millioen nieuwe
centen in omloop
Berlijn nu onherroepelijk
voor Veiligheidsraad
Klemmende vragen
aan de minister
In Palais Chaillot kon men een
speld horen vallen
Regering overweegt ernstig nieuwe
devaluatie van de franc
Hitier kreeg de
hoogste straf
In kort
.bestek
Van Geelkerken, leider Landwacht
binnenkort voor het hekje
Zaterdaz 16 October 1948
Achtste jaargang, No. 1149
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie cn Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
Nog
geen zilveren
guldens
Munters smijten met geld, maar ze
komen geen cent tekort
(Van een eigen verslaggever)
J^RACHT centen zijn het. die nieuwe, ronde schijfjes van
blinkend brons, die we al zo af en toe in handen krijgen
en in onze portemonnaie stoppen bij hun bronzen oud-ooms"
van vóór de oorlog en de zinken stiefbroertjes uit de bezettings
tijd. Met zon nieuwe cent van 1948 maakt men tenminste al weer
■een kind gelukkig, al kan het er ook te nauwer nood een tover
bal voor kopen.
Ook sommige ouderen zijn erg blij als ze een nieuwe cent ont
vangen. Dat zijn vooral de verzamelaars, die ze niet in hun beurs
steken, maar veiligopbergen bij hun collectie-zeldzaamheden.
Want het gerucht wil. dat er maar heel weinig geldstukken met
de beeltenis van prinses Wilhelmina worden geslagen. Dit ge
rucht nu kunnen wij pertinent tegenspreken. Want er zijn al
twintig millioen nieuwe centen met de beeldenaar van prinses
Wilhelmina afgeleverd en 's-Rijk Munt te Utrecht maakt er. tot
het einde van dit jaar, elke dag nog vele duizenden bij.
twee ploegen, van 's morgens zes tot
s avonds half elf gewerkt wordt,
kan men wel zo ongeveer uitreke
nen, tot welk een enorme capaciteit
dit munthuis komen kan.
Geboorte van de cent
Het zou ons te ver voeren om pre
cies de weg na te gaan, die het stuk
je brons moet volgen, eer het als
cent in de la van een winkelier rolt
of omklemd wordt door de hand van
een gelukkig kind. In het kort komt
het hierop neer, dat blokken brons
in het s m e 11 h u i s in een elec-
trische oven gesmolten worden
daarna tot platen gegoten. Deze pla
ten of „tinnen", zoals de vakman ze
noemt, gaan in de plettery zó
lang door verschillende walsen, tot
ze de vastgestelde dikte hebben. Dan
olgt het uithakken der muntplaat-
jes in een doorsnijder.
Het door de mechanische bewer
kingen te hard geworden metaal
wordt in het g 1 o e i h u i s weer
zachter gemaakt en in het blan
ch i m e n t gereinigd. De nog glad
de muntplaatjes worden hier ook
met behulp van een lopende band op
beschadigingen gecontroleerd en van
een kartelrand voorzien. In de
m u n t z a a 1 wordt het bronzen
plaatje pas officieel cent, want hier
krijgt het zijn stempels De munt-
pers „slaat" het tot geldstuk. Weer
schuiven de centen aan eindeloze
rijen over de lopende band om op
fouten onderzocht te worden. Daar
na stort men ze uit in een telma
chine van de controle-afde
ling. die ze automatisch aflevert
in keurige zakjes van duizend stuks.
Zoals men weet, beoogt de Munt
wet 1948 een algehele herzie
ning van ons muntenstelsel. De
gouden standaard verdwijnt (is
eigenlijk al verdwenen) en er
komen andere geldstukken. De
halve gulden, de halve stuiver
en de halve cent worden uit de
circulatie genomen en dus niet
meer vervangen. De tot nu toe
gangbare kwartjes en dubbeltjes
gaan er op de duur eveneens uit.
Die krygen we straks van zuiver
nikkel. En tenslotte zal het cu
rieuze vierkante stuivertje moe
ten plaats maken voor een rond,
bronzen model.
Wat er voor die verandering aan
nieuwe munten nodig is? Naar
schatting 64 millioen nikkelen kwar
tjes, 16Ó millioen nikkelen dubbel
tjes, zestig millioen bronzen stui
vers en vierhonderd millioen bron
zen centen. Totaal rond 700 millioen
stukken met een gewicht van bijna
1500 ton. Over drie jaar zal alles
klaar zijn.
Nadat destijds de Prinses-Regen
tes geraadpleegd was, werd besloten
de munten, die het jaartal 1948 zou
den krijgen, te slaan met de beelde
naar van Koningin Wilhelmina. De
munten met het jaartal 1949 zullen
de beeltenis van Koningin Juliana
dragen. Beide ontwerpen zijn van
proif. L. O. Wenkebacn.
Hier rolt het geld
„Geld moet rollen!", wil een
oude 6preekwyze. Vrijdagmiddag
hebben wy geld althans cen
ten zien rollen met ongeloof
lijke snelheid en in niet te
schatten hoeveelheid. Wij heb
ben een bezoek gebracht aan
's Ryks Munt, aan de Lcidse
weg te Utrecht, waar de direc
teur, dr J. W. A. van Hengel
en een zestigtal munters in let
terlijke zin „munt" slaan uit de
veranderde situatie in ons geld
wezen.
Zes en twintig persen staan er in
de muntzaal van de Utrechtse „geld
fabriek". Uit elk van die machines
vallen per minuut gemiddeld negen
tig centen in de vergaarbakken. Er
zijn ook „hardlopers" onder de munt-
persen. Die produceren er honderd
twintig per minuut. Als men nu
weet, dat er aan de Leidseweg in
De Rijksmunt te Utrecht heeft de
handen vol aan de aanmaak nan
de nieuwe muntendie het zinken
geld uit de gehate bezettingsjaren
moeten vervangen. Deze ponsma
chine, de z.g. doorsnijder, slaat per
dag 500.000 gladdeschijfjes voor
centen uit de bronsplaten.
landse munten. Hieruit bleek, dat de
Muntwet 1948 ook voorziet in het
aanmunten van goud en zilver. Wy
hebben de directeur, dr Van Hengel,
naar aanleiding hiervan gevraagd of
hij zich binnenkort ook zou gaan be
zig houden met het vervaardigen van
geldstukken uit edelmetaal. Er zal
hiervan volgens dr Van Hengel,
voorlopig niets komen.
Zilver is nog erg duur (om niet
te spreken van goud), zodat de kans
groot is, dat nieuwe zilveren guldens
zouden worden opgepot. Dat het pu
bliek op het ogenblik weer gemak
kelijker vooroorlogs zilvergeld uit
geeft, is voor een deel het gevolg
van de vrees, dat men met dit oude
geld zal bly'ven zitten. Er is name
lijk nog steeds niet beslist of wij
de zilveren gulden en rijksdaalder in
de toekomst zullen blijven gebruiken.
Daarom gaan alle zilveren guldens
en rijksdaalders, die op de postkan
toren binnen komen naar de Neder
landse Bank. Deze houdt ze vast, in
afwachting van een definitieve be
slissing van dt regering.
Veiligheid vóór alles
Nog één vraag hebben wij dr Van
Hengel gesteld; een vraag, die ons
op de lippen lag, zodra wij 's Ryks
Munt binnen kwamen:
„Zijn in dit gebouw speciale be
wakingsmaatregelen getroffen?"
„Ja," luidde het antwoord. „Al in
de zevende eeuw werden in Utrecht
munten geslagen voor de Frankische
vorsten. Wy hebben in onze stad dus
een dertienhonderdjarige ervaring
op dit gebied. Maar er is in al die
dertien eeuwen nog nooit een munt
meester geweest, die aan buiten
staanders bijzonderheden heeft ver
teld over de beveiliging van zijn
huis. Ik kan er u dus niets over ver
tellen, zelfs niet in vertrouwen"...
Op de cent nauwkeurig!
OF er wel eens een cent zoek
raakt op zijn reis door al
die afdelingen? „Geen enkele,"
verklaarde ons de Utrechtse
munter W Vermeulen, die al
twintig jaar een muntpers be
dient. „Ik kryg mijn gladde
plaatjes aangevoerd in bakken
van precies honderd kilo. En ik
moet ook weer precies honderd
kilo geslagen centen afleveren.
Telkens als het materiaal van
de ene afdeling naar de andere
gaat, wordt het eerst gewogen."
En zo gaat het ook in de controle-
afdeling. Pas als de zakjes van dui
zend centen zyn gewogen en verze
geld, kan de verzending naar de
postkantoren beginnen. Het in cir
culatie brengen der munten loopt
over negentien zogenaamde centrale
postkantoren in het land. Omgekeerd
verloopt ook de intrekking der bui
ten omloop gestelde munten over
deze postkantoren.
Wij troffen in het Utrechtse munt
huis een schema aan, waarop de
eisen stonden vermeld voor gewicht
en gehalte der verschillende Neder-
Wie gaf last kampong
plat te branden?
De Tweede Kamerleden Van der
Goes van Naters en Vorrink (PvdA)
hebben aan de minister-president en
de minister van Overzeese Gebieds
delen de volgende vragen gesteld
Is het de minister bekend, dat door
een krijgsraad in Indonesië drie
Nederlandse militairen tot zware
straffen zijn veroordeeld, omdat
zij geweigerd hadden gehoor te
geven aan een hun gegeven bevel
om, nadat in de buurt van de
kampong Pakisadji landmijnen
waren ontploft, deze kampong
plat te branden?
Willen de ministers uitdrukkelijk
uitspreken, of naar hun mening
de regel „Befehl ist Befehl" in de
Nederlandse rechtsstaat gelding
heeft, en, zo neen, of zulks dan
niet inhoudt, dat de ontvanger
van een bevel zijn medewerking
aan de uitvoering daarvan moet
weigeren, wanneer hem dit duide
lijk in strijd met het Nederlandse
recht daaronder begrepen het
Nederlands-Indische recht of
het volkenrecht voorkomt?
Zijn de ministers niet van oordeel,
dat door het verband der gerela
teerde feiten het door deze mili
tairen trekken van dc slotsom,
dat het hier om een représaille
maatregel tegen de burgerbevol
king ging, welke volkenrechtelijk
niet geoorloofd was, niet licht
vaardig was. en, deze conclusie
aangenomen, by het niet gevolg
geven aan dit bevel niet de opzet
tot weigering om aan een recht
matig gegeven bevel gevolg te ge
ven aanwezig was?
Zyn de ministers, wanneer de vra
gen sub 2 en 3 bevestigend wor
den beantwoord, bereid de correc
tie van het in dezen gewezen von
nis te bevorderen?
Willen de ministers een met de no
dige waarborgen van objectiviteit
omkleed onderzoek er naar instel
len, of het platbranden van rle
kampong Pakisadji, dat in feite
heeft plaats gevonden, als mili
taire noodzaak dan wel als een
représailledaad moet worden be
schouwd, en willen zij, indien zy
tot de laatste conclusie moeten
komen, meedelen, tot welke maat
regelen dit hun aanleiding heeft
gegeven of zal geven?
De minister antwoordt
Post naar Indonesië
was te overstelpend
Schriftelyke vragen van Kamer
leden beantwoordende, betreffende
de beperking van het luchtpostver-
keer met militairen in Indonesië,
geeft de minister van oorlog toe,
dat bij deze maatregel te veel Is re
kening gehouden met zakelijke en
tc weinig met Ideële factoren.
Hoewel er op de aanvankelijke
stap van de regering enige verlich
ting is toegepast, blyft de minister
van mening, dat enige beperking in
het verkeer geboden was.
In 1947 bedroegen de kosten voor
militair postvervoer 4.000.000 ter
wijl slechts 1.800.000 geraamd
was. In 1948 stegen deze kosten
zelfs nog. Deze styging werd vooral
teweeg gebracht door de groeiende
activiteit van de thuisfronten, die
de militairen in gestencilde uitgaven
op de hoogte hielden van hetgeen
thuis gebeurde.
De minister deelt daarop mede.
dat met ingang van 1 November
voor de thuisfronten een nieuwe re
geling geldt, waarby tegen een re
delijk tarief periodieken per lucht
post kunnen worden verzonden.
„De ogen van de wereld zijn op de Veiligheidsraad ge
vestigd, de ogen van al die volkeren, die in vrede en har
monie wensen te leven", aldus Juan Atilio Bramuglia. Ar
gentijns minister van buitenlandse zaken en tijdelijk voor
zitter van dc Veiligheidsraad. Hij sprak deze woorden bij de
opening van de zitting van de Veiligheidsraad waarin tussen
zeventien minuten over drie cn veertig minuten over vijf over
de Berlijnse kwestie is gepraat zonder dat deze een stap
nader tot zijn oplossing is gekomen.
Dc huidige voorzitter van de
Veiligheidsraad, de Argentijn Bra
muglia legt de betrokken vier mo
gendheden twee vragen voor:
weer terug naar Trocadero, de
ET de Oc- buurt van de dure woningen, waar
tobermaand men weinig of niets bemerkt van
heeft ook het het moeilijke leven waaronder de
herfstseizoen doorsnee Parijzenaar dagelyks ge
weer intrede ge- bukt gaat. Eén ding hebben dc da-
daan in la Ville mes uit deze wjjk echter gemeen
Lumiére en het met hun minder gefortuneerde sexe-
gehele stads- genoten: de krant, moeten ze pre-
becld is er op- cies ais ieder ander op straat kopen,
eens door veranderd. De vaste be- willen ze in de Métro kunnen lezen,
woners van „paname" zijn weer in De verkoper is tegen iedereen even
hun appartementen getrokken, do vriendelijk en hij bedient ryk cn
cabarets worden heropend en de arm volop van het nieuws, dat hy
krantenverkopers die heel de zomer op sensationele manier weet aan te
hitte of stof hebben getrotseerd ko- prijzen, maar men moet niet ver
men in de spitsuren handen tekort, wachten, dat hij bij z'yn werk dc on-
Maar in de middag, als de meeste afscheldelijke sigaret uit de mond
mensen druk bezig zijn met hun neemt. Wat in Holland als onbe-
dagtaak, komen de luxe-vrouwtjes leefd zou gelden is in Parijs heel
voor de dag om de boulevards te be- gewoon: de Gaulloise hoort er by en
volken. Zij kyken vanaf het terras hy smaakt met het koelere herfst-
het leven aan en gaan tegen vyf uur weer beter dan ooit.
Om kracht bij te zetten aan zijn
campagne tegen de zwarte handel,
heeft de Franse regering de dood
straf ingesteld op ernstige gevallen
van speculatie in levensmiddelen.
Hoewel de regering heeft verze
kerd, dat niet op futiliteiten gelet
zal worden, schijnen de winkeliers
daar niet zeer gerust over te zijn.
In de plaatsen Melun en Fontai-
nebleau hebben de slagers althans
het besluit genomen hun winkels
te sluiten zolang de regeringscam
pagne zal duren.
Naar winkelsluiting op
Zaterdagmiddag?
De bedrijfsgroep Detailhandel is
van mening, dat vele tekenen er
op wijzen, dat de Zaterdagmiddag
op de duur uitgaans- en sportmid
dag zal worden. Deze middag zou
daardoor voor de middenstanders
aan belangrijkheid inboeten. De
bedrijfsgroep heeft dan ook aan de
onder haar ressorterende vakgroe
pen verzocht hun oordeel kenbaar
te maken over het instellen van
een vrije Zaterdagmiddag. Om
het kopend publiek niet te ontrle-
ven stelt hij voor, naast de slui
ting op Zaterdagmiddag, de zaken
Vrijdagsavonds tot tien uur open
te houden.
Vijftienjarige jongens
stalen links en rechts
Een fraai stel, die drie Hagcnaar-
tjes van veertien en vijftien jaar. In
de afgelopen drie maanden blijken
zy zich tienmaal te hebben schuldig
gemaakt aan diefstallen door In
klimming in woningen, bioscopen en
winkels, waarbij zij geld, textiel,
sieraden, sigaretten, rijwielonderde
len en distributiepapioren ontvreem
den. Voorts stelde de politie bij het
hen afgenomen verhoor vast, dat zij
opzettelijk een invalidewagentje
hebben vernield en bij inklimming
van het Asta-theater in Den Haag
het bioscooporgel onklaar hebben
gemaakt.
Brandstichtingen door
CP in Republiek
Republikeinse communisten zyn
begonnen, met de toepassing van do
taktiek der verschroeide aarde, zo
meldt een communiqué van de Ne
derlandse legerleiding.
In Wonosari en Blora woedden tal
van branden. Blora ligt ten Noor
den van het oliecentrum Tjepoe en
is, volgens het communiqué omsin
geld door regeringstroepen. Het
communiqué maakt verder melding
van gevechten bij Wonogiri.
De stakers tonen nog geen nei
ging het werk te hervatten. Zij
hebben hierbij de steun van hun
Poolse vakgenoten, die een bedrag
van anderhalf millioen zloty (dc
Poolse munteenheid) ter beschik
king hebben gesteld van het Fran
se stakingsfonds. De arbeiders in
dc metaalnijverheid, die Vrijdag
het werk hebben hervat op de
voorwaarden, die zijn bedongen
door het C.G.T., schijnen over deze
voorwaarden niet bijster te spreken
te zijn, zodat in deze tak van in
dustrie nieuwe onrust dreigt.
In financiële kringen doen
hardnekkige geruchten de ron
de dat de Franse regering
heden of Zondag de Franse
franc opnieuw zal devalueren.
De voorspellingen luiden dat dc
devaluatie 22 procent van de hui
dige waarde zal bedragen. De koers
ten opzichte van dollar en pond
sterling zouden moeten worden
respectievelijk 214 en 870 francs.
Z\jn eerste vraag luidt: „Zyt
gij bereid te verklaren voor
deze Raad, hoe de moeilijkheden
in Berlyn en tussen de Ooste
lijke en Westelijke zones van
Duitsland zyn ontstaan?"
Zijn tweede vraag: „Zijt gij
evenzeer bereid ons uitvoerig
mede te delen, welke instructies
de militaire gouverneurs van
Berlijn werden voorgelegd en
aan welke oorzaken het te wy-
1 ls. dat deze instructies niet
zjjn uitgevoc l?"
De Amerikaan Philip J. Jessup
verklaart zich bereid de gewenste
inlichtingen te verstrekken. De
Britse afgevaardigde sir Alexander
Cadogan en dc Fransman Alexan
dre Parodl sluiten zich bij hun voor
ganger aan.
De spanning stijgt ten top. Aller
aandacht richt zich op de Sow jet
gedeputeerde Andrei Wisjlnski. Hy
heeft tot dusver zwijgend aanteke
ningen zitten maken. De voorzitter
stelt langzaam de vraag of nog een
der leden van de Veiligheidsraad
iets op te merken heeft. Zo niet.
dan zal hy dc zitting verdagen tot
Dinsdag aanstaande om dc leden
gelegenheid tc geven zich nader te
beraden over dit probleem. Reeds
heft hij de voorzittershamer, als
plotseling Wisjinskl overeind schiet
en het woord verlangt. Een ieder
grijpt naar zijn koptelefoon en ver
neemt van de Russische staatsman,
dat hy aan het verzoek van dc voor
zitter om op zijn beide vragen ant
woord te geven niet kan voldoen,
daar hij dc Veiligheidsraad niet
competent acht de Berlijnse zaak te
behandelen. Niets nieuws dus
Wisjlnski kan niet nalaten de voor
zitter te verwijten, dat deze heeft
gepoogd op handige wijzo de Sow-
jet-delegatic toch in het debat te
betrekken. ,.In dat aas happen wij
niet", zegt hij.
Nadat de voorzitter hem had ge
antwoord dat deze opmerking on
gepast is. en de Sowjet-Rus zyn
verontschuldigingen heeft aangebo
den voor het geval hy „verkeerd
begrepen", sluit dr. Bramuglia de
vergadering.
In aansluiting aan het bericht van
gisteren, dat Hitier berecht zou
worden voor het Mlinchense dena-
zificatie-hof, vernemen wy thans
dat het Hof, indien Hitler nog in
leven zou zijn, hem zou beschouwen
als een zwaar geval, waarop de
maximum-straf van tien jaar uit
sluiting van toepassing zou zyn.
Het Hof verklaarde voorts, da*
Eva Braun geen lid was van de
Nazi-party maar „persoonlyk voor
deel" trok van haar „intieme rela
tie" met Hitier.
De bezittingen van Hitier en Eva
Braun werden geconfiskeerd.
De openbare aanklager overlegde
een foto-copie van Hitler's testa
ment. Dit testament werd op 29
April 1945, 4 uur voormiddags, !n
dc bunker van de rijkskanselarij in
Berlyn geschreven. Het testament
werd getekend door Hitler, Josef
Goebbels en Martin Bormann, Hit
ler's persooniyke adjudant.
Herf legde eveneens een foto-
copie van het huwelyks-eertificaat
van Hitler en Eva Biaun over.
Weer daverde lucht
afweer boven Berlijn
Hogere rantsoenen in de
Westelijke zones
Russisch luchtafweergeschut don
derde Vrijdag over de bultenwyken
van Berlyn, zodat do ruiten rinkel
den.
Een autoriteit ven het Ameri
kaanse militaire bestuur zelde, dat
het afweervuur deel uitmaakte van
de Sowjet-pogingen tot intimidatie.
Intussen hebben do Amerikaanse,
Britse en Franse militaire bevelheb
bers tc Berlyn gezameniyk bekend
gemaakt dat per één November de
voedselrantsoenen voor de bevol
king van West-Beriyn verhoogd zul
len worden van 1730 tot 2000 calo
rieën.
Nieuwe officierskeuze voor
uitzending naar Indonesië
Naar wy vernemen, wordt door do
minister van oorlog een nauwkeu
rig onderzoek ingesteld naar de
aanwezigheid hier te lande van offi
cieren in functie, die geschikt zyn
voor dienst ln de tropen, alsmede
nog in staat tot dienst b»j de troep.
Indien deze officieren in hun huidige
functies zonder onoverkomciykc be
zwaren vervangen kunnen worden
door officieren, die niet geschikt
zijn bevonden voor de troepen zullen
zii naar Indonesië worden uitgezon
den.
Deze week ècn gesneuvelde
in Indonesië
De regering heeft bckcnrl ge
maakt, dat in de afgelopen week in
Indonesië is gesneuveld de soldaat
eerste klasse Sanbasrl uit In
donesië (K.N.I.L.). De Koninkiyke
Landmacht en de Koninkiyke -Ma
rine hebben geen verliezen gemeld
Volgens berichten uit Honduras is
in dit land een revolutie uitcebro-
ken. De cewezen commandant van
de haven Laceiba. in het Noorden dc
republiek ceneraal Rufino Solis.
heeft de leiding van dc opstand.
Utrechtse PRA verzamelde duizend stukken
documentatie-materiaal
Zeer binnenkort zal met de open- I lid geroyeerd. Het was hem daar-
bare behandeling van dc zaak
tegen Van Geelkerken, voormalig
„Plaatsvervangend Leider van de
Beweging" en inspecteur generaal
van dc Landwacht, een aanvang
worden gemaakt. Het proces-ver
baal is gereed en dit zal komende
weck aan de procureur-fiscaal te
Amsterdam, rar, Sikkel, worden ter
hand gesteld.
Deze zaak zal het sluitstuk
worden van de openbare rechtsple
ging tegen vooraanstaande N.S.B.-
ers. Het gehele verloop van de
gang van zaken in de N.S.B. tijdens
de bezetting zal naar voren komen.
Dit vindt zijn oorzaak in het feit,
dat Van Geelkerken zoveel functies
in de partij bekleedde.
Het onderzoek is verricht door
de P.R.A. te Utrecht, onder
leiding van de chef van de afdeling
recherche, inspecteur Tieman. Er
zijn niet minder dan vijftig getui
gen gehoord en het proces-verbaal
omvat enkele honderden getypte
vellen. Circa duizend documenta-
tiestukken zijn ter tafel gebracht.
Van Geelkerken, die samen met
Mussert „de beweging" stichtte en
van stonde af aan de „officiële
plaatsvervanger van de leider"
was, werd in 1944 door Mussert als
door onmogelijk geworden inspec
teur-generaal der Landwacht te
blijven.
Hij was, zij het gedwongen, geen
lid meer en kon dus geen enkele
functie bekleden. Kort hierna be
noemde Himmlcr hem tot „Ober-
kommandeur" van de Landwacht,
Dit was het antwoord der Duitsers
op de maatregel van Mussert. Na
die tijd heeft Mussert nooit meer
met Van Geelkerken willen spre
ken.
Vermoedelijk zal het proces dui
delijk maken, dat de leidende NSB-
ers voor de Duitse druk volkomen
bezweken zijn. Uit tal van zaken
zal blijken dat noch Mussert, noch
Van Geelkerken tegen de in het
intrigeren geroutineerde Duitsers
opgewassen waren.
Iedere vooraanstaande N.S.B.-er
had weer zijn aparte Duitse auto
riteit of Duitse organisatie waarbij
hij steun zocht. Na te grote span
ningen was steeds Van Geelkerken
de man, die de stukken probeerde
te lijmen. Van Geelkerken noemde
zich zelf een handig man, niette
genstaande de Duitsers bij vele ge
legenheden lieten merken, dat zij
z'n zogenaamde handigheid door
zagen.
In dc komende weken zullen avond
aan avond ruim vijfhonderd Amster
dammers op het hoofdbureau van poll
tic drie uren geboeid zitten, geboeid
door een clrcus-eabarct-programma, dat
het politiecorps van de hoofdstad in
samenwerking met tweo amateurcircus
sen In dc manege opvoert. Uit dc op
brengst der voorstellingen wordt een
fonds gevormd om dc deze zomer tus
sen de Amsterdamse ..smerissen" en
straatjongens gelegde band te verstevi
gen v Door de verkoop van lmltntlc-
rndlotocstelletjes willen dc radlohnndc-
larcn medewerken aan een landelijke
Nlwln-actie, die ten doej, heeft radio
toestellen naar dc militairen in Indone
sië te zenden. „Waar is de generaal?"
vroeg men zich gisteren op Schiphol
nerveus af. Er heerste een zenuwachti
ge spanning ln de passagehal, want
general William Donovan, die op door
reis was van Athene naar Oslo, was
zoek en het toestel waarmee hij zou
reizen stond op het punt tc vertrekken.
Onbeuwst van dc opschudding die hij
veroorzaakte, werd op dat ogenblik
deze 60-jarlge organisator van het on
dergronds verzet ln dc bezette landen
door de vakkundige hand .van Schiphol*
Figaro van ziln baard ontdaan. Dat
de Engelse posterijen evenmin als dc
onze gauw verlegen zUn ondervond een
Doetlnchcmmer. lllj had ln dc krant
een plaatje gezien van een miniatuur
dorpje, dat een mijnheer Palmer te
Southampton voor zijn dochtertje ge
bouwd had. Daar wilde hij wel eens
wat meer van weten cn hij schreef een
hrlcf aan Mr Palmer. He has built a
little village for his daughter. Sou
thampton. „Postbode wil Je alstublieft
zijn adres opzoeken, schreef hij er nog
bij. Deze weck kreeg de Doetlnchcm
mer antwoord, dat hij dc eerste buiten
lander was. die voor een en ander be
langstelling had getoond. Een schil
derij van de hand van generaal Eisen
hower ls op een llefdadlghcidsvorko-
ping voor 2R00 dollar verkocht Het geld
zal gebruikt worden voor het fonds w
een vereniging tot hulp aan kleurlingen.
Woensdag zijn tc Praag drie zwarte
handelaren in levensmiddelen opgehan
gen ZIJ hadden zich schuldig gemaakt
aan diefstal en handel ln lcvcnsmlddc-
lenbonncn Dc slechtvalk, het troetel
dier van oude koningen en hun hoven,
krijgt een baan bij een van de modern
ste luchtmachten ter wereld. De Royal
Air Force gaat vijftien valken gebrui
ken om gedurende de wintermaanden
de vliegvelden vrij van vogels tc hou
den In het afgelopen Jaar geraakten
ln Engeland dertien vliegtuigen ln
moeilijkheden, doordat zii In troepen
vogels terecht kwamen. Dc Japanse
politieagent Isao Katsuna heeft een ap
paraat gebouwd. dat niet slechts ver
klikt wanneer Iemand liegt, maar hot
geeft daaraan ook zo'n ruchtbaarheid,
dat dc mensen twee hulzen verder we
ten. dat iemand het met rle waarheids
liefde niet zo nauw neemt In Bcck-
lev in West Virginia heeft een rat. die
gekropen was In een transformator van
13.000 volt welke vijf stcenkolcnmljncr-
ln de omgeving van stroom voorzie'
kortsluiting veroorzaakt. In afwachtin?
van de nodige rcoaratles moesten dui
zend arbeiders het werk staken. f>
Weerbericht
TIJDELIJKE OPKLARINGEN
Weersverwachting,
geldig tot Zatcrda
avond.
Wisselende bewolking
met enkele buien
Zwakke tot matige cn
langs de Waddenzee
tijdelijk krachtige
wind tussen Zuid cn
West. Weinig veran
dering In tempera-
.uur.
17 Oct.: Zon op 7.08, onder 17.42. Maan
op 17.38, onder 6 11.
18 Oct.: Zon op 7 09, onder 17.40. Maan
op 17.50, onder 7.23.