,o.
Kunst.
Het inkuilen van
nras.
FEU I]
WEEK REVUE.
Tentoonstelling van werken van l\
M. Metzker in de Kunstzaal Frans
om is het wenschelijk niet te veel van te
voren te maaien. Het meest geschikt is
geil gegroeid gras.
Najaarsgras kan men niet laten ver
welken, om zuur voeder zooveel mogelijk
Munga
zoover daar als
deelen is, geloo
doeling wèl hee
toonen wilde, w
wat hij weer wo
En daarom kan
ze tentoonstellin
wen.
Een zijner Ba
eene tempel-scèi
den monumental
soort binnenplei
reed te maken
den achtergrond
het spit gebrade
rook. Rechts o
weer andere m:
voorbereiding, -
tje, dat aan de
komt. Heilige b
peltjes voltooien
zeer eigenaardigi
al is: karakteris
Op een kleine
eens een offerte
men, dat zeer m
ook zijn heel 1
leemen huisjes
en een kamponj
onweerslucht. Di
Bali hebben op
druk gemaakt. H
stilte, die boven
gegeven.
Het spreekt d
alle werken kan
der bizonderste
meld, en als zoo<
wah met Kali br
kleur als van st
de Zandzee, een
ken, en de Munj
welk schilderij 1
ning in reproduc
de schemering-vl
de donkere, wijd
RO
26). REINHC
Je zult je er s
ook al zou je er
je tot deze reis
daad, die ik hedi
te redden, werd
zegeld; aan terug
denken en het is
tot ons beider gi
Je wensch, om
kan ik helaas ni
absoluut verlorei
je ondanks deze i
mocht trachten, i
Maar ik zal den
inlossen, wanneer
dezes meedeelt,
Door dwingende
vandaag slechts
houd tusschen o
mondelinge besprt
zijn. Ik zou niet
te ontvangen en
onaangename noot
plichten, je door
ten afwijzen. Een
sloten briefje zal
mij op de hoogte
je de verzekering
ïottige papier thar
hebt.
1; Letterzetters I; Timmerlieden 4; Chauffeurs 3; Stokers
I; Kantoorbedienden 4; Landarbeiders 4; Stucadoors 1;
Koks 1; Hulp in de huishouding 1; Onderwijzeres voor
maatsch. werk 1; Reizigers 3; Kellners I; bode huisbew.
ine. 1; Metaaldraaier 1; Totaal 116
Aanvraag om werkkrachten.
Door het gemeentebestuur van Goes wordt gevraagd
een saskneeht (aan het Goessche sas), moet bekend zijn
met binnenscheepvaart. Aanbiedingen te richten aan den
Burgemeester van Goes, vóór 15 November.
Te Zwolle wordt gevragd een le klas drukkerij-binder,
moet bekend zijn met innaaien, voor plm. 2 maanden.
Te Amersfoort wordt gevraagd een slijper speciaal met
het slijpen van karassen voor automobielen, loon 30 tot
ƒ35 per week, voor onbepaalden tijd.
KANTONGERECHT TE AMERSFOORT.
Het gaat over den avond van 14 Üct., kwart
voor negen. Soest stond op stelten. Op de Burge
meester Grothestr. hoek Anna Paulownalaan was
een opeenhoping des volks. En in het midden daar
van stond J. K. En J. K. werd naar 't politiebureau
overgebracht, allerlei gekke dingen schreeuwende,
volgens hoofdagent Assink. En de andere politie
man Ter Haar spreekt van: schreeuwende als een
bezetene. Op het bureau was hij, zoo zei verd. ver
welkomd door Assink met de uitnoodiging om een
partijtje te vechten. En op dat bureau had men
J. K. gehouden om uit te rusten, want hij was
„moe", heel erg moe.
Het verbaal luidde tenminste „In dronkenschap
de orde verstoren". Hetwelk thans door den Amb
tenaar nog werd aangevuld met de woorden „luid
keels schreeuwende".
Zie, in dit uur genoten we van heerlijke kracht
termen en typische vergelijkingen, die ook wel
zullen geklonken hebben op den weg naar het
bureau bovengenoemd.
Die aantijging van dronkenschap leek heel pijn
lijk voor beklaagde.
Hoe komt Assink er dan bij om te zeggen, dat
hij meer dronken aan het bureau was geweest, en
waar haalt Ter Haar de lef vandaan om te spreken
van eenmaal 2 dagen achtereen dronken te zijn
geweest?
Op 14 Oct. was een enkel glas bier gebruikt in
Eemland en het tweede, dat hem gratis was aan
geboden, had hij heusch van de hand gewezen.
De Ambtenaar grondde zijn eisch van orde ver
storen door K. op het volgende: De politieman Ter
Haar had hem een kwartier te voren aangetroffen,
luidkeels schreeuwende vóór de woning van I.
(Neen, zei verd.: het was bij Kraal) En Ter Haar
had gezegd: Laat het nou; jij bent er zelf de dupe
van. Toen was er geen volk bij. Dit is er later
gekomen, dus in eerste instantie door dat schreeu
wen van verdachte.
Eisch 10 boete of 5 dagen hechtenis.
Mej. Mr. Simons uit Utrecht, die als verdedigster
van beklaagde zou optreden, had daarvan afgezien
en liet beklaagde zijn eigen peultjes doppen.
Wij kunnen het ons levendig voorstellen.
De droeve aanrijding. 13 Sept. kon aan de
bladen worden bericht: de Utrechtsche weg tus
schen Soesterberg en Amersfoort heeft door zijn
berucht geworden gladheid het eerste inenschen-
leven gevraagd. Men herinnert zich, dat een Bun-
schoter melkauto 's middags terugkeerende van
Gouda tijdens het passeeren van een troepje mili
tairen, twee aan twee loopende, den heer Jatsky
uit Soesterberg aanreed, met den dood na een goed
uur als gevolg. Slippen op den gladden weg zou
de oorzaak zijn.
Deze droeve zaak werd heden Woensdag be
handeld. De dagvaarding sprak van hoogst roeke
loos rijden eri de eisch luidde acht dagen hechtenis
en een half jaar ontzegging van rijbevoegdheid.
Drie der militairen, twee politiemannen uit Soes
terberg en een wielrijder, die achter mevr. Jatsky
had gereden waren door den Ambtenaar als getui
gen opgeroepen, terwijl mr. Folkers (Hilversum)
als rechtskundig raadsman a décharge had' mee
gebracht den chauffeur van den voorafrijdenden
auto van denzelfden Bunschoter melkhandel, die
in de vroegte mede naar Gouda was geweest en na
lossing aldaar van de melk, terugkeerde met verd.
H. M., den chauffeur van den tweeden wagen.
De eerste auto passeerde de militairen iets dich
terbij dan nummer twee. De chauffeur van dezen
laatsten voelt plotseling, dat de wagen van achte
ren slipt. Om tollen of kantelen te voorkomen,
brengt hij de voorwielen nu ook in denzelfden lin
kerstand. Zoo hij dit niet had gedaan, of zoo hij
had geremd, zou het ongeluk vermoedelijk nog
grooter zijn geweest en ware ook mevr J. getroffen.
Het had s morgens wat geregend en de weg
was glad volgens de getuigen, de militairen, en
niet glad volgens de politie.
De Ambtenaar grondde zijn beschuldiging van
hoogst roekeloos rijden op 't zeggen van een der
getuigen, die den wagen slechts 50 c.M. had zien
wegschuiven. Dan moest te veel links zijn gereden.
Ook was de snelheid van 35 a 40 K.M. te veel bij
passeeren van links en rechts op dezen gladden
weg. Rechter en politie hadden de onderstelling
gevormd, dat het slippen moest zijn ontstaan bij
naar rechts wenden op het zien der wielrijders. De
politie had geen linksgaande slipsporen gevonden
en de Rechter was de meening toegedaan, dat al
leen bij richtingwijzigen slippen kan ontstaan. Dit
laatste werd door getuige décharge en door ver
dediger bestreden. Op dezen weg kan bij volkomen
recht uit rijden worden geslipt en vooral bij mati
ging van snelheid.
De gestelde eisch was acht dagen hechtenis en
een jaar ontzegging van rijbevoegdheid.
De verdediger stond verbaasd over dien eisch
en de motiveering daarvan. Niets was aangevoerd
om dit roekeloos rijden waar te maken. Op zulk
een breeden weg met geen ander rijverkeer op dat
oogenblik was 35 a 40 K.M. zeer gewoon. Nie
mand weet te zeggen wat de juiste oorzaak is van
het slippen. Had de man dichter bij de militairen
gereden, dan zou men er hem een verwijt van
hebben gemaakt, als hij rechts was geslipt. De weg
is de oorzaak geweest in zijn ouden, nog niet ver
ruwden toestand.
Dit klemde te meer, nu het overgroote deel van
den weg op dien datum reeds in betere conditie
was gebracht door dat verruwen. Op de plaats
van het ongeluk was dat echter nog niet geschied.
De chauffeur kon dit zelf dus niet verwachten op
deze enkele, nog hoogst gevaarlijke plek. Spreker
drong dan ook op vrijspraak aan. Een ontnemen
van rijbewijs beteekent in dit geval broodeloos
maken.
Volgende week zal schriftelijk vonnis gewezen
worden.
BUITENLAND.
Tegen alle verwachtingen in is het „Volksbe-
gehren" toch nog op 't nippertje geslaagd en de
Hugenberger pers, die zelf reeds de mogelijkheid
van een mislukking liet doorschemeren, consta
teert deze voorloopige overwinning, ook al is het
niets anders dan een voorbode van een wachtende
zware nederlaag, met voldoening. In totaal hebben
4.136.384 personen geteekend op de lijst voor het
Volksbegehren, dus ongeveer 10.08 pCt. Met han
gen en wurgen is .dit aantal bereikt, het overschot
bedragt nog geen 10.000, zoodat bijna de helft van
de kiezers van Hugenberg en zijn vrienden zich
van stemming hebben onthouden.
Nu het Volksbegehren de vereischte 10 pCt.
stemmen heeft gehaald, moet de rijksregeering in
gevolge art. 43 v-an de Grondwet het wetsontwerp,
dat ten grondslag heeft gelegen aan het Volksbe
gehren, onverwijld bij den Rijksdag indienen, zulks
met uiteenzetting van haar eigen standpunt. Daar
na wacht ons dus een referendum, waarvoor het
Duitsche volk. ter stembus zal trekken en waar
door het zijn meening over het plan Young zal
kenbaar maken. Deze heele weerzinwekkende be
weging, bij voorbaat tot mislukking gedoemd, zelfs
in kringen der Duitsch-nationalen maakt men zich
niet de minste illusies te dien opzichte, kost de
Duitsche staat nog een slordige 10 millioen. Het
Volksbegehren kost het rijk weinig of niets, heeft
aan de geestverwanten der voorstellers 3/2 mil
lioen gekost. Ook al heeft een referendum geen
kans van slagen, toch beteekent dit alles een slag
voor de binnenlandsche en ook voor de buitenland-
sche politiek. De heeren krijgen opnieuw een kans
om hun actie van agitatie voort te zetten, aange
zien het referendum waarschijnlijk niet voor Jan.
1930 zal plaats hebben.
SÜ
De Berlijnsche bladen blijven nog altijd nasmul-
len van de bijzonderheden van 't inmiddels berucht
geworden schandaal Gebr. Sklarek. Er komen nog
voortdurend nieuwe bijzonderheden los en burge
meester Böss, inmiddels van zijn uitstapje naar
Amerika teruggekeerd, dankt aan deze treurige ge
schiedenis '11 buitengewoon onhartelijke ontvangst.
Bij zijn aankomst te Bremershafen hing er uit een
reedersgebouw een 5 meter lange vlag met het
opschrift: „Bontjassen te koop voor 4000 mark,
voor burgemeester Böss maar 400 mark". Deze
vlag werd door de politie in beslag genomen, doch
dit alles was slechts een peuleschilletje bij de ont
vangst te Berlijn. Een groote menigte was voor het
station bijeen en maakte aanstalten den burge
meester met een vervaarlijke ketelmuziek te ont
vangen. Kreten vfm „Sla hem dood" en meer dezer
vriendelijke invitaties waren niet van de lucht en
de politie had de grootste moeite om de massa in
bedwang te houden. Het publiek rende van de eene
uitgang naar de andere 0111 Böss in handen te krij
gen. Door een voor het publiek onbekende uitgang
aan de achterzijde van het station kon Böss ont
komen. Dit alles heeft Böss dermate aangegrepen,
dat hij voorioopig niet in staat is zijn bezigheden
te hervatten, hij heeft zelfs aangedrongen op een
disciplinair ondej-zoek en hangende dit onderzoek
is hem eenige weken verlof toegestaan. Het onder
zoek dezer geschiedenis wordt met kracht voort
gezet, het dossier omvat reeds 10.000 vel eh groeit
nog dagelijks aan. Uit het onderzoek der boeken
van Gebr. Sklarek zijn verschillende geheime pos
ten ontdekt en rekeningen van zoogenaamde vrien
den, onder verschillende schuilnamen. Onder deze
rekeningen komt ook een naam Gustav voor, bur
gemeester Böss draagt dezelfde voornaam en deze
rekening omvat de levering van kleeding voor een
heele familie. De communistische'wethouder Gabel
inmiddels uit de partij gezet, had een rekening on
der den naam van Gabriöl. Deze communistische
Gabriël houdt er evenwel zonderlinge begrippen
op na en streek volgens deze rekening maandelijks
eenige duizenden marken op. Ondertusschen zit
Berlijn met een leege schatkist en wacht ons over
eenige maanden een weerzinwekkend proces.
Eindelijk heeft Frankrijk dan een nieuw ministerie
gekregen, het kabinet Tardieu, dat in groote lijnen
eigenlijk een herziene en vermeerderde druk van
het gevallen kabinet Briand is. Briand heeft in dit
kabinet weer het departement van Buitenlandsche
Zaken, terwijl de minister-president, André Tar
dieu Maginot met de leiding van het departement
van Oorlog heeft belast. Deze Maginot is een be
kend voorstander van de z.g. „pandenpolitiek" en
is dus op het gebied der ontruiming een voorstan
der van de politiek van Poincaré. Met de verzoe
ningspolitiek ziet het er dus minder gunstig uit en
is dus een kleine verscherping te verwachten. De
positie van het nieuwe ministerie is niet bijzonder
krachtig, de meerderheid is gering en reeds direct
bij het eerste optreden in het parlement, zal 't aan
een stevige vuurproef worden onderworpen. Zoo
wel de socialisten als de radicalisten zullen niet
zuinig zijn met hun critiek en er zal heel wat stuur
manskunst voor noodig zijn 0111 tusschen al deze
parlementaire klippen door te zeilen.
Terwijl in Polen Pilsoedski weer eens met den
Landdag overhoop ligt, de ruzie is hier eigenlijk
nimmer onderbroken geweest en de Poolsche
Landdag is voorioopig voor een maand uit wande
len gezonden, komen er vanuit Joego-slavië weer
ongunstige berichten over de weinig vriendschap
pelijke verhouding met Italië, terwijl in het arme
Oostenrijk de politieke spanning tusschen burger
wachten en socialisten eer toe- dan afneemt.
De toestand wordt hier lichtelijk onbehaaglijk,
eigenlijk nog erger dan dat. Hoe gemakkelijk ern
stige incidenten ontstaan, leert het geval te Stocke-
rau, een stadje, liggende een half uur sporens van
Weenen. Hier werken op een machinefabriek ong.
700 arbeiders, allen lid van de socialistische orga
nisatie. De directie nam drie nieuwe werklieden
aan, leden der burgerwacht en dat bracht meteen
de poppen aan het dansen. De arbeiders eischten
het ontslag der drie nieuwe werklieden, wenschten
niet met hen samen te werken en brachten ze hard
handig buiten de fabriek. De drie leden der bur
gerwacht gingen zich beklagen bij hun commando
Git trommelde de leden uit de omgeving bijeen en
weldra verschenen deze en bezetten een plein voor
de inmiddels gesloten fabriek gelegen.Dat er geen
botsingen zijn voorgekomen is te danken aan de
ijlings toegeschoten gendarmes en troepen. Waar
de directie niet genegen was de nieuw aangenomen
werklieden te ontslaan, is besloten in de staking
te volharden. De communisten vervullen in deze
ruzie tusschen twee machtige doggen de rol van
lachende derde. Ze hebben getracht tot geweld
aan te zetten, deswege genieten eenigen hunner
staatslogies en de Rote Fahne, hun lijfblad, ging
zoo fel te keer, dat het blad in beslag genomen
werd. Sinds eind September is dit reeds de 13de
maal, zoodat deze heeren niet over gebrek aan re
clame te klagen hebben. Arm Oostenrijk.
De wereld rolt tegenwoordig niet alleen van de
eene conferentie in de andere, doch we beleven
eveneens een geweldig aantal herdenkingsfeesten.
De Italianen hebben den 1 Iden verjaardag van den
wapenstilstand tusschen Italië en Oostenrijk her
dacht en op een congres der oorlogsverminkten
heeft Mussolini weer eens duchtig van leer ge
trokken. Een kleine veelzeggende greep uit deze
redevoering van den duce: „Er wordt thans*in de
wereld veel over vrede gesproken, maar de ge
schiedenis leert, dat het, wanneer er ernstige cri
sissen intreden, de wapens in den oorlog zijn, die
haar oplossen. De volken, die reeds een plaats
onder de zon hebben verkregen, wenschen geen
ruimte af te staan aan de volken, die zich zulk een
plaats willen verschaffen. Wij zijn een volk in op
komst, wij zijn bezig een groote natie te worden.
Gij, oud-strijders, en wij allen zijn bereid, evenals
in het verleden, opnieuw te strijden en de overwin
ning te behalen".
Sombere woorden voor het naderend Kerstfeest.
BINNENLAND.
In een hyper-moderne tijd passen hyper-moderne
gebeurtenissen, anders is het geheel niet compleet.
De komst van een nieuwe miss Holland, in het
buitenland en met name in Duitschland is dezer
dagen officieel een schoonheidskoning ten tooneele
verschenen en wij hebben dus de groote kans eer
daags ook een sir Holland te begroeten, waarom
zouden wij in deze verdwazing achterblijven en
anderen de primeur laten houden, aanvaarden we
met een onverschillige gelatenheid. Alleen de aller
nieuwste gebeurtenissen doen ons nog warm loo-
pen, doch gewone dingetjes als een financieele uit
kleed partij aan de Amsterdamsche beurs, faillee-
rende bankiers, een ex-lid van de Eerste Kamer
die dezer dagen in verband met gepleegde fraudes
voor een jaar staatslogies kreeg, wat uitslaande
branden in Amsterdam en Abcoude, het kraken van
een auto op een onbewaakte overweg, waarbij de
bestuurder werd gedood, ruzie in de radiowereld,
interesseeren ons nog een oogenblik. We leven zoo
snel dat we alles vluchtig moeten afdoen anders
blijven we niet bij. Dit jachtige leven houdt ons in
voortdurende spanning en om hieraan tegemoet te
komen hebben we nu een nieuwe geestelijke stroo
ming, ten doel hebbend op zeer eenvoudige wijze
de gewenschte ontspanning te brengen. Op ver
schillende plaatsen worden bijeenkomsten gehou
den en wordt deze hyper-moderne methode gede
monstreerd. Het bestaat uit het zingen van tralala-
liedjes, wat kronkelen met de armen boven het
hoofd, wendingen met 't hoofd, kortom zoo iets als
een zingende opleiding voor slangenmensch. Zoo'n
behandeling geeft volgens de weinige voorstan
ders dezer nieuwe beweging 'n aanmerkelijke op-
kikkering. Op een dezer bijeenkomsten stelde
iemand der aanwezigen Ge vraag wat er met de
menschen gebeurde die door de nieuwe beweging
„Mazdaznan" krankzinnig werden, waarop de lei
der laconiek ten antwoord gaf, dat geestelijk ver
stoorden in deze beweging niet thuis hoorden. De
gymnastische toeren lijken in ieder geval niet
nadeelig.
i-
Nou de nieuwste nieuwigheid op het gebied van
omkooping. De stiefvader, een logementhouder,
van een meisje, dat wegens fouten in haar levens
wijze door den kinderrechter in een observatie
huis was opgenomen, schreef aan den kinderrech
ter het volgende briefje: „Woled.Heer, als U mij
kan beloven als dat Anna vrij komt, dan krijgt U
van mij direct 50 gulden al is het vanavond en dan
kunnen wc later nog wel eens zien."
Deze poging tot omkooping van een rechter,
overigens een groote zeldzaamheid in ons land,
zal voor den betrokkene een onaangenaam staartje
hebben en zal den betrokkene er waarschijnlijk wel
voor behoeden ooit een dergelijk stomme streek
weer uit te halen.
Voetballend Nederland holt of volgt weer met
intense belangstelling het bruine monster. De uit-
sl ig van den internationalen voetbalwedstrijd te
Amsterdam tusschen ons nationale elftal en dat
van Noorwegen, waar de onzen met eventjes 41
werden ingemaakt, heeft de Nederlandsche voet
balpaladijnen pijnlijk getroffen. Na de onafgebro
ken reeks van eervolle nederlagen, deze betiteling
verguldt de pil wat en maakt het slikken gemakke
lijker, is gevolgd door een zware nederlaag. Voor
de ware enthousiastelingen beteekent zulks een
zware slag.
sfi
We worden den laatsten tijd vanuit Indië gere
geld onthaald op berichten over aanslagen van
koelies op assistenten in de cultures. Deze week
alleen kwamen een drietal dergelijke treurige be
richten door, waaronder weer een klapzaak.
Bergen papier en tientallen rapporten zijn over
dit veelvuldig voorkomen van aanslagen reeds ver
knoeid, doch tot heden verneemt men nog bitter
weinig van maatregelen om hiertegen afdoende op
te treden. Het spreekwoordelijke kalf is anders
reeds vele malen verdronken.
FORDS BEGINSELEN.
Men zegt wel, dat beginselen de wereld regee-
ren, waarmee dan voornamelijk de politieke be
ginselen worden bedoeld.
Zeker is, dat Fords succes voor een aanzienlijk
deel aan zijn beginselen is te danken, maar dat zijn
dan geen politieke, doch practisch-idealistische,
algemeen menschelijke en logisch economische be
ginselen. MeiT mag Ford niet beschouwen als een
die toevallig wat meer geboft zou hebben dan an
deren, want dan doet men Ford onrecht en toont
bovendien al bitter weinig van zijn denkbeelden te
begrijpen. De groote Dearborner heeft zijn weerga
niet althans niet onder zijn concurrenten; hij wordt
als 't ware door een aparten geest geleid, die hem
in staat stelt, intuïtief, zonder adviezen van z.g. ex
perts, steeds den goeden weg te vinden, waarlangs
hij of beter gezegd waarlangs de maatschappij, de
menschheid vooruit nioet komen. De practijk heeft
allang bewezen, dat wanneer het Ford goed gaat,
daarvan ook ontelbaar veel anderen, over de gan-
sche wereld, profijt trekken, niet het minst zijn
vakgenooten, om het woord „concurrenten" nu
maar liever stellig in den geest van Ford zelf
te vermijden. Toen in 1927 de Fordfabrieken een
tijdperk van schijnbaren stilstand doormaakten en
er als gevolg van radicalen ombouw weinig wa
gens in zijn fabrieken werden geproduceerd, on
dervonden alle autofabrieken en tal van andere
industrieën daarvan terugslag. Naïevelingen dach
ten al, dat het nu met de phenomenale welvaart
van Amerika gedaan was en dat thans de pijnlijke
gevolgen moesten worden gedragen van de luxe,
die men zich gedurende een reeks van jaren in de
V. S. had gepermitteerd. Het „verzadigingspunt'
van de auto-industrie zou zijn overschreden en van
nu af zoo vreesde men zou het daarmee
voorioopig bergafwaarts blijven gaan, todat het
niveau, het plateau (om in de terminologie te blij
ven), zou zijn bereikt, waarop men zich zou kun
nen voortbewegen om de gewone slijtage aan te
vullen.
Dat pessimisme is niet bewaarheid. Het nieuwe
Ford-model is in het begin van 1928 verschenen en
de productie is met rassche schreden vooruitge
gaan, en ik denk, dat Ford nu wel niet ver meer
van een productie van 10.000 wagens per dag af
zal zijn. En met Ford zijn de andere automobiel
fabrieken in succes gestegen, terwijl de geheele
Amerikaansche welvaart grooter is dan zij ooit
tevoren is geweest. Iedere Amerikaan heeft zijn
eigen wagen, radio, telefoon, badkamer en allerlei
levenscomfort, iets wat voor talrijke Europeanen
nog toekomstmuziek is. En toch beschikt Europa
even goed over bodemschatten die het zulk een
welvaart zouden kunnen bezorgen. Doch Europa
zit verstrikt in een warnet van grenzen en tollen,
een mengelmoes van talen en oude gebruiken, een
drukkende last van militaire en andere verplichtin
gen. De Amerikaansche geest is hier over het alge
meen afwezig, de geest van Ford ontbreekt ten
eenen male in Europa.
Wat is dan toch die mystieke kracht van Ford
zal men misschien vragen. Ik zou dan willen ant
woorden: dat is de resultante van zijn beginselen.
In de volgende regelen hoop ik duidelijk te maken,
wat ik hiermede bedoel.
Het is Ford's innige overtuiging, dat op den duur
alleen de machine, de techniek tot in haar uiterste
mogelijkheden geperfectionneerd, de menschheid
kan verlossen van de loonslavernij, waarin nog
zoovele millioenen harer leden verkeeren. Dan pas
zal de mensch zich volkomen kunnen uitleven, vol
komen kunnen genieten van den onmetelijken rijk
dom en de onbegrensde schoonheid der natuur,
wanneer hij zich niet meer dan enkele uren per dag
behoeft te bekommeren om de eigenlijke productie
en aan 't zwoegen niet meer behoeft deel te nemen.
Utopistisch gesproken zal de menschheid dan
eerst haar doel bereikt hebben, wanneer zij slechts
op enkele knopjes heeft te drukken om het geheele
productie-, vervoer- en distributiemechanisme in
werking te stellen, zooals wij thans reeds door een
draai aan den knop van ons radio-apparaat stem
men uit alle oorden van de wereld tot ons kunnen
laten weerklinken, of door een enkele handbewe
ging een geheele stad of landstreek in het duister
kunnen zetten en, zooals wij eerlang binnen onze
macht zullen hebben, te zien wat elders op den
aardbodem op hetzelfde moment, dat wij kijken,
gebeurt.
Er zal dan niet zijn massa-werkloosheidsarmoede
wegens gemis aan arbeidsgelegenheden, integen
deel, ieder zal dan de volkomen gemechaniseerde
productie mee genieten en 't leven zal aan schoon
heid ontzaglijk hebben gewonnen.
Wij zullen dat niet beleven maar deze weten
schap ontslaat ons niet van den plicht, te streven
naar het ideale. Ford deed dat blijkens zijn hande
lingen, zijn gepubliceerde denkbeelden, zijn resul
taten. „Dienen" staat bij hem voorop. Het verdie
nen komt dan vanzelf, als gevolg. Doel is dat laat
ste bij hem geenszins. I11 Ford culmineert, bij een
onwankelbaar geloof in de toekomst en een groot
vertrouwen in de menschen, de technische efficien
cy. Wij staan, zegt hij terecht, ten opzichte daar
van nog maar aan het begin; wc komen evenwel
iederen dag 'n stap verder en een volgend geslacht
zal héél gewoon vinden wat wij thans nog als on
bereikbaar beschouwen.
Wanneer een Fordwagen geheel in handenarbeid
moest worden vervaardigd, dan zouden slechts
enkele richards zulk een luxe kunnen aanschaffen
en dan nog zou de machine op verre na niet zoo
nauwkeurig werken als zij thans doet, nu zij in
series van duizenden per dag grootendeels mecha
nisch wordt vervaardigd. Ditzelfde geldt voor al
lerlei producten die wij in den dagelijkschen om
gang behoeven. Massa-productie, mechaniseering
en normalisatie behoeven volstrekt geen vervlak
king, verarming van geest tengevolge te hebben.
Integendeel, artistieke zin, schoonheid in woord en
daad zullen veel beter tot de massa kunnen door
dringen, wanneer enkele uitverkorenen, enkele be
gaafden den toon aangeven en de reproductie en
distributie zooveel mogelijk mechanisch geschie
den dan wanneer ieder op eigen houtje aan het
productie- en distributieproces deelneemt.
Ontzettend veel van wat de menschheid noodig
heeft kan langs mechanischen weg veel sneller en
beter worden verkregen dan tot nu toe. Maar om
dat te helpen doorvoeren, moet geest vóórgaan.
Wie dat begrijpt, die begrijpt tevens de beginse
len van Fordl J. M. A. KROES.
(Ford-kroniek.)
„Listig als ee
zachtjes tusschen
het briefje in zijn
het als een waaraeioos voaje papiO
zijn zak stak. Toen wendde hij zich tot
den bediende: „Breng mij een enveloppe,
maar snel alsjeblieft 1"
Op een blaadje, dat hij uit zijn porte
feuille gescheurd had, schreef hij met
potlood een adres en stak toen het brief-
vermoeid klikkende stem. „Hij moet mg
volgens jou meening zeer na gestaan heb
ben. omdat het je zon'n genoegen ver
schaft, mij deze nieuwigheid te vertellen."
„Ik vermoed haast van ja.r In ieder ge
val behoorde hg tot je vurigste en trouw-
doen vergeten en thans bjj de komst van
den arts besloop hem zelfs een eenigszins
angstig voorgevoel, dat hg het een of an
der onheil met het poeder zou kunnen heb
ben aangericht.
Maar deze vrees moest wel onmiddellijk
geneesmiddel ook bij een aantal van mijn
koortspatienten te beproeven. Het resul
taat overtrof verreweg al mijn verwach
tingen. Zelfs bg toediening van zulke
kleine hoeveelheden, als de voorzichtig
heid mg in verband met de onbekendheid
deze proeven nog een grooter Kwantum
van het geneesmiddel ter beschikking stel
len?"
Artois aarzelde een oogenblik, doch
knikte daarop bevestigend. „Er zijn nog
een paar honderd gram in voorraad en
neer ae aigemeene aanaaent wat op ae
zaak gevestigd werd. Een uitvoerig uit
treksel zonder in nadere bijzonderheden
te treden, in de groote geneeskundige tijd
schriften, zou stellig de zaak ten goede
komen." (Wordt vervolgd).
